|
2000
|
|
|
" Nire lagunak pozak txoratzen jarriko lirateke Bakarnerekin ez, eta benetako neska batekin harremanak izan ditudala esango banie", adierazi izan dit trufaz azken egunotan, baina ez Ruben ez ni ez gara ausartzen etorkizunaz hitz egitera. Badirudi ez dugula elkar behartu edo mindu nahi; badirudi biok ere elkarren gorputzen gose garela, eta gose
|
horrek
ez duela amaierarik(" Orain arte neure buruari ematera mugatua, bazeneki zenbat laztan dudan zuri emateko...", esan zidan afaldu ondoren hotelera itzuli ginenean).
|
|
|
Baina horrekin batera eta, hain zuzen ere oso gogorra iruditu zitzaidalako, nik ezin hobeki oroitzen dut nobelako pasarte hau: emakume gazte bat Leongo mendialdeko herrixka batera joan da irakasle; han jende gutxi bizi da baina, neguaren etorrerarekin batera, gero eta jende gutxiago ikusten du kalean, gero eta ikasle gutxiago joaten zaio eskolara; hala ere,
|
horrek
ez du askorik kezkatzen herrixkako arotz batekin maitemindu delako; halako batean, gau ilun batez, arotza ezustean joango zaio etxera eta berarekin joateko eskatu, baina irakasleak ezetz erantzun; harrezkero arotza ere desagertu egingo da eta, jakina, horrek bete betean kezkatuko du emakume gaztea; handik gutxira, kalexketan barrena dabilela, irakasleak etxe batetik irteten den arnasketa sakon et... etxera sartu da, ganbarara igo, eta, han, sabaitik esekiak, bi zaku handi eta lirdinga  tsu ikusi ditu, barnean bizia dutenak eta arnasketa ikaragarri horren sortzaile direnak; gero, amona batek emango dio usadio bitxi horren berri:
|
|
|
Mapa hori bidailagunen ahotan egon da ibiltzen hasi garenean (Preteritok, esate baterako, adierazi du Manhattanen bakarrik Afrika osoan baino telefono linea gehiago dagoela). Baina mapa
|
hori
ez dut orriotara ekarri nahi izan munduaren egoeraz hitz egiteko (hori egiten nuen Dabidekin, batez ere" luxuzko ertzain" egin aurretik), neure buruaz hitz egin beharra dudalako baizik: Dabidek ni ilunpetara zigortu ninduen egiaz tiro egin zidan egunean, baina Karmeloren deia en  tzun eta gero, beharbada bera sentituko da ilun baino ilunago.
|
|
2001
|
|
|
Gure Erdi Aroko historiaren hutsune nabarmen
|
hori
ez du inork oraindik bete eta ez dakigu gainera noiz izango den inor zertxobait bete  tzeko gauza. Etxaideri, jakina, ezin diezaiokegu horrelakorik eska, historialaria ez denez gero.
|
|
|
olerkaritzak, jakiteak, badu bere merezimendua, baina merezimendu hori hutsaren hurrena da Lapurdiko marinelei, itsaso hondargabearen axalean dantza irristakorrean dabiltzanei, eman dien ibilgailu seguruagoaren aldean. Eta ontzien hobekuntza
|
horretarik
ez zuten probetxu itsasturiek bakarrik ateratzen; ateratzen ere zuten lurretik, zertan lehorretik, mugitu gabe irabaziak bil zitzakeen burgesak, merkatariak eta ofizialeak. Horrela delarik, eta Altunaren itzulpenari  natxekio, horra non duzuen aitor garbia nola, besteak beste, gizonak lanaren, arriskuaren eta jakitearen poderioz eskura ditzakeen etekinak.
|
|
|
Ik. leku berean" onesgunà ¡, onetsÃ, amatú, maitatu; età ¡ andic onesgunà ¡, amorea, maitetasuna". Hitz eratorri
|
horrek
ez du, egia esan, etorkizun aberatsik izan, et pour cause. Jokabidea, ordea, Oihenartek eta Pouvreauk ikusi zutena, ederki ematen du aditzera.
|
|
|
Gizon begiragarria da egiazki, beste edozein adina, Gandhi indiarra, baina ezin ditzaket ontzat har liburu honek aurrealdean dakartzan haren hitzak4 Ez da egia, aurrenik, europarrok makinak egin ditugunik, makina besterik egin ez dugula adierazi nahi bada. Askozaz goragokoa den jakintza baten umeak baizik ez dira makinak eta jakintza
|
hori
ez du aginte  goseak ekarri, jakin goseak baizik. Indiarrek sor zezaketen gaurko fisika, bide horretatik abiatu izan balira.
|
|
|
dakigun eta inork nahi ez dugun aldera, bederen, ez dadila makur! Oraintsu arteko euskal idazle eta euskalariak erdi aldera hurbildu dira beregainki, eta joera
|
horrek
ez zuen zer ikusirik ez politikarekin ez hizkuntzaz kanpoko beste deusekin. Ez dezagun pentsa, gazteago garelako (zahartuko baitira gazteagoak ere), zaharragoak oker bidetik zebil  tzanik beti.
