Bilaketa
dist.
non
lema/forma
nola
bilaketa
kategoria
Iragazkiak

Emaitzak: 17

2012
‎Eliza Katolikoa zen lehenaren defendatzaile sutsuena, haren kezka nagusia Bibliaren esanahi, egokia? bere horretan itzultzea baitzen; onartutako interpretaziotik urruntzen zen itzulpen oro heretikotzat jo eta debekatu egiten zuen. Muturreko adibide gisa Étienne Dolet frantziar humanistaren kasua aipa genezake.
‎Transferentzia horretan, itzultzailea bitartekari hutsa da, izaki neutroa, sorburu testuaren edukia aldatu nahiz manipulatzeko eskubiderik ez duena, eta bere egitekoa jatorrizkoaren, benetako? zentzua bere horretan itzultzea da. Egitekoa zaila den arren, arrazoiaren eta metodologia egokiaren bidez posible da sorburu testuan idatzitakoa, dezifratzea?
‎Lehenengoa elementu narratiboen berreskurapenak ezaugarrituko luke; izan ere, pintura eta arkitektura modernoek beren buruak beste diziplina kulturaletatik, eremu literariotik batez ere? bereiztearren, narratiba orori uko egin zioten, pinturarenak eta artearenak soilik ziren elementu formaletara mugatuz eta purutasun burujabe batera hurbilduz.15 Arte postmodernoa, beraz, arte modernoak ukatutako narratiba piktoriko horretara itzultzen da, historiaren eta arte herrikoiaren osagaiak berriro ere bere egin arte. Literatura postmodernoak, aldiz, alderantzizko joera erakutsi du maiz, alegia, estetika autonomo baten bilaketa, formalismo hutserako hurbilketa eta genero narratiboa literatura modernoak ezarritako parametro zurrunetatik askatzeko eta bestelako generoekiko mugak hausteko nahia.
‎Esanguratsuak dira oso Ibinagabeitiak artikulu horretan itzultzearen zailtasunei buruz esandakoak, itzulpengintzaren diskurtso modernoarekin bete betean bat: Ibinagabeitiak dioenez, itzultzaileak lan gogor eta garratza izan ohi du esku artean,, traduttore, tradittore?
‎Interesgarria da, dena den, Orixe poema hori itzultzera bultzatu zuten arrazoiak aztertzea. Lehenago aipatu dugunez, Mistralek, euskararen antzeko egoeran zegoen hizkuntza gutxitu batean idatzitako literaturagatik, Nobel saria eskuratua zuen, eta horrek hizkuntza modernoen mailara jasoa zuen proventzera.
‎Lehen euskal itzultzailearen hizkuntza biblikoa parodiatu nahi horretan, argi ikusten da Mirandek obra hori itzultzean zuen asmo nagusia: moral kristauaren guztiz kontrako ideologia proposatu, hain zuzen lehenengo euskal itzultzaile handiak erabili zuen idazkera erabilita, biblia berri bat proposatuko balu bezala, Leizarraga aitzindari izan zen legez bera ere aitzindari izanez.
‎138 Gorago aipatu dugun bezala, dena den, badirudi Sarrionandiak ez zituela poema horiek bertsio aleman horretatik itzuli, haren gaztelaniazko itzulpenetik baizik.
‎Lukrezioren De rerum natura poemako laugarren liburuan hexametro segidak ez du inolako banaketarik; gaztelaniazko aipatu antologian, aldiz, itzultzaileek bertso lerroak ematen dituzte, hasiera eta bukaera duen poema bat izango balitz bezala. Sarrionandiak ere lerro horiexek euskaratu izanak pentsarazi digu bertsio horretatik itzuli zuela poema. Arrazoi berberagatik lotu ditugu Sarrionandiaren. Kalevala?
‎Oso litekeena da, beraz, antologia horretatik itzuli izana Hamairu aten ematen duten Jaguiwararen ipuina. Antzeko adibideak aurki daitezke Manuel Fernández Galiano ren Antología palatinako zenbait testu greziar Sarrionandiaren itzulpenekin alderatuz gero:
