|
2000
|
|
|
Karrikaz karrika bidaia gorabeheratsua egin ondotik, etxeko txirrina zanpatu eta ziztuan lekutu ziren, inork atea ireki baino lehen. Azkarrak, mutilak; ezin sekula jakin zer egin dezakeen aita edo ama batek semea klase
|
horretara
itzultzen diotenean. Biharamunean, gurasoen mutur beltzek eta gorputzeko izerdi zuriak hartaratua, ez zela bigarrenik izanen zin egin nuen, esku ahurra Millerren Cancer tropikoa ren azalaren gainean solemneki ezarrita.
|
|
|
Harritu, ordea, inor ez ginen harritu. Handik goiti hiru lau aldiz baizik ez nintzen etxe
|
horretara
itzuli, eta denetan garai bateko adeitasun merezi gabeaz hartu ninduen emakumeak. Han, Ximurra ez zen gehiago" gure mutikoa"," gure Fernando" baizik:
|
|
2001
|
|
|
Nahiz eta horretarako irten den. Arantxa topatu eta eraztun demontre
|
hori
itzultzeko behingoz. Hasieratik egin behar zuena.
|
|
|
Baina gerra ez zen egoteko leku ona, jendea bat batean hiltzen zelako.
|
Horregatik
itzuli nintzen, aroztegian hasteko. Aroztegian sosegu handiagoa zegoen eta ez zen bertan inor hiltzen, ez bada labezomorro urdin batzuk.
|
|
2004
|
|
|
–
|
Horretara
itzuli nahi nuen. Lehen bukatu gabe utzi dugun hariari heldu behar diogu, Joana.
|
|
2005
|
|
|
–Bero erre
|
hori
itzuliz gero, larrutik ordainduko du norbaitek –eta, nahiz eta txantxetan ari zela jakin, denok sentitu genuen besoetako biloa tentetzen.
|
|
2008
|
|
|
Mekauendios pare bat atera zaizkigu, tailerrekoaz eta Mohamedez apurtxo bat akordatu gara eta atzera lasaitutakoan pentsatu dugu: berriz hiri itsusi
|
horretara
itzuli, kontrolean gelditu eta susmoak piztu, ala tira aurrerantz geroz eta handiago eta mehatxuzkoago datozen duna uhinei ezaxola. Zalantza gutxi.
|
|
2009
|
|
|
–Gutun azal hau gaur arratsean bertan helarazi digute, erran zuen?.
|
Horregatik
itzuli naiz Iratitik. Ekarri digun pertsonak erran digu Anak joan den hilean eman ziola.
|
|
2010
|
|
|
Arrupe Etxekoei ere zerbait esan behar, eta Loiolara berriro etorriko ote ziren ez zekitela esatera mugatu ziren. Artean, ziurrenik, bilera gela
|
horretara
itzultzeko esperantza guztiz ez zuten galdu. Baina ez ziren itzuli.
|
|
|
kontratu sinatuak betearaztea, enpresako gainerako sailekiko bilerak (produkzioa, marketina, finantzak), sail komertzialeko lankideen arteko koordinazioa... Ez zuen aspertzeko betarik, eta egun beteak ematen duen asetasunezko neke
|
horrekin
itzultzen zen gauetan etxera: ez Urrutitxo izandako hartara, enpresatik hurbileneko hirian alokatua zuen apartamentu koxkorrera baizik.
|
|
2011
|
|
|
Horrela errematatu omen du elkarrizketa epaile andreak, horixe izan da eskaini dien denbora guztia, eta
|
horrekin
itzuli dira etxera ama eta apaiza, joan etorrian mila eta seiehun kilometro egin eta gero: kolpe latza lehengusinarentzat; lur jota sumatu dut, erabat jota.
|
|
|
Eskapatu eta burtzoraturik heldu nintzen tabernara. Whiskia edan eta
|
horrek
itzuli zidan adimena. Ikaraturik nituen kirioak, arindurik bihotz taupadak, ezin ikusia egiten zitzaidan dena.
