|
2005
|
|
|
erabilizetaezaugarri fisikoen ikusmoldetik, hotsestandarrenezaugarrifuntsezkoak eta kanporatu direnhotshorienparametro akustikoak erabataldatuaketaosoezberdinak izanikere, oharmenarentzatulergarridira); koartikulazioarenezinbesteko eragina; oharmenarenjokabidea, aldakortasunareneta erredundantziarenazpianedomuineandaudenunitatelinguistikoak
|
jasotzen
etaprozesatzendituoharmenak zahiaetairinabereiziz.
|
|
|
Txillardegiren omenezko liburuan, literatura eta historia gogoko izan dituen gizona dugun heinean, neure saiakera hau historiografiaz egitea pen tsatu dut. Gonbitea
|
jaso
nuenean, euskal Batzar Nagusien elkarkidetza proze zuez, tradizio politikoaz eta, beraz, abertzaletasun politikoaren gihartzeaz XIX. mendean zehar 1877 artekoa lantzea pentsatu nuen, hau da, herrialdee tako Batzar Nagusiak eta bereziki Conferencias izenekoak, herrialdeen elka rren arteko bilkurak3. Delako garaian ere euskal abertzaletasun politikoa ere nabarmena izan zelako, bereziki, euskal foruzale liberalen ekimenez.
|
|
|
Ikerketan aritzeko abiapuntu jakingarria berau. Azkenik datuak, informazioa modu zuzenean
|
jasotzen
ahalegindu zen, bai inguru fisikoan, ar txibategietan, literatur produkzioan. Guzti honek garaian garaiko kontzep tualizazioan murgiltzeko aukera ematen zion eta ekintzabideen, kontzeptuen, usteen tenporalitatea, tempus berezia aurkitu.
|
|
|
Espiritu etnografikoak dirau bai, baina hori ez da maila teorikoan ez duelako kezkarik, erredukzionismo antzuan ez erortzeko bidea baizik. Deskribapen soila eta formala gainditurik gelditzen da, ikerketa teori koan aukerak eginez, ez modu abstraktuan, enpirikoan baizik, berez etorri zetorren ondorioa modu naturalean agiriaz.Sozilogismo berriaren ekarpenak
|
jasoko
ditu 1950ean, aurkakoa, hurren go hamarkadan, sikologismoan murgilduz. Pertsonen, protagonisten nundik norakoan kezkaturik agertu zen beti, heldutasun intelektuala irabazi ahala.
|
|
|
Hizkuntza handiak dira aro modernoarekin hatera etorri diren teknologiaz, medikuntzaz, zientziaz, eta abarrez mintzatzeko erabilgarri diren bakarrak. Azkenik, mendekotasun kulturalari dagokionez, aipatu beharrekoa da hizkuntza txikiek testu idatzirik edota literaturarik ez izateak ezinez koa egiten duela hizkuntzen iraupena eta, jakina, eskolan hizkuntza menderatzailea erabil tzeak erabateko garrantzia du hizkuntza menderatuaren galtzean, horrelako heziketa
|
jaso
duten hiztunek, idazteko, irakurtzeko eta oro har kultur eginkizunetarako askoz ere hobe to menderatzen baitute hizkuntza handia txikia baino. Azkenean, hizkuntza txikia bizitza modernoaren esparruetarako erabilgarria ez dela pentsatzera heltzen dira hiztunak eta hiz kuntza menderatzaileaz baliatzen dira.
|
|
|
12 Euskara Teknikoa izeneko gaien irakasleak dira, beste batzuen artean, profesional egokiak mota honetako eginkizunak aurrera eramateko, hizkuntzalaritzarekin eta euskara tekniko zientifikoarekin lan egiten baitute. Hizkuntzalaritza aplikatuak hizkuntzalaritza teorikoa ren ekarpenak ere kontuan hartu behar ditu eta haren eginkizuna neurri handian erabiltzai leei zuzenduta badago ere, ateratzen dituen ondorioek erkagarriak izan behar dute, hiz kuntzalarien bermea edota kritika
|
jaso
ahal izateko.
|
|
|
Testu tek niko zientifikoen ezaugarririk aipagarriena ohiko logika batetik abiaturiko koherentzia da: helburua ez da irakurlea harritzea edo testu anbiguo baten aukera guztien funtzio estetikoa aztertzera bultzatzea; igorleak adierazi nahi duenaren eta hartzaileak
|
jasotzen
duen informazioaren arteko distantzia minimoa izatea da helburua. Honek eragina du testuaren antolakuntzan berean:
|
|
|
Euskaldun erdien artean hainbat motatakoak aurki ditzakegu26: batetik, ama hizkuntza euskara izanik ere, irakaskuntza osoa erdaraz
|
jaso
dutelarik, euskara estandarra edota beren lan esparruko euskara menderatzen ez dutenak; bestetik, euskara bigarren hizkuntza modura ikasi dutenak eta lagunarteko esparruetan edota esparru komunetan edota beren lan esparruetan erabiltzeko gai ez direnak, edo bestela, esparru hauetan guztietan erabiltzen badute ere, jabekuntza erabat burutu ez izanagatik hutsuneak dituztenak. Euskara erabat normalizaturik ez egoteak posible egiten du irakaskuntzaren esparru guztietan eta baita testugileen artean ere mota hauetako guztietako hiztunak egotea.
|
|
|
Bokalez amaituko silaba biko izenkien mugagabeetan, azentua txertatzeko aukera bi dauzkagu (ó o/ o ó). Ondoko taulan
|
jaso
ditugun emaitzak ikus daitezke:
|
|
|
San Matearen Ebanjelioa, Salomonen Canticorum cantica, Ruthen eta Jonasen liburuak. Lehenago Italian egon zen garaian, 1848 urtera arte, itzulpen batzuk aginduak zeuzkan, beste batzuk gutunen bidez eskatuak, eta eginda zeudenak
|
jasotzera
etorri zen. Baina hutsuneak zeudenez bildutakoen artean, itzulpenak eskatzera etorri zen 1854an.
|
|
|
Kuriosotzathardaiteke, bestalde, Basaburu Txikiko bihizkeren kasua. Bata (Eratsun) Amultzoan kokatzen denbitartean, bestea (Beintza Labaien) Bmultzoan kokatzen baita.Biherriotakoerantzunakerkatuz, 24alditan
|
jaso
dira desberdin (tartean dira esan erran, bost bortz...). (erran, bortz, aitzin, ebatsi, bid Beintza Labaienek Eratsunek bainoaskozereIpar ekialdeko ezaugarrigehiagoditua...) eta ondorioz, ezaugarri akomun gehiago Baztan eta Bortzirietakohizkerekin.
