|
2009
|
|
|
Segurtasunezko hizkuntza dela diote euskal eremuetan bizi ahal izateko, baita elementu aberasgarria ere: " ...Euskara
|
hizkuntza
gutxitua eta zapaldua izanik honen erabilerak harrotasun bat ematen du askotan. Beronen erabilerak handitasuna ematen dudala iruditzen zait, erabiltzen ez dutenei kontrajarriaz, hauei handitasuna beste hizkuntza batek ematen baitie.
|
|
2010
|
|
|
Hiztunen baliagarritasun funtzioa erabiliz,
|
hizkuntza
gutxituko eta nagustiko ondasunen arteko aukera nolakoa izan daitekeen ikusi dugu, maila teoriko batean. Hocevar ek azaldutako teoriari gure iradokizunak erantsi dizkiogu.
|
|
|
Azkenik,
|
hizkuntza
gutxitu eta nagusien ondasunen ekoizpenari buruz Hocevarrek planteatzen duen eredua aztertu dugu, oso ekarpen interesgarria baita euskarazko ondasunak ekoizten dituzten enpresen estrategiak finkatzeko garaian. Merkatua aztertu litzateke eskarien elastikotasun mailak ezagutzeko, kostuen egiturak alderatu behar dira, eta hau guztia balizko aliantzak zein enpresa taldeekin eta zein esparrutarako egin liratekeen erabakitzeko garaian oso baliagarria izan daiteke.
|
|
2011
|
|
|
Falta da, ordea, oinarrizko terminologia hori adostea eta terminologia hiztegi erabilienetara eramatea. euskara, galtzeko arrisku mailari dagokionez, ahuldutako hizkuntza dela esan dezakegu, bai, baina ez litzateke egokiago uNeSCoren terminologia erabiltzea, eta euskara galtzeko arriskuan edo hizkuntza zaurgarria dela esatea? hizkuntzaren egoerari dagokionez, egoera diglosia ez bada ere, euskara hizkuntza gutxitua da. euskara
|
hizkuntza
gutxitua eta gaztelania (hegoaldean) eta frantsesa (Iparraldean) hizkuntza menderatzaileak, komunak edo nagusiak dira. hizkuntza komunitatea (Language Community) eta hiztun elkartea (Speech Community) konstruktu desberdinak dira. Arnasguneak6, azkenik, euskararen (erabilerarako) zonaldeak edo eremu sozio funtzionalak besterik ez dira.
|
|
|
Lehenengo liburuki honetan, ondorengo gaiak jorratzen dira: hizkuntzalaritza eta soziolinguistika; hizkuntzen mundua (hizkuntzaaniztasuna, dialektoak eta hizkuntzak,
|
hizkuntza
gutxituak eta gutxiengoaren hizkuntzak); hizkuntzaren barietateak eta erregistroak; elebitasunaren alderdiak; diglosiari buruzko zenbait ohar; irakaskuntza, hizkuntza eta gizartea; eta katalanaren demografiaeta kulturaegoerara sarrera.
|
|
2012
|
|
|
Eta bestetik, bertan jaioa eta bizitakoa izanik, euskararen kasua ondo ezagutzen duen baina, Iñigo Fernández Ostolaza – Hizkuntza gutxituen eraginkortasuna pertsuasio prozesuetan. Euskararen kasua EAEn batez ere,
|
hizkuntza
gutxituetan eta psikolinguistikan aditua den profesional valentziar bat ere elkarrizketatu dugu multzoa aberasteko.
|
|
|
|
Hizkuntza
gutxituen eta, zehazkiago esanda, euskararen inguruko ikerketa bat da gurea. Euskara zer den azaltzeko beharrik ez dago, baina zer da" hizkuntza gutxitua"?