|
|
|
Beste alde batetik, aurreneko kasuetan ez bezala, ETAren arma indarkeria gizarteak eskatzen dituen eskubide demokratiko (nazional) batzuen esparruan kokatzen da, eta ez horiek ezerezean uztea eskatzen duen kontestuan, faxismoaren edo arrazakeriaren kasuetan gertatzen den bezala.
|
Horrek
ez du arma indarkeria politikoki edo etikoki justifikatzen. Baina kondena politikoak edo etikoak ezin du ukatu ETA eskabide demokratiko baten inguruan antolatu dela, eta faxismo biolentoa, berriz, askatasunak ezerezean uzten dituen programa baten inguruan.
|
|
|
Presoena, esate baterako. ...deek 22 Era berean, aipagarria da hedabide horiek 1999ko urtarrilaren 9an Bilbon presoen hurbiltzea eskatuz eginiko manifestazio eskergari eskaini zioten informazioa; albisteari eskaini zitzaion denbora edo espazioa, Eibarren kale borrokak Guardia Zibilaren aurka ustez egin zuen atentatu baten zurrumurruaren aurrean PP eta PSE alderdiek azaldu zuten gaitzespenaren adinakoa izan zen, eta zurrumurru
|
horrek
ez zuen inolako funtsik (martxoaren 13an egin zen manifestazioaren ondoan modu beretsuan jokatu zuten hedabideek). Beste datu esanguratsu bat dugu honako hau:
|
|
|
Niklas Luhman soziologi funtzionalistaren arabera (1990), inguratzen gaituen munduaren konplexutasun gai gutxi ba  tzuetara murrizten duen mekanismo psikosozial bat baizik ez da iritzi publikoa, eta iritzi publiko
|
horrek
ez ditu zainak afera publikoen gaineko eztabaida arrazional sozializatuan errotzen, baizik eta haien gaineko arreta publikoa moldatzea eta zehaztea helburu duen komunikazio politikoan sortzen dira. Luhmanen arabera, komunikazio publiko horren jatorrian sistema politikoa bera dagoen arren (izan ere, guztiz funtzionala da sistema politikorako gaien" murrizte" hori, herritarren interesak biltzeaz gainera, haien arreta ere biltzen baitu), tresna pribilejiatuak dira hedabideak publizitaterako duten gaitasunagatik.
|
|
2002
|
|
|
Lasai, motel.
|
Hori
ez duk ezer. Pilarrek eta biok hilabete ere pasatu izan diagu jo gabe.
|
|
|
Portu auzoa urrutiegi dago eta goizegi da festa hasteko. Gainera, gero eta ozenago den ardaila
|
horrek
ez du festa zalapartaren trazarik. Ez dirudi jende askorik denik, baina indar guztiz egiten dute oihu.
|
|
|
Bai baitago hor, inork ere aipatu ez arren, halako itun ezkutu bat, soinekoaren binperra erakutsian uztea debekatzen diguna. Gure abeniko isil
|
horren azpian
ez du inork ere bere izena jarri, baina guztiek errespetatzen dugu, hor egiten baitugu denek ohorezko abaro: zuek, beste errealitaterik ezagutu gabe, itzalpe horretan biltzen zaretelako, eta guk, gure gogoan genuen berreskuratze distiratsu hartaz ahaztuz, ezinbestean nahiago baitugu gerizpe goxo horretan lokartu.
|
|
|
Ez du inork ere galdetzen, hala ere, zein diren horren alde onak eta ez hain onak, arras zeharka ez baldin bada segurik. Zinez pentsatzen dugu
|
horrek
ez duela alde txarrik. Honenbeste liburu argitaratu omen da aurten, gero eta gehiago urtez urte, baina ez gara hor hausnarketa sakonagorik egiten saiatzen.
|
|
|
Garaia da, beharbada, euskaltzainen kopuruaren handiagotzeko, edo katalanek ireki dituzten bideen antzekoak guk ere erabiltzeko. Baina garaia da,
|
horretan
ez dut zalantzarik, plan estrategiko bat egiteko eta, behin betekizunak zehaztu ondoren, betekizun horiek nola eraman aurrera jakiteko. Kontuan izanik betiere gertatu diren aldaketa funtsezko hauek:
|
|
|
Produktuek, herri honetan, elebiko azala behar dute. Barnekoa nolakoa den,
|
horrek
ez du garrantzirik. Behin eta berriz ematen dizkigute ostiko ederrak kontu honekin eta beren kalitate plan guztiek, baina onartu behar da bereganatzen dituzten ISO zenbaki distiratsu horiek ez dutela egundaino euskara kontuan hartu.
|
|
|
Hor nahasten dira primeran euskalki bateko eta besteko hitzak, perla bitxienera iritsi arte: sosagaz
|
horrek
ez baitu parekorik, ekialdeko hitz bat (sosa) mendebaleko deklinabide marka batekin (gaz) loturik. Gauza bat baita euskara batuaren eredua irekia izatea, ahalik eta aberatsena egitea euskalkietako aberastasun eta desberdintasunak ereduaren barnean sartuz, eta beste zerbait, aski diferentea eta aski kaltegarria, nahaste hori zentzugabekeria bihurtzea.
|
|
|
Eta, bestalde, ez dut uste, kritika misoginoen arrisku erreala saihesteko (edo diskriminazio positiboko politika baten alde), emakumezkoen lanei egindako iruzkin negatiboak a priori arbuiatu behar direnik (baina hau beste gai bat da, kritikaren egoera terminalarekin lotua, eta hurrengo atalean aztertuko dugu). Diskriminazio positiboa ona izan daiteke lanen sorkuntza eta argitarapena bultzatzeko, aipatu portzentaia txiki horiek gora eramaten saiatzeko, baina onartu behar da
|
horrek
ez duela ziurtatzen lan horiek guztiak bikainak izango direnik.
|
|
2003
|
|
|
–
|
Hori
ez duk egia, Gabi. Ez kasurik egin aitari.
|
|
|
kereila artxibatu, eta igandetako dantzak debekatu zituen herrian. Baina debeku
|
hori
ez zuen batere begi onez ikusi Balmasedako jendeak; gainera, Consultari egindako erantzun askok dantzaldien bekatu bidea erlatibizatu egiten zuen. Hartara, alkateak azkenean amore eman behar izan zuen:
|
|
|
XVIII.etik aurrera, beraz, gaizkiaren (bereziki, gaizki naturalaren) interpretazio mota zientifikoa hasiko da garatzen, neurri handian gure gaurko" sen ona" osatzen duena. Azalpen mota berri
|
horrek
ez du dagoeneko" errudun moralez" hitz egiten, baizik eta" legeen" bidez jokatzen duten kausa fisiko edo naturalez; zientziek lege horiek deszifratu behar dituzte natura hori aurreikusi edo aldatu ahal izateko. Gertatutakoaren interpretazio onargarri bat emateko gai ez diren kasuetan, berriz," zoriaz"," kasualitateaz"," ezbeharraz" hitz egingo da.
|
|
2005
|
|
|
–
|
Hori
ez duk ezer, motel, esan zion Joxe Mariri, sorbalda haztatuz.
|
|
|
–Bai, baina beti herren izango naiz;
|
horrek
ez du bueltarik, irten zitzaidan, ia pentsatu gabe.
|
|
|
|
horregatik
ez dut liburu honetan
|
|
|
Halaz, antolamenduak elkarrengandik urrun dauden komunitateak lotzen ditu, botere harremanen irismena areagotuz gainera mundu osoko lurralde eta kontinenteetan zehar (Held, McGrew, 2003).
|
Horrek
ez du, dena den, gizarte global harmoniatsu eta kulturalki integratua izango denik adierazten, zeharo bestelakoa baizik. Izugarrizko desoreka ikusten da globalizazioaren" mitoaren" eta kasuan kasuko nazio zein herri eremuetan kokatutako milioika pertsonaren eguneroko bizimoduaren artean.
|
|
|
Eta talde sozialek, gainera, ulertu zuten bere inplikazioaren bidez gizarte kontrako prozesu bati zilegitasuna eman nahi izan ziotela. Gizarte mugimenduak Goi Bilerari zilegitasuna emateko ahalegin
|
horrek
ez zuen inolako aurrekaririk.
|
|
|
" garapen iraunkor batek[...] ingurumena babestu behar hori betetzen duen produkzio sistema bat behar du". Rioko Adierazpenak ingurumenaren babesa garapen prozesuetarako oinarrizko baldintzatzat jaso arren, Goi Bilera horrexetatik aurrera hasi zen nahasketa eragiten garapena eta iraunkortasuna lotzen zituztelarik, zeren eta garapena hazkunde mugagabetzat ulertzen baitzen, eta
|
horrek
ez zuen inolako zerikusirik iraunkortasunarekin; are gehiago, elkarren kontrako kontzeptuak ziren. Halaz," garapen iraunkorra" gehiegi erabilitako eta esangurarik gabeko hitza da gaur egun askorentzat; beste batzuek, berriz, bere interes propioen arabera interpretatzen dute.
|
|
2006
|
|
|
Egon bazagon herrian halako bat, arrakasta erlatiboz funtzionatzen duena duela bospasei urtetik hona; udaletxeak finantzatzen din. Garai honetan itxita zagon, eta Ana delako irakasle
|
hori
ez dun inondik ageri; antza ez din sekula taldearen ardura eduki, ez behintzat hire herrian. Baina ikasleetako bat harrapatu ahal izan dinat, aipatu hidan Pili hori, zeinaren deitura osoa Pilar Lopez Belzuntze baita; ez zitzaidanan erraza izan bera lokalizatzea.
|
|
|
segizioa mugitzen hasi bezain laster, bat batean altxatu eta denok joaten ginen leiho aldera, egunkarietan eta telebistan egunero ikusten genituen pertsona haiek benetakoak zirela frogatzera. " Begira, Rosón duk hura!"," Eta beste hura, Garaikoetxea!"," Zer diok, babo hori,
|
hori
ez duk Garaikoetxea, Marcelino Oreja baizik!". Eta abar.
|
|
|
Errazena, jakina, erotuta nagoela esatea litzateke; gaztaroko episodio ziztrin
|
horrek
ez duela zerikusirik nire bizitza zitalaren gorabeherekin, baina hala da. Lehengoan sorgin batek konfirmatu zidan, etorkizuna eta iragana esku ahurraren lerroetan irakurtzen duen emakume horietako batek:
|
|
|
Lodzeko Ehun eta Larru Sintetikoak SL, lehenago Lodzeko Ehun eta Larruen Estatu Lantegia, eta lehenago oraindik, sinpleago, Schlesinger & Janovski: horrela deitzen jarraitzen zuen, Schlesinger & Janovski, izen
|
hori
ez zuela ia hirurogei urte baziren ere. Han egin zuen lan Ursularen aitak bizitza osoan zehar.
|
|
|
Azken batean, egin nuena, adreilua botatzearena eta hori dena, gauza handia da, borondatearen indarraren erakusgarri bikaina, baina iraganean gertaturiko zerbait konfirmatu baino ez nuen egin. Edonola ere, egin izan ez banu, adreilu
|
horrek
ez zukeen inoiz puskatuko erakusleiho hura, eta, bide batez, beste aldean gauzatzen ari zen eszena nazkagarriak aurrera egingo zuen.
|
|
|
Makillajearekin disimulatzen saiatzen duk, baina dena baino zaharragoa zirudik. Betiko lekuan bizitzen jarraitzen dik, betiko lan kaxkarretan, baina
|
hori
ez duk inportanteena. Alaba hil zitzaioan.
|
|
|
Begira:
|
horretan
ez dut zalantzarik.
|
|
|
Nola ikusten ote ditu Damasok gauzak leihoaren beste aldetik? Etorkizunaren iparraldean egongo da bera;
|
horretaz
ez dut zalantzarik. Gauzei bere begiekin aditzeko ahalmena eduki nahiko nuke.
|
|
|
Maite, zu koloreekin ez zara sekula ondo konpondu.
|
Horretan
ez dudala emakumea ematen esango luke baten batek. Kolore honek lagundu egingo lioke estresik gabeko giroa sorrarazten.
|
|
|
Erotu egin zara, ala? Burugabekeria,
|
horrek
ez du beste izenik. Kurt!
|
|
|
Neraman izena ez zen nirea, ezta ordu arte eraman nuena ere. Nortasunik gabeko zer bat nintzen, ondo da, hainbat urtetan bere benetako gurasoen berririk izan ez zuen sustrairik gabeko landare bat, eta
|
horrek
ez baitzuen atzera bueltarik, ez nuen nire etorkizuna inoren esku utziko. Are gutxiago Angelo bezalako ero baten edo ikazkina bezalako birao zaku desatsegin baten esku.
|
|
|
Jendeak ez du sinetsi nahi, baina laster izango da hemen, ikusiko duzue. Urde asasino
|
horrek
ez du beste ametsik: Paris, Paris eta Paris.
|
|
|
" haizeak darabilkizun hosto bat zara". Darabilkizun
|
hori
ez du hain poliki esan, ez du hain ongi ahoskatu, eta esan duenerako ahotsak indarra galdu du, nabarmen. Okerraren ezkilak aditu ditu gai jartzaileak, nonbait.
|
|
|
Egia da gainerako haurrentzat udalekuak irabazpidea direla euskarari dagokionean, eta haur euskaldun ia elebakarren hizkera haientzat mesede eta eredu dela egun horietan. Baina
|
horrek
ez du osotara leuntzen absurdoak eta kontraesanak sortzen duten egonezina.
|
|
|
Saiatu den guztiak daki ideiak, hitzak, neurriak eta errimak ez direla ezerezetik sortzen, ez direla bakarrik etortzen; hasieran ez behintzat. Ber  tsogintzarako teknika izan bada, dudarik ez dena, baina
|
horrek
ez du dena konpontzen, are gutxiago teknika hori landu ez duenari. Horrenbestez, bide horretan barna saiatuz gero, bertsoa osatzen alegia, terapiak lagundu baino gehiago arazoak ekarriko dizkigu, eta autoestimua eta aldartea indartzeko baino gehiago, osotara makaltzeko arriskua sortu dezake.
|
|
2007
|
|
|
Sekretu baten berri ematen bazuen ere, erresumin punttu batek habia egina zion barrenean: agurearen azken idazki
|
horrek
ez zuen erabat berdintzen berak istorio haren inguruan sentitzen zuen jakin min guztia.
|
|
|
Agureak beste zigarro bat eskatu zion. Lisa tabako gorria zela esatekotan egon zen, baina
|
horrek
ez zuen dagoeneko garrantzirik.
|
|
|
–Eta faxista
|
horrek
ez du familiarik?
|
|
|
Alegia, nazionalismo onuragarria (normalean, kasuan kasuko adituarena) eta nazionalismo kaltegarria (normalean, kasuan kasuko adituarena ez beste inorena). Bereizketa
|
horrek
ez du ez bururik ez buztanik, Euskal Herrian behintzat. Nazionalismo guztiak (Euskal Herrikoa, Espainiakoa, Frantziakoa...) malguak dira eta denetariko osagaiak biltzen dituzte, direla" etnikoak" (hizkuntza, kultura, ohiturak...) edo" zibikoak" (askatasun nahia, elkarrekin bizitzeko borondatea, herritarren berdintasunaren eta ongizatearen eraikuntza...).
