|
2007
|
|
|
Egiaz, diferentzia handiekaz batera berdintasun handiak daude. Nazioaren teoria landu bat ez du Kant-ek (Herder-ek, Humboldt-ek ere ez dute), haatik nazioak badu bere lekutxoa
|
haren
pentsamenduan. Aipatu bere saioan, hor helburua hori baitu?
|
|
|
Aspaldiko tradizioari jarraiki, Descartes-ek ere aitortzen dio hitz egiteari, abere eta makinen aldean, gizakiaren (arrazoimendunaren) bereizgarri izateko funtzioa(
|
hura
pentsamenduen komunikaziorako zeinuen erabilera bezala, ez nahitaez ahotsezkoa, ulerturik), ik. Metodoari buruzko diskurtsoa.
|
|
|
Humboldt-en obrari erritualezko buru makurtzea egiten zaio «saio handi» aitortuz: gero hitzaurre guztian hura epigono eskas bat baino ez dela deklaratzeko; haren ideiak «both banal and unoriginal»; Condillac gaizki irakurri zuela, ulertu ere ez zuela egin, etab. Aarsleff da, osteratzen dizu Sweet ek, egiaz ulertu ez duena, Humboldt-en Bildung kontzeptu fundamentala esaterako, eta
|
haren
pentsamendu guztia azken batean; eta, oharrak ohar eta kritikak kritika, bere tesietan tematzen dena, sekula benetan aztertu gura gabe Humboldt-en Paris aurreko gogoeta.
|
|
|
Justu Whorf-en jaiotzaren ehunurterako bezala, haren inguruan publikazio eta ekintza akademiko inportanteak egon dira. 1996an P. Lee-k, Whorf-en testu argitaratu hala argitaragabeen irakurketa xehean oinarrituz,
|
haren
pentsamenduaren berreraikuntza kritiko eta sistematiko bat eskaini du, sinplifikazio irritsuetatik («hizkuntz determinismoaren mitoa») erredimituz1594 Bestetik, urte berean, Psikolinguistikako Cognitive Anthropology Research Group delakoak Nimegako Max Planck Institutuan hizkuntz erlatibismo deituaren inguruan planteamendu berri eta
|
|
|
Bera jotzen da «hizkuntz determinismo» hipotesiaren ezartzailetzat XX. mendean. Nolanahi ere, hipotesi horretara etorri arte (etorri bada!),
|
haren
pentsamenduak eboluzio bat ibili du1494.
|
|
|
Baina hori Alemanian gertatzen da eta Frantzian ere berdin berdin gertatzen da, epigono hutsak ez direnetan behintzat (eta «Ideologoak» epigono hutsak dira). Influentziarik handienetako bat Kant-en filosofian eta
|
haren ondoko
pentsamendu aleman guztian Rousseau-rena izan da. Rousseau-ri, «chaque nation a son caractère propre et spécifique», irakurtzen diozu Émilen756 Eta gogoratzen duzu, «chaque nation a son caractère» hori behiala Voltaire-ri irakurri zeniola, trufati, guruztari santu frantsesek Konstantinopla konkistatu zuteneko zakurkeriak, kontatzen ari dela:
|
|
|
denborabakoa, gorpuzbakoa, baldingabea. Arrazoimen burujabe horrekiko, hizkuntzaren egitekoa
|
haren
pentsamenduari izaera finko eta kanporako espresio ematea da. Egiteko anbiguoa, zeren eta, alde batetik laguntza substantziala baita pentsamenduarentzat (eta Descartes-ek hizkuntza emango du gizakiaren ezaugarri bereizgarritzat animalia eta makinetatik); beste aldetik, baina, traba gaitza ei da zientziarentzat, hitzen zehazgabetasunak ideiak nahasarazten dituelako.
|
|
2008
|
|
|
Sistema dinamikoek duten ikuspegiaren aurrekaririk ezagunena Ludwig von Bertalanffyren(; 1968) sistemen teoria orokorra da. Hogeita hamarreko hamarkadan, jadanik, erredukzionismoaren aurkako kritikaren bultzatzailea izan zen; hura une
|
hartako
pentsamendu zientifikoaren ezaugarria zen. Erredukzionismoak defendatzen zuenez, hauxe zen fenomeno bat ulertu ahal izateko errezeta hutsezina:
|
|
2011
|
|
|
Wolf eta Barlow en arabera (1979), haur eskizoideak eraikuntzen kopuru mugatua erabiltzen du, estimulazio gabezia eduki duelako eta gurasoak hotzak eta urrunak izan dituelako. Jarduera intelektualetara sarritan dedikatzen den arren, haren ezagutza estiloa txiroa da, eta indarrik gabea da bizitza pertsonalari eta sozialari buruzko
|
haren
pentsamendua. Pentsamendu prozesu ilunak eta emozio barietate txikia ditu.
|
|
|
|
Haren
pentsamendu automatikoak ezagutzea zaila da, pentsamendu automatiko txiroak agertzen baititu: «Ez dit axolarik zer pentsatzen duten besteek nitaz», «Besteek ez dute eraginik nire erabakietan», «Gauzak bakarka eginez soilik gozatzen dut», «Beste pertsonekiko intimitateak garrantzirik ez du», «Neure modura egin ditzaket gauzak, inoren laguntzarik gabe», «Tentsioa askatzea beste helbururik ez du sexuak», «Bakardadea askoz garrantzitsuagoa da, jendearekin erlazionatzea baino», «Harreman pertsonalak korapilatsuak dira; arazoak bakarrik ekartzen dituzte eta askatasuna mugatzen dute».