|
|
|
Gizarte eta komunikazio zientzien oinarri nagusietako bat da, ezbairik gabe, eraginkortasun komunikatiboaren analisia eta bilaketa. Eta lan eremu horretan kokatu nahi dugu
|
hizkuntza
gutxituen eta, zehatzago esanda, euskararen pertsuasio eraginkortasunaren inguruko ikerketa hau. Euskararen kasua da gertuen daukaguna eta hobekien ezagutzen duguna, eta haren inguruko ikerketa da gure hau, baina egoera antzekoan egon daitezkeen beste hizkuntza gutxituei ere ekarpenen bat egiteko asmoz dihardugu hemen.
|
|
2013
|
|
|
Hizkuntza gutxituen testuinguruan aurkitzen den beste ezaugarri bat izan ohi da hizkuntza gutxitu bat hitz egiten duten hiztunen artean
|
hizkuntza
gutxitua eta hizkuntza nagusia nahastea (ikus Musk, 2010). Hizkuntza gutxitu bateko hiztunek hizkuntza nagusira kodea aldatzearen atzean dauden arrazoien artean dago hizkuntza gutxitu horretan baliabide faltan sentitzea.
|
|
2014
|
|
|
Hizkuntza ohiturak ikuspegi soziolinguistikotik aztertu izan dira urteetan, eta ikerketa artikulu eta eztabaida arlo askotako hizketa gai izan dira; eskura daude hizkuntza dominanteen,
|
hizkuntza
gutxituen eta gutxiagotuen azterlanak, erabileren lehentasunen gainekoak, ezaugarri sozio demografikoek izan dezaketen eragina aztertzekoak, eta beste hainbat arlo kontuan hartzen dituztenak ere.
|
|
2015
|
|
|
15 Europako
|
Hizkuntza
Gutxituen eta Eskualdeko Hizkuntzen Gutuna ebaluatzen duen Adituen Komiteko partaideek, adibidez, 4 egun ematen dituzte herrialde bakoitzean hango hizkuntzen egoera behatzen.
|
|
2016
|
|
|
Gobernu askok
|
hizkuntza
gutxituekiko eta galzorian dauden hizkuntzekiko lehenesten duten politika 1 da, hau da," ezer ez egitea". Jarrera horrekin, ordea, Fishman-ek (2006) eta Spolsky k (2009) azpimarratzen duten legez, zaila da hizkuntza gutxituen erabilera mantentzea.
|
|
2017
|
|
|
Hau ikusirik, garrantzitsua da erkatutako hiru hizkuntza gutxituen informazio soziolinguistikoari ekin baino lehen,
|
hizkuntza
gutxituen eta ‘hiztun berrien’ gainean aritzea.
|
|
|
Jakintza eta errealitatea eraikitzeko bide autonomoak eta mailakatuak izan ala ez, bai analisian, bai diagnosi amateurrean, bai hiztunen bizipenetan, nahastuta agertzen dira, elkar sustengatzen eta bermatzen dutelako. esan bezala, hiztun arruntek zientziaren ikerketa teknikoen bermea bilatzen dutelako eta ikerlari adituek hiztunen praktika errealetan bermatu nahi dutelako euren jakintza. interesgarriena, beraz, ez da zein den egiazkoagoa edo objektiboagoa eztabaidatzea; erreala nahikara sortzeko, eraldatzeko edota iraunarazteko, ditugun objektibatze, esku hartze eta ebaluatze bideek zein ondorio dituzten jakitea baizik. bestaldetik, hizkuntzen egoera soziala ikertzen denean zeharka edo zuzen maiz ikertu da zein diren hiztunen iritziak, jarrerak, balioak, diskurtsoak, eta halako disposizio psikosozialak. gutxiagotan, berriz, zein den hiztun haiek euren testuinguru (sozio) linguistikoei buruz dituzten pertzepzioak eta nola eragiten dieten euren hizkuntza praktikei. baina, hizkuntza orotako kideek badute testuinguru linguistikoaren berri, badituzte errealitate sozio eta demolinguistikoaren zenbait datu eta badute