|
2002
|
|
|
Horren arabera, Legebiltzarrak bere liburutegietan dauden euskarazko lanen kopia digitalizatuak emango dizkio Euskaltzaindiari. Guztira, 250 liburuz osatutako funts bibliografikoa 30 CD tan gorde dute eta ondare
|
hori
Azkue Bibliotekan egongo da akordio honen ondorioz.
|
|
2003
|
|
|
Bere Bizkaiko euskalkia ondo beraganduta, gazterik ekin eutson gipuzkera ta lapurtera ikasi ta erabilteari: holan, bere bigarren elebarria, Araibar zalduna, gipuzkeraz emongo deusku, eta lapurtera klasiko eztia nahi izango dau olerki batzuetarako (horra hor
|
horren lekuko
Azkue bere herritarrari eskainitakoa Azkueren heriotzan eta Platonen Parmenides-en itzulpena).
|
|
|
Bere" gaztaroko pekatutzat" izan ei eban gramatika
|
hori
Azkuek. Eta, holako gaiak euskeraz erabilteko orduan, ez eban jarraitzaile askotzarik izan.
|
|
2004
|
|
|
Izendegiaren berrikuntzarako, bada, eliz agintariek batzorde bat izendatu zuten, parrokietan erretore jaunek «behar bezala eratutako euskal izenen zerrenda izan zezaten». Eleizaldek ez zuen begi onez ikusi jokabide ho ri eta joku
|
horretan
Azkueren eta honen lagunen eskua ezkutatzen zela iruditu zitzaion. Hiru dira hor saltseatzen dabiltzanak, Txomin Agirre, Karmelo Etxe garai eta Julio Urkijo, hurrenez hurren, honela deskribatzen dituenak:
|
|
2008
|
|
|
Bestalde berriemaileekin harremanetan ere haien hizkuntza ahule ziak eta hutsuneak ager daitezke.
|
Horregatik
Azkueren obra baloratzeko unean garaia, giroa eta jendeak kontutan hartu behar ditugu.
|
|
|
Hola, testu honetan dio Diputazioek Akademia sortuz gero «serían acreedoras de mayor veneración y gratitud de los vascos». Konparatu adierazpide
|
hori
Azkuek hilabete batzuk lehenago apezpiku kontuan egindakoarekin («V. E. verá indudablemente en mi deseo, el deseo del Pueblo Euskaldun»; Azkueren 1913.03.22ko gutuna Bizkaiko Diputazioari) eta urte batzuk geroago, Azkue R AEn sartzean, Espainiako gobernuari eskoletan euskara sartzeko eskatu ziolarik esandakoarekin («Con tal medida se ganaría para siempre el corazón de todo buen vasco», Azk... 27).
|
|
|
Edozein kasutan, ikuspegi historiko paktista hartan, euskal herrialdeen estatusa abiapuntuko independentziatik borondatezko aliantzara igaroz finkatzen zen.
|
Horregatik
Azkuek, bere lobari 1907an idatzitako gutunean, kontraesanik gabe baiezta ziezaiokeen euskalduneneta espainolenarteko aliantza batetik, eta aldi berean elkarrekiko independente izaera154 Aliantza ez baitzuen independentziaren ukazio gisa ulertzen baizik independentziak ahalbideturiko aukera gisa. Hau da, Azkueren idealean, euskal herrialdeen independentzia berek mugatzen zuten, hala komeni zitzaielako, ez printzipio gisa ez zutelako independentziarako eskubiderik.
|
|
|
Meatze («mendi zulatu») eta burdinbideek, hau da, modernitateak, muga fisikoak kendu eta inmigrazioa ekarri zuen. Egoera berri
|
horren aurrean
Azkuek euskara hirira jaisteko apustua egiten zuen. Heda zedila Bilbora, Iruñera, Gasteizera eta Donostiara.
|
|
|
Euskara, beraz aldagai autonomoa zen, eta autonomoa ez ezik bere baitan interesgarria.
|
Horregatik
Azkuek sinpatiaz tratazen zuen eleberriko indianoa, fedea galdu arren euskarari eutsi ziolako. Egia da eleberri amaieran indianoa Eliza katolikoaren baitara itzultzen dela, eta horrek pentsaraz dezake Azkuerentzat euskaldun izateak lagundu egiten zuela fededun izaten.
