|
2000
|
|
|
Baina horrek ez zuen jada ezertarako ere balio: ordurako Txemak
|
bazekien
bere neskari buruzko pentsamendu baikor gehienak usteldu egiten zirela errealitatearen ukitu soilarekin, nola erditik ebakitako sagarrak kolore marroia hartzen duen airearen kontaktuan. Eta beraz absurdua bezain arriskutsua zen galdutako maitasunari buruz pentsamendu baikorrak izatea.
|
|
|
Badakit neu naizela aldatuta itzuliko dena, baina berdin dio noren erruz aldatu diren gauzak: Txemak egunero galdetuko dit noiz joango naizen pisura bizitzera, eta ondo
|
dakit
bere intentziorik onenarekin egiten duela. Bederatzi urte daramatzagu, eta urte hauetan intentzio onak baino ez dizkit eskaini.
|
|
|
Gaur batekin eta bihar bestearekin, horrela ibiltzen da Rocío, eta hau dena gutxi balitz, lau horietako birekin hitzartuta dauka ezkontza egun bana. Eta harritzeko motibo gehiago, Rocíok ez
|
baitaki
bere aita nor den. Bere ustez mexikarren bat izango da, Kalifornian beste asko legez beharbada modu ilegalean bizi dena.
|
|
|
Larregi pentsatzeak inoiz ez dio onik egin arduratzeko motiboren bat duenari, eta hori ondo baino hobeto
|
zekien
berak ere, baina zer egingo zuen ba. Holakoetan ez zitzaion pentsamendu positiboegirik etortzen.
|
|
|
Latina zekien —hala hola, murduskatzen bertzerik ez—, baita gramatikaren eta eskolastikaren funtsezko arauak ere, baina, handik harat, deus guti gehiago. Muga haien aitzinean, ordea, bazuen dohain bat, gizonen artean batere ohikoa ez dena, eta zen ezen
|
bazekiela
bere mailaren eta bere neurriaren berri, eta haren arauaz jokatzen zuela, itxurarik egin gabe. Gurasoak, izaitez, laborariak zituen, eta ez zen bere etorkia ezkutatzen ibiltzen; etxeko zamaria asto bat zuen, eta ez zen Kaligularen zaldiari beha bizi, bere asto hura ere kontsul noiz eginen ote zuten, halako moldez, non ez baitzuen zaldirik nahi izan, bai gurasoek eta bai aitona Nikolasek ere zaldi eder bat erregalatu nahi izan ziotenean, jende printzipalaren eredurat eta haien idurirat ibil zedin.
|
|
|
Eta ezetz erraiteko gogoa etorri zitzaidan, baina ez nintzen ausartu. Eta nik ez
|
dakit
bera ere oso pozik ote zegoen, zeren, eskaileretan goiti gindoazela ere, bere burua zuritu bertzerik ez baitzuen egin: " Zer uste du saindujale horrek, ni hain inozoa eta hain inozenta naizela?
|
|
|
Lutherorekin batean osabaren teleskopioa eraman zuten, zeren Ofizio Sainduak zinez
|
baitzekien
bere ofizioaren berri, jaun André!
|
|
2001
|
|
|
Maitasuna eraikitzen ari ziren soldaduak ziren, eta oheratu aurretik Mariaren adats luze beltza orrazten zuenean arreba Mireiaz akordatzen zen Ales, eta haren Barbie higuingarriaz. Pozik zegoen,
|
bazekielako
bere andrakila benetakoa zela, eta bere ondoan izango zuela bizitza osoan.
|
|
|
Reth Buttler ek Scarlett O’Hara ri esandako esaldia maiz errepikatu izan zion Oscarrek.
|
Bazekielako
bere musuak beste inorenak baino gogokoagoak zituela. Bazekielako musu bakar batez, mingainaren zaporea eta listuaren umeltasuna sentitzeaz bat, klitoria ere lanbrotzen zitzaiola, ihintzaz estaltzen.
|
|
|
Bazekielako musu bakar batez, mingainaren zaporea eta listuaren umeltasuna sentitzeaz bat, klitoria ere lanbrotzen zitzaiola, ihintzaz estaltzen.
|
Bazekielako
bere ezpainak desio zituela, ez beste inorenak. Bazekielako eztarriko hari meheen artean itota ere, behin eta berriz lagako ziola mingaina sabeleraino sartzen.
|
|
|
Neskatila gustura zegoen eta ez zen ohartu begira ari nintzaiola. Neu lotsatu nintzen eta ez nion ezer esan, baina inbidia pixka bat sentitu nuen, gure Danielak, hain txikia izanik,
|
bazekielako
bere gorputzarekin jolasten eta nik, edadeagatik esperientziaduna izan behar banuen ere, oraindik ez nuelako sexuaren plazerrik sentitu.
|
|
|
Armendarizek apartamentua soilik bere izenean jartzeko asmoa zuela alegia. Hori
|
jakitekotan
bere amak jakingo baitu. Ezta.
|
|
|
Ilagares. Horretan ere gainontzeko mozkortietatik bereizten
|
daki
bere burua.