‎Clara Janések egina du poema horren itzulpena(. Tras muchos años en casa de mamá?) Dolor liburuan, baina lehen argitalpena 1986koa izanik, ezinezkoa da Sarrionandiaren zubi testua izatea, Holanen itzulpenak 1985eko Izkiriaturiken argitaratu baitzituen. Baliteke Josef Forbelsky ren itzulpenaz baliatu izatea poema hori itzultzeko, baina oraindik ez dugu lortu liburu hori kontsultatzea (Holan 1970).
‎unibertsoa eta gizakia azaltzen ahalegintzen den De rerum natura poema luzetik gizakien amodioeta sexu grinei buruzko atal labur bat hautatu du Sarrionandiak Izkiriaturiken birsortzeko. Ikusi dugunez, hautaketa hori de Cuenca y Pradok eta Alvar Ezquerrak egin zuten lehenago beren Antología de la poesía latina libururako, eta Sarrionandiak antologia hartan irakurritako poema zatia bere horretan itzuli besterik ez zuen egin. Nolanahi ere, poema (zati) hori Izkiriaturiken sartuz eta beste itzulpen batzuen ondoan eskainiz, Sarrionandiak bere zentzua eman dio poemari:
‎Itzulpenaren epistemologia modernoan jatorrizko testuaren izaera sakratuari eman izan zaion garrantziaren adibide garbiak genituzke, esaterako, Leizarragak, Axularrek eta Haranederrek Biblia eta testu sakratuak euskaratzeko egindako ahaleginak. Nor bere erara, hirurak ahalegindu ziren Jainkoaren hitz sakratua bere horretan itzultzen,, bethi orhoitic nola Iaincoaren manu expressa den haren hitzari deus edequi eztaquion ez eratchequi? (Leizarraga 1571:
2021
‎18). Autore horien ikuspuntutik, hiztunak uste duenean aurretik adierazitakoa ez datorrela guztiz bat adierazi nahi denarekin, lehengo ideia horretara itzultzen da, baina hura bestelako hitz batzuekin adieraziz; hots, ideia birformulatuz.
‎Subjuntibo perpausen pareko dira hemen aztertuko ditugun osagarri jokatugabeak: Sartzeko agindu ziguten= Sar gintezen agindu ziguten; Komeni da irudioi ihes egitea= Komeni da irudioi ihes egin diezaiegun; On da denok zerbait egitea= egin dezagun; Lan gehiago egitea nahi dute gure ugazabek= egin dezagun/ dezagula; Erreguka ari zitzaizkion bazkaltzen geratzeko= gera zedila; Ahal duzun guztia egiteko eskatzen dizugu= egin dezazula; Liburu hori itzultzeko esan dit Josebak= itzul dezadala. Perpaus jokatugabeak hartzen duen atzizkiaren arabera, tzeko perpaus osagarriak eta tzea perpaus osagarriak bereiziko ditugu.
‎Baina Afrikaraino ere hedatu du bere misionesgoa, hiru urtez, Burundi herrian. Arte horretan Baionako hiru apezpikuk beretzat begiztatu dute, bere sekretariotzat harturik lehenak eta eliz barruko bikario orokor beste biek (Larre); Arte horretan itzuli zaie Joanes semea, Herriko Etxerat joana baitzen mobilizazioari buruzko argibide eske (M. Peruarena); Etxearen aldamenean errementeria eta arotzeria atondu zituen. Tarte horretan Basokoen herria ezagutzeko aukera eduki nuen (Zuazo).
2023
‎Eta gau honetan lurrak azkarki dardaratu da Haren gainean horrelako mina bildua Alegia erranez," Ezin nezake gehiago eraman". Baina gaur ni kontsolatzeko Hain ona den gutuna idatzi didazu Esperantza izenburuan hasten duzula Ni berriz ikustea, neurria uste dudala Nahikeria azkartzat balioko zaizula Toki horretan itzultzea, Edo ni neurririk gabe bideratu.
‎Guda horretatik itzultzean, Henrikek eta Margaritak gortetik urruntzea eta beren ondasunetara itzultzea erabaki zuten, Karlos V.arekin hasi zituzten elkarrizketak aitzinera eramateko asmoz. Erabaki horren aurrean, frantses erregea kezkatzen hasi zen, eta bat batean itzultzeko mezua igorri zien.
Emaitza gehiago eskuratzen...
Loading...

