|
2000
|
|
|
Gauza onak gogoratu eta aurrera! Baina
|
horrek
ez zuen jada ezertarako ere balio: ordurako Txemak bazekien bere neskari buruzko pentsamendu baikor gehienak usteldu egiten zirela errealitatearen ukitu soilarekin, nola erditik ebakitako sagarrak kolore marroia hartzen duen airearen kontaktuan.
|
|
|
Eta pozten zen, zergatik ez aitortu, inoiz ez bezala bere neskalagunaren gainetik sentitzen zelako. Poz txiki
|
horren ondoan
ez zuten lekurik irainek, adarrek, gezurrek eta Eiderren" ni neu izan nahi dut" haiek. Pinguinoen kontu horrekin apur bat erretxindu zen, bai, baina askoz ere handiagoa zen Txemaren barruko poza, ikusita Eider zela orain ezeren ideiarik ere ez zuena.
|
|
|
Arraroa iruditu zait, besterik gabe. Pentsatu dut hitzaldi
|
horrek
ez zuela baimen ofizialik izango, eta horregatik ez zela ospatuko. Baina mehatxuren baten zurrumurrua zabaldu da gure artean, hitzaldiak bonba mehatxua jaso duela, alegia.
|
|
|
gurasoen etxera heltzeak lasaitasun punttu bat eman zidan. Badakit esan berri dudan
|
horrek
ez duela koherentzia handirik aurreko egunetan idatzitako gauzekin, baina egia da.
|
|
|
Ez da harritzekoa, beraz, Corkera iristerako arratsaldea izatea. Eta nola hiri
|
horrek
ez duen ikusteko larregirik, eta batez ere itsasoa sumatzeak gehiago animatu nauenez aspalditik amestutako mendebaldera ahalik eta azkarren heltzeko, ba, arrazoi horiek medio, Corketik alde egitea erabaki dugu. Rocío, gainera, egona zen jadanik Irlandako hego hegoko hiri honetan, eta ez zuen errepikatzeko gogorik.
|
|
|
Azkenean zertarako... Esana zion, bai, Jabiri, ahalegin
|
horrek
ez zuela ezertarako balio: edan, edango zutela, eta ahal zen heinean arazoak ahaztu ere bai.
|
|
|
edan, edango zutela, eta ahal zen heinean arazoak ahaztu ere bai. Eta hitz egin ere nahikoa eta aukeran, baina
|
horrek
ez zuela Txemaren eguneroko tristura lausotuko, ezpada alderantziz, zeren pena hori eragiten zioten oroipenak izan baitziren hizpide garagardoz betetako arratsaldean, eta modu horretan Eiderren irudia berritu eta berpiztu baino ez zutela egiten. Esana zion Jabiri, eta honek ulertu ziur aski, baina Txema zen berbetan jo eta dale ibiltzeko beharra zuena.
|
|
|
—Heure buruaz urrikaltzen haiz, heure buruari irri egin beharrean, eta
|
hori
ez duk ona... Eta erori egin hintzen eta heure erortze horretan aurkitu duk heure justifikazinoa, munduan bertze nehor erori ez balitz bezala...
|
|
|
Baina ez fidatu. Zeren, batzuei entzunik, baitirudi ezen bizitza osoan harriak jaurtikitzen ibili zela, eta
|
hori
ez duk egia. Baina badakik nolakoa den jendearen jokabidea, baita zenbait biograforena ere, sainduei buruz eta gizon handiei buruz ari direnean, eta nola haien egite handiak are handiagotzen dituzten eta exageratzen.
|
|
|
—Joanes, hire osabarena ez duk libertatea, erotasuna duk —eta, handik aitzina, bere burua ere zuritzerat jotzen zuela, erantsi zuen—: Eta erotasun
|
hori
ez duk zuhurrak lukeen erotasun apurra, Virgiliok erraiten zuen bezala, baina ero baten erotasun handia. Zeren modu eta manera onik gabe eta gutieneko arau batzuk gabe ez baitago bizitza moldatzerik, eta zeren, zure ama Grazianak erraiten duen bezala, ez baitago goia behearekin nahasterik...
|
|
|
—Jauna —erran zuen aita jesuitak—,
|
horretan
ez dugu antsiarik, baina zure anaiarekin badago beti zertaz kezka eta zertaz mintza... eta hala erran diezazuket ezen ez duela, zuek kanpoan eman duzuen hilabetean, elizarekin dituen obligazinoekin konplitu, zeren, don Laureanok erran didanez, ez baita festa egun bakarrean elizarat joan... Eta haren fama gero eta gaixtoagoa da...
|
|
|
Gizona eta piztia bat batean solasean...?
|
Hori
ez duk zientzia, horiek ipuinak dituk, mutila!" Baina nik hura ikusi nuen, eta ikusi bezala eta ikusiaren arabera kontatzen ari natzaizu, jaun André... Hotzean pentsaturik, ordea, bertze arrazoin bat ere bila daiteke, zeren, nola tigrea jan berria izan baitzitekeen, ase egon baitzitekeen mementu hartan, halako moldez, non, jateko beharrik ezean, ez baitzitzaigun gainerat oldartu.
|
|
|
—Bai, originala delako izan daitekek, horixe pentsatu diat nihaurk ere hatsarrean, nahiz eta gero eta gutiago sinesten dudan: izan ere, jende originalak eta bere gisakoak ez dik berdinetik berdinerat egiten, baina berdinetik hoberat, eta
|
hori
ez duk gure zozoaren kasua, zeren habiak egin baititu, bata bertzearen gainean, toki berdintsuetan; gero, jostalaria izan zitekeela pentsatu diat, baina habia, hegazti batentzat, den gauzarik seriosena duk, eta serios denarekin ez zagok josteta egiterik; eta, orduan, bertze zerbait bururatu zaidak —eta, hatza luzatzen zuela, erran zidan—: ez al haiz konturatzen, bada, ezen mailen arteko leihoak —edo errektanguluak, hobeki— berdinak direla, eta, berdinak direlako, zozoak ez dituela, beharbada, bereizi, ergela delako?
|
|
|
Nik ez dizut erraiten ezen batzuetan metafora batzuk beharrezkoak ez direla, baina, erabiltzekotan ere, sinpleak eta xumeak izan lukete... eta ezinbertzean erabili beharrekoak. Oraintxe bertan erabili duzu arimaren gau iluna, eta
|
horren aurka
ez dut deus ere, baina eguzkiak euri dagi.... Horiek malabarismo filologikoak dituzu, bertzerik ez, burugabekeriak!
|
|
|
Eta alferrik zebilzkion galeoiko hainbat kide erraiten ezen Potosi gainbehera zihoala eta ez zela jada denbora batean izan zena. "
|
Horrek
ez du deus aldatzen —ihardesten zien, burugogor—, zeren eta Potosi baita ene ametsa, eta Potosirat joanen naiz".
|
|
|
Honainokoan ederki ohartuko zinen bezala, Axularren skribatzeko moldeen eta stiloaren oihartzunak nabarituko dituzu enean, eta
|
horrek
ez zaitu gehiegi harrituko, beharbada, zeren, nahiz eta aitzinetik ere aditua nuen, geure prezeptore jaun Marcel izan zenaren eskutik, erretore saratarraren fama on famatua, zuhaurk egin baininduzun, bertzalde, haren miresle, Salamancako Unibertsitatean irakasle izan zintudanean, ongi dakizun bezala. Baina Axularren prosaren ederra eta haren erretorika miresten zenituen zuk artean, ez hainbertze haren dotrina, eta nihaur ere —zer bertzerik iguriki zenezakeen, bada, eneganik? —, halatsu naukazu, hark adierazi zituenetarik gero eta apartatuago eta urrunago, halako moldez, non gezurra erranen bainizuke, baldin aitortuko ez banizu ezen Gero ren aldikako berrirakurraldiek, liburuaren mezuaz eta signifikantzaz denaz bezainbatean, irri maltzur eta maliziosik eragin izan didatela, zeren eta, bertzenaz, betiko dotorezia eta elegantzia edireiten baitiot, neuretzat anitzetan amestu izan dudan prosaren etsenplu eta jarraibide.
|
|
|
Edo, ez al dakizu ezen Eliza Spiritu Sainduaren emaztea dela, eta emazte hura lohitzen duenak ordaindu beharra duela? Ohitura
|
hori
ez bazenu, ordea, gauzak bidetik eta bere lekutik ateratzekoa, Jainkoaren donu eta dohaintzat hartuko zenuke, zeren zuri ere ez bailitzaizuke gaizki etorriko osabarenetik zentzatzea. Izan ere, heresia izurria baino kutsakorragoa da, eta osabarekin gehiegi ibili izan zinen, urte luzeetan.
|
|
|
Ezagun ditugu munduan ipuinak eta historiak asmatzen dituzten skribatzaile sonatuak, nola Boccaccio edo Cervantes, baina ez al zaizu iduritzen, jaun André, ezen nekez ediren daitekeela Berceokoaren don Bildur hura baino asmatzaile joriagorik eta emankorragorik? Honetan eta hartan eta bertze mila gauzatan egon naiteke dudos, baina
|
horretan
ez dut dudarik. Eta uste dut ezen hala izan zela atzo, eta hala izanen dela bihar.
|
|
|
Nire ezusteko agerpenak, beraz, jarduna burutu gabe zutela eten zien erasotzaileei.
|
Horrek
ez zuen, hala ere, nire hobena eztitzen, eta sentipen horrek are gehiago bulkatu behar nindukeen —noiz eta une horietan— anaia zoritxarrekoaren ondoan egotera. Bazuen Edurne, ordea, eta hari familiako kide femeninoen tropa gehituko zitzaion berria barreiatu bezain agudo.
|
|
|
Josuri, ordea, axolarik ez, itxuraz behintzat. Bere gozoenean zegoen, baina
|
horrek
ez zuen merezimendu handirik: ni ere umore oneko nengokeen, Edurnerekin partekatutako ganbera batetik galtzontzilo hutsean ateraz gero.
|
|
|
b)
|
Horrek
ez zuen gehiago konponbiderik.
|
|
|
—Aurreikusia zagok —hagitz profesionala, haren keinua—, baina
|
hori
ez duk nire afera. Ni, astoak bezala:
|
|
2001
|
|
|
|
Horregatik
ez ditu kolpe batez isilarazi nahi bere baitan ugaldu diren ahots horiek, eta kezkati baina irrikaz, oraindik bere poltsikoan jarraitzen duen zilarrezko eraztun txikia laztandu du. Ondo egiten ari ote naiz, larritu da segituan, dena den.
|
|
|
Pare bat aldiz deitu dio etxera paletarako hitzordua ezeztatzeko, baina amarekin hitz egin du bietan, eta ez dio Chiapaseko inolako konturik aipatu. Baina bueno,
|
horrek
ez du ezer esan nahi, konturatu da Tasio, jakinaren gainean nengoela pentsatuko zian seguruena.
|
|
|
Beti pailazoarena egiten dabilen tipo bat. Baina ni egoera bertsuan nago, pentsatu du Tasiok Fernandoren kezkak bereganatuz, eta
|
hori
ez ditudala 19 urte honek bezala. Baizik 27 dagoeneko.
|
|
|
zineetan, metroan, akuarioetako dortoken ondoan, biriketako espezialistarenean (biriketako espezialistarenean batez ere). Edonon topa daitezke eta
|
horregatik
ez ditu jendeak, agian, behar bezala estimatzen.
|
|
|
Oso handiak, eskualde askotan jendeak urtean hogei mila pezeta ez duela irabazten kontuan hartzen badugu.
|
Hori
ez badute egiten, lotsaturik geldituko lirateke. Beraz, dotea eman ezin duenak, alaba jaiotzean hilko du.
|
|
2002
|
|
|
Han aurrean zeuzkanak titiak ziren.
|
Horretan
ez zuen zalantzarik: bular borobilak, beteak, ederrak.
|
|
|
–Dramatikoegia haiz, Imanol.
|
Hori
ez duk ona. Ea, ba:
|
|
|
|
Horregatik
ez nituen gauzak hain garbi ikusten, Sara ene etxera etortzeko proposamenarekin hurbildu zitzaidanean. Esan nion:
|
|
2003
|
|
|
Nahiz
|
horrek
ez lukeen, haren beraren iduriko, gai horretaz beste edozein paper hutsek baino hazta gehiago!
|
|
|
Zuek, ertzaintza osoa mobilizatuta ere, ez zenuten inoiz harrapatzeko itxurarik. Bere azken nobelek zerbait hutsala, alferrikakoa zutela ohartu zen zuek, kritikariok, ezer esan baino lehen; bere burua imitatzen hasia zegoela eta nitasun berri bat asmatu behar zuela erabaki zuen, jendeak lehen egunean bezala irakur zezan, eta
|
horretarako
ez zuela bere burua hiltzea beste biderik. Bere aitzindariak bezalaxe, benetako Romain Garyk bezalaxe, gezur handi baten gainean, iruzur baten inguruan eraiki nahi zuen bere ahots berria:
|
|
|
Izan ere, don Kosme eta don Estebe harrapatuta bezala zeudek, haiek beren aparteko munduan bizi izan diren bitartean, gu lanean aritu baikara, isilean bai, baina baita etengabe ere, inurriak bezala. Mundua aldagaitza dela uste ditek, eta
|
hori
ez duk egia. Begira, bestela, nola suspertzen hasi den herria...