|
|
|
Baina hori
|
bazekien
berak. Eta Felipe preso zegoela ere bai.
|
|
|
Orozko gogoan beti, baina Orozkora itzultzen ez zen egundo ausartu. Sakonean, eta beldurraren forman,
|
bazekien
bere gaztaroko eta ametsetako Orozkorik ez zegoela jadanik. Euskal Herrira itzuli balitz mendi handiak txikituta, erreka garbiak zikinduta, errepideak desbideratuta aurkituko zituen, bere gogoko aberriaz bestelakoa dena.
|
|
|
Francisco Javier Larrea, berriz, totelka hasi zen eta ez zuen
|
jakin
bere aitaren ofizioa definitzen, edo ez zuen baserritarra zela esan nahi, eta ea zer egiten zuen adierazteko esan zitzaionean barre zantzoka lehertu ginen denak, beste zeregin batzuen artean, abereak gobernatzen zituela erantzun zuelako:
|
|
2002
|
|
|
Pertseo gazte zalu eta indartsua bihurtu baino lehenago ezagutu zituen ama semeak Polidektes erregeak. Bazekien bi arrotzak kutxa hauskor batean iritsi zirela uharteko hondartzara, eta
|
bazekien
bere anaia arrantzaleak zaintzen zituela. Eta ez zegoen sobera alai horrekin.
|
|
2003
|
|
|
Eta erlauntza galtzen zutenak ezin ziren belardietara sartu, belarra erretzen zutelako pauso bakoitzean. Silvestreri entzunda
|
zekiela
berak.
|
|
|
Egia da, ordea, 1913 arte inork ez
|
zekiela
bere prosaren kalitateagatik ‘Proventzako poeta’ deitzen ziotenaren azkenaren berri. Touchagueseko herritarrek oxigeno faltagatik hil zela esaten zuten, Everest igotzen ari zela, eta Cornu irakaslea ere uste horren alde agertzen da arestian aipatu dugun" Albert Mezigueren bidaiak eta abenturak" liburuari egindako hitzaurrean.
|
|
|
Niri behinik behin on egiten zidan. Ez dut bolada horretan adinako ibilirik inoiz egin eta, pitin bat akiturik berriro etxera abiatzen nintzelarik, marinel itsasoan galduak portuko faroari bezala begiratzen nion gure etxearen itzal ilunean Monika lanean ari zen leihoko argiari, eta beharbada niri itxoiten egongo zela pentsatzea gustatzen zitzaidan, nahiz eta
|
banekien
bere nobelaren lehen lerroei begira egongo zela. Etxera iritsi eta lapur baten antzera sartzen nintzen eta txintik esan gabe esertzen nintzen egongelako nire besaulkian, libururen bat eskuetan nuela, baina Monikak azkar asko sumatzen ninduen, ikaragarria zen horretan, gai baitzen kafetegi zaratatsuetan mahaietan eserita zeuden bikoteen elkarrizketak jarraitzeko.
|
|
|
Txominek bazekien platerarena, eta bazekien ohearena, baina ez
|
zekien
berak kanpoan pasatutako ordu guztien kontaduria eramateko ohitura hartua zuela amak, ordu bakoitza orri batean markatuz: martxoaren lehen egunaren goizeko zortziak ziren semea etxetik irten zenean, eta geroztik hantxe aritu da Nekane, orduak seinalatzen, marra bat beste bati darraiola; zenbaketa errazago egitearren, hamargarren marra atzeraka okertu zuen, berdin hogeigarrenarekin eta hogeita hamargarrenarekin ere; maiatzaren hogeita hamarrean marraztu du azkena:
|
|
|
Ikaratua nago, eta
|
badaki
berak ere.
|
|
|
Egia esan, nire proposamena hain azkar onartzeak harritu egin ninduen. Anak bazekien niretzat ez zela batere erraza Greta bazter batean lagatzea,
|
bazekien
bera edo manikia aukeratzea ez zela zilegi. Eta maite ninduen.
|
|
2004
|
|
|
Ezin zuela horrela segitu esan zion, familia zuela, eta umeekin gogoratzen zela monasteriora zetorren bakoitzean, Pabloren dokumentuak ekartzera edo Pablori argazkiak eramatera. Eta, alde batetik, nahi bai, nahi zuela lagundu,
|
bazekiela
bera barik asko zailtzen zela kontua, eta barkatzeko, muga mugan zegoela, indarren eta adorearen mugan, eta garrafoi bat eman zion, esanez dokumentu hauek dira azkenak, eta barkatzeko. Lotsatuta nago, esan zion.
|
|
|
Hamahiru urte bete zituen arte ez zuen
|
jakin
bere abizena italiarra zela, goitik behera italiarra. Triestekoa.
|
|
|
–Azken asteetan lan gehiago egiten zuela
|
zekiten
bere lankideek. Duela hilabete batzuk oso gogor ibili omen zen.
|
|
|
Einstein, zeukaten lanaren garrantziaz ohartua, Oppie hurbil zuela konturatu zen. Jainkoa dena eta dena Jainkoa izanda ere, Maisu Zaharrak
|
bazekien
bera beste edonor baino pixka bat jainkoagoa zela Princetonen, eta eskura zeuzkan hari guztiak astindu zituen. Oso hilabete gutxitara –1947 urtean bertan–, Oppenheimer Princetoneko zuzendari bihurtu zen.