|
|
|
56). Izan ere, aurrean ontzat zein kaskartzat harturiko guztiak, nabarmenki kaskarragoak dira hizkuntz maila
|
jaso
berezituetan: ikusi bost emendio motak (14), bi hautakari harremanak (15), kausa zein ondorioa (16), argudioa zein ondorioztapena (17), eta aurkaritza zein kontzesioa (18).
|
|
|
jatorri gardenean (gain+ adlatiboa, aldi lberri+ instrumentala, ordu+ ine siboa,...). Horrela, lokailu izenpean
|
jaso
diren kide batzuek, jatorrizkotzat jo daitekeen perpaus mailako funtzioa (19a) eta lokailu gisan aurkitu zaien testu mailako funtzioa (19b) dituzte aukeran.
|
|
|
Lokailu izenpean
|
jaso
diren beste batzuek, ordea, lokailu delako testu mailako funtzio hori baizik ez dute gaur egun, jatorrizko funtzioa erraz susma daitekeen arreo: behintzat, adibidez, behin eta tzat prolatiboaz osaturik egon arreo, gaur egun bederen nekez erabil daiteke izenki predikatu gisa, prolatiboa eskatzen duen aditz batekin (jo, hartu, eduki...), behin hori ez baita tzat hartu ohi duten izen edo izenondoen kategoriakoa.
|
|
|
Ez ditugu hemen
|
jasoko
Euskaltzaindiak (1990), Larringanek (1995) eta Makazagak (1998) emandako zehaztasun diakroniko eta diasistematiko guz tiak, baina badugu azpimarratzeko zenbait kontu:
|
|
|
Lokailurik gabeko alboratuek bezala, lokailudunek ere ez dute erabat debekaturik koma, baina azpimarratzekoa da Euskaltzaindiak ematen dituen (literatur) adibide gehienak puntu baten bidez antolaturik daudela13 Koma eta lokailua daramaten alboratu hauek lokailugabeak baino are desbideratuagoak direla dirudi, testu
|
jaso
berezituetan behintzat 14 Bestalde, ez dago kontzesio
|
|
|
Ikusiadugu bipuntuei dagozkien ezaugarriek bideragarri egitendutela koma ezaugarrien bidez nekez egin litekeen edo maila
|
jaso
berezituetan nekezitxuralitezkeenondorio, ondorioztapenetaaurkaritza.Lokailuenespa rruan, berriz, ikusiadugukoma ezaugarriak osoegokiakezdirela, edonolako esanguraigorrinahidelarikere.Bipuntuen ezaugarriek, ordea, ondorioezin hobeak ematen dituzte kausa/ ondorio (25c e) eta argudio/ ondorioztapen (25b d) ardatzetan, etaaurkaritzako (25a) kasu batzuetan ere.Kausa edota argudioa adieraztenduenzer...
|
|
|
21 Ikus Odriozolaren (1998) lanean argi eta garbi ihartze prozesua
|
jaso
behar izan duen es que gaztelaniazkoaz esandakoa. Edonola, (i) ko es que, (SS) ko bait soilaren parekoa izan go litzateke hainbat ikuspegitatik Era berean, interesgarri gerta liteke lan horretan eta enkli
|
|
|
(E 347) edo Jainkoak begira dezaukula dugun erlisionea! gisako depreka zioekin. lzenburu arreta erakargarri, labur trinkoak eta batez ere adierazko rrak dira harenak; maiz ironikoak, edo erranak eta jendearen ahoko esaerak
|
jasotzen
dituztenak.
|
|
|
Bereziki istorioek Hiriart Urruti kontalari handia dela erakusten digute, Euskal Herria sailekoek eta are lehen mintzaldiko anekdota eta pasadizoek aski erakutsi ez balute ere. Oso gutxi aipatua den alderdia, antologietan ere ipuinen bat edo beste baizik ez baita
|
jasotzen
. Uste dut euskalliteraturaren historiak toki bat zor diola.
|
|
|
Honek esaeraren baten oihartzuna dakarke. Azkuek ondokoa
|
jasotzen
du: Joakin:
|
|
|
Politikako xarlatanak haheaz uraren hitzemaile direla dio (E 1339). Beraz, esaera eta lokuzio irudizko edo gahe ko, hai eta hizketa esapide edo ohiko formula anitz ere
|
jasotzen
ditu jendea ren ahotik eta hiziherritzen kazetaritzan: Ez jauna, ha jauna! Hi hahiz, ni ere ha:
|
|
|
Maiz testu zati osoak, are artikulu osoak hunkitzen ditu, izenburuak barne. Mota nagusienetarik bat beste norbaiten diskurtsoa edo haren oihartzuna
|
jasotzen
duena da, eta etsaia frantsesez mintzo denez, fran tsesaren erabilera ironikoa ageri da ardura. Beste batzuetan ironia alusioarekin elkartzen da:
|
|
2019
|
|
|
385 J. Urquijoren aipu hori, F. Krutwigek N. Ormaecheari 1951n bidalitako gutun batetik
|
jaso
da.
|
|
|
Kontuan hartu behar da XIX. mendearen azken herenean jaiotako belaunaldi garrantzitsua desagertzen ari zela. Haiek izan ziren euskal kulturaren maila
|
jaso
zutenak XX. mendearen lehen herenean hainbat elkarteren bidez. Galera natural hori, gerra zibilaren eta Mundu Gerraren traumak areagotu egin zuen. Artean J. Urquijok() eta R.
|
|
|
Lehen puntuan F. Krutwigek aipatzen zuen 1941eko ekaineko data akatsa da, Akademiaren gerraondoko lehen batzarra 1941eko apirilean(" IV") izan baitzen. Bestalde, JCVtik euskaltzainburuak 1941eko otsailean
|
jaso
zuen idatzizko baimenak J. Irigoyenen izendapena agindu egiten zuen. Beste bi baldintzak, ordea, ikusi dugunez agintariek ahoz markatutako marra gorriak ziren, baina debekuaren idatzizko frogarik utzi gabe.
|
|
|
237 Hitzaurre hori ez dago
|
jasota
N. Ormaechearen idazlan guztien edizioan (cf. Iztueta 1991). zuzenketak izan arren, argitaratzaileak eskatzen zuen behin betiko kopia mekanografiatuaren hurbilekotzat jo daiteke.238 Bestalde R.