|
|
|
Nazioarekiko eta bereziki nazio hizkuntzarekiko fideltasun
|
horregatik
Azkue joko posibilistetan sartzen zen, ez soilik maila pertsonalean (Dodgson edo Vinson moduko euskalari «heretikoekin» tratatuz), baizik baita arlo politikoan ere. Hola euskararen alde behar ziren agente sozial, eta politiko guztiekin harremanetan aritu zen.
|
|
|
«txuri» (eskuindar) diferentzien gainetik. Zentzu
|
horretan
Azkuerentzat «Herriaren agindua», edo, beste hitz batzuekin esateko, euskal interes nazionala ez zen soilik alderdi jeltzaleak defenditu behar zuen zerbait, Euskal Herriko alderdi guztiei, salbuspenik gabe, zegokiena baizik. Hola bada, Azkuek abertzaletasuna politika alderdikoiaren gainetik kokatzen zuen.
|
|
|
Maiz aipatu izan da Azkue «odol gorria» zela (Txomin Agirre «odol zurbilaren» aldean), bataren bitalismoa eta bestearen pasibotasuna irudikatzeko249 Esan beharrik ez dago, izaera bizi eta aktiboa izateak ez duela berez erromantizismoarekin zerikusirik, baina argi dago halako tenperamentua izatea ondo uztartzen dela joera erromantikoekin. Tenperamentu
|
horrek
Azkueren lanerako joera nekaezina eta are bere gustu zein sorkuntza estetikoen zergatia ulertzen laguntzen du. Caro Barojak aipatu zuen bezala:
|
|
|
Hola, Alemaniako bidaiatik itzulitakoan, germaniar adiskideei (Schuchardt, Bähr, etab.) nahiz haiek sarritan gaztelaniaz edo euskaraz idazten jakin, alemanez idazteko eskatzen zien.
|
Horregatik
Azkueren gutunerian hainbat elkartruke aurki daitezke non Azkuek euskaraz edo gaztelaniaz idazten zuen, eta erantzunak alemanez hartzen zituen348 Aleman aldizkariak ere eskatzen eta jasotzen zituen, praktika ez galtzeko349 Eta Bilboko aleman koloniarekin harremana mantendu zuen hamarkadetan, alemanezko funtzio katolikoak entzunez Mesedeetako elizan, bai eta Ibaizabalera heltzen ziren aleman marin...
|
|
|
Hola bada, katalanistek ere Errestaurazioko andaluzismo topikoaren aurka jo zuten, euskal nazionalistek bezala398 Zentzu
|
horretan
Azkuek arlo horretan ageri zuen disgustua bat zetorren bai nazionalismo periferikoen ohiko jarrerarekin eta baita espainiar intelektual gehienek agertu zutenarekin ere. Guztiek Errestaurazioa garaian gailen zen kultur ereduaren aurka jotzen zuten.
|
|
|
Azkueren kasua azken hau zen, ez hainbeste bereizte politikoa (independentzia) lortzea baizik aldentze kulturala eta morala. Eta europartze asmo
|
horretan
Azkuek Alemania izan zuen eredu.
|
|
|
Intelektuala normalean ez da bozketetara aurkezten, ez du botere zuzenik nahi, eta ere ez da alderdi gizona izaten, baizik irizpide independentez aritzen dena.
|
Horri buruz
Azkueren adierazpen jada aipatuak argiak dira. 1906an zioenez:
|
|
|
Izan ere, hura osatzeko, Azkueren Tours-eko hiztegiaz baliatu ziren, neologismoak erantsiz eta guztia tomo sintetiko eta praktikoago batean bilduz. Era
|
horretara
Azkuek 1916 urtean hasitako gaztelania euskara hiztegia jokoz kanpo utzi ez ezik Tourseko euskara gaztelania frantses hiztegi berari konkurrentzia egin zioten. Konkurrentzia desleiala Azkueren aburuz, bere hamabost urteko lan neketsuaz profitatu baitziren.
|
|
|
Ez zen hori Bera eta Lopez Mendizabalen kasua izan.
|
Horregatik
Azkuek, bere lan, neke eta gastuen lepotik ospea eta mozkinak lortzen zituzten haiei gorroto iraunkorra izan zien.
|
|
|
Azkuek burgesiaren imajinario hori gauzatzen lagundu zuen. Baina kolaborazio
|
horrek
Azkuerentzat zuen zentzua, Amann ek bere gutunean zioen legez, «en obsequio al idioma vasco» aritu ahal izatea zen. Eta Negurin, urbanizazio oso baten izena, eta bertako hainbat eraikin euskalduntzeko aukera izan zuen.
|
|
|
Ondorioz, 1900eko uztailean, nahiz eta abertzaleen aurkako errepresioa bertan behera geratu eta haien jarduna eta publikazioak berriro baimendu, ez zen Euskalzale berriro argitaratu. Izatez, espainiar agintariek traba berriak ezarri zituzten laster, garantia konstituzionalak etenez eta aldizkariaateratzea oztopatuz 1900 eta 1901 artean461 Bitarte
|
horretan
Azkuek lan-taldea osatzeari ekin zion.
|
|
|
«Dena den, bat zetozen zalantzarik gabe premia nagusiena zein zen ikustean, eta baita Katedrak irabazlea nolabait arauemailearen lekuan jartzen zuela pentsatzean»5 Beraz katedra norbere proposamen ortografikoak egiteko boteregune gisa ageri zen. Eta postu
|
hori
Azkuek eskuratu zuen. Baina Lakak erakutsi duenez Arana Goiriri erabaki bidegabea iruditu zitzaion katedra Azkueri ematea, eta Villasanteren lekukotza argi batekin aipatzen du zer egiten saiatu zen egoerari buelta emateko:
|
|
|
«Mis propósitos al solicitar la cátedra eran, más que lingüísticos, políticos o patrióticos»13 Hau, da, Arana Goirik katedra linguistika lan erudituak egiteko barik, eragin soziala lortzeko eta bere proiektu politikoak sustatzeko erabili nahi zuela. Azkuek ere, antzera egin gura zuen, ez «helburu politikoak» zentzu alderdikoian ulertuta bultzatzeko, baina bai politika linguistiko zehatz bat bultzatzeko (hizkera literarioa modu jakin batean arautuz eta eredu hori Bizkai osoan zebaltzeko asmoa bultzatuz, euskarari ordura arte izan gabeko sarrera emanez eskoletan etab.). Horregatik, boteregune txiki baina erreal
|
hori
Azkueren eskuetan egonda, Arana Goirik hari aurre egin nahi izan zion. Lakak bi estrategia desberdin antzeman ditu horretarako.
|
|
|
Egile beraren beste artikulu bat ere agertu zen 1897ko erdialde hartan Euskal Akademiaren alde58 Eta testuinguru
|
horretan
Azkue, lehendik ere Euskal Akademiaren zale zena, proposamen artikulatu bat idaztera animatu zen, Donibane Lohizuneko Abadiaren lore jokoetan aurkeztu zuena 1897ko abuztuan59 Testua Euskalduna aldizkarian agertu zen osorik zenbait hilabete geroago, sinadura gabe, baina Donibane Lohizunen aurkeztu zela zehaztuz. Beraz ez da dudarik Azkuerena dela60 Bases, para, la, creación, de, una. Academia, de, la, lengua?
|
|
|
Barne funtzionamendua ere erakundeetatik autonomoa izango zen, Diputazioen eskumen bakarra Akademiak bere konpromisoak betetzen zituela zaintzea izanik. Zentzu
|
horretan
Azkuek batzar kopuru oso handia aurreikusten zuen urteko: 40 batzar, hau da, bataz beste hilean hiru batzar, oporraldirik gabe, edo bi epealditan banatuz gero bi hilabete egunero bilduz (asteburuak kenduta).
|
|
|
Asmo hau ez zuen publikoki jakinarazi. Soilik lagun minenei aipatu zien, eskutitz bidez. Zurtzaingo proiektua analisatu aurretik merezi du
|
horren inguruan
Azkuek idatzitako gutun nagusiaren zati bat in, extenso jasotzea.
|
|
|
Bai zuzenean idatziz zein besteek idatz zezatela sustatuz. Zentzu
|
horretan
Azkue euskal letren munduan berrikuntzak sartzen saiatu zen. Antzerkia batez ere zarzuelen eta operen parte gisa landu zuen (libreto moduan), eta gaia ez da hemen aztertuko178 Arreta nobelagintzan jarriko da.
|
|
|
Euskal idazleak autodidaktak ziren, beren irakurlegoa urria, hein bateko ikasketaduna (baina oro har ez goi mailakoa) eta hirietan bertan modan egondako baserri gaietara ohitua. Testuinguru
|
horretan
Azkueren meritua izan zen euskaraz genero ia ukitu gabe bat zenbait obratan lantzea, eta beste idazleei ere azpiegiturak eskaintzea (aldizkari bat, lehiaketak, moldiztegia). Eta Azkueren zirkulu ideologiko kontserbadoreko jendea izan bazen euskaraz idazteari ekin ziona (beste esparru ideologiko batzuetakoak saiatu ere egin ez zirenean), logikoki haien pentsaerari eta gaitasunei zegokien emaitza lortu zuten.
|
|
|
Giro negatibo
|
horretan
Azkuek euskarazko eskolaren aldeko konpromisoa publikoki berretsi zuen, 1902ko urrian Oñatiko euskal jaietan eman zuen hitzaldian. Ibaizabal aldizkarian hola jaso zen bere hitzaldiaren albistea:
|
|
|
Zentzu
|
horretan
Azkuek euskarazko eskolak sortu nahi bazituen ere, Europako nazio aurreratuenen ereduan inspiratuz egin gura zuen. Hau da, ez zuen euskara moduko hizkuntza minorizatu batentzat bigarren mailako irakaskuntza bat planteatzen, baizik lehen mailakoa, aleman eredukoa, Frantziako III. Errepublikak egin zuen bezala.
|
|
|
Egoera
|
horretan
Azkuek, eskariak apaldu beharra izan zuen. Baina hala ere, ez zion utzi eskoletan euskararen presentzia minimo bat bermatzeko zenbait ahalegin egiteari.
|
|
|
Arrazonamendua, ostera ere, erabat posibilista zen, Azkuek azpimarratu zuen «que así se atrae al pueblo a los gobernantes» espresioan ikusten denez. Baina forma utilitario
|
horien atzean
Azkuek euskal hezkuntzarekiko zuen interes bizia erraz antzematen da, Azkue bera, pertsonalki, inspektorearekin batera herriz herri Bizkaiko eskola guztietara joateko predisposizioan ikus daitekeenez.
|
|
|
Zelangura ere, Lekuonak eskola batzuk eman arren, seminarioan ez zegoen bermatuta apaizgaien euskara trebakuntza.
|
Horregatik
Azkuek lanean segitu zuen hurrengo urteetan ere, euskara klase eta katedra gehiago sor zitezen Gasteizko zein Iruñeko seminarioan. Bere 1918ko Ardi galdua eleberrian ere ez zuen aukerarik galdu pertsonaia baten ahotan salaketa egiteko:
|
|
|
Edozein kasutan Azkue argiro euskal unibertsitate bat eskatzen ari zen (ez Oñatin kokaturiko edonolako unibertsitate bat), euskarari, euskal zuzenbideari eta euskal historiari arreta berezia eskainiko ziona, eta agian irakaskuntza ere (ezin jakin osorik ala parte batez) euskaraz emango zuena. Zentzu
|
horretan
Azkue euskal unibertsitatea eta are euskarazko unibertsitatea eskatzen aitzindari izan zen. Eta euskarazko artikulu baten bidez egin zuen gainera, auziaz hizkuntza honetan egin den lehena seguruenik.
|
|
|
Euskarak, unibertsitate hizkuntza bihurtzeko, hitz teknikoak falta zituen, eta arazo hori konpontzeko irtenbidea izan zitekeena, hau da, eredu greko latinoko maileguak jasotzea, garaiko giro puristak oztopatzen zuen.
|
Horregatik
Azkueri hein batez aurriritzia iruditzen zitzaion zientziarako maileguak jaso nahi ez izana («sobran prejuicios para admitir como familiares vocablos procedentes de esas lenguas»). Baina bestalde, euskarak hizkuntza horiekin harremanik ez zuela esatean («con las que no tiene grado alguno de parentesco»), pentsarazten du berak ere aurriritzi horren arrazoiak hein batez onartzen zituela.
|
|
|
Baina esperientzi emankor horren baitan azken urteotan bereziki gure kultur historian izan dugun goren mailako pertsonaia argudio gisa harturik, gure modernitatearen sorburuak izan ditu aztergai.
|
Horretarako
Azkueren bizitza eta produkzio osoaren azterketari ekin dio. Gure ezagutza historikoaren baitan hutsune nabarmena bete duela iruditzen zait.