|
|
|
Bizi eta, batez ere, bizitzen utzi. Nire herria, Euskal Herria, libre ikustea da nire ametsik handiena, baina
|
horregatik
ez dut kolegarik baztertzen, ez dut inor paretaren kontra jartzen, ez dut inor mintzen eta mespretxatzen. Alderantziz, lagunak behar ditugu gure herriaren alde lan egiteko.
|
|
|
Beharbada, familiakorik edo lagunik preso ez dudalako, konforme. Agian
|
horregatik
ez dut horrelako presiorik sentitzen, eta horregatik ulertzen dut beste modu batera gure herriaren askatasunerako bidea.
|
|
|
Eta toleranteak gara. Badakit hitz
|
hori
ez duzula gustuko, baina horrelaxe da.
|
|
|
Bai, badakit
|
horrek
ez lukeela eraginik izan behar lan egiteko nire moduan; banatzeko dagoena ahalik hobekien banatzea dela postarion lana, dena dela ere banatu beharreko jeneroa; eskutitzak bezala gutunak ere txukun banatzea dagokigula guri, eta ez besterik. Badakit hori guztia.
|
|
|
Minutuak urte eta orduak eternitate baitira, Kattin nirekin ez badut.
|
Horregatik
ez dut zu bisitatzeko ere astirik. Ulertzen al duzu orain?
|
|
2004
|
|
|
Gutxi gorabehera, tontoarena egiteko eskatzen ari haiz. Eta
|
hori
ez duk horrela. Hi oso azkarra izango haiz, baina ni ere ez nauk inozoa.
|
|
|
Zurekin igual suertatzen da ezberdin. Baina
|
horrek
ez du axolarik.
|
|
|
Ideologia espainolistak ez du hutsik egin, jakina, eta odola ondo baino hobeto atera dio Mitxelenaren esanari. Badakigu noski jarrera eta jokabide
|
horrek
ez duela gisa horretako aitortzen eta adierazpenen beharrik, baina Segurolak ondo asko zioskunez, are aiseago zilegiztatzen dute giro horretan euren odolustutze politika: dakigunez, euskararen historia odol huste atergabearen jazoera izan da aspaldidanik, eta historia desitxuratu horretan eroso sentitzen dira era horretako iritzien abaroan.
|
|
|
–Unescok enkargatutako txosten hark dioenez, euskararen biziraupena ez dago bermaturik. Ni ziur nago belaun honetan euskararen egoera aurreko belaunean baino askoz hobea dela,
|
horretan
ez dut zalantza izpirik. Ez dut inolako zalantzarik belaun honetan ere ez dela galduko?. 166 Zentzu berean mintzatu zitzaigun Aizpurua bera beste kazeta batean ere:
|
|
|
Arestian genioen bezala, euskaldun zahar gutxik egin baitu haien ahalegin nekagarria euskaraz jabetzeko xedean. Hauek maiz jaso duten esker gaiztoko jarrera
|
horrek
ez du, antza denez, gertatuaren ezaguera zuzenik: hain zuzen, euskarazko gaitasun eskasaren azken arrazoia ez baita euskara ikasten jo eta su aritu den euskaldun berriaren bizkar dagoen erantzukizuna, baizik eta euskaldun berri horri sarritan euskara erabiltzeko ukatu zaion aukera.
|
|
|
Iparraldeko euskaldunak ere elebidunak dira, baina ez dakite espainolez, espainolarekiko elebakarrak dira.
|
Hori
ez badugu baliatzen, gero eta okerragoa izango da gure egoera, eta azkenean chicano aren gisako zerbait bihurtuko da euskara: ingelesez ez dakienak chicano a ulertzen ez duen bezala, espainola ez dakienak ez du euskara batua ulertuko.
|
|
|
Zerria lokatzetan bezala, euskaldun hiztunak euskararen magman irauli luke bere burua, erdarazkoan itsatsi zaizkion ereduak eta moldeak zentzumenetik erauzteko. Lan gaitza jarri digu Garziak, zeren eta testu idatzietan jasota dagoen euskararen eredu
|
horrek
ez baitu bizitzaren taupadarik, nahiz eta inoiz ahozko esapide eta mintzamolde bizi biziak izan. Hizkuntzaren fenomenoa soziala dela diogunean, bizitzaren gizarte magma bera dugu gogoan, bizi dinamikaren elkarrekintza bera, ez testuetan jasoak eta bilduak izan ditzakegun egitura jatorrak.