|
|
|
Oppenheimerrek bazekien Teller ez zela bakarra.
|
Bazekien
bere nortasun harroak nahi baino etsai gehiago ekarri zizkiola. Lewis Strauss fisikaria bera lagun askoren aurrean umiliatu zuen Oppenheimerrek, inolako beharrik gabe.
|
|
|
Orain, ordea, bazirudien hori guztia, urte gutxiren joanean, ahaztuz zihoala. Gizon harroa zen Oppenheimer,
|
bazekien
berak ere. Harroegia.
|
|
|
Aitortu dut, bi aldiz gutxienez, Montsek sintzeritate handiarekin jokatu zuela nirekin eta, funtsean, halaxe izan zen, nahiz eta xehetasunei buruz beste zerbait esan dezakedan. Izan ere, nik badakit –ziur– Montse gizon famatuekin oheratu izan zela, baina ez
|
dakit
bere zerrenda hartako zenbat gizon ospetsurekin oheratu zen zinez, edo zerrenda osoa asmatu zuen, edo erakutsitako iletxo haiek bereak ote ziren edo auskalo norenak... ez dakidan bezala Montseren antzezpenek zenbat zuten egiatik eta zenbat jolasetik, baina hori zen gutxienekoa, beharbada. Izan ere, Erosen ikasle abantailatua zen neurrian, harreman erotikoen hariak ehoteko abilezia aparta zuen Montsek, baita hariak elkarren artean lotzekoa ere, amaraun bat osatzen zuen arte, non geratzen bainitzen harrapaturik, eulia amaraunean bezala.
|
|
2005
|
|
|
Atetik ezin du irakurri ondo, baina beharrik ere ez du. Bere barnean
|
badaki
bere buruari onartzen utzi nahi ez diona: Internetetik Ametsen burura zerbait pasatzen ari da!
|
|
|
Hirugarren pertsona erabilita, Naroak ez du
|
jakin
berari ala Ametsi galdetu dion, eta erantzun gabe geratu da. Madokak erantzun du, beraz, japonieraz.
|
|
|
–Ez
|
dakit
berarekin maitemindu naizen, baina haren bidez jakin dut norekin ez nagoen.
|
|
|
Neska honek ere zer daki nire lehengusuaz? Agian txortan egingo zuten, baina zer
|
daki
berak. Beste nor egongo zen prest Ametsi honaino jarraitzeko?
|
|
|
Ametsek esango luke bular erdian irribarre zabal zabala ireki zaiola, hau entzunda.
|
Jakina
bere buruko arazoak itxaron dezakeena!
|
|
|
Tokion emandako lehenengo gaua holakoa bada, ez du premia handirik egonaldia murrizten saiatzeko. Ez
|
daki
berak Tokioko hizkuntzaz berba egiten duen, hala Tokiok bereaz, baina elkar ulertzea osoa dela zalantzarik ez. Neguko gauak luzeak izatea inoiz baino gehiago eskertu du, bera hustearekin batera Madoka betetzen duen bitartean.
|
|
|
Bakarrik gelditu nintzenean, wisteriaren azpian zulo bat egiteari ekin nion. Berari, Kodaki, udan etzatea gustatzen zitzaion tokian,
|
banekien
bertan lurra biguna zela, wisteria landatzeko zuloa ere neuk egina zelako, inguruko zuhaixka gehienenak bezala. Hogei minutuko lana izan zen eta, izerditan blai bukatu nuen arren, ez nuen egarririk sentitu.
|
|
|
Jakin beharra daukat –galderak bazuen boomerang baten itxura: neuri jaurtitzen zidan, baina
|
bazekien
bere buruaren aurka joango zela erantzuna.
|
|
|
–Emakume horrek
|
badaki
bere semea hil egin dela, hori argi du, baina toki bat nahi du bertara loreak eramateko eta bertan otoitz egiteko –baziren bost bat minutu bere senarra hiltzaile gupidagabea zela esan nionetik, eta on egin ziola ematen zuen.
|
|
|
Bortxatzailearen mehatxua sentitu genuen geure larruan.
|
Bazekien
bere mendiko makila genuela, baita, edozein unetan, mendigoizale edo baserritarren batekin topo egin zezakeela ere. Horixe zen bederen gure itxaropena.
|
|
|
Nor zen gizon hura? Nola
|
zekizkien
bere izen abizenak?
|
|
|
Eta ama Martinari ere galdetu zion armairuarena eta lehiaketarena. Eta ama Martinak esan zion ez
|
zekiela
berak, ez bata ez bestea; 34an jaio zela bera eta lehenagokoak izango zirela kontu haiek, armairuarena eta lehiaketarena, ez zekiela berak.
|
|
|
Eta ama Martinari ere galdetu zion armairuarena eta lehiaketarena. Eta ama Martinak esan zion ez zekiela berak, ez bata ez bestea; 34an jaio zela bera eta lehenagokoak izango zirela kontu haiek, armairuarena eta lehiaketarena, ez
|
zekiela
berak.