|
|
|
Federiko Krutwigek eta beste batzuek Bordeletik Zaragozara eta Sananderetik Andorrara bitarteko eremua izan dute amets, ustez erromatarren garaiko Akitania eta Antso Handiaren garaiko Iruñeko Erresuma baturik. Zer esanik ez, proiektu
|
horrek
ez du ez bururik ez buztanik ez historiaren aldetik, ez jendearen sentimenduen aldetik eta ez hizkuntzaren aldetik ere. Euskaldunak gutxiengo txiki bat bagara Samatzetik Kortesera eta Lanestosatik Barkoxera bitarte, Zazpiak Baten, alegia, hutsaren hurrengoa izanen ginateke bi edo hiru halako den eremu batean.
|
|
2008
|
|
|
Arrazoia du Crissek, Carlen gela unibertso itxi bat da. Gela
|
horrek
ez du beste inoren beharrik, ez du lekurik beste inorentzat.
|
|
|
Zazpi urte daramatzagu elkarrekin, eta dauzkagun arazoak oso bestelakoak dira. Badakit, adibidez, ez duela batere ondo hartuko Anchoragera alde egiteko nire erabakia; kanpoan afaltzera gonbidatu dut kontu guztia azaltzeko, baina
|
horrek
ez ditu gauzak gozatzen lagunduko, eta sesioa izango dugu. Baina nahiago dut sesioa izatea ondo afaltzen ari naizen bitartean, gure sukaldean baino.
|
|
|
Areago ezkutatu naiz Barrutiaren atzean. Ibon jarrera
|
horretan
ez dudala gustuko pentsatu dut. Ibonen ondoan dagoen neska bat, Kaskamotzaren gainean jauzi egin, eta eskuan duen pankarta zabaltzen saiatu da.
|
|
|
Urepeleko artzain onaren mintzoa" odolarena" omen zen. Gauza arrado
|
hori
ez dut gostukoa: nerea, zerbait izatekotan, izerdiaren mintzoa da.
|
|
|
Erantzuten dut: ez gara suizidatzen edo, gure aitak esan ohi zuen moduan, ez dugu geure burua suizidatzen, egintza
|
horrek
ez duelako kontrajardunik errazten; suizidioa, gehienean, post mortemeko estrategia komertzial hutsa izan ohi delako, eta gauza zentzudunegia, aukeran; edo bai... esan dezagun baietz, geure burua suizidatzen ari garela, baina modu bioenergetiko batean, hau da, ezarian eta oso pixkanaka.
|
|
|
" Eguneroko bizitza" izeneko
|
hori
ez dut oso ondo ulertu sekula, baina bai ederki sentitu dudala klinikoki bizirik egon naizen aldietan.
|
|
2009
|
|
|
Gizonen bat sumatzen duen orduko, itsutu egiten duk, eta bereganatu arteko onik ez dik izaten; aldez edo moldez, gizonaren gogoaz jabetzen duk, beregana betiko lotuz, eta, hartaz aspertzen denean, zomorro bihurtzen dik, edo bertan garbitu, ikaragarrikeriarik handienak jasanarazi eta gero. Atso
|
hori
ez duk parte onekoa, egidak kasu. Hik azkarra ematen duk, eta, nire laguntzarekin, erraz alde egingo duk hemendik.
|
|
|
Horregatik egiten dugu hizkuntz integrazioaren alde, gizartea bera ere integratuagoa izango delako.
|
Horregatik
ez dugu gogoko bi hizkuntza komunitatez osaturiko euskal gizartea, bi hizkuntzak ezagutzen dituen, erabili ditzakeen eta erabiltzen dituen gizartea baizik.
|
|
|
Gainera, irakas hizkuntza aukeratzeko eskubidea baliatuz handitu da hogeita bost urteotan etengabe euskarazko irakaskuntza. Eskubide
|
horrek
ez du, beraz, inolako kasutan eragozten irakaskuntza elebiduna, baldin eta hori bada herritarren gogoa eta erabakia. Eskubide hori baliatuz erabaki dute gurasoek A ereduari bizkarra erakustea, B eta ereduen mesedean.
|
|
|
Batzuentzat gehiegizkoa, beste batzuentzat gutxiegi: izan ere, pixkanaka baina etengabe aurrerantz egitea da dekretua mamitzen duen espiritua, eta
|
hori
ez dute inoiz gogoko izan ez hizkuntza politika pausoka bainoago saltoka irudikatzen dutenek, ezta euskararen erabilera egiazki bermatzea balizko inposizioarekin nahasten dutenek ere.
|
|
|
Bistan da diglosia aurreragarri eta egonkor baten eskutik hizkuntzei funtzioak mugatzen badizkiegu, euskararen arnasa gune bat izango litzatekeela derrigorrezko hezkuntza, hots, euskara gaztelania baino proportzio altuagoan normaltasunez erabiltzen den gune bat izango litzatekeela, jadanik gaur egun den moduan, eta
|
horrek
ez du zerikusirik hizkuntza bat bestea baino garrantzitsuagotzat jotzearekin edo hizkuntza bat bestearen gainetik jartzearekin. Hizkuntza guztiak dira duintasunez eta balio afektiboei dagokienez berdinak, eta balio bera aitortu behar zaie.
|
|
|
Errealista ez izateaz gain, alfer alferrik porrotari eta frustrazioari atea alderik alde zabaltzea ekarriko luke horretan tematzeak. Asimetria
|
hori
ez dugu, beraz, larrimin iturri bihurtu behar. Gure iritzian, kasu horretan, elebitasun pasiboa lortzea izan behar du helburuak, alegia, euskaraz tutik ere ez dakiten herritar horiek, oraindik ere beste hizkuntza bat ikasi dezaketen milaka horiek?
|
|
|
Aldaketa
|
horrek
ez du, ordea, esan nahi 2035ean elebiduna izango den gehiengo zabal horren ohiko hizkuntza edo lehen hizkuntza edo hizkuntza nagusia euskara izango denik. Batzuena hala izango da, bai, baina beste batzuena ez; batzuena hala izango da esparru batzuetan, ez ordea beste batzuetan; toki batzuetan bai, beste batzuetan ez.
|
|
|
Gogorik ez badago, bortxak ez du esperantzarik; ez, behintzat, luzaroan iraungo duenik.
|
Horrekin
ez dut, jakina, legerik gabeko eremu bat proposatzen, ez dut etorkizuna norbere gogo hutsean jarri nahi. Euskararen geroak beharrezkoak ditu legea eta neurria, baina betoz lege guztiak, betoz ondoren neurri eta makilak:
|
|
|
Aipatzekoa da, halaber, 1996an Bartzelonan onarturiko Hizkuntza Eskubideen Adierazpen Unibertsala. Adierazpen
|
horrek
ez du ondorengo urteetan aurrerabide handirik egin, hainbat eta hainbat Estatuk ez zutelako gogo onez hartu, errezeloz beteta baizik. Bartzelonako Adierazpenak, beste zenbaiten artean, aldarrikatzen du hizkuntza guztien berdinkidetasunaren printzipioa eta hizkuntza eskubideak norbanakoarenak ez ezik kolektiboak ere badirela.
|
|
|
Eslovenia, Txekia, Italia edo Erresuma Batuko gazteentzat den bezain arrotz, ezezagun eta urrunekoa izatea.
|
Horrek
ez du Espainiako hizkuntza bizikidetza eta espainiar Estatuko herrien eta herritarren arteko bizikidetza hauspotzen, alderantziz baizik. Horrexegatik ez da bidezko ez onuragarri espainiar Estatuko hezkuntza sistemak Espainiaren hizkuntza pluraltasunari bizkarra erakutsiz jarraitzea.
|
|
|
Nago handitu zaigula diskurtsotik ekintzara bizi dugun aldea, nabarmena da unibertsitatera heltzen zaizkigun euskal gazte askorengan: diskurtso hiperkritikoa dute bizi dugun munduaz, baita autoflagelaziotik asko duen irakurketa gordina ere, baina, euretako gehienentzat
|
horrek
ez du eraginik eguneroko praxian; ez du sortzen ekinbide alternatiborik; ez du sustatzen sakrifizio betegarriaren etikarik; ez du eragiten konpromiso praktikorik. Esperientzia eskizoidea da:
|
|
|
erbesteratuak zein neurritan asimilatzen duen bera onartu duen erkidegoko hizkuntza, bere ama hizkuntzaren kaltean. Idazle batentzat, ordea,
|
horrek
ez du arazo izan behar, zeren ama hizkuntzatik urrundu eta atzerriko hizkuntzan idazten saiatzen bada, zilbor hestea moztuko du, eta baita bere kontzientzia eta ahalmen sortzailea bizirik gordetzen zizkion hizkuntzarekiko harremana ere. Pertsona batek idazten duenean atzerriko hizkuntza batean, espresa ditzake ideiak, baina idatzi, hau da, sortu, bere ama hizkuntzan bakarrik lor dezake.
|
|
|
–Baina
|
hori
ez duk auziaren muina.
|
|
|
–
|
Hori
ez duk meritua: hala tokatu zaiok.
|
|
|
Bi gizon horietan, zugaitz onekoa/ batek ondoa zuen, bertzeak ostoa;/ gauza arrado
|
hori
ez dut gostukoa,/ mendian bizi arren, dut ikustekoa/ gaztainaren aldaxkez jauntzirik pagoa.
|
|
|
Beraz, jakinaren gainean jarri nahi dugu irakurlea, eta garbi utzi, ez dela inondik ere paper hauen helburua, ez behintzat nagusia, kantagintzak nazio nortasunean izan duen ekarpenaren zenbaterainokoari buruzko epai behin betikorik ematea. Guretzat nahikoa izango da bere garaian nagusi izan ziren interpretaziotara hurbiltzea, baina garbi utziz
|
horrek
ez dituela, noski, proposatutako beste batzuk baliogabetzen.
|
|
|
zibelen bat edo beste, oso goi urrunekoan igaro dena xume eta txuri, baina 16º tik gora igo zaigu termometroa.
|
Hori
ez du, noski, iparrak ekartzen. Eta beste ñabardura berexi hau, aire garbi lehorrarekin batera iritsi zaiguna:
|
|
|
–
|
Horretaz
ez dut inolako zalantzarik. Arrazoia Estatuaren muina da, egia da.