|
|
|
Euskararen historia soziopolitikorako: Espainiako Gerra Zibilak zauritutako Euskaltzaindia() izeneko lanak" cum laude" aipamena
|
jaso
zuen. Ondoren, 2018ko ekainaren 22an, UPV/EHUko graduondoko batzordeak doktoregoko sari berezia eman zion, Arte eta Giza Zientziak jakintza arloan.
|
|
|
Ikerketa honek ez du inolako diru laguntza ofizialik
|
jaso
.
|
|
|
Era horretakoak dira, izan ere, berriki onartua izan den UPV/EHUren Euskararen III. Plan Gidarian()
|
jasotzen
diren asmoak eta bideak euskararen normalizazioa lortzeko bidean: euskararen normalizazioaren gidaritza daramaten erakundeekin elkarlana sustatu; euskalgintzan diharduten
|
|
|
Horrela bada, F. Krutwigek P. Lafitte artean ezezagunaz galdetu zion A. Irigarayri 1949ko udaberrian eta erantzun hau
|
jaso
zuen: " Desde luego Pierre
|
|
|
N. Oleaga eta P. Múgicaren arteko gutunak, &. " A" letrako hitzak
|
jasotzen
dituen R. M. Azkueren Diccionario español vasco= Dictionnaire espagnol basque (circa 1916b) bide da, zati soltetan Euskaltzaindiaren bibliotekan eta J. Urquijoren bilduman gordetzen dena (KMK JU). zuen, eta euskaltzainburu kargurako I. M. Echaideren aldeko botoa eman nahi zuen.896 R.
|
|
|
¿ Ta nun obeto batasun ori iristeko, Arantzazun baño? Euskalerri biotzean gure aurrekoen sinismenak
|
jasotako
jarleku goitia antxe degu. Andik Andre Mariak gure erri au begi onez zaitu ta bedeinkatzen du (Etxaniz 1952a).
|
|
|
N. Echánizen ideiak oihartzuna izan zuen, besteak beste, EJ GEren agerkarian. Zoritxarrez, proiektu erlijiosoaren abiadurak kolpe latza
|
jaso
zuen Pablo Lete (OFM) probintziala aireko istripuan hil zenenean, abenduaren 6an, José Lizarralde (OFM) idazkariarekin batera Kubara bidean zihoanean finantzazio bila.911 Idazleen biltzarra egiteko baimenik ere ez zen lortu azkenean, New Yorkeko Time aldizkariaren Europako edizioan agertutako artikulu batek eragindako istiluagatik.912 Piero Baporitti Espainiako berriemaileak berri sentsazionalis... Berriak Frantziako prentsan ere oihartzuna izan zuen.
|
|
|
L. Villasanteren sarrera hitzaldiari harrera abegitsua egin zion, ordea, A. Ibinagabeitiak EAJ PNVren agerkarian. F. Krutwig euskaltzaina erbesteratuta egoteak nolabaiteko zilegitasun morala ematen zion lapurtera klasikoaren proposamenari.922 Euskarazko kultura maila
|
jasotzeko
ahalegina txalotu arren, funtsean bat zetorren gipuzkera osotuaren aldeko idazleek jarritako eragozpenekin:
|
|
|
Berriz ere, ez dago batzarraren akta ofizialik, baina idazkariaren zirriborroa gordetzen da. Hain zuzen, N. Oleagak adierazi zuenez, Euskaltzaindiaren Bilboko laguntzaile batzuen eskaria
|
jaso
zuten.923 José Urrutia Bilbao (SI) Deustuko Unibertsitateko ikasketa prefektuaren aurkezpen gutun batekin zetorren eskaria.924 Gazte talde batek Akademiari egoitzako gelaren bat erabili ahal izatea eskatzen zion, euskararen eta euskal kantutegiaren inguruko bilerak egiteko.925 Eskaera bera A. Irigoyen, L. Torrontegui eta J. Peñak sinatzen zuten eta hiru puntu zituen:
|
|
|
Akademiak, orobat, gonbita
|
jaso
zuen 1953ko apirilean Bartzelonako Unibertsitatean ospatu zen VII. " Congreso Internacional de Lingüística Románica" delakotik.931 Euskaltzaindiak nazioarteko biltzar zientifikoetatik kanpo jarraitzen zuen.
|
|
|
Dena dela, Akademiaren idazkaritza eta diruzaintzan erabiltzen zen hilabete izenen terminologia nagusia hau zen: ...la= Urtarrila; Otsaila= Otsaila; Epaila= Martxoa; Jorraila= Apirila; Orrila= Maiatza; Bagila= Ekaina; Garagarrila= Uztaila; Dagonila= Abuztua; Iraila= Iraila; Urrila= Urria; Azila= Azaroa; Lotazila= Abendua. rroa gordetzen da.935 Hasteko, 1952ko ekainean urgazle izendatutako E. Erquiagaren esker oneko gutunaren berri eman zen.936 Horrekin lotuta," Academia Montiano" delakoaren idazki bat
|
jaso
zen, martxotik aurrera euskarazko eskolak emateko baimena eskatzen zuena, E. Erquiaga bera irakasle zela.937
|
|
|
937 ABA EUS: J. Montianoren gutuna Euskaltzaindiari, Baiezkoa
|
jaso
bide zuten, E. Erquiaga zazpi lankideri eskolak ematen hasi baitzen, baina zailtasunak zituen ikasbide egokiak aurkitzeko, eta L. Villasanterengana jo zuen, Arantzazuko santutegian euskara irakasle zelako, laguntza bila. Tartean estandar literarioaren eta lapurtera klasikoaren auzia zegoen (ABA EUS:
|
|
|
949 GPDk argitaratutako akta liburuan ez dago presidentearen mozio hori
|
jasota
, baina SFVJUk berak argitaratu zuen sorrerako bestelako dokumentazioarekin (cf. GPD 1953; SFV360
|
|
|
SFVJUren programa handiguraren arabera, euskal lexiko eta onomastika bizia
|
jasotzen
, tokiko hizkeren monografiak idazten eta mapa dialektologikoak osatzen lagundu behar zuen. Bestalde, euskal hitzen corpus historikoa zerrendatu behar zuen, iturri idatzietan jasotako lexiko eta onomastikarekin, A. Holder ek zeltarekin Alt celtischer Sprachschatz() hiztegian egin zuen erara.
|
|
|
SFVJUren programa handiguraren arabera, euskal lexiko eta onomastika bizia jasotzen, tokiko hizkeren monografiak idazten eta mapa dialektologikoak osatzen lagundu behar zuen. Bestalde, euskal hitzen corpus historikoa zerrendatu behar zuen, iturri idatzietan
|
jasotako
lexiko eta onomastikarekin, A. Holder ek zeltarekin Alt celtischer Sprachschatz() hiztegian egin zuen erara. Euskal literaturaren hiztegi historikoa osatu ondoren, azken urratsa R.