|
|
|
Azaldu zion Simonek marrazain izan nahi zuela berak errugbi partidu batean. Gurrek esan zion hori
|
bazekiela
berak, askotan esan ziola marrazain izan nahi zuela. Simonek jarraitu zuen esaten hori izan zuela beti buruan, urteak eta urteak, eta, bizitzan behin baino ez bazen ere, marrazain izango zela bera errugbi partidu batean.
|
|
2006
|
|
|
Nerea dagoen alderantz okertu du amak burua, baina Nereak ez
|
daki
berari begiratu dion ala bere ondoko leihotik ikusten den jendeari. Bai, kalera begira dago.
|
|
|
Kopetan jarri du eskua Nereak. Ez
|
dakiela
berak ere ezer baina normala dela, ahizparen egoerak asko kezkatzen duela, eta horregatik egongo dela horrela. Eta orduan konturatu da azken astean telefonoz bakarrik hitz egin duela Xabierrekin, eta elkarrizketa bukatzeko esan dio Ea noiz elkartzen garen, e,?
|
|
|
–Aitonak antzinako Egiptoko itxura duen iruditxo bat oparitu zidan.
|
Badakit
bere adiskideetako batzuek ere izan zituztela halako iruditxoak. Zure aitak ez zuen halakorik edukiko?
|
|
|
Halako batean, nekearen nekez, lo geldituko ginen. Ez
|
dakit
bera lokartu ote zen lehena ala ni izan nintzen. Berdintsu dio.
|
|
|
Itzulpen perfekturik ez dago eta Veronicak
|
badaki
bere lana inperfekzioen arteko distantziak laburtzean oinarritzen dela. Gustatu egiten zaizkio, ostera, zentzurik gabeko saltoak.
|
|
|
Montgommeryk
|
bazekien
bere gizonak zalu ibilarazten. Egun bakarrean egin genuen Nabarrenkoxetik Orthezera.
|
|
2007
|
|
|
Eragindako kalteak epeka ordaintzea onartu zidan tabernako jabeak. Ez
|
dakit
bere izena eta espero dut bera nireaz ez gogoratzea. Gizon zakarragorik!
|
|
|
Baina niri sudurreko eskuineko hegala ari zait izozten, eskuineko sudur hegala da sentitzen ez dudana, eta haizeak eskuinetik jotzen du. Zer ote
|
daki
Berak Karlstadeko haizeez, izozten duten haizeez. Eraikinetako hodiek oka egiten dute; izotzezko mihiak irteten dira haien ahoetatik.
|
|
2008
|
|
|
Zihoazenak eta zetozenak nahasten ziren airean. Eta bere maitalearen eskuak zenbat diren eta non dabiltzan ez
|
dakienak
bere gorputza abandonatzen duen bezala abandonatu zituzten beraien belarriak aretoan zeuden guztiek.
|
|
|
Ez
|
dakit
bere hitzak zenbateraino diren esaten dutena eta zenbateraino esan nahi dutena. Pandoraren kutxa zabaltzear egon naiz lehen eta eten egin nau.
|
|
|
Estimu handitan duzue herrian, e? Agian gustatuko litzaizuke
|
jakitea
bere bigarren aurpegia?
|
|
|
hots, berezko izaerak, alde batetik, eta jendearen harekiko jokabideak, bestetik, gero eta mundu estuago batera mugatzen zuten; edo esan liteke, halaber, berezko izaera eta jendearen jokabidea burdinazko bi xafla bezalakoak gertatu zitzaizkiola, bata aurrean zuena, bestea atzean, eta bera erdian, bi xaflen artean harrapatuta, bi xaflak elkarrengandik gero eta hurbilago, eta horrela egin zituela hiru, lau eta bost hilabete, egoera jasanezina egin zitzaion arte. Beñardok
|
bazekien
bere ateraldiak, euskaraz jaurtiak, ezinbestean, gero eta gogaikarriagoak egiten zitzaizkiola maisuari:
|
|
|
Denborarekin, gainera, bi ahizpek mezu kodetuak erabiltzen zituzten, esanahi bikoitza edo beste esanahi bat zutenak eta beren mundu partikular hura are partikularrago egiten zutenak. Harik eta haien inguruan bizi zirenak ere nora ezean geratzen ziren arte, baita markesa anderea ere, honek ez baitzuen azkenean
|
jakiten
bere alabak ezagutzen zituen edo ez, edonoren ezagutzan hain eskura geratzen da azala, eta hain eskutik kanpo mamia, bi alaben kasuan zer esanik ez.