|
|
|
Bi dira: lehena, euskaldun komunitate
|
horrek
ez du trinkotasunik, ez du inolako organizaziorik. Ez izateagatik, ez du ezta ordezkaririk ere.
|
|
|
–Euskaldunok, tamalez, ondo baino hobeto ezagutzen dugu Espainiako nazio estatuaren justizia demokratiko hori.
|
Horretaz
ez dugu inolako zalantzarik
|
|
2010
|
|
|
nire artikulua, eta horregatik, pertsonaien psikologiaren azterketa da pelikularen gaia", esan nion ikasle aplikatu eta nazkante batek bezala. Ez zuela liburua ezagutzen baina
|
horrek
ez zituela gauzak aldatzen esan zidan. Haren ustez Vietnameko gerra film batean agertzen bazen, Estatu Batuak nahitaez salatu behar ziren.
|
|
|
Besteak beste Nere maiteari, Eta zu nere aldamenean, Maitatuko zaitut ametsetan, Ankea ebakiko nuke, Bizitza ta maitasuna eta Maitasuna eta eriotza poemek amodioa iritsi nahi eta ezina azaltzen dute. Azken hori maitasun fisikoaren kantua da,"
|
horretan
ez du bere garaikoen antzik", nortasuna ikusten dio Izagirrek: " Gazte izatearen freskotasuna dute bere poemek, ingenuitatea eta guzti.
|
|
|
Satis izena jarri zioten satisfazioz beterik bizi zelako eta ez, berak uste zuen bezala, Rolling Stones taldearen Satisfaction kantaren zale itsua zelako. Neska guztiei kantatzen zien kanta famatua eskuekin gitarra jole plantak egitearekin batera, baina
|
horrekin
ez zuen arrakasta handirik lortu, denak ihesi ibiltzen zitzaizkiolako, Cristina Arsuaga aurkitu zuen arte, herriko okulistaren alaba.
|
|
|
–Baldin eta, espero dudan bezala, gure maisu Zenonek erakutsi nahi diguna betetzen baldin bada, hemen ikusten duzuen guztia itxura eta ilusio hutsa baino ez dela konbentzitzen bazaituzte, delako heroi
|
horrek
ez duelako inoiz dortoka gajo eta baldarra harrapatuko, orduan niri ere arrazoia eman didazue. Bestela, heroi hura asmatu zuen Esmirnako beste poeta hura bezain itsu izaten amaituko duzue.
|
|
|
Baina mudantza
|
hori
ez dut mudantza bakarra. Ari naiz gaztarotik gauzarik behinenak biltzen; iragana geroarekin uztartzen; beldurrak esperantzarekin nahasten.
|
|
|
Ziur nengoen hala ere gizartea abiatu zela bakearen bidetik eta
|
horrek
ez zuela atzerabiderik; gizartea ez zela geldituko. Hala uste nuen eta hala esan nuen.
|
|
|
Sineste sendo horretan oinarrituz, zentsura mozioen debateari aurre egitea erabaki nuen. Eta asmatu egin genuen, debate haiek argi utzi baitzuten zein ahulak ziren PP eta PSOEren argudioak; argi utzi zuten bi alderdien fronte
|
horrek
ez zuela argudio etiko, moral eta politikorik. Orduan, orain bezala, erasotzeko, desegiteko, ezetzaren alde bat egiten zuten; baina ez ziren gai baiezkoaren alde egiteko, elkarrekin ezer positiboa eraikitzeko.
|
|
|
Une eta egokiera politikoa ez da lehengo bera. Egokiera politikoak ere badu, izan ere, honetan zerikusirik, eta orain kontu
|
horrek
ez du interesik.
|
|
|
Zergatik ez pentsatu, bakeari aukera bat emateagatik besterik ez bada, ETA beste inor konprometitzen ez duen adierazpen baten aurrean gaudenez, eta organizazio horrek baldin badaki, eta ondo baino hobeto daki? euskal gizarteak ez diola inongo prozesu politikotan esku hartzeko baimenik emango, zergatik ez pentsatu, beraz, organizazio barruko oztopoak oztopo, hartutako erabaki
|
horrek
ez duela zentzurik ez bada atzera bueltarik gabea. Badakit berriz ere esperantzaren eske natorrela... baina bera dugu ondasunik preziatuena.
|
|
|
Si recordaras lo que antaño hiciste en Elama... si aquel difunto hubiera tenido partidarios en Lesaka.
|
Horretan
ez du inolako zalantzarik uzten bertso pare honek markatzen duen denborak.
|
|
|
Eta Jesus 1965ean joan bazen Kanadara, lehenago kantatuko zion Añorgako apez ttikiari, gero Juan Mari Lekuona poeta eta euskaltzain ezaguna izanen zenari, alegia. Bertso
|
horrek
ez du deusen galtzekorik, baina, zergatik ez ote zuen aintzat hartu Juan Marik. Edo inor oharkabeko beste modu batean hartu ote zuen?...
|
|
|
Lehen ere gauza bera esan digu Peillenek, nafar langileak aritzen zirela Larraineko ola zaharretan.
