|
2001
|
|
|
Clement eta Noels ek (1996), taldearteko analisi maila erabiliz, bigarren hizkuntzen jabekuntza prozesua eta erabilera ikertzen dituzte. Ikertzaile horien ustez,
|
hizkuntzaren
jabekuntza eta hizkuntza horrekin lotzen den kulturaren jabekuntzaaldi berean gertatzen dira. Autore horiek, nagusiki, bi ikuspegi teoriko erabiltzendituzte:
|
|
|
2 Clement eta Noels entzat (1996)
|
hizkuntz
jabekuntza eta erabilera azaltzeko prozesu psikosozial garrantzitsuena identitate etnolinguistikoa da. Halaere, beste autore batzuen iritziz, hizkuntzaren eta identitatearen ar teko harremana ez da beti hain nabarmena izaten; adibidez, testuinguruaren ara bera (publiko/ pribatua) eta akulturazioaren teoriaren ikuspegia erabiliz, gutxiengo den talde bateko kideek, testuinguru pribatuetan, identifikatzekokategoria bezala erabil dezakete hizkuntza, baina ez testuinguru publikoetan.
|
|
|
izeneko azpikapituluan, bigarren hizkuntzen jabekuntza prozesua eta erabilera prozesua nola uler daitezkeen adierazten saiatzen dena. Bi lan horiek ondo laburtzen dute talde etnikoen arteko ukipen egoeran dauden
|
hizkuntzen
jabekuntza eta erabilera orain arte nola ulertu diren.Bi lan horien artean, ezberdintasun garrantzitsua dago: Gardner eta Clement (1990) ikerlarien lana hizkuntzen jabekuntza eremu teorikoan gehien zentratu denada; Clement eta Noels (1996), berriz, taldearteko komunikazio eremu eta taldearteko ukipen egoerako hizkuntzen jabekuntza eremu teorikoen arteko lotura egitensaiatu dira.
|
|
2014
|
|
|
Eskuliburu honen hirugarren atalean, hizkuntzaren garapena eta garapen kognitiboa helduaroan eta zahartzaroan izango dira hizpide eta bi kapituluz osatua dago. Lehenengoak (liburuaren zortzigarren kapituluak)
|
hizkuntzaren
jabekuntza eta garapenaz dihardu, besteak beste: bi kontzeptu garrantzitsu izango dira mintzagai (komunikazioa eta hizkuntza); ondoren, 8.2 azpiatalean hizkuntzaren elementu nagusiak gogoratuko dira (fonologia, morfologia, sintaxia, semantika eta pragmatika); gainera, 8.3 azpiatalean hizkuntzaren jabekuntza eta garapena bi aro nagusitan banatzen dela azalduko da:
|
|
|
Lehenengoak (liburuaren zortzigarren kapituluak) hizkuntzaren jabekuntza eta garapenaz dihardu, besteak beste: bi kontzeptu garrantzitsu izango dira mintzagai (komunikazioa eta hizkuntza); ondoren, 8.2 azpiatalean hizkuntzaren elementu nagusiak gogoratuko dira (fonologia, morfologia, sintaxia, semantika eta pragmatika); gainera, 8.3 azpiatalean
|
hizkuntzaren
jabekuntza eta garapena bi aro nagusitan banatzen dela azalduko da: mintzamenaren aurreko aroa, bizitzaren lehen urtean garatzen dena, eta mintzamenaren aroa, zeinean hizkuntza gaitasuna hobetzen den; 8.4 azpiatalean, hizkuntzaren garapenari buruzko teoria garrantzitsuenak izango dira aztergai.
|
|
|
8
|
HIZKUNTZAREN
JABEKUNTZA ETA GARAPENA 203
|
|
|
|
Hizkuntzaren
jabekuntza eta garapenaren gaia behar bezala lantzeko, ikus 8.5.1 atalean Genie neskatilari buruzko bideo praktika eta 8.5.2 ataleko ariketa praktikoa.