|
|
|
eta ikusi zuenak garaitu zuen, markes jaunak ikusi ahala garaitu ere! Markes jaunak gogora zezakeen, egoera hartan gogoratzeko gauza balitz, zer nolakoa zen bere portaera, emazteak edo alabek lagunduta, halako ikuskizun batera joaten zenean, hala Andaluzian nola Madrilen, bai baitziren Espainiako hiriburuko kafetegietan ere antzeko ikuskizunak; markes jaunak
|
bazekien
bere sentimenduen berri, eta bazekien, beraz, nola hunkitzen zuten emanaldi haiek, kontsul jaunaren etxera joaten zenean ere ederki egiazta zezakeen hura, modu apalagoan, baita modu bihotzetikoagoan ere, beharbada?, batean bizimina nagusitzen zitzaiola, bestean bizipoza, kantaren erritmoaren eta bere aldarte propioaren arabera: min existentzial hura sentitzen zuenean, batez ere, argudiorik gabe bezala geratzen zen, harik eta albora begiratu eta bere alaben irudi eder maitagarriekin topatzen zen arte, zeintzuk markes jaunari minaren leungarri baitzitzaizkion?
|
|
|
Hura esanda, kabinako eskaileretan behera jo nuen ahalik eta hotsik handiena atereaz; gero oinetakoak erantzi, galeriatik isil isilik korrika joan, brankako eskaileretan gora igo eta kubierta gainera atera nuen burua.
|
Banekien
berak ez zuela ni han azaltzerik espero izango; baina hala ere ahal bezain zuhur jokatu nuen; eta egia esan behar badut orduantxe egiaztatu ziren nire susmorik txarrenak.
|
|
|
esan zezakeen ohar batek, eta gure arreta erakar zezakeen. . Ez
|
daki
bere indarrak neurtzen, ez ondorioetan pentsatzen. Egin eta gero hasten da arrazoitzen.
|
|
|
Ilea zapi batez estalita eta betaurreko beltzekin agertu da elkarteko terrazara eta masail bat eskaini dit musu hotz bat eman diezaiodan. Ondoan eseri eta une batez burua nire sorbaldan pausatu du, baina nik
|
badakit
bere gogoak Venezian jarraitzen duela eta jarraituko duela luzaroan. Egia da Santa Luzia tren geltokitik hiriak duen sarrera harrigarria suertatzen zaiola beti bisitariari, neuk ere aitortzen dut hori, kolpetik murgiltzen baitu hiriak hain berea duen isiltasunean.
|
|
|
Baina Kevinek
|
bazekien
bere bila hasiko zirela etxeko guztiak. Leihotik begiratu eta putzu bat ikusi zuen beheko aldean.
|
|
|
hots, berezko izaerak, alde batetik, eta jendearen harekiko jokabideak, bestetik, gero eta mundu estuago batera mugatzen zuten; edo esan liteke, halaber, berezko izaera eta jendearen jokabidea burdinazko bi xafla bezalakoak gertatu zitzaizkiola, bata aurrean zuena, bestea atzean, eta bera erdian, bi xaflen artean harrapatuta, bi xaflak elkarrengandik gero eta hurbilago, eta horrela egin zituela hiru, lau eta bost hilabete, egoera jasanezina egin zitzaion arte. Beñardok
|
bazekien
bere ateraldiak –euskaraz jaurtiak, ezinbestean– gero eta gogaikarriagoak egiten zitzaizkiola maisuari: hasieran utzi egiten ziola, alegia, baina gero eta gutxiago barkatzen ziola don Hipolitok; esan nahi baita Beñardok gero eta gehiago egiten zuela isiltasunera...
|
|
|
Denborarekin, gainera, bi ahizpek mezu kodetuak erabiltzen zituzten, esanahi bikoitza edo beste esanahi bat zutenak eta beren mundu partikular hura are partikularrago egiten zutenak. Harik eta haien inguruan bizi zirenak ere nora ezean geratzen ziren arte, baita markesa anderea ere, honek ez baitzuen azkenean
|
jakiten
bere alabak ezagutzen zituen edo ez... edonoren ezagutzan hain eskura geratzen da azala, eta hain eskutik kanpo mamia, bi alaben kasuan zer esanik ez. Horregatik egongo zen markesa anderea, beharbada, urduri, ez baitzekien nondik aterako ote zitzaion Natividad; markesa andereak ez zekien, beraz, amari zor ziòn begirunearekin joango ote zitzaion Natividad, galderei zuzen erantzuteko prest, edo ahizparen defentsan ibiliko ote zen, Natinatatik Natanatira eta Natanatitik Natinatara, bizitza osoan egin zuen bezala.
|
|
|
iritsi zen, ikusi zuen... eta ikusi zuenak garaitu zuen, markes jaunak ikusi ahala garaitu ere! Markes jaunak gogora zezakeen, egoera hartan gogoratzeko gauza balitz, zer nolakoa zen bere portaera, emazteak edo alabek lagunduta, halako ikuskizun batera joaten zenean, hala Andaluzian nola Madrilen, bai baitziren Espainiako hiriburuko kafetegietan ere antzeko ikuskizunak; markes jaunak
|
bazekien
bere sentimenduen berri, eta bazekien, beraz, nola hunkitzen zuten emanaldi haiek –kontsul jaunaren etxera joaten zenean ere ederki egiazta zezakeen hura, modu apalagoan, baita modu bihotzetikoagoan ere, beharbada–, batean bizimina nagusitzen zitzaiola, bestean bizipoza, kantaren erritmoaren eta bere aldarte propioaren arabera: min existentzial hura sentitzen zuenean, batez ere, argudiorik gabe bezala geratzen zen, harik eta albora begiratu eta bere alaben irudi eder maitagarriekin topatzen zen arte, zeintzuk markes jaunari minaren leungarri baitzitzaizkion... minaren leungarri ez ezik, minaren urgarri ere bai; gero, eskua luzatzen zion alabetako bati, luzatzen zion beste eskua besteari, eta markes jaunari bizipoza nagusitzen zitzaion, zorigaitz urtuaren iturriari zorion garbiaren ur are garbiagoak balerizkio bezala.
|
|
2009
|
|
|
Gaur denek estimatzen dute, denek eskertzen diote bere lana.
|
Badaki
berak. Hala ere, ja egun gutxi dauka munduan eta iragan urruna gora altxatu da berriro Bitorianoren barruan, behin hartu zuen hezkuntza estua, apaizak apostolua bakarrik izan behar duela, politikarik ez, munduko banitaterik ez, apostolu eta apostolu bakarrik.
|
|
|
etxe eta guraso gabekoa, aurrehistoriarik eta handitasunik gabekoa. Erromaren eta jaunskileria euskotarraren aurka(, aitaren etxea?), Gandiagak lurkume
|
daki
bere burua: –Lurrezkoak gara.
|
|
|
Arazotan bakarrik gara aberatsak. Euskaraz zertxobait idatzi nahi izan duen edozeinek, Unamunok edo Barojak baino hobeto
|
daki
bere, gurari, buruhauste, eragozpen eta ezinkizunen berri?. Zergatik ez aitortu?
|
|
|
Eskola orrek aitortzen du munduan baduela xede bat, aurrerapen lege bat. Xedetasun ori, ordea, itsua da,
|
eztaki
bere buruaren berri, eta mundu eta izakien barnean datza. Aurrerapenaren nai edo leia ori da, ain zuzen ere, munduan agintzen duena.
|
|
|
nire erabakia? Fededunak
|
badaki
berak ez duela ezer sortu, errealitatea modu batera irakurri baino, komunitateak lagunduta. Interpretatu.
|
|
|
Apur bat harritu da nire deiarekin, baina kazetaria ez naizela sinestea lortu dudanean, normaltasunez hitz egin dugu. Egia erran, ezer gutxi
|
daki
bere amaren hilketaz. 36an, espetxean galdetu zutenean, erran zieten aske utzi zutela.
|
|
|
Hala ere, alferrikakoak gertatu dira nire asmakeria guztiak. Orradretarren ilobak ere deus gutxi
|
zekien
bere izeben hilketaz. Ezpeleta aldean fusilatu omen zituztela, eta fusilatu baino lehen izugarrikeriak egin omen zizkietela.
|
|
|
–Zer
|
dakizu
berari buruz? –poliziek zutik zirauten.
|
|
|
Mutikoak bazekien. Eta nik
|
badakit
berak bazekiela. Eta elkar ulertze eta ezinikusi hau (ez dira, ez, bi sentimendu bateraezin) gaur egunera arte mantendu da.
|
|
|
Baina, tira, larunbata zen eta bahi dendak itxita egongo ziren. Funtsik gabeko ideia hori buruan (zer
|
zekien
berak denda mota horien ordutegiaz?) egunean aurrera egitea lortu zuen.
|
|
|
Norak
|
badaki
bere izena ez dela izena. Galdera dela.
|
|
|
–Beharbada ez da izango momenturik onena, eta haren medikua baino ez banintz ez nizuke ezer esango. Baina Eliasen laguna ere banaiz eta ziur
|
dakit
berak ez dizula esango, burugogorra baita, harriak baino gehiago.
|
|
|
Hori horrela zen.
|
Bazekien
berak. Eta horregatik erabaki zuen azkenean parrokian uztea, hildakoekin batera.
|
|
|
Bazekien istorio hura entzun nahi nuela. Nik ere
|
banekien
bera kontatzeko amorratzen zegoela.
|
|
|
Zumaian egiten zuen lana, belaontziak eta egiten zituzten lantegi batean gainera. Ez
|
dakit
berak egin ote zuen bere belaontzia edo erosi egin ote zuen. Hori ez dakit.
|
|
|
Mielek ez zuen bere jiran begiradarik barreiatu. Biok
|
genekien
bere barruan zegoela zulorik ilunena.
|
|
|
batean harrokeriaren minezko harietan eroriko gara, bestean gorrotoaren eta ezinikusiaren sarean? eta hurrengoan, auskalo non. Adak mutu segitzen zuen, baina medikuak
|
bazekien
bere zereginaren berri, eta aurrera ekin zion?: Gero, irudimenak askotan ekartzen dizkigun irudi edo eszena aitorrezinak daude, lotsagarriak, errudun sentiarazten gaituztenak errudunak ez garen arren; entzun duzu behin ere Edipo?
|
|
|
ez gimnasia, ez kirola, ez ariketa fisikoak ziren haren espezialitatea? berak inork baino hobeto
|
zekien
bere mugen berri; Damasok, gainera, buruan behar zuen beste oroitzapen hura dantzan, zaldiak bota zuenekoa, bost urte zituela, ez baitzuen dudarik zoritxarraren zaldiak berriro botako zuela; zerbait egin behar zuen, beraz, zerbait esan behar zuen?