|
|
|
–Barnealdea oso kalteturik dago, kea eta suhiltzaileen ura dela-eta. Ez dut uste jendaila
|
horrek
itzultzeko gogorik izanen duenik.
|
|
2012
|
|
|
Nabarmenkeriaz gainezkako bizitza zuen eramana, dueluz, jokoz, emakume ebasketaz betea, bere ondasun guztiak xahutu zituen eta bere familia guztia izutu. Morroi batek, haren aulkiaren atzean, ozenki izendatzen zizkion, belarrira, berak totelka behatzez seinalatzen zituen erretiluak; eta betiere, agure ezpain dilingo
|
horrengana
itzultzen ziren Emmaren begiak bere kasa, gauza harrigarri eta miresgarriren batera bezala. Gortean bizi izana zen eta erreginaren ohean etzana!
|
|
|
Une horretan, elkarrizketak hizpidea aldatu du eta ez da berriro lehengo gai
|
horretara
itzuli.
|
|
2013
|
|
|
Beranduago konturatu nintzen merkatuaren kontua ere ez zela egia. Miseria handian sartu zen Euskal Herria gerra garaian, eta jateko ezer gutxi zeukan jendeak; merkatua ez zen bere
|
horretara
itzuli gerra bukatu eta handik denboraldi bat arte. Amak eskutitz hura idatzi zuenean ere ez zegoen etxean.
|
|
|
Koadernoan azkeneko esaldia idatzi dut hegazkinaren gurpilek lurra ukitu duten une berean. . Hirurogeita bi urteren ostean nire etxea dela uste dudan leku
|
horretara
itzultzera noa?.
|
|
|
Aita ez. Zuen herri
|
horretara
itzuli zela uste dut.
|
|
|
Eta tamalez handik urte gutxira hil zen gizajoa.
|
Horregatik
itzuli nintzen Euskal Herrira, artean zure aita mutil koskorra zela.
|
|
|
Agur doi bat esango du gehienez, bere ahotsa ohitu gabe egongo baita oraindik hizkuntza arruntera. Nik ezin dut inor irudikatu kiroldegi batetik gisa
|
horretan
itzultzen.
|
|
|
–Atzemanen diat sos
|
hori
itzultzeko manera.
|
|
2014
|
|
|
Erritmo kontu hutsa da: Cole Porter
|
horregatik
itzuli zen Estatu Batuetara 1928an, hemen erritmo berriak zeudela iruditu zitzaiolako.
|
|
|
–egin zuen oihu Judyk supituki?. Ez dut dantzaldi ergel
|
horretara
itzuli nahi, haur horiekin egotera.
|
|
|
–Bertakoa omen duk, gehitu zuen deh baschiak?. Hala izatera, lurraldea ongi ezagutuko dik, eta balitekek Irkutskeko bidea nonbait uztea, aurrerago berriz ere
|
horretara
itzultzeko!
|
|
|
Auskalo nor edo nortzuk zihoazen kotxe horren barruan. Gisasola bai, seguru, etxetik goizean goiz irten ondoren, derrigorrez kotxe
|
horretan
itzuli zelako txaletera. Hortik aurrerakoak, auskalo, beltzez tindatutako kristalek autoaren barrualdea ezkutatzen dutelako.
|
|
2015
|
|
|
–Geratu zaidan diru
|
hori
itzuliko dizut. Bakean geratu nahi dut zurekin.
|
|
|
–Arrosen faktura galdu egin dut, seguru ez didatela diru
|
hori
itzuliko.
|
|
|
–Erran dizuet Arkania aberats bihurtu zela, eta
|
horregatik
itzuli zirela etorkinak. Baina hura ez zen Bidaztiaren urrearen emaitza soilik izan.
|
|
|
–Beraz,
|
horregatik
itzuli ziren, segurtatu nahi izan nuen?. Bidaztiak aberastasuna ekarri zielako.
|
|
|
Hobe zela egindakoaz damutu, egin gabekoez baino. Horregatik nengoen han, hain zuzen,
|
horregatik
itzuli nintzen eskaileretan behera. Eta orduan?
|
|
|
Kritika literarioa eta txutxu mutxuzaleen berritsukeria gurutzatzen diren puntua izan liteke idazleen biografia, eta,
|
horretara
itzultzea agindua genuenez, bete dezagun hitza. Tolosan bizi ziren Agirretarrak; aitak hasieran lantegi bat zabaldu, baina gero erreka jo eta udalaren enplegatu izan omen zen; fantasia handirik gabe ere, etxekoak eroso bizitzeko lain irabaziko zuen bertan; 1913an hil zen aita, ordea, eta, familiarentzako dolu eta zoritxarraz gainera, diru arazo larria ekarri zuen horrek.
|
|
|
inoiz ere egoera
|
horretara
itzuliko.
|
|
|
Euskara giputzaren ospeaz luze mintzatu naiz dagoeneko (in Zuazo 1988, 2000, 2003), eta ez naiz gai
|
horretara
itzuliko berriro. Gogora dezagun, dena dela, euskara batua egin aurretik ere euskara giputzean ikusi zutela askok eta askok batasunaren giltza:
|
|
2016
|
|
|
Mariak esan zuen oso urduri eta artega ibili zela garai hartan, baina halere gogoratzen zuela bi konturengatik: zegoen bezain gaixorik egonagatik ere, ohartu zelako gizona erruki zitzaiola; eta hurrena, ahuntzak gizonaren zapia lapurtu zuelako, eta berak ahuntza jo zuelako lapurreta horregatik; zapia errekatxoan garbitu zuen, esan zidan, eta harrezkero bere sakelan gorderik zeraman gizon
|
horri
itzultzeko asmoz, baldin eta inoiz ikusten bazuen, izan ere gizonak, erdizka bada ere, hitz eman zion ostera ikustera joango zitzaiola. Hau esaten zidanarekin batera, zapia atera zuen sakelatik niri erakustearren; arreta handiz bildua zuen mahats hosto pare batean, eta kiribil batekin loturik zeraman; zapia zabaltzean, S bat ikusi nuen izkinetariko batean idatzia.
|
|
|
Baina atzo iritsi zitzaidan mezua, eta geroztik izuak hartuta eman ditut orduak. Bart apenas egin dudan lorik, eta berarekin nagoenean saihetsean jarri ohi zaidan min metafisiko
|
hori
itzuli zait berriro. Goizean dutxatu ondoren bainugelako ispiluaren aurrean gorputza lehortzen ari nintzen bitartean ezin izan ditut begiak desbideratu hanka artean nuen zintzilikario meharretik, eta otso itxura tristea hartu diot.
|
|
|
niretzat eta Albertorentzat berarentzat, faxismoa gorputz osasuntsuari traizioz eraso egiten dion gaixotasun ustekabekoa eta esplikagaitza da, edo, Benedetto Croce «zuen maisu amankomunaren» esaldi bat erabiliz (honelakoetan, Alberto beti hasiko zen buruari eragiten, ezezko moduan, baina besteak sekula ez zion jaramon egiten), hiksoen inbasioa. Gu biontzat, beraz, Giolitti, Nitti, Orlandoren Italia liberala, baita Sonnino, Salandra eta Factarena ere, osorik eder eta santua izan zen, halako urrezko aro baten emaitza, eta aro
|
horretara
itzuli beharra zegoen, ahal izanez gero. Tamalez, oker geunden, bai eta nola ere!
|
|
|
–Erran nahi dut biziz gero emakume hori astapotro
|
horrekin
itzuliko dela lehenago edo geroago. Zenbat aldiz ikusi dugu gauza bera?
|
|
|
–Aurreko bidegurutze
|
horretara
itzuliko gara. Asiain buelta emateko maniobratzen hasi zen. Ohartu zen eskuak minberaturik zeuzkala bolanteari gogor heltzeagatik.
|
|
2017
|
|
|
Ez zuen erantzun. Bakar bakarrik berretsi nire autoa behar zuela toki
|
horretara
itzultzeko. Nire autoa, ez beste inorena.
|
|
|
bota nion gorbatadun tipoari. Horren atzetik, haren lana betez, aurrezki planak, burtsa, inbertsio ez nolanahikoak... bota zizkidan, eta azkenean, etxe bat erostearen
|
horretara
itzuli ginen.
|
|
|
Bart leku
|
horretara
itzuli ginen. Non gorde behar diren ez dakizun gauzak gordetzen diren tokira.
|
|
|
–Jendea joatea zergatik hartu behar da talentu ihes moduan? Jende
|
hori
itzultzen bada, talentua erakarriko dugu?, esan du Jaime Fernandez Bizkaiko Metaleko Enpresen Federazioko (FVEM) zuzendari nagusiak. Asko hedatu den ideia da:
|
|
|
–Jende
|
hori
itzultzen bada, esan du Fernandezek.
|
|
2018
|
|
|
Orain badakizue zuen aitaren eta izekoren artean zerbait egon zela biana lotsa ematen dit oraindik zuei holako kontuak aipatzeak. Firo
|
horretara
itzulita, leloak gustatzen zitzaizkigun. –Ez gara anti-sistema, sistema da anti gu?, halako zeozer zioen batek.
|
|
|
Jendetzaren artean desagertzen doan gizonari begiratu dio tarte batez. Bidaia
|
horretatik
itzulitakoan, zerbaiti erreparatu dio lehen gizonaren ipurdia egondako tokian. Paper bildu bat da.
|
|
|
Baina erretiratuta nago.
|
Horregatik
itzuli naiz Euskal Herrira, neurri batean. Baita giroa aldatu delako ere, noski.
|
|
2019
|
|
|
Haurdun geratzearen aldean, menstruazioaren hileroko nekea bedeinkazio bat da: grina handiz espero du nerabea hainbeste izutu zuen isuri gorri
|
hori
itzultzea; hain justu, haur bat izatearen poza hitzemanez kontsolatu zuten neskatoa. Nahiz eta abortua onartu, nahiz eta abortatu nahi izan, emakumeak sentitzen du bere feminitatearen sakrifizio bat dela:
|
|
|
emazte bat, ama bat, etxekoandre bat, emakume bat, beste milioika bezalako bat; umetan, berriz, bakoitzak modu singularrean bizi izan zuen bere kondizioa; ez zekien zein antzekoak ziren bera munduaren gainean ikasten ari zena eta bere kideak ikasten ari zirena; indibidualtasun guztia aitortzen zioten gurasoek, irakasleek, adiskideek, eta parerik gabetzat zeukan bere burua, bakartzat, berdinik gabeko aukeren jabetzat. Orain, berriz, ahizpa txiki
|
horrengana
itzultzen da, hunkiturik, uko egin baitie askatasunari, exijentziei, subiranotasunari, eta traizio egin baitio ahizpari, gutxi asko. Orain bilakatua den emakume horrek garbiro sumatzen du lehen izan zen gizaki haren falta; saiatzen da hildako neskato hura berreskuratzen barren barrenetik.
|
|
|
Badakizu zer den mendeku gosea, ezta? Batzuetan, norbaitek min ematen dizunean, min
|
hori
itzultzeko beharra sentitzen duzu.
|
|
|
Otsoa Ustirikoaz!
|
Horregatik
itzuli behar dut jauregira kosta ahala kosta, berak ez baitaki etoiren bat daukana inguruan, ni ohoinei saltzen saiatu dena; ez daki bizirik nagoena; ez daki bere umeak bizirik jarraitzen duena nire sabelean. Aho bete hortz geratu zen albistea eman nionean, hitzik gabe.