|
|
|
–Krutwig, Txillardegik eta nik neronek mila aldiz afirmatu dugu kultur errebeindikaziorik ez duen abertzaletasuna akzidentalismo hutsa dela; euskararik gabeko Euzkadi vasko hori gure borrokaren frakaso nabarmenena da. (...) Soil soilik, vaskoek osatutako ente geografiko
|
horrek
ez du zer ikusirik gure historian eta erroan sustraitutako Euskal Herriarekin?. 705
|
|
|
Hori etenda baldin badago, ez dago hiztunaren eta munduaren arteko elkarreragin eta jario sortzailerik. Hizkuntza
|
horrek
ez du halako funtziorik mamitzen, nahiz eta jakin, jakin daitekeen. Jakite hutsak ez du, hortaz, hiztuna komunitate jakin bate ko edo besteko bihurtzen bat batean.
|
|
|
gure arteko komunikazioaren hitzak, ideiak eta gakoak erdaratik eratuak dauden bitartean626 euskararen erabilera sormenik gabeko komunikazio jardun mekaniko hutsa bihurtzen da. Erabilera diglosiko
|
horrek
ez du gaitasunik hiztunaren eta munduaren arteko etenik gabe mantentzeko. Bere baitan bizi gaituen elebitasun diglosikoaren higadurak euskararen erabilera hiztunaren nortasunean eragin eratzailerik gabeko mintzaira bihurturik dauka.
|
|
|
Gainera, hori gutxi balitz, kontuan zera hartu behar da: politikagintzaren maila
|
horrek
ez duela, inondik inora, gizartearen erabidea arautzen duen botere eremu osoaren alderditxo bat besterik bereganatzen. Orduan, orain bezala, hagitz okerra eta makurra den ustekizun bat dugu tartean.
|
|
|
Espainiaren aldeko apustua eginda daukatenek, esaterako, oso argi daukate hezkuntza beraien tresna ideologiko nagusia dela. Abertzale sentitzen garen guztiok, ordea,
|
hori
ez dugu horrela demostratzen, eta ez dugu behar bezala egituratu?. 455
|
|
|
Ez hori bakarrik. Orobat, hizkuntza dinamika
|
horrek
ez duela ezertan mugatzen hizkuntza gailenduan ikasle horiek erdietsi dezaketen gaitasun maila, mendekotik nagusirako hizkuntza trebetasunaren jarioa zabalik dagoelako ikaslearen garapen kognitiboan. Edonola ere, puntu hau berriro ere jorratuko dugu atal honetan bertan.
|
|
|
Oker ez banago, identitate ereduaren eta euskara erabileraren arteko lotura harremanaz ari zaigu hemen idazle donostiarra. Hain zuzen, ikaslearen talde identitatea erdalduna denean
|
horrek
ez luke euskarazko hizkuntza komunitatean integratzeko joerarik erakutsiko, eta, horrenbestez, euskara erabili ezean, ez luke behar adinako gaitasun komunikatiborik bereganatuko. Ikasle eredu horren erre ferentzia gune soziokulturala eta sentimentala espainiarra edo frantsesa izango litzateke soil soilik.
|
|
|
–Espainiako legeriaren menpe gaude eta eredu horrek agintzen du. Nik, hala ere, lege
|
horren aurrean
ez dut kontrako jarrera biribilik. Geure burua engainatu egiten dugu legeek euskara salbatuko dutela pentsatuz, baina inork gutxik egiten ditu ahaleginak euskalduntzen eta alfabetatzen, eta norberaren ahaleginetik hasi beharra dago?. 282
|
|
|
Gimenezek oso besterik uste badu ere, ideia hori inkontzientearen zirrikituetan barrena itzuri zitzaionean, dagoeneko ukaezina den hitzarmen totalitario baten ukapena egiten du berak nahi gabe. Ez dago esan beharrik, bistan denez, delako hitzarmen
|
hori
ez duela inork inon sinatu, honekin edo harekin, munduan diren hizkuntza eta kultura gehienen, hiru milatik lau milako tarte horretan dabil etnozidio unibertsalaren luze laburra, heriotza hitzartzeko.
|
|
|
Humboldt, Wundt, Vossler, aipatzen dituzte; eta zahartzat ematen dituzte ideia horiek.
|
Horregatik
ez ditut aspaldiko horien iritziak aipatzen; nahiz euskaltzale naizenez gogotik egingo banu ere. Gorago aipatu ditudanak oro GAURKO HIZKUNTZALARIEN IRITZIAK DIRA.
|
|
|
–Ez zakiat zergatik jarri behar duten hainbeste mendi. Mendi puntetan presio gutxi zagok, eta
|
hori
ez duk sanoa: birikek airea behar ditek –esan zuen De Groeeningek– Ordekan, esate baterako, ondo, ze hor denontzako zagok airea.
|
|
|
Lepo gainetik begiratzen zien jertse
|
horirik
ez zutenei, hau da, beste ziklista guztiei. Edo oihuka egiten zuen berba, eta Bavariako kantu zaharrak abesten zituen, esate baterako" Sie könnte dann explodieren", berdin berdin aldatsetan zein esprint baten erdian.
|
|
|
Bai, ohartua nintzen. Baina
|
horrek
ez zuen nahitaez erran nahi gizona hil zutenik.
|
|
|
Penduluak gauzak eta gizakiak maparen gainean aurkitzen dituen bezala, Lantzak mapak irudikatzen dituen itsaso, mendi edo hiriei bidaltzen die bere ahalmen suntsigarria. Eta, historiako dokumentuei kasu eginez gero, ahalmen
|
horrek
ez du mugarik.
|
|
|
Uste dut lehen egunaren eguerdian edo izan zela. Tira,
|
horrek
ez du axolarik. Bi soldadu hil nituen, labanaz, tiro hotsik ez egitearren.
|
|
|
Manta sofa gainean utzi eta kalera korrika ateratzeko sentsazio
|
hori
ez du azken hamar urteetan sentitu hamar urtez Madrilen, Markinatik ehunka kilometrotara, lanean ari den gizonak. Markinara gabonetan eta uda partean bueltatzerakoan gero eta lagun gutxiago etorri zaizkio etxera bila.
|
|
|
–Baita zera ere!
|
Hori
ez duk pulmonia, kontrako eztarrira zerbait joan zaiola baizik. Ez al da egia, Eneko?
|
|
2005
|
|
|
Itxarongela txikia zen, baina leiho azpiko txokoan zegoen berogailu elektrikoak ez zuen hura epeltzeko indarrik ere, termostatoak atseden gutxi uzten zion arren; amatatu eta pare bat minutura, argitxo gorria piztu egiten zen berriro.
|
Horregatik
ez zuen beroki beltz lodia erantzi jesarri zenean. Gelatxo hark ez zeukan askoz gehiago.
|
|
|
Segundorik galdu gabe, sagu eta teklei eragiten hasi da. Lehenago Naroa ez da konturatu sagu
|
horrek
ez duela kablerik. Antza, beharrik ere ez.
|
|
|
Gero eta sinistuago dago Naroak ez diola aurka egin zerbait gertatzen zela igarri diolako, trabarik egin gura ez diolako, alegia. Eta esango luke ideia
|
horrek
ez duela indarra hartu barruak eskatzen diolako, besterik gabe. Senak diotson zerbait da, bere bihotzean ez eze, burmuinetan errotu den ideia.
|
|
|
Monikak begi onez ikusten zuen hauen arteko harremana: normalean ez zuen iritzi onegia jatetxeko jendeaz, eta bera enkargatzen zen denak konturatzeaz,
|
horretan
ez zuen gaizki ulerturik nahi izaten, baina Itziar eta Mateo langileak eta isilak ziren, ez zuten Monikaren autoritatea dudatan jartzen eta eskatzen zitzaiena baino ez zuten egiten.
|
|
|
Anderrek paper guztiak gordetzeko ohitura zuen, eta
|
horrek
ez zuen asko errazten nire lana; gainera, ez nekien zeren bila nenbilen, baina ziur nengoen Anderren paperen artean azken asteetako ekintzak argituko zituen zerbait aurkituko nuela.
|
|
|
–Badakit zuretzat
|
horrek
ez duela ezer esan nahi baina niretzat oso garrantzitsua da, eta horregatik, neure buruari opari txiki bat egitea erabaki dut. Zer eraman nezake?
|
|
|
Gero esan dit Iñesek hipopotamoak ez direla izutzen zaratarekin, oso handiak direlako, baina bonba kakarraldoak botatzen duen gasa oso nazkantea dela, eta hipopotamoek sudur zulo handiak dituztela.
|
Horregatik
ez dituzte bonba kakarraldoak jaten. Iñesek esan dit hori.
|
|
|
Kakarraldoak ez, baina beste gehienak bai.
|
Horregatik
ez dut libelula harrapatu, baina nire eskuaren ondoan egon da geldi geldi.
|
|
|
Gaur gauean bertan Baionan zeundekete! Toki berezi
|
hori
ez badute inoiz ixten, emakumeek esan duten legez, biharko dena konponduta! Ez duzu beste egun baterako utzi behar!