|
|
|
Militar itxurako gizon hura aski ezaguna zen zirkulu ezkertiarren artean, hiriko komunisten goi kargu baten eskuin eskua baitzen, edo ezker eskua, zehatzago, beharbada?, Stalinen miresle sutsua; langileen arazoei lotutako ekintza jakin batzuengatik bi aldiz giltzapetua, batean, lankide batzuekin batera, nagusia bahitu zuelako, greba luze baten ondorioz, eta bestean, manifestazio batean hainbat saltokitako erakusleihoak hausten ibiltzeagatik?, langileriaren egun handiarekin egiten zuen amets: proletarioen diktadurarekin, alegia; esan nahi baita gizonak
|
bazekiela
bere egitekoaren berri, zer nahi zuen eta nora nahi zuen?, eta hargatik erabaki zuela, beharbada, zorrotz jokatzea hasieratik beretik, egunean zehar hirian izandako borrokatxoetan eta liskarretan parte hartuz, kontrolgune hura jarri aitzin; igarri ere, igartzen zitzaion jarreraren irmotasuna, bere agintzeko modua eta bere mugimenduak ere halakoak baitziren, zalantzarako tarterik uzten ez zutenak;...
|
|
|
Bere aho alboko oreztaz harro egon den bezala. Don Rikardoren garaietan askotan joaten zen medikuarengana, seme alabarik eduki ezin zuela eta, baina ordutik gutxitan bueltatu da, eta
|
badakit
bere lagunei askotan esaten diela medikuari deitzen dion eguna
|
|
|
Frantziako errege ohean zegoen beti, ez jakinki eritasunak edo amoranteak atxikita. Musikariek
|
bazekiten
berea egiten, jatekoak goxoak ziren eta zerbitzariak gelditu gabe ari ziren sala handi hartako tximinia guztiak egurrez hornitzen, hoztu ez gintezen. Hala ere, bazen zerbait pisu airean, itzal beltzen bat hegaldaka ari balitzaigu bezala.
|
|
|
Alençonengandik
|
nekien
bere anaiak Adriatikoaren ertza jo bezain agudo Katalina Medicikoari idatzi ziola diru eske. Amatto ez zen luzatu bere kuttunaren desira betetzen, zenbat eta 30.000 ezkutu igorririk.
|
|
|
Erreginak ere zerbait
|
bazekien
bere semeak Nérac en izandako aferaz.
|
|
|
Jon Mirandek Haur besoetakoa n dioenez: . Bere irrikari amore emanaz,
|
bazekien
bere hondamendira lihoakeela, bere erruz, hala ziotson gizarteko eginbideak bederen.?
|
|
|
aitari min ez egiteagatik, beraz, zuk hartu behar duzu nolabaiteko mina; baina aita astintzen baduzu eta min ematen, berdin gertatuko zaizu, aitari min eman orduko hasiko baitzaizu errudun ustea, bakean utziko ez zaituena, min ematen; eta halaxe goaz minak pilatzen eta minak geure baitan korapilatzen: batean harrokeriaren minezko harietan eroriko gara, bestean gorrotoaren eta ezinikusiaren sarean... eta hurrengoan, auskalo non –Adak mutu segitzen zuen, baina medikuak
|
bazekien
bere zereginaren berri, eta aurrera ekin zion–: Gero, irudimenak askotan ekartzen dizkigun irudi edo eszena aitorrezinak daude, lotsagarriak, errudun sentiarazten gaituztenak errudunak ez garen arren; entzun duzu behin ere Edipo?
|
|
|
Militar itxurako gizon hura aski ezaguna zen zirkulu ezkertiarren artean, hiriko komunisten goi kargu baten eskuin eskua baitzen –edo ezker eskua, zehatzago, beharbada–, Stalinen miresle sutsua; langileen arazoei lotutako ekintza jakin batzuengatik bi aldiz giltzapetua –batean, lankide batzuekin batera, nagusia bahitu zuelako, greba luze baten ondorioz, eta bestean, manifestazio batean hainbat saltokitako erakusleihoak hausten ibiltzeagatik–, langileriaren egun handiarekin egiten zuen amets: proletarioen diktadurarekin, alegia; esan nahi baita gizonak
|
bazekiela
bere egitekoaren berri –zer nahi zuen eta nora nahi zuen–, eta hargatik erabaki zuela, beharbada, zorrotz jokatzea hasieratik beretik, egunean zehar hirian izandako borrokatxoetan eta liskarretan parte hartuz, kontrolgune hura jarri aitzin; igarri ere, igartzen zitzaion jarreraren irmotasuna, bere agintzeko modua eta bere mugimenduak ere halakoak baitziren, zalantzarako tarterik uzten e...
|
|
|
borrokaldi hark –atipikoa, inondik ere– arrisku erantsi bat zuen, biek ala biek baitzituzten betaurrekoak; han, baina, ez zen inor arriskuaz mintzatzen, odolaren deia eta inkontziente kolektiboaren ahotsa beste dei eta ahots partikular guztien gainetik zeudelako, ausaz, betaurreko xixtrin batzuen gainetik zer esanik ez; Damasok, halere, bere berezko ahotsa zuen –bere berezko beldurraren ahotsa, alegia–, inkontziente kolektibo guztien gainetik mintzatzen zitzaiona, eta esaten ziona zerbait egin behar zuela; Damaso, beraz, kikilduta zegoen: ez gimnasia, ez kirola, ez ariketa fisikoak ziren haren espezialitatea... berak inork baino hobeto
|
zekien
bere mugen berri; Damasok, gainera, buruan behar zuen beste oroitzapen hura dantzan, zaldiak bota zuenekoa, bost urte zituela... ez baitzuen dudarik zoritxarraren zaldiak berriro botako zuela; zerbait egin behar zuen, beraz, zerbait esan behar zuen... baita orduantxe esan ere, uniformea kentzen hasi aurretik:
|
|
2010
|
|
|
osatu gabeko haragi puska hura ikustea, neure besoekin besarkatzeko eta neure ahoko muxuekin muxuka jateko, ferekaz fereka eta laztanez laztan? nahiz eta duda geratzen zaidan berriro atzera egingo ez ote nukeen, begirada soil batek gure asmorik goitiarrenak lurpera ditzake?, ez dut uste; Benjamin Mariak
|
badaki
bere izena duen Kristo txiki handi biluzi bat dudala bihotzean, nire fedearen oinarri dena, apaingarriak eta soberakinak kentzen direnean gorputz biluzi bat geratzen baitzaigu, maitasuna eskatzen diguna, eta maitasuna baizik ematen ez duena, harik eta gorputz biluzia bera ere maitegune bihurtzen den arte, non bizitzak bere ipar galdua aurkitzen duen.
|
|
|
IKAS, frantziskotarrok hemen Elorrietan sortu dugun talde baten izena ere badena, zenbat eta zenbat sor diedan IKASeko kideei, beraiek gabe nekez uler baititzaket ez nire barne aldaketa ez nire bilakaera urte guztiotan?!?, euskal kulturan erreferentzia ezinbestekoa izatea lortu duen taldearena; izan ere, hurrengo lana taldeko filosofo teologo ezagunenari zor diot nagusiki, berak oraindik argitaratu gabeko estudio bat du oinarri?, jakintsua jakintsuen artean bera, euskal kulturaren hamaika mendi gailur oinkatutakoa: hain da jakintsua, non bai
|
baitakit
bere izenaren gainetik duela jakituria, eta hala, bada, gure artean ulertzeko,. J. Filomendi?
|
|
|
Bada, bizitzaren beste alor guztietan, baita iraultzaileen gaitasunari lotutakoetan ere, berdin, amigo, bakoitzak bere dohainak baititu, eta bere mugak, ondorioz! Eta, hala ere, Damaso, badakit eta
|
badakizu
bere burua iraultzailetzat duen edonork zer erantzungo ligukeen: –Horretarako daude abangoardiak, herriaren aurretik joateko eta herria gidatzeko!?.
|
|
|
Gerharden hitzek hunkitu egin ninduten, hitz haietan gehiegi sinesten ez nuen arren, duintasuna ez baitzen iraultzaren garaipenaren berme, berandu gabe ederki egiaztatu genuenez! Hainbesteraino hunkitu ninduten, non bai
|
baitakizu
bere eragintxoa ere izan zutela nigan, neure afektibitateari norabide bat emateko saioan galduta ibili nintzenean, urrunetik ere maita bainezakeen, ausaz, maitatu beharreko jendea, hurbilekoak bereziki. Zauritu nindutenetik, gainera, banuen beste sentimendu bat:
|
|
|
–Lasai, ama. Berg ongi hezitako txakurra da, eta
|
badaki
bere mugen berri, erantzuten zion Heinrichek.
|
|
|
Euzko E, iak ba
|
daki
bere ekanduak zainduten ditugula eta zainduko ditugula. Euzko E, ia, k jakin begi guretzat España, ren zati bat dala, azkatu nai izan dogun España, ren zati bat, eta ge, atik laster gaizkatuko dogu geure au, erakada ziur, sendo, inda, tsu eta laste, ekoan.
|
|
|
Agirrek adierazi du euskaldunei barneko sentipenean min egiteko helburuz Espainia nazionalaren zerbitzura dauden hegazkin atzerritarrek Gernika hiria bonbardatu eta erre dutela. Gezurretan ari da, eta ondotxo
|
daki
berak. Lehenengo eta behin, ez dago hegazkineria alemanik, ezta atzerritarrik ere, Espainia nazionalean.
|
|
|
–Ez gara tontoak, doktore anderea, polizian konfiantza gehiago izan zenuke.
|
Badakigu
bera ez dela hiltzaile materiala izan, baina bere inplikazioaz ez dugu zalantzarik. Don Agapito honen guztiaren atzean dago modu batean edo bestean, eta laster deskubrituko dugu nork lagundu zion Carlos hartzen eta piramidean behera botatzen.
|