Bilaketarako laguntza: adibideak

Oinarrizko galderak
katu "katu" lema duten agerpen guztiak bilatu
!katuaren "katuaren" formaren agerpenak bilatu
katu* "katu" hasiera duten lema guztiak bilatzen ditu
!katu* "katu" hasiera duten forma guztiak bilatzen ditu
*ganatu "ganatu" bukaera duten lema guztiak bilatzen ditu
!*ganatu "ganatu" bukaera duten forma guztiak bilatzen ditu
katu + handi "katu" eta "handi" lemak jarraian bilatu
katu + !handia "katu" lema eta "handia" forma jarraian bilatu
Distantziak
katu +3 handi "katu" eta "handi" lemak 3 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handia "katu" lema eta "handia" forma 2 elementuetako distantzian bilatu
katu +2 !handi* "katu" lema eta "handi"z hasten diren formak 2 elementuetako distantzian bilatu
Formen konbinazioa desberdinak
bero + handi | asko "bero" lema eta jarraian "handi" edo "asko" lemak bilatu
bero +2 !handi* | !asko* "bero" lema eta jarraian "handi"z edo "asko"z hasten diren formak
!bero + handi|asko|gutxi|txiki "bero" forma eta jarraian "handi", "asko", "gutxi", "txiki" lemak
Ezaugarri morfologikoekin
proba + m:adj "proba" lema eta jarraian adjketibo bat
proba +2 m:adj "proba" lema eta bi hitzetako distantziak adjektibo bat adjketibo bat
bero + handi|asko + m:adi "bero" lema jarraian "handi" edo "asko" eta jarraian aditz bat
proba + m:izearr-erg "proba" lema eta ergatibo kasuan dagoen izen arrunta

Ezaugarri morfologikoak

KATEGORIA
adb adberbioa
adi aditza
adilok aditz-lokuzioa
adj adjektiboa
det determinatzailea
ior izenordaina
izearr izen arrunta
izepib pertsona-izena
izelib leku-izena
izeizb erakunde-izena
lbt laburtzapena
lotjnt juntagailua
lotlok lokailua
esr esaera
esk esklamazioa
prt partikula
ono onomatopeia
tit titulua
KASUA
abs absolutiboa
abl ablatiboa
ala adlatiboa
ban banatzailea
dat datiboa
des destinatiboa
erg ergatiboa
abz hurbiltze-adlatiboa
ine inesiboa
ins instrumentala
gel leku-genitiboa
mot motibatiboa
abu muga-adlatiboa
par partitiboa
psp postposizioa
pro prolatiboa
soz soziatiboa
MUGATASUNA/NUMEROA
mg mugagabea
ms mugatu singularra
mp mugatu plurala
mph mugatu plural hurbila
ADITZ MOTA
da da
du du
dio dio
zaio zaio
da-du da-du
du-zaio du-zaio
dio-zaio dio-zaio
da-zaio da-zaio
du-dio du-dio
da-zaio-du da-zaio-du
da-zaio-du-dio da-zaio-du-dio

Euskararen Erreferentzia Corpusa Euskararen Erreferentzia Corpusa (EEC)
© 2025 Euskaltzaindia