horien gaineko iritzirik eta baloraziorik. halabeharrez bertan jardun behar dutelako. datu edo ezagutza horiek, bistan da, ez dira soilik adituen ikerketen metodoen bidez lortu, bestela, bizibeharrez, lortu behar dituzte eta. izan, lan hura lan soziala da: eguneroko berriketan eta solasaldietan sortu eta landu egiten den" egoerako definizo diagnostiko ebaluazioa" 3 bistan da erabilerarekin batera beti doala ekintzan bertan inplikaturik, arauzko erabilerari buruzko gogoeta edo diskurtsoa. hori dena areagotu eta handitu egiten da
|
hizkuntza
gutxitu eta bazterturen bat legitimatzeko prozesuetan. baina dialektologian edo hizkeren eta erregistroen balio eta estatus sozialaren ikerketan kontuan hartu bada ere, hiztunen ezagutza soziolinguistikoa ez da aski landu. Sinesmen eta irudikapen horiek, hala ere, elikatu dituzte txosten adituek4 eta, jakina, ondorio erreal askoak izaten dituzte txosten horiek. esan bezala, elkarri eragiten diote, batzuetan gurpil galgarri batean:
|
|
|
— zazpigarrenik, Europako Kontseiluaren 1992ko Erregioen edo Gutxiengoen Hizkuntzen Europako Ituna aipatuko dugu. itunaren zazpigarren artikuluaren bigarren atalean honakoa ezartzen da: hizkuntza gutxitua edo eskualdeetako hizkuntza sustatzeko neurri bereziak hartzea ezin izango da ulertu hizkuntza nagusiaren hiztunen aurkako diskriminazio ekimen bezala, baldin eta
|
hizkuntza
gutxituaren eta hizkuntza nagusiaren arteko berdintasuna lortzea badu helburu. hau da, hizkuntza gutxituaren sustapenaren zilegitasuna aldarrikatzen da hizkuntza nagusiarekiko berdintasuna helburu duen neurrian.
|
|
|
Hizkuntza gutxitua edo eskualdeetako hizkuntza sustatzeko neurri bereziak hartzea ezin izango da ulertu hizkuntza nagusiaren hiztunen aurkako diskriminazioekimen bezala, baldin eta
|
hizkuntza
gutxituaren eta hizkuntza nagusiaren arteko berdintasuna lortzea badu helburu. espainiako estatuak 2001eko irailean berretsi zuen ituna.
|
|
|
Hizkuntza gutxitua edo eskualdeetako hizkuntza sustatzeko neurri bereziak hartzea ezin izango da ulertu hizkuntza nagusiaren hiztunen aurkako diskriminazioekimen bezala, baldin eta
|
hizkuntza
gutxituaren eta hizkuntza nagusiaren arteko berdintasuna lortzea badu helburu. espainiako estatuak 1979ko irailean berretsi zuen hitzarmena.
|
|
|
...telagoa izan da (garcia, 2004). huhezik aretxabaletan eta eskoriatzan ditu bi campusak. aretxabaletari dagokionez, 2016.urteko herriz herriko kale neurketetan biztanleen %45.5ak egin du euskaraz, nahiz eta euskaraz aritzeko gaitasuna %63k duten. bigarrenean, eskoriatzan, %37.5 izan dira euskaraz egin dutenak guztira herrian euskaldunak %58.8 diren arren. testuinguru honetan, beraz, orain artekoan,
|
hizkuntza
gutxitua eta hizkuntza handia diglosian elkarrekin bizi direla azaldu da. hortaz gain, hizkuntza gutxituaren ezagutzak aurrera egin badu ere, erabileraren igoera apalagoa dela argitu da. erabileraren inguruan egin diren hainbat ikerketatan, honen menpe dauden hiru aldagai bereizi dira: elebidunen proportzioa, mintzakide taldearen tamaina eta hizkuntzarekiko leialtasuna (isasi eta iriarte, 1998).
|
|
2018
|
|
|
3).
|
Hizkuntza
gutxituak eta etorkinen hizkