|
2008
|
|
|
Hizkuntza ereduari dagokionez, berrienak euskara batuari so daude (tresna automatikoak horrekin dabiltza hobekien), baina euskalkien eta beste barietate batzuen presentzia ere badago. Beste hizkuntzetako corpusen diseinuan ere, corpusa ‘adierazgarria’ eta ‘orekatua’ lortzea da irizpide nagusia, dela
|
hizkuntza
oro har aztertzeko (erreferentzia corpusetan) dela alderdi edo erabilera arlo jakin bat aztertzeko (corpus berezietan). Horrela ulertuta, baliabide deskriptiboen erabateko gailentasuna dago.
|
|
|
12 13. " Nahia eta beharra ez dira gauza bera, eta, a priori,
|
hizkuntza
orok bete dezake komunikaziofuntzioa, erabiltzaileen komunitate batek erabiltzen duen heinean. " Hizkuntza nahiak", hemen, kultura kezka bati erantzuten dio, eta identitate pertsonalarekin zerikusia du.
|
|
2010
|
|
|
noren laguntzarekin...? ez dezagun ahaztu komunitatea dela
|
hizkuntza
ororen gorputza eta arima, bere etorkizunean eragiteko giltza duten biztanleria osoa barne hartuta, denek eragin baitezakete modu batean edo bestean. adibidez: euskaldunek eragiten dute batez ere euskara erabiliz, eta, horrezaz gain, euskaldunek zein erdaldunek erabilera nahikorako gizarte baldintza egokiak bermatuz.
|
|
|
Malon etxaide garai batean idatzi eta gordetako testura itzuliko da, eta bertatik ematen dizkigu gaztelaniaren aldeko argudio onak (oro har, beharbada herri
|
hizkuntza
orori buruz ere pentsa zitzakeenak) 48 gaztelaniaren duintasunaren arazoari adarretatik irmoki helduko dio Malon etxaidek; hasteko, laido eta irain makurtzat jotzen ditu hizkuntza horren ustezko ezduintasunaz dihardutenen iritziak: idazle bibliko, greko erromatar edo eliztarren etsenplua bere aldeko argudiotarako ekartzean, Malon etxaide behin eta berriz saiatu zen haien historia kulturala jatorrizko testuinguruan lekutzen. ez zegoen ados kultura jasoko" misterioak" (erlijiosoak nahiz bestelakoak) ez zirela herritarren artean mugarik gabe zabaltzekoak uste zutenekin. eztabaidagai honekiko irribarre bihurri batekin idatzi zuen gure idazleak ondoko pasartea:
|
|
2011
|
|
|
besteren gaitzak ez gaitu, izan ere, apurrik apurrenean sendatuko. has gaitezen beraz errazenetik: terminologiazko ohar xumeetatik. hitz batek adiera bi, hiru edo gehiago izatea ez da, berez, salbuespen larria.
|
hizkuntza
orotan izan ohi dira hitzak, eta ez gutxi, adiera bat baino gehiago dutenak. hitz horiek polisemikoak direla esan ohi da. polisemia ez da berez, euskaraz zein erdaraz, inolako nobedade eta inolako kalte. kasu guztiak ez dira ordea berdinak. Are gehiago:
|
|
|
Hizkuntzez ari bagara, izan ere, hiru plano baitauzka
|
hizkuntza
orok bere baitan: hiztuna, hizkuntz komunitatea eta lurraldea.
|
|
|
Fishmanen aburuz diglosia soziala da eta elebitasuna norbanakoarena. Txepetxen aburuz, ordea, elebitasuna eta diglosia hiru dimentsiotan definitu ahal dira. hizkuntzez ari bagara, izan ere, hiru plano baitauzka
|
hizkuntza
orok bere baitan: hiztuna, hizkuntz komunitatea eta lurraldea. guztia da hizkuntza delakoa. diglosiaren pelikula horrela ikusi nahi izanez gero, segituan ohar gaitezke a) kasuko andaluziarraren problema berea dela, ez diela eragiten Andaluzian gaztelaniaz alfabetatuta dauden gainerakoei eta ezta gaztelaniari berari ere; b) kasuko vlaanderendarrei dagokienez, frantsesik eta ingelesikjakin ezean, ez dira behar bezain eroso sentituko" unibertsitatean, ikertegietan, enpresa transnazionaletan, pop kulturaren kontsumoan, turismoan, interneten", baina nederlanderak indartsu jarraituko du (ez gero eta indartsuago, baina, bai!, indartsu oraindik) alboko estatuan:
|
|
|
Bizirik dago horietan belaunez belauneko ama hizkuntzaren transmisio bide arrunta, ingelesa jaun eta jabe den ehun kanaletik gorako telebistaaukeren eta internet sare aberatsaren garai supraetniko honetan ere. d ereduko haur askok erdaraz egiten badu hain sarri, hamar bat urtetik aurrera bereziki, hurbileko etxe auzo lagunarte horren faltagatik edo ahuldadeagatik da maizenik, ez erdal telebistaren eta interneten eragin ukaezinagatik9 konpartimentazio hausle edo ahultzaile handia da modernitatea. handien alde eta txikien kontra dator, nagusiki, bere indar proiekzioa. guztia ez dago, ordea, bere esku. b) Diglosiazko gizarte egoera ezin da uztartu hiztun elkarte modernoen etorkizun desiragarriarekin. europako hiztun elkarte gehienek, 1800etik hona, elkarte barruko eta elkarte arteko formulazio diglosikoa ezabatzera (eta horren ordez, ahal delarik, kanpoeta barne diglosiarik gabeko eramoldea indartzera) jo dute oro har. L asko eta h gutxi zituen europa preindustrialetik (h+ L) dun" nazio
|
hizkuntza
orotarako" ugari duen kontinentera pasa argiro. Aspaldi10 erakutsia du hori, bidenabar bada ere, karl w. deutsch ek.
|
|
2016
|
|
|
Euskarak hamarkada hauetan izan duen biziberritzea zeharo ezinezkoa izango zatekeen euskara baturik izan ez bagenu. Corpus estandarrik gabe, batasunik gabe, euskarak ezin izango zituzkeen garatu gizarte moderno baten behar komunikatiboei erantzuteko
|
hizkuntza
orok behar izaten dituen erregistroak eta baliabideak. Euskara batuarena euskararen iraultza nagusietako bat dugu.
|
|
|
a) Hizkuntza Politikaren inguruko hausnarketak eta eztabaidak hizkuntza ez ezik, beste zerbait ere badira. Teoria politikoak, ekonomikoak zein sozialak lanabes baliotsuak eskain ditzakete jardun horietan. b) Akademikoek zein ikertzaileek Hizkuntza, Hizkuntza Politika, Estatua eta halako terminoen inguruan egiten dituzten definizioek eta erabilerek, HPPen jardueran eragiten dute, analisien zein gomendioen bitartez. c)
|
Hizkuntza
ororen edo hizkuntza jakin baten gaineko ideologiek eragin argia dute, eta ezartzen dute zer den eta zer ez den posible HPPren arloan. d) HPP ikerkuntza, diziplina aniztasunaren eta diziplinartekotasunaren, bi bien, ekintza gisa ulertu behar da.
|
|
2018
|
|
|
" Hizkuntza ekologia
|
hizkuntza
orok bere ingurunearekin dituen elkar eraginen azterketa da" (Haugen, 1972).
|