|
|
|
" Los que han dicho y siguen diciendo que en el País vasco [sic] está prohibido hablar y escribir en vascuence van a sufrir una decepción" (ABC; cf.). EAJ PNVren barnealdeko EBBk informazioa
|
jaso
eta agintari frankisten zurikeria salatu zuen:
|
|
|
Dena dela, Akademiak instituzio berrian pisu handia izaten jarraitzen zuen. I. M. Echaide, GPDko presidentearen aginduz, J. M. Urrutiarekin bildu zen SFVJUz hitz egiteko 1954ko urtarrilaren 28an.968 Euskaltzainburuordeak elkarrizketaz J. M. Caballerori idatzitako gutunean, zurikeriak gorabehera, nabari da J. M. Urrutiak ezustean eta fede gutxirekin
|
jaso
zuela zuzendari izendapena, L. Michelenaren hautagaitzak porrot egin ostean:
|
|
|
Ikerketa lanak eta ikasle kopuruak gaindituta, GPDko bibliotekan euskara eskolak ematera mugatu zen J. M. Urrutia. Lan horregatik, hiruhileko 4.000 pezetako soldata
|
jasotzen
zuen elizgizonak.976
|
|
|
F. Rodríguez Marín liburuzain eta J. Casares idazkari ohiak Madril errepublikanoan zeuden artean eta ezin zituzten kargu horiek bete. Gainerako prentsak ez bezala, Bilboko egunkariak
|
jaso
zuen J. Urquijo euskaltzain sortzailea RAEko idazkari (akademia bateko bigarren postu garrantzitsuena) izendatu zutela (La Gaceta del Norte). Hilaren bukaeran, berriz eman zuten izendapenaren berri, fotografia eta guzti.
|
|
|
100 Esanguratsuki, Homenaje a D. Julio de Urquijo e Ybarra liburuko bibliografia zehatzean ez da artikulu hori
|
jasoko
, agian J. Urquijok berak hala nahi izan zuelako (cf. Bilbao 1949).
|
|
|
M. Azkueren helburuak. Nolanahi den, ez zuen erantzun positiborik
|
jaso
eta erabat bakartuta sentitzen zen. Egoera oso bihurria zen eta igartzen da euskal ikasketekin zer egin ez zegoela batere argi, diktadura frankistak euskaltasuna nahitaez abertzaletasunarekin lotzen zuelako.
|
|
|
Pérez de Ayala, laurok IdeE ren zina egin gabeak. P. Barojak Nafarroako Gobernu Zibiletik
|
jaso
zuen Salamancara joateko agindua eta familiak hura betetzea eskatu zion. Negu gorrian P. Gaudin adiskideak autoz eraman behar izan zuen Salamancaraino.
|
|
|
Ideologia gorabehera, bion arteko harremana ona zen. Adibidez, Errepublikako giro liskartsuan, J. Urquijok, heraldikan oinarrituta, S. Aranaren" ikurriña" kritikatzeagatik Bilboko egunkari jeltzalean erasoak
|
jaso
zituenean, A. Irigarayk euskaltzain tradizionalista defendatu zuen.142 J.
|
|
|
JCVren egitekoa, beraz, Bizkaiko kultura
|
jaso
, landu eta zabaltzea zen, baina soilik espainolismoaren isla zen neurrian. Horretarako, instituzio koordinatzailetzat jotzen zuen bere burua:
|
|
|
Horren froga da hogeita sei urteko euskaltzain berriaren ezohiko gaztetasuna, egoera normalean desegokitzat jo zitekeena.336 R. M. Azkue eta F. Krutwigen arteko harremana estua izan zen, 335 Nire 2010 artikuluan F. Krutwigen aitona amonak Bureba eskualdekoak zirela oker
|
jaso
nuen. Amaren jaiotza agiriak dioenez, Montes de Oca koak ziren (Ministerio de Justicia, Registro Civil de Getxo, tomo 9, página 406, sección 1ª).
|
|
|
461). Aktak
|
jasotzen
duenez, JCVren Akademiako ordezkaritza ordutik aurrera J. M. Seminariok eraman zuen, J. Irigoyenen ordez.366
|
|
|
Eragin germanikoa, bestalde, W. Schmidt en Die Sprachfamilien und Sprachenkreise der Erde (1926) gisako liburuetan dagoke.373 F. Krutwigek Vienako Eskola historiko kulturalaren difusionismoa
|
jaso
eta nolabait teleologia katolikoaz gabetu zuen hitzaldian: " Gathalanarak eta latin berriek eztitute latin zaharr eta gerkaratik hitzak harrtzen hoien semeak diralatakotz [sic], ez, Okzidenteko kultur sphairan bizi direlakotz baizik" (1952d:
|
|
|
Azkenik, G. Lacomberen heriotzak utzitako hutsunea bete gabe zegoen. Barnealdean bizi ez ziren euskaltzainei eragiten zieten erabaki horiek, ordea, ez ziren aktan
|
jaso
; F. Krutwigek prestatu beharreko dosierrari egin zitzaion erreferentzia soilik (Euskaltzaindia 1982: 5; cf. Iztueta & Iztueta 2006:
|
|
|
Gerraondoan, Nafarroako medikuak, Ainhoako Martin Elso aduana agenteari esker (zenbat informazio garraiatu zuen frankismoan?), P. Lafittek zuzendutako Herria astekaria
|
jasotzen
zuen eta 1947ko hasieran berreskuratu zuen Donostia eta Uztaritzeren arteko harremana, Frantziako Gobernuak artean Espainia frankistarekiko muga itxita zuela. Hala ere, A. Irigaray zuhurrak gutunetan ez zion hasieran Euskaltzaindiaren berririk eman, nahiz eta lexikografian mugaz bestaldekoekin elkarlanean aritu beharraz mintzo, hori baitzen, artean, Akademiaren gerraondoko zeregin nagusia.376 Baina gutunean isildutakoa, bestela jakin zuen, Baionako Eusko Jakintzaren lehen zenbakiko" La langue basque de 1939 à 1947" artikulua argitaratu zuenean, Akademia politikoki baldintzatuaz ere jardun baitzuen:
|
|
|
Era berean, adierazi zion L. Dassancek ez zuela berak bidalitako gutunik erantzun. " Euskal Kulturaren Elkharrgo" rako unibertsitate irakasle batzuekin ari omen zen hizketan.771 EAJ PNVk
|
jasotako
informazioaren arabera, jesuitek euskal kultura Deustuko Unibertsitatean nolabait lantzeko asmoa zuten, J. B. Janssens (SI) ordenako nagusiaren onespenarekin. Euskal Herriko historia landu eta ikasle euskaldunak alfabetatzea aipatzen zuen EBBren komunikazioak.772 Erbesteko EJ GErekiko elkarlana abiatu nahi zuen F. Krutwigek.