|
|
2006
|
|
|
Naturaltasunaren eta araudien arteko hitzarmen bat ez legoke gaizki, kaleko euskerek legitimotasuna erdietsi dezaten. Oso ederra baita gorengo erakunde eta akademietatik euskera batua aldarrikatzea, baina euskera
|
horrek
ez baitu zerikusi haundirik trenean egunero entzuten ditudan euskerekin. Telebistak, adibidez, goizaldetako pastoral xiberutarrak euskera batuago batera, itzuli?
|
|
|
Bortxaz eta inposizioz, mugak Ebrotik Bidasoara ekarri ziren, euskal mutilak soldaduskara obligatu, zergak ezarri, eskola zentralizatu, lurralde osoan Espainia Estatu politiko, administratibo, militarra inkatu, eta hortxe dago gaur. Hori ez da kentzen,"
|
hori
ez dut izan nahi" batekin. Eta zu espainola zara ala ez galderak ere, ez dizu horretaz galdetzen.
|
|
|
taberna hemen zabaldu zuelako etorri zela gure herrira.
|
Horrek
ez du berez harritzekorik: edonork ireki dezake nahi duen tokian bere negozioa, hartarako talentua eta dirua edukiz gero, eta gure herriak beti izan du fama izugarria gau-giro eta martxa kontu horietan.
|
|
|
Abentura militar
|
horrek
ez zuen amaiera onik izan, eta, matxinada militarra menderatu zutenean, hiru urteko erbesteratzea ezarri zioten aita Romero" txuxenari", hiru urte Venezuelako lurretan, bihotzeko su ebanjelikoa zertxobait amatatzeko...
|
|
|
Lilithek bazuen zoriontsu izateko eragozpen handienetako bat: buruz azkarra zen, eta tamalez, bere paradisu kideak, Adanek, zoriona eragozten duen gai
|
horretatik
ez zuen batere.
|
|
|
Alde batetik, kamelia lorea delikatua da oso, ez hotza eta ez eguzkiaren galda jasan ezin dituena, eta horregatik da hain zaila kamelia landarea lore ederrez su gorritan kiskali beharrean ikustea, edozein izotzek alferrik galtzen baititu oraindik erabat zabaldu gabeko kukuluak. Beste aldetik, lore
|
horrek
ez du usainik, eta esan genezake hori ere nolabaiteko akatsa dela.
|
|
|
|
Horregatik
ez du mihurak inoiz lurra ukitzen, eta zuhaitzen adarretan sustraitzen da: debekaturik dauka lurra betiko.
|
|
|
bi erronkariar, baztandar bat, ameskoar bat eta Erriberri aldeko bertze bat. Arrotz tropa
|
horrek
ez zuen armagizon saldo batek, nonahikoa izanda ere, berez pizten duen mesfidantza apalduko inguruko bizilagunen artean. Henrike Albretekoak noizbait emanen zuen, ordea, erresuma galdua berreskuratzeko agindua eta, egun horretan, gibelera begiratu gabe bidean zalu jarriko zen jendea nahi zuen Migel Mailuk bere ondoan.
|
|
|
–Ageri duk Nafarroako erregeen odola dabilela hire zainetan –erran zidan egun batean–
|
Hori
ez duk ahanzteko.
|
|
2007
|
|
|
Elvis hil zen urte hartan edo aurrekoan izango zen, izenak aldatzea erabaki genuenean. Ez dakit oso ondo nondik nora sortu ote zen; beharbada susmoa izango genuen neskentzat erakargarriagoa zela Mikel bat Migel Anjel bat baino; agian oker nabil eta ligatze kontu
|
horrek
ez zuen zerikusirik izan, baina egia da, oro har, estetikak bere zeresana izan zuela hautu hartan: Espainia kutrea baldin bazen, eta hala zen?, hobe izen euskaldunak eramatea, gure ponteko izen triste eta zaharkitu haiek baino.
|
|
|
Bukatu nirekin egin zenuen.
|
Horretarako
ez zenuen bi aldiz pentsatu beharrik izan, nirekin laster egin zenituen egin beharrekoak.
|
|
|
Lehen asaltoko KOa, ordea, ez nuen espero. Eta badakit, nahiz eta berriz zutitu, zure kolpe klase
|
horren aurka
ez dudala deus ere egiterik. Kolpe mota guztiak jasateko prest nengoela uste nuen, baina, ez.
|
|
|
Harritzekoa! Denek diotenez, orain Rakelen partez dagoen ordezko
|
horrek
ez du, ba, oso irakasle ona izan behar. Ez omen ditu klaseak prestatu ere egiten.
|
|
|
Nik orain Josu maite dut, eta kito.
|
Horrek
ez du bueltarik. Oraingoak balio du orain, ez lehenagokoak eta ez gerokoak.
|
|
|
Ondotxo dakit, bai, zer esango duten: Burgosko Itzuliko etapa bat, edo Burgosko Itzulia bera ere, hutsaren hurrengoa dela,
|
horrek
ez duela meritu handirik. Neurri horretarainoxe baita arina eta ausarta ezjakintasunaren mintzoa.
|
|
|
Bide beretik, Carvalho Calerok ere frogabide, estetiko?
|
horrek
ez duela balio objektibo handirik idatzi du.
|
|
|
Eta historia juduari buruz ere badauka kritikarik, Palestinako lurren okupazio momentutik beretik hasita, hura ez omen zelako tribu guztientzat justizia berdinezkoa izan, ezta nazio juduaren kohesio eta independentzia aski ziurtatzen zuen eran moldatua ere, etab. Hala ere, haren pentsaera bere osoan ikusita, tenoreko ilustratu sonatuenen aldean, Voltaire, Buffon, Diderot, edo bere inguruagoko Kant, Goethe eta letra alemanetako izen sakratuen aldean orobat, Herder, bere ajetxo guztiekin, bere menderako salbuespen hunkigarri bat da kultura guztien eta herri guztienganako begikera positiboan. (
|
Horrekin
ez dugu, progresista, bat bihurtu nahi ere, ez da-eta!).
|
|
|
–
|
Hori
ez duzu inoiz jakingo, bota dio Hannak mahai gaineko tarta apurrak biltzen dituen bitartean, eta Tobiasi oihu egin dio gero?. Tobias!
|
|
|
Ziurrenik zaila egingo zait berarengana gerturatzea, buruari bueltak eta bueltak eman eta azkenean atsekabean lagun bezalako formulak baino ez ditut topatuko, hitz hutsal eta onartezinak, eta azkenean hitzik gabe geldituko naiz haren aurrean, zurbil. Bera saiatuko da bere mina ezkutatzen, neska gogorra izaten jarraitzen duelako,
|
horretaz
ez dut zalantzarik, eta zigarro bat eskainiko dit, baina nik esango dut, beti esaten dudan moduan, ez, mila esker, ez dut erretzen. Eta berak ez du ezertxo ere erantzungo, irribarrerik gabe gerturatuko du bere zigarreta ezpain artera, eta isilik eta bakarka erreko du, ni begira gelditzen natzaion bitartean.
|
|
|
–
|
Horrek
ez du ezer esan nahi, agian gizona hemen bakarrik ez uzteko eraman dute, baina nik uste laguntza behar zuena emakumea zela, gehitu zuen korrika egiteko arropaz apropos jantzitako gizon gazte batek.
|
|
2008
|
|
|
Ez da ezer injusturik gerrako egoera naturalean, zeren nozio
|
horrek
ez baitu lekurik han.
|
|
|
Barkatzeko, baina oraindik ez daudela trenean.
|
Horrek
ez du zerikusirik, salatu dio nagusiak. Ez du izango; halere, profesional gordinak beti daki zertan dabilen?
|
|
|
–Mihirik gabe hitzik ez egitea oso erraza da, kartusiar enbusteroa halakoa!
|
Horrek
ez du meriturik!?. Hura esan ahala, baina, santa Margarita Kortonakoaren txakurra zaunkaka hasi zen, eta san Bruno izutu zuen.
|
|
|
–Aizak, Jim, esadak egia:
|
hori
ez duk Flinten itsasontzia, ezta?
|
|
|
Halaber pentsatu dut (eta hauxe da saiakera honen abiapuntua) aipaturiko bereizketa
|
horrek
ez duela deusetarako balio, nazio guziak (eta hauxe da saiakera honen tesi nagusietariko bat) berriak eta asmatuak baitira. Erran nahi baita:
|
|
|
Egia esan, oraindik ez dut erabat gainditu horrek ekarri didan aldaketa, atsekabea? baina
|
horrek
ez du atzera bueltarik eta horrela onartu behar da, irentsi dut noiz edo noiz.
|
|
|
–
|
Horrek
ez du inongo zentzurik. Baina tira, eman dezagun hiltzaile horrek, Aitor ez beste batek, hil zuela.
|
|
|
Dunen artean hilobiratu zuten kontu
|
horrek
ez du egiazko oinarririk, beraz. Baina nondik sortu zen dunen historia?
|
|
|
" Mihirik gabe hitzik ez egitea oso erraza da, kartusiar enbusteroa halakoa!
|
Horrek
ez du meriturik!". Hura esan ahala, baina, santa Margarita Kortonakoaren txakurra zaunkaka hasi zen, eta san Bruno izutu zuen.
|