|
|
|
Nortasun eskizoidearen nahastea duenak ezagutza estilo txiroa du. Horregatik, pazientearen pentsamendu prozesuak argitzen eta
|
haren
pentsamendu nahiz emozioak identifikatzen saiatu behar du terapeutak. Eskizoideari asko kostatzen zaio bere pentsamendu automatikoak identifikatzea.
|
|
|
Urgentzia giro batean bizi da antisoziala eta ez du denborarik hartzen gogoetarako edo fantasiarako.
|
Haren
pentsamenduaren egituran mito eta ipuin gutxi ageri da; agertzen direnak ekintza eta esperientzia gordinen errepresentazioak dira. Errepresentazioak distantzia hartzea eta ekintza inhibitzea eskatzen du, baina ekintzaren inhibizioak ez du antisoziala asetzen eta ekintzara itzultzen da atsegina lortu nahirik.
|
|
|
Pentsamendu konkretua agertzen du nortasun antisoziala duenak; eztabaidari, alternatiba ezberdinei edo zalantzari toki gutxi uzten die
|
haren
pentsamenduak. Aro sentsoriomotorreko biziera darama, aurretiko eta ondorengoen aurreikuspenik gabea.
|
|
2012
|
|
|
Unamunoren handitasunaren arrazoia berak bizitzaren sentimentu tragikoadeitu duenean datza.
|
haren
pentsamendu guztiaren ardatza eta obraren iturria.Bizitzaren sentimentu tragikoa eragiten duena. bizi nahi eta hil beharra da estreina; eta. horrekin zerikusian. bizitzak itzuri ezinezko galderak dauzkala. arrazoimenakerantzun ezin dituenak. bizitza eta arrazoimena elkarrekin gatazka atsedengabeanlotaraziz.
|
|
|
Unamunorentzat liberalismoa hiruren nahaste batda. Haren Estatuaren teoria, beharbada hasiera hasieran liberala zen, gero, beregorabehera guztiekin, liberala inoiz ez da izan; gehiago da Eliza bat salbatzaile etainterbenitzailea («lo que nos hace falta es un Estado fuerte»), eta azkenean Francorenaltxamenduarekin bat etortzea koherentea da
|
haren
pentsamendu politikoarekin; haren pentsamendu etikoarekin koherentea izan den bezala protesta altxatzea, Salamancan bertan ikusi dituen krimenekin. Ez batak ez besteak dauka zerikusirikliberalismoarekin.
|
|
|
Unamunorentzat liberalismoa hiruren nahaste batda. Haren Estatuaren teoria, beharbada hasiera hasieran liberala zen, gero, beregorabehera guztiekin, liberala inoiz ez da izan; gehiago da Eliza bat salbatzaile etainterbenitzailea («lo que nos hace falta es un Estado fuerte»), eta azkenean Francorenaltxamenduarekin bat etortzea koherentea da haren pentsamendu politikoarekin;
|
haren
pentsamendu etikoarekin koherentea izan den bezala protesta altxatzea, Salamancan bertan ikusi dituen krimenekin. Ez batak ez besteak dauka zerikusirikliberalismoarekin.
|
|
|
Gero, gaiaren bi alderdiri dago begiratu beharra: zer pentsatzen eta sentitzen duenEuskal Herriaz eta euskaraz, eta zer Espainiaz (Gaztelaz bereziki) eta espainieraz.Haren Euskal Herria ulertzeko, haren Espainiari kontrajarrita ikusi behar da.Unamunok jarrera anbiguoa, edo are kontraesankorra ukan du Euskal Herriarekiko.Kontraesana haren sentimentuen eta
|
haren
pentsamenduaren artean egon da. EuskalHerria maite zuen, bere euskalduntasunaz harro zegoen.
|
|
2014
|
|
|
Ordudanik urte batzuk pasatu dira, eta esan bezala, feminismoan Simone deBeauvoirri buruzko eta haren lanaren inguruko idatziak kontaezinak dira, inongoduda izpirik gabe aipatuenen artean egoteraino. Aipatua bezain ezagutua denik bainaez nuke esango, behin Beauvoirren lana irakurri eta
|
haren
pentsamendura gerturatuostean, han eta hemen irakurtzen diren zenbait kritikak ez baitute testuetan bederenoinarri handirik. Hala, gaur da eguna, eta batere lagundu ez duten zenbait itzulpen«ez lortu» eta beste zenbait ahoz ahoko ideia errepikatu eta ez funtsatu tarteko, non, oraindik orain, nahiz eta beharbada arrazoiak ez izan 40/ 50eko hamarkadakohaiek, kritika eta salaketa kopuru handi bat obrari egiten zaion aitzakian autorearizuzentzen zaizkion.
|
|
|
Garrantzitsua da benetan Beauvoirren lanean gorpuztasunak duen presentzia; subjektu haragiztatua, nabarmen,
|
haren
pentsamenduaren gako eta ideia zentraletakobat dela esatea ez litzateke izango gehiegikeria bat.
|
|
|
Zientziak naturari, gizarteari, gizakiari eta
|
haren
pentsamenduari buruzko jakintza sistematiko eta objektiboen multzoa biltzen du. Zientziaren funtsezko edukia jakintza zientifikoa da.
|