|
|
|
Nolanahi den, maiatzaren 9ko batzarrean eztabaidatutako gaien artean beste batzuk ere egon ziren. 1952ko abuztuan Suediako Uppsalan egin zen ICOS biltzarrean parte hartzeko gonbita
|
jaso
zuen Euskaltzaindiak, baina beti bezala uko egin behar izan zion maila internazionalean jarduteari. Biltzarraren Frantziako ordezkaria A. Dauzat zen eta Espainiakoa A. Griera frankista, noski.782
|
|
|
1952ko irailean Londresen ospatu zen VII. " International Congress of Linguists" (ICL) delakoan parte hartzeko Akademiak
|
jasotako
gonbita, Ralph L. Turner buruarengandik.809 Uste izatekoa da Euskaltzaindiak, ohi zuenez, ezezkoarekin erantzun zuela, erantzunik eman bazuen. Argentinako Boletín del Instituto Americano de Estudios Vascosek, bestalde, maiatzaren 30eko batzarrean hartutako beste erabaki bat aipatu zuen, garaiko gainerako iturrietan agertzen ez dena:
|
|
|
Idazkariak I. M. Echaide eta B. Echegarayren ezin etorria adierazi zuen. Euskaltzainburuordea Madrilen zegoen, gaixotasunagatik, eta horregatik ez zen agertzen batzarretara.817 L. Dassancerengandik maiatzean
|
jasotako
ezin etorria ere bidali zion idazkariari.818 B. Echegarayk ekainaren 22an idatzi zion Madrildik idazkariari, azkenaldian gaixorik egon ondoren, lanez gainezka zegoela Auzitegi Goreneko idazkaritzan, eta ezin zuela Akademiaren batzarrean parte hartu. Euskaltzain berriak izendatzeko, J. Moulier eta L. Michelenaren aldeko botoa delegatu nahi zuen.
|
|
|
Esan bezala, F. Krutwigek sortutako istiluaren ondoren, Euskaltzaindiaren maiatzaren 30eko batzarrean, erabaki zuten Akademiaren ordezkari J. Gorostiaga izendatzea eta hala jakinarazi zieten JCVri eta Durangoko Udalari ekainaren 6an.826 Egun bereko JCVren batzarrean, aktaren arabera, ez zuten Euskaltzaindiko ekitaldiaren arazoa aipatu, baina P. P. Astarloaren omenaldirako ordezkari F. Echegaray izendatzeaz gain, J. Gorostiaga euskaltzainak Durangon irakurri behar zuen hitzaldiaren kopia eskatzea erabaki zuten, edukia zentsuratu eta istilurik ez izateko.827 Ekainaren 25ean JCVko F. Echegarayk honako artikulu hau saritzea erabaki zuen: ...steizko Pensamiento Alavés egunkarian argitaratutako" Vida y obras de Pedro Pablo Astarloa" [sic]. 828 Artikuluan erregimen foraleko hizkuntza eztabaiden testuinguru politikoa azaltzeaz gain, Salamancako Unibertsitateko euskara katedra ustez orbangabea goratu zuen.829 Hala ere, A. Tovarrek ezin izan zuen Durangoko ekitaldian parte hartu eta azken gorabeheren informazioa bertatik bertara
|
jaso
. Salamancan geratu behar izan zuen, uztailaren 21ean hilko zen T. Andrés Marcos errektoreorde zaharraren osasunak okerrera egin zuelako.830
|
|
|
Frantziako kiderik ez zen Akademiako batzarretara agertu 1952ko ekainetik 1953ko irailera arte. Batzar deiak berandu
|
jasotzen
omen zituzten, eta muga zeharkatzeko eskaera egitetik baimena eskuratu arte, sei egun igarotzen ziren. Hori zen batzarretara ez agertzeko arrazoi nagusia, baina kontuan hartu behar da erbesteko abertzaleekin zuten harreman estua, EJ GEk diruz ere laguntzen baitzituen Pirinio Behereetako euskal argitalpenak.1179
|
|
|
I. M. Echaideren gutuna N. Oleagari, bidaiaren dieta kobratu egin zuen.1182 Donostian bizi zirenez, likidazioan ez agertu arren, seguru asko I. M. Echaide eta A. Irigaray ere bertan izan ziren, Euskera agerkariaren arazo larria eztabaidatzeko. L. Villasantek aldez aurretik jakinarazi zuen ezin etorria, Arantzazuko santutegian ikasleek ekitaldi bat antolatu zutelako.1183 Hain zuzen, agerkari ofizialarekin kolpe berri bat
|
jasota
, Akademia uzkur ageri zen jarduera ageriarekiko. E. Erquiaga urgazleak Euskaltzaindia bizirik ote zegoen galdetu behar izan zion L. Villasanteri, egunkarietan ez zuelako Akademiaren batzarren berririk irakurtzen (Sudupe 2011a:
|
|
|
Urriaren 8an, halaber, J. Ruiz Giménez Hezkuntza Nazionaleko ministerioari erregutu zion I. M. Echaide" Alfonso X el Sabio" ren ordenan onartua izan zedin. 1953ko abenduaren 14an sinatu zuen ministerioko idazkariordeak baiezkoaren jakinarazpena, baina enkomienda mailan; J. Irigoyenek edota J. Urquijok
|
jasotako
gurutze handia baino apalagoa izan zen, alegia.1185
|
|
|
336, 494). apezpikua irekiera hitzaldian euskara estandarizatzearen beharraz aritu zen (Mathieu 1954). Batzorde antolatzailean, EAJ PNVko kideez gain, P. Lafitte eta L. Dassance euskaltzainak aritu ziren, eta seguru asko horregatik ez zuten urte horretako Akademiaren batzarretan parte hartu.1191 I. M. Echaidek uztail abuztuetako batzarretan adierazi zuenez, EIL SIEBen biltzarrean parte hartzeko gonbita berandu
|
jaso
zuelako ezin izan zien garaiz jakinarazi gainerako euskaltzainei (Euskaltzaindia 1982: 38).