|
|
|
Bizitzaren testuinguruan argiago eta ulergarriago bihurtzen dira hemengo adierazpen ideologiko eta kulturalak. Eta
|
horrez gainera
Azkue euskal gizarte modernoaren erronkei aurre egiteko metaforetariko bat dugu. Gure modernitatearen hastapeneko intelektual handien artean kokatu behar da beraz.
|
|
|
Ez ote zen posible laburrago kontatzea? Galdera
|
horri
Azkuek berak erantzun zion: «Una obra así, en resumen, presupone la existencia de una obra ya completa en lo posible.
|
|
|
bidetik eta haren ostean Astarloa zutela euskalari gailentzat. Durangar etimologistaren fantasiak ezaguturik Azkuek erraz aski epai zezakeen autore hau negatiboki (izatez bere eskutitz pribatuetan ezin esan daiteke oso eredugarritzat jotzen zuenik) 73 Baina
|
horren ordez
Azkuek gurago zituen Astarloak zuzen esandakoak nabarmendu. Ohartu Azkue ez zegoela interes ideologikoa zientifikoaren gainetik jartzen, ez baitzuen ezkutatzen Astarloaren hainbat iritzi okerrak eta fantastikoak zirela.
|
|
|
Denboraz, vascongado hitza guztiz baztertu gabe ere, Azkuek, gaztelaniaz idaztean vasco forma onartzeko ohitura hartu zuen, baina, eduki aldetik, vasco hori euskaldunhitzaren menpeko gisa ikusiz.
|
Horregatik
Azkueren gaztelaniazko testuetan «revista vasca», «escuela vasca» edo «teatro vasco» esamoldeek euskarazko aldizkari, ikastetxe eta antzerkia esan nahi zuten. Azken finean euskarazko euskaldunkontzeptua hartzen zuen oinarri, erdarazkoarentzat ere.
|
|
|
Eta ez zen euskal hiztun bat erdal hiztun batekin ezkontzeak euskararen galera ekar zezakeelako, Azkueren lobak ez baitzekien euskaraz. Beraz, puntu
|
horretan
Azkueren jarrera Arana Goirirenaren antzekoa zen. Hala ere, Azkuek gutunean esplizituki zioenez bere jarrera ez zen euskal nazionalismoagatik.
|
|
|
Gainera, garaiko pentsaeran, ez zen oso koherentea izango batetik euskal kultur manifestazio jatorrak bilatzea eta aldarrikatzea, eta bestetik ontzat ematea kultura hori erabili behar zuen giza taldea «mestizatzea» (eta zer esanik ez bere familia propioari zegokionean). Zentzu
|
horretan
Azkueren arrazarekiko jarrera, herri kultura gordetzeko bere filosofia orokorrari lotuta uler daiteke.
|
|
|
Ohargarria da nahasketaren ideia honek, tesi oso jeltzalea ez izateaz gain, irakurketa tradizionalista espainola ere bidera zezakeela: Navarro Villosladaren bertsioan behintzat euskaldunak eta hispaniar bisigotuak herri desberdin eta etsai izatetik Espainia katolikoaren alde anaitzera igaro zirela adierazten zuen, nahiz ziurrenik ez zen
|
hori
Azkuek ematen zion zentzua135.
|
|
|
Azpimarragarria da Azkuek konexioak bilatzen hasita, europar testuinguruan ez ezik are ekialde inguruan ere onar zitzakeela harremanak (adibidez Ipar Afrikan euskal jatorriko hizkuntzarik ote zegoen bilatzean138, edota alboka arabiar jatorriko musika tresna zela esatean, horregatik bere euskalduntasun jatorra ukatu gabe139). Modu
|
horretara
Azkuek teoria isolazionistak baztertzeaz gain, «ariar» elkartasun europeista soila ere gainditzen zuen. Baina, esan bezala, ideia guztiok Azkueren pentsaeran latente zeuden, horietaz gogoeta esplizitu eta luzerik ez baitzuen egin.
|
|
|
Adibidez, sinesgarriagoa iruditzen zitzaion Labairuren iritzia aspa gurutzearen aferan. Zentzu
|
horretan
Azkue Arana Goiri baino kritikoagoa zen historiaren inguruan. Baina garrantzitsuena ez da hori.
|
|
|
Alta hobe zen erakunde bat izatea, kaxkarra izanagatik, ezer ez izatea baino. Ondo zekien
|
hori
Azkuek. Bizi osoan aritu zen bere egitasmoak bermatzeko erakunde eta plataforma babesleak sortu nahian.