|
|
2020
|
|
|
Eta ez zaitez tristetu... Hilabete batzuen buruan egongo zarete bueltan eta zure herri
|
horretara
itzuliko zara, poltsikoa bete diru eta kontatzeko komeria gehiagorekin. Tira motel, mugi zaitez.
|
|
|
–Ba agian arrazoi duzu. Ez dut etxe
|
horretara
itzuli nahi.
|
|
2021
|
|
|
Beretzat itzuli nuen gaztelaniara Nora ez dakizun hori eleberria, audioliburu moduan entzun zezan. Begietako gaitzak eraginda hasi zen Belen liburuak entzuten eta Nora izan zen entzun zuen lehena, hain zuzen ere
|
horretarako
itzuli bainuen, Ttarttalok argitaratu baino urte batzuk lehenago. Rosari, nobela horretako amona boteretsuari, haren magia ematen saiatu nintzen eta horregatik eman nion haen begietako gaitza.
|
|
|
Hortik jo dezakegu sortetxearen adina. Yturri
|
horretara
itzuliz, gaur egun Iturri idazten dute-eta, lehengotik oraingora zer edo zer galdu delakoan nago. Iturri, ez dugu inoiz bustidurarik gabe ahoskatu izan guk.
|
|
|
Izenburuko ardum
|
horretara
itzuliz, ordea, gogoeta txiki bat. Erromako inperioak (eta haren ondoren etorritako beste zenbat inperio edo erresumak) mendeetan ez galarazi ez baztertu egin ez zituen hitzak baztertuko ote ditu gaur egungo ezaxolakeriak?
|
|
|
–Hortaz, beharbada gure etxean afaltzea komeni zaizu. Ez zenuke etxe huts
|
horretara
itzuli behar, ez behintzat gaur gauean. Gizonak bere burua zaindu behar du pixka bat.
|
|
2022
|
|
|
Aner eraman nahi zuen berarekin.
|
Horretarako
itzuli zen. Bere kargu hartu, baina horretarako anaia gaztearen oniritziaren beharra zeukan.
|
|
|
Une batez ez daukala beste aukerarik iruditzen zaio.
|
Horretarako
itzuli dela hirira eta hasieratik dakiela. Anaiarena aitzakia baino ez zen, falta zitzaion zerbaiten bila itzuli da.
|
|
|
Komunetik datorren ur txorrotada batek esnatu du Paula. luke larre
|
horretara
itzuli, baina hemen dago. Hoteleko logelan.
|
|
|
Kontua da han ezagutu nuela nire lehen neska laguna.
|
Horregatik
itzuli nahi nuen hara. Aspaldi hil zen, neska lagun hura.
|
|
2023
|
|
|
–Epailearekin hitz egin behar dugu, Iban, ea Zabalaren kontrako beste sarekada bat egiteko baimena lortzen dugun. Aukera ematen badigu, bi egun barru tipo
|
horrengana
itzuliko gara bere bizitza zapuztera. Eta ez dugu berriro hanka sartuko, aditu?
|
|
|
Minutu gutxian, kalea bere
|
horretara
itzuli zen.
|
|
|
Lehenengo langabezia saria jaso aurretik, otsail bukaeran, langile bakoitzak 1.100 euro jaso genituen, Egunkaria SA taldeko enpresetako batek, Ardatz ek, lehendik eskatua zeukan kreditu bat baliatuz. Baina gerora diru
|
hori
itzuli egin behar izan genuen, Auzitegi Nazionalaren aginduz, Egunkaria ren kontuak blokeatuta zeudenean diru hori baliatzea legez kanpokoa izan omen zelako.
|
|
|
Zueratera ere iritsi zen delegazioa. Bumajruta hiri
|
horretara
itzuli zen, hiriburuan egin zuen gauza bera egitera: " Zueraten bizi ginen saharar guztiak atera ginen kalera eskuetan independentziaren aldeko pankartak genituela.
|