|
|
|
Gipuzkoako eta Bizkaiko euskararen egoera EAJ PNVko J. Rezolak eta ELASTVko G. Ruiz de Ercillak azaldu zuten, hurrenez hurren. Hizkuntza sailaren kalkuluen arabera, artean, Euskal Herriko 700.000 euskal hiztunak 525.000 izatera igaro ziren, besteak beste, migrazioen ondorioz.1192 Atzerakada hori geldiarazteko neurriak Aljeriako kolpea
|
jasotzear
zen Frantziako egoera sozioekonomiko eta politikoari begira aldarrikatu ziren, Espainia frankistari eta, ondorioz, Euskaltzaindiari ez ikusiarena eginda (Larronde 2004b; 2004c). Erbestean zegoen giro etsigarriaren erakusgarri, J. M. Leizaola lehendakariordeak V. Amézagari EIL SIEBen biltzarrerako klasikoen euskal itzulpengintzaz komunikazioa eskatu ondoren, Uruguaiko jeltzaleak garaiko frustrazioa adierazi zion M. Irujori 1954ko urrian:
|
|
|
Frankismo beligerantearen erasoen nahiz erbesteko abertzaleen kolaborazionismo salaketen beldurrez, Akademiak jarduera ia sekretua izan zuen 1940ko hamarkadan. Gainera, 1920 hamarkadetan urtero
|
jasotzen
zuen diru laguntza ofiziala %70 murriztu zen. Bilboko egoitza bera egoera negargarrian egon zen hainbat urtez:
|
|
|
Donostiako bulego gastuetarako eta 1.500 pta. Akademiaren kutxan gordetzeko.1052 Horrela, Euskaltzaindia GPDk Educación, Deportes y Turismo sailaren arloan gainerako elkarteek 1953an
|
jaso
zituzten diru laguntzen batezbestekotik gertu geratu zen: Museo Naval Provincial (3.500 pta.), Sociedad de Oceaonografía de Guipúzcoa (2.000 pta.), Museo Municipal de San Telmo (10.000 pta.," Sala de Etnografía Vasca" delakoa handitzeko), RSVAP (5.000 pta.), Grupo de Ciencias" Aranzadi" (3.000 pta.), Euskaltzaindia (5.000 pta.), Academia Médico Quirúrgica (3.000 pta.), Círculo Cultural Guipuzcoano (6.000 pta.), Círculo de San Ignacio (5.000 pta.), Comisión de Monumentos de Guipúzcoa (5.000 pta.), etab. (GPD 1954:
|
|
|
Ikusi dugunez, ordura arte Iruñeko alkate zenak harreman adeitsua gorde zuen Akademiarekin, Errepublikan parlamentario gisa izan zuen jarrera politiko irekiagoarekin bat zetorrena. Kontuan hartu behar da M. Gortarik, EI SEVeko kide izateaz gain, CEDAren ildoko ideologiatik Euskal Herriko Autonomia Estatutu bateratuaren alde egin zuela, eta horregatik V. Pradera eta E. Esparzaren erasoak
|
jaso
zituela. Hain zuzen, M. Gortari presidentearen jarrera giltzarri izan zen NFDren eskuduntzak babestu eta L. Valero Nafarroako gobernadore zibil falangista 1955ean kargugabetzeko (Estornés Zubizarreta 1990; García Sanz Marcotegui & al. 1998; Agirreazkuenaga & al. 2007; Mikelarena Peña 2013). 1053
|
|
|
M. Gortari, A. Marco, J. Larráinzar, J. Fortún, J. Echandi, A. Adrián eta C. del Villar (García Sanz Marcotegui & al. 1998: 47). rroako Junta de Guerra Carlista ren idazkari ohia zenaren aurrean, atzeratutako diru laguntzak eskatzeko.1054 Arazoa berehala konpondu zuten, uztailean I. M. Echaidek baimena eman ziolako A. Irigarayri 1951, 1952 eta 1953ko diru laguntzak
|
jasotzeko
: guztira 15.000 pta.1055 Jarduneko euskaltzainburuak ofizialki eskerrak eman zizkion M. Gortariri, diru laguntza horiekin Akademiaren ikerketa eta argitalpen proiektuak aurrera atera ahal izango zirelako.1056 Gestioa A. Irigarayri zor zitzaion, eta berehala gerra zibilean izandako zigorrak konpontzen hasi zen Nafarroako medikua, M. Gortarirekin zuen harreman onaren erakusgarri.
|
|
|
Idazkariari aginpidea eman nahi zion euskaltzainen osterak edozein unetan ordaintzeko. Bestalde, Donostian 500 pta. gordetzen zituzten, batez ere korrespondentziarako.1064 Hala ere, Donostian ezin izan zuten Gipuzkoa Nafarroetako diru laguntza ofizialak
|
jasotzeko
kontu korronterik ireki Euskaltzaindiaren izenean, izaera juridikorik ez zuelako. Horregatik, Banco de San Sebastián en aurrezki libreta soil bat ireki behar izan zuten I. M. Echaideren (banku horretako kontseilari zen mende hasieratik) eta A. Irigarayren izenean.1065
|
|
|
1954an, egoera erlatiboki normalizatuan, Euskaltzaindiak 23.750 pezetako diru laguntza
|
jaso
zuen, itolarri ekonomikoa gainditzeko bidean jarrita, inflazioa gorabehera. Dena dela, kontuan hartu behar da JCVk 1953an eta 1954an CSICen" Patronato José M.ª Quadrado de Estudios e Investigaciones Locales" etik soilik hori baino gehiago jaso zuela.
|
|
|
1954an, egoera erlatiboki normalizatuan, Euskaltzaindiak 23.750 pezetako diru laguntza jaso zuen, itolarri ekonomikoa gainditzeko bidean jarrita, inflazioa gorabehera. Dena dela, kontuan hartu behar da JCVk 1953an eta 1954an CSICen" Patronato José M.ª Quadrado de Estudios e Investigaciones Locales" etik soilik hori baino gehiago
|
jaso
zuela. Honela banatu ziren JCVren 1954ko diru laguntzak:
|
|
|
8.750 pta. besterik eman ez izana, J. Gorostiagak irailaren 25ean Ameriketara alde egitearen ondorio izan zen; JCVren diru laguntzaren ia erdia (4.800 pta.) liburuzainaren soldata ordaintzeko baitzen. ...ren murrizketagatik, Akademiak A. Irigoyen izendatu baitzuen J. Gorostiagaren behin behineko ordezko.1067 1955eko abenduan JCVk berriz ere diru laguntza osoa ematea erabaki zuen.1068 Ikusi dugunez, Euskaltzaindiak BPDren berariazko laguntza izan zuen egoitzaren konponketa ordaintzeko.1069 Bestalde, Donostiako CAMak emandako 1.000 pezetak Akademiaren diruzaintzak ez zituen laguntza ofizialen artean
|
jaso
, I. M. Echaidek ez zuelako informazio hori behar bezala adierazi.1070
|
|
|
Jud eta J. Jauréguiberry) 1952an hil zirenez, kendu egin zituzten zerrendatik. Baina N. Oleagak prestatutako zerrendan ageri ez zirelako, 1953ko Euskeran hamazazpi urgazle falta ziren, Akademiaren historia gorabeheratsuaren era1085 1953ko Euskeran agertutako euskaltzain zerrendan, N. Oleagak prestatutako agiritik
|
jasotako
bi akats bitxi daude. Alde batetik, M. Olasagarre eta" Dámaso de Inza" (OFMCap) bi pertsona ezberdintzat jotzen ziren; bata urgazle eta bestea euskaltzain.