|
Horretan
ez dut inolako zalantzarik. Gure artxibo zaharretan lo dauden hamaika dokumentuk ederki erakutsiko bailukete [224]:
|
|
|
Baina, nik esan behar banu, simulakro hutsa da, azken orduan, aora quinze dias presaka egina. Besteak beste, Goizuetan egina bezala baitator, eta
|
horrek
ez du zentzu handirik, Isabela bera eta Otxoteko eskribaua biak Lesakan bizirik. Eta bistan da, Fraixku zenak utzitako zorrok Iñarrak pagatu zituela erakusteko, azken orduan ateratako ziurtagiriak (edo simulakroak?) direla beste guziak ere.
|
|
|
ETAk hil izan balu bezainbat negar eragin du ziur bere inguruan eta familian ertzainaren hilketak, baina ez da manifestaziorik egin, ez dugu elizkizunetan aipatu, ez dute mitinetan goizetik gauera aldarrikatu, ez dute kondenatu ez kondenarik eskatu. Hilketa
|
horrek
ez zuen interes politikorik. Gaur zortzi, 26 etorkin afrikar hil ziren patera batean, Lanzaroteko kostan.
|
|
|
Kasurik onenean, senti edo suma dezakegu Jainko hori esperientzia pribatuen bidez (bestalde, ez dago oso garbi zergatik deitzen diogun Jainko). Baina, Jainko
|
horrek
ez du apenas zerikusirik teologiaren Jainkoarekin, are gutxiago guri, doktrinen bitartez, erakutsi diguten Jainkoarekin. Areago, ematen du gaia aldatu dugula.
|
|
|
Esan dugun bezala, Humek uste du Norak eta Amaiak eskuarki moral arruntari men egiten diotela: hau da, nahiz eta Norak betiereko saria aipa dezakeen, bene benetan betiereko sari
|
horrek
ez du eraginik Norarengan. Baina, Humeren ustearen aurka, Norak bene benetan betiereko saria lortzeko asmoz jokatuko balu, denok pentsatuko genuke jokabide hori ez dela moralki eredugarria, ez behintzat Amaiaren jokabidearekin alderatuz gero.
|
|
|
Istorioaren irakurleek (eta zenbait protagonistak) ezin dute ondo bideratu ikerketa, hiltzailea gizaki bat dela aurreuste dutelako. C. Auguste Dupin detektibeak, ordea, beste ikuspuntu batetik aztertzen ditu ebidentziak, aurreuste
|
hori
ez duelako, edo aurreuste hori gutxienez susmopean jartzeko gauza izan delako. Izan ere, usteak albo batera uztea zaila izaten da, baina Dupin gauza izan da ariketa hori egiteko.
|
|
|
Usteak finkatzeko eredu horri jarraitu dion pertsonak uko egiten dio bere usteetan eragina izan dezakeen guztiari. Pertsona
|
horrek
ez du zalantzarik izan nahi; zalantzetan ibiltzea jitoan dabilen itsasontziaren parekoa da, arriskutsua, edo deserosoa edozein kasutan. Uste mugiezinak bakea dakar, lasaitasuna.
|
|
|
Areago, gogoratu du ezezagunaren poltsaren inguruan ere Mikel ikusi zuela. Hala ere, Mikel lapurra izan zitekeelako ustea berehala baztertu du, uste
|
horrek
ez baitu bat egiten berak dituen gainerako usteekin, ez baita koherentea berak aldez aurretik dituen usteekin. Kasu horretan, aurreiritziak eta aurreusteak lehenesten dira ebidentzien aldean.
|
|
|
Izan ere, pertsona bat oso koherentea izan daiteke, nahiz eta uste duen guztia faltsua izan: amandreen ipuinak oso koherenteak izan daitezke, baina
|
horrek
ez du behar bezala justifikatzen ipuin horietan kontatzen diren gertakarietan sinestea. Gure adibidean, Jonen usteak oso koherenteak izan daitezke elkarrekin, baina Jon oker dago.
|
|
2011
|
|
|
kaxmirrezko abitu zuria zeramaten soinean. Datu
|
hori
ez dugu jendaurrean eman, benetako hiltzailea ustezkoengandik bereizteko lagunduko digulakoan.
|
|
|
–Baina
|
horrek
ez du inolako garrantzirik. Askoz lehenagotik ezagutzen zuten elkar.
|
|
|
–Orduan nik esan zioat: aizak,
|
hori
ez duk jokabidea... Jendeari burla egitea duk hori...
|
|
|
Lotuta nago, ez daukat ihesbiderik. Eta berek ere badakite lotuta naukatela,
|
horregatik
ez dute nire kezkarik. Autoak lotzen nau, autoagatik ezin dut ihes egin, eta autoak zurekin ere lotzen nau.
|
|
|
Barkatu esatea, baina liburuari dioan errespetu
|
hori
ez duk benetakoa. Egunkariaren paperak ogitartekoak biltzeko balio duela, eta kazetariek beti alibi bera baliatzen duzue.
|
|
|
Gu, berriz, gizonezkoren bategaz etzanez gero," putatzarrak" eta" eme galduak" gaituk.
|
Hori
ez duk bidezkoa!
|