|
|
|
|
Horregatik
Azkuek, ideal erromantikoen eraginpean, herri xumearen hizkuntza eta kultura, desagertze arriskuan sentitzen zena, bildu nahi izan zuen, euskarazko lexikoa, gramatika, esaerak, ipuinak, jolasak, kantuak, musika eta bestelako folklore elementuak jasoz. Kultura hori baserritar eta arrantzaleen artean bizirik egon arren, idatziz kodifikatu gabe zegoen, eta jatorrizko eskualdeetatik kanpo sarritan guztiz ezezaguna zen.
|
|
|
Hola, tradiziotik abiatuz euskal musika nazional bat sortzen saiatu zen, goi mailakoa. Ildo horretako mugarriak dira 1901eko hitzaldia, 1911ko Ortzuri opera, 1914ko Urlo opera, 1920ko kantutegi harmonizatua, etab. Zentzu
|
horretan
Azkue garaiko Europan hain ohikoa zen musika nazionalaren bidetik abiatu zen: Glinkak Errusian egin zuen, Wagnerek Alemanian, Griegek Norvegian, Smetanak eta Dvorakek Txekian, Bartok eta Kodalyk Hungarian, Espainian Fallak, Granadosek, Albenizek...
|
|
|
|
Horregatik
Azkuek ez zuen itxaron euskara guztiz arautu eta estandar bat sortu arte eredu idatzia sozializatzen hasteko. Normatibizazio lana egiten ari zen bitartean, aldi berean, euskara esparru formaletara hedatzeko proiektuak bultzatzeari ekin zion (horretarako idatzizko eredu probisionalak baliatuz).
|
|
|
Espainian ezarri ziren bi diktadura militarrak ere ez ziren aski izan Euskaltzaindia gelditzeko. Zentzu
|
horretan
Azkuek plataforma akademiko bat sortu, mantendu eta iraunarazi zuen. Bizi zela ez zituen jaso espero izandako fruituak.
|
|
|
|
Horregatik
Azkuek, nazioestatuen errealitate horri zuzenean ezin aurre egin zionez, politika posibilista erabili zuen. Hizkuntzaren nazionalista izan zen, baina kriptoabertzale bezala jokatu zuen, bere ideia politikoak ezkutatuz.
|
|
|
Intelektuala normalean ez da bozketetara aurkezten, ez du botere zuzenik nahi, eta ez da ere alderdi gizona izaten, baizik irizpide independentez aritzen dena.
|
Horri buruz
Azkueren adierazpenak argiak dira. 1906an zioenez:
|
|
2009
|
|
|
Ongi azaldu zuen hori Oñatiko Biltzarreko erabakiei egin zien emendakinean Luis Arbeloak. Arbeloa
|
hori
Azkueren ikasle izana da eta orain sabindar ildoko eta Bilboko Euzko Gastedikoa.
|
|
2018
|
|
|
Kontua da Pierreren lagunak aspaldian hasita zeudela harentzako etxe oneko andregai baten bila, eta hainbat eskutitzetan agertzen dira «hautagai interesgarriak». Hala ere, Broussain pozik zebilen ezkonge, eta, horren adierazgarri, «Peru, mutil zaar, donado, senton» sinatu zuen, oso umoretsu, sasoi
|
horretan
Azkueri igorritako gutun batean. Eta 1904ko udaberrian albistea iragarri zienean lagunei, inork ez zuen halakorik igurikitzen.
|
|
2019
|
|
|
Lehena, errespetu tratamendua soilik lortzea; bada, kasu
|
horretan
Azkueren errana gure hitzetan jarriz: Antzinaroaren amaieran.
|
|
2022
|
|
|
Anton Ugarte. Oñatiarra, Balioen Filosofia eta Gizarte Antropologian doktore, besteak beste Euskaltzaindiaren Euskararen Historia Soziala egitasmoan eta erakunde
|
horren
Azkue Bibliotekan eta Artxiboan lan egindakoa da Ugarte, eta liburuzain laguntzailea da gaur egun Donostiako udal liburutegi sarean.
|
|
|
Hitz
|
hori
Azkuek Hiztegi Hirueledunean jaso zuen, euskaraz" azukre harrotu" emanik. Izenak izen, Jose Mari Gorrotxategik dokumentatu zuenez, bolatuaren jatorria euskal herritarra da.
|