|
|
|
Batzarrak berriz ere N. Oleagaren esku utzi zuen hori bideratzea. Baimenik lortu gabe, Euskera zenbaki berriko aleak banatzen hasi ziren argitaletxetik.1099 A. Ibinagabetiak, adibidez, azaroan bertan
|
jaso
zuen bere alea Parisko erbestean.1100 Hori oso arriskutsua zen. Buruordeak agerkaria 15 pezetako prezioan saldu nahi zuen eta harremanetan zegoen Donostiako liburu dendekin gordailua eta propaganda bideratzeko.1101 Tolosako Editorial Muguerza k, 48 orrialdeko Euskera agerkariaren 500 alegatik, 3.200 pezetako faktura egin zion Akademiari abenduaren 10ean.1102
|
|
|
Edizioa bahitu eta isuna
|
jasotzeko
arriskua handia zen. Bitartean, I. M. Echaide J. Elorza EI SEVeko buru ohiarekin egon zen hizketan:
|
|
|
Aranarekin hasi eta R. M. Azkuerekin bukatzen zen euskal literaturaren historia) idazlan egokirik
|
jaso
ez zutelako.1134 Nolanahi den, Ameriketatik ez zuten idazlanik aurkeztu Akademiaren lehiaketara. Jendeak eskatuta, Donostiako euskaltzainek berehala lehiaketaren baldintzei buruz azalpen luzeagoak eman behar izan zituzten:
|
|
|
Jendeak eskatuta, Donostiako euskaltzainek berehala lehiaketaren baldintzei buruz azalpen luzeagoak eman behar izan zituzten: adibidez," dialecto central" a erabiltzea gomendatu zuten.1135 Uste baino idazlan gehiago
|
jaso
zituzten (hamaika nobela, bost ipuin bilduma eta bi biografia), baina J. Echaide, adibidez, hiru sailetara aurkeztu zen.1136 Besteak beste, Akademiaren Bilboko egoitzara joaten hasi zen Gabriel Aresti artean ezezagunak 1954ko udan gutunez eskatu zuen informazioa, baina bere idazlanek ez zuten lehiaketan tokirik, eta A. Irigoyenen bitartez Euzko Gogoara bidali zituen (Kortazar 2016). 1137
|
|
|
F. Bilbaoren (OFM) Ipuin barreka eta Burgosen deserritutako Julene Azpeitia irakaslearen Amandriaren altzoan bilakatu ziren bildumak, hurrenez hurren. M. Ziarsolo jeltzaleak" accesit" saria
|
jaso
zuen.1143
|
|
|
– Biografia saila hutsik utzi zuten, aurkeztutako bi idazlanek baldintzak betetzen ez zituztelako, baina 500 bana pta.
|
jaso
zituzten J. Echaidek Amasei seme Euskalerri’ko lanagatik eta V. Iñurritegui (OFM) buru zuen taldeak (cf. Yrigaray 1955:
|
|
|
Are F. Krutwig eta L. Villasante" klasizistek" ere Gueroren sintaxia zuzentzea beharrezko ikusten zuten. Artean ez zen onartzen ahozko euskarak bere legeak zituela, hein batean S. Altuberen Erderismosen (1930)
|
jasotakoak
, baina idatzizko euskara nahitaez zela" artifiziala", Europako tradizio kultuan txertatua.1169 L. Michelenak, hain zuzen, editorearen zenbait erabaki kritikatu zituen Egan aldizkariko iruzkinean:
|
|
|
Lekuona jaunak erri izkera geiegitxo
|
jasotzen
duela ere esango nuke, ori egiteko literatur izkera beeratzen baitu. Ezta naitaezkoa, batetik, bi mota auek elkarren etsai izatea.
|
|
|
J. R. Amézola filosofoarekin batera, euskal ikasketen zentro baterako diru laguntza bila aritu zen, Domingo Epalza diputatu ohiaren gisako abertzale erbesteratuen artean, baina ezezkoa
|
jaso
omen zuten, EIL SIEB bera ere geldialdian baitzegoen.833 J. R. Amézola Bilbora itzuli zen, baina F. Krutwigek
|
|
|
Barnealde eta erbesteko EBBen arteko komunikazioa,, EBB0377 Bestalde," Semana Vasca" ren harira, A. M. Labayen buru zuten barnealdeko idazle egiten ziren bitartean, euskararen aurkako zentsurak gogor jarraitzen zuen, agian Akademiaren hitzaldiak eragindako istiluagatik. Donostiako egunkari horrek eskatu berria zion Informazio eta Turismoko ministerioaren Gipuzkoako delegatuari (L. Dotres) folklorearekin lotutako euskarazko testu laburrak berriz argitaratzeko baimena, baina ezezkoa
|
jaso
zuten, J. L. Banús La Voz de Españako zuzendariordeak berak onartzen zuen bezala.845
|
|
|
S. Altubek Euskaltzaindiaren ekitaldi irekian sortutako istiluaren berri jakin bezain laster F. Krutwigi gutun bat bidali zion Akademiako idazkaritzara.849 F. Krutwigek 1951ko abenduaren 30ean idatzitakoari egindako erantzuna zen, eta uste izatekoa da Bilboko gutuna
|
jaso
zuenean ez ziola garrantzirik eman, Akademiarekin etsita zegoelako. Baina prentsa jeltzalean hitzaldiaren berri jakin ondoren, erantzun egin zion.
|
|
|
Hogeita hamaika urteko euskaltzainak erbesteko bizimodu gogorrari aurre egin behar zion, baina uste izatekoa da aita industrialariaren diru laguntza
|
jasotzen
zuela. Bestalde, L. Villasanteri Sorbonako Unibertsitatean euskara katedra bat lortzeko aukera aipatu zion, ameskeria hutsa zena unibertsitate lizentziarik ere ez zuela kontuan hartuta.