|
|
|
Kapitulu honetan irakurri dena egokitasunez barneratzeko, lagungarriak izan daitezkeen hainbat ariketa proposatu dira: lehenengoan, dokumental baten bidez
|
hizkuntzaren
jabekuntzari eta garapenari buruzko eztabaida ezagutzea da helburu; ondoren, aztergai den gaiari buruzko zenbait galdera ireki izango dira mintzagai; azkenik, autoebaluazioa, hizkuntzaren jabekuntza eta garapenari buruzko hainbat eduki ebaluatzeko asmoz.
|
|
|
Kapitulu honetan irakurri dena egokitasunez barneratzeko, lagungarriak izan daitezkeen hainbat ariketa proposatu dira: lehenengoan, dokumental baten bidez hizkuntzaren jabekuntzari eta garapenari buruzko eztabaida ezagutzea da helburu; ondoren, aztergai den gaiari buruzko zenbait galdera ireki izango dira mintzagai; azkenik, autoebaluazioa,
|
hizkuntzaren
jabekuntza eta garapenari buruzko hainbat eduki ebaluatzeko asmoz.
|
|
|
Helburua:
|
hizkuntzaren
jabekuntzari eta garapenari buruzko eztabaida ezagutzea.
|
|
|
8
|
Hizkuntzaren
jabekuntza eta garapena
|
|
|
|
Hizkuntzaren
jabekuntza eta garapena prozesu konplexua da. Jaiotzaren unean hasi, eta mailaz maila garatzen da:
|
|
|
fonologia, morfologia, sintaxia, semantika eta pragmatika. Hirugarren zatian,
|
hizkuntzaren
jabekuntza eta garapena bi aro nagusitan banatzen dela azalduko da: mintzamenaren aurreko aroa, bizitzaren lehen urtean garatzen dena, eta mintzamenaren aroa, hizkuntza gaitasuna hobetzen den aroa.
|
|
|
Azken zatian, hizkuntzaren garapenari buruzko teoria garrantzitsuenak izango dira aztergai: ikaskuntzaren teoria, portaera bat ikasten den bezala hizkuntza ere ikasi egiten dela dioena; teoria natibista, adin jakin batean hizkuntzarekiko erraztasuna lortzen dela aldezten duena, eta, azkenik, teoria interakzionista, aurreko bi teoriek nolabaiteko baliagarritasuna dutela dioena, baina aldi berean dioena bietako batek ere ez duela
|
hizkuntzaren
jabekuntza eta garapena erabat azaltzen. Kapituluaren amaieran, lagungarriak izan daitezkeen hainbat ariketa praktiko proposatu dira irakurri dena egokitasunez barneratzeko.
|
|
2017
|
|
|
Aurkikuntza honek, hartara, hizkuntzalaritzarentzat eta harekin lotutako hainbatalderdirentzat ondorioak izan ditzake: hizkuntzalaritza historikorako, hizkuntza prozesamendurako, itzulpengintzarako,
|
hizkuntza
jabekuntzarako eta abarretarako. ANTk, gainera, zuzenean inoizlekukotu ez diren hizkuntzen berreraikuntza ahalbidetzen du.
|
|
2019
|
|
|
Bestalde, ikerlerro honek ikuspegi berritu bat ekarriko lukeKAren eta elebitasunaren azterketa orokorrera, bi hizkuntzen fonologiak aldi berean nola erabiltzendiren ikertzeko datu adierazgarriak eskainiko lituzke eta. Hau ikusita, iruditzen zaigu azpimarratzekoadela KAren azterketak fenomeno linguistiko orokorragoei buruz datu berriak emateko duen gaitasuna.Horretarako, baina, beharrezkoa litzateke KAren azterketa beste arlo batzuetako ikerlanarekinuztartzea, hala nola fonologian,
|
hizkuntzaren
jabekuntzan eta hizkuntzaren prozesamenduan egitenden lanarekin.
|