|
|
|
866 Boletín Oficial de la Provincia de Vizcaya, Bizkaiko Artxibo Historiko Probintzialaren artxibozainaren komunikazio pertsonalaren arabera, ez dago F. Krutwigen hitzaldiaren inguruko espedienterik Bizkaiko Gobernu Zibilaren dokumentazioan(). Ondoren, Euskadiko Justizia Auzitegi Nagusira idatzi nuen, Bizkaiko Probintzia Auzitegiaren erregistro liburuan auziaz informaziorik zegoen jakiteko, baina ez nuen erantzunik
|
jaso
. testua ere. Horren arabera, F. Krutwigek hitzaldia E. Bilbaoren onespenarekin prestatu zuen Bilboko prentsan argitaratzeko, baina gobernadore zibilak baimena ukatu ez ezik, F. Krutwig atxilotu ere egin omen zuen irailaren 3an.
|
|
|
Baina 1919an monarkiko espainolistak BPDn nagusitzearekin bat, gatazkak sortu ziren. Hain zuzen, 1921ean J. B. Egusquizak" Eŕi Irakaskuntza Batzorde" berrituaren gaitzespen botoa
|
jaso
zuen J. Altunaren eskuliburu" separatista" saritzeagatik (Akesolo & al. 1989: 64).
|
|
|
Herri euskarari, erdararen eragina barne, idatzizkoan jaramon gehiago egitea eskatu zuen, irakurleak erakartzearren. S. Altubek azken berrogei urteetako euskalgintzari egindako kritika ez zen oharkabean igaro eta eraso gogorrak
|
jaso
zituen. Hala ere, S. Altube uste osoko abertzalea zen eta ez zion uko egiten ideologia politikoari.
|
|
|
Lehen Mungu Gerran mobilizatu egin zuten. Elizgizona izanda, erizaintzan aritu zen, baina erakutsitako adoreagatik hainbat aipamen eta domina
|
jaso
zituen. Liginagako erretore izendatu zuten, berak" Ziberia deithu desterru" tzat jotzen zuena, eta gero Lekornera destinatu zuten.57 Baionako euskal aldizkarietan eta Eskualzaleen Biltzarreko idazkaritzan() oso aktibo agertu zen.
|
|
|
5). miari instituzio gisa inolako aipamenik egin. EI SEV eta Euskaltzaindia ez ziren integratu Euzkadiko Jaurlaritzaren egitura instituzionalean, eta ez zuten aurrekonturik
|
jaso
EJ GEtik. Gerra zibilean, jarduna eten egin zuten eta hibernatuta geratu ziren bi erakundeak.
|
|
|
65 Bilboko egunkari jeltzaleak azalean
|
jaso
zuenez, J. M. Leizaola sailburuak hildakoari omenaldi hunkitua egin zion, Euzkadiko kulturaren sustatzaile nagusi eta ia bakartzat jota. Ondoren, Bermeoko Santa Eufemia elizako hiletan ere parte hartu zuen (Euzkadi;).
|
|
|
B. Echegarayk L. Michelenari kontatu zionez, garai horretan R. M. Azkue Lekeition
|
jaso
eta Bilbora eraman zuten lehendakaria agur zezan. Euskaltzainburuak ez zuen politikarik aipatu, bere bilduma etnografikoa baino ez.
|
|
|
Olabide eta J. B. Egusquiza euskaltzainak eta Jaungoiko Zale Bazkunako kide ziren J. C. Ibarguchi eta G. Manterola urgazleak. Talde horren egiteko nagusia euskarazko ikasliburuak prestatzea izan zen, hezkuntzaren bidez hizkuntzaren eta euskaldunen kultura maila
|
jasotzearren
, 1936ko Autonomia Estatutuak agintzen zuen bidetik. J. Gorostiagaren zuzendaritzapean, orobat," Euzkel Irakasletza" izeneko talde jeltzalea bildu zen euskarazko hezkuntza antolatzeko asmoarekin 1936ko abendutik 1937ko otsailaera arte.
|
|
|
Beste proiektu filologiko batzuk ere bete gabe geratu ziren: Erdi Aroko euskal onomastika edota J. Leiçarragak (1571) erabilitako aditz formak
|
jasotzea
. Euzkadiko mapa linguistikoa burutzeko asmoa agertu zuten, halaber, Autonomia Estatutuaren araudi linguistikoa aplikatzeko ezinbestekoa zena.
|
|
|
1951ko otsailaren 24an berriz idatzi zion gaztelaniaz. Eskerrak eman zizkion doktorego tesiaren lehen liburukia eta S. Michelenaren liburuko azalak
|
jaso
zituelako. F. Krutwigek, bere aldetik, kultismo lexikoaren lehen zatia erantsi zion gutunari, 20.000 hitz arte luzatu nahi zuena.701 Ohi zuenaren aurka, egitasmoaren iturria aipatu zuen:
|
|
|
1951ko maiatzean F. Krutwigek Nuevo Ateneo ko gorabeherak azaldu zizkion eta teologia sailburu izatea eskaini zion L. Villasanteri.708 Frantziskotarrak uko egin zion, Arantzazuko eskolekin lanpetuta zegoelako, baina bere doktorego tesiaren bigarren liburukia eta frantziskotar aldizkariak bidali zizkion.709 L. Villasantek
|
jasotako
kritiken aurrean, F. Krutwigek argudioz jositako gutun eta dosierrak bidali zizkion, Nuevo Ateneo ko sailkideei ere aurkezten zizkienak. Gaztelaniaren antzeko ortografia fonetiko erraza baztergarria zen, kultura maila apalaren isla zelako, frantses, ingeles eta alemanarekin erkatuta.
|
|
|
Horregatik, ediziorako baimena eskatzea erabaki zuen F. Unzurrunzaga editoreak. 1947ko apirilean ezezko borobila
|
jaso
zuten Madrilgo" Dirección General de Propaganda" tik.
|
|
|
EAJ PNVren EBBk bildutako 1950eko dosier anonimoak
|
jaso
zuenez, EIL SIEBen 1948ko biltzar internazionalak eragin handia izan zuen barnealdeko zentsuraren biguntzean. EJ GEren diru laguntzarekin Biarritzen antolatutako biltzar jendetsuak oihartzun handia izan zuen, eta bertan euskara, ikergai ez ezik, diktadura frankistak jazarritako hizkuntza bizia zela ere adierazi zen (Bil468 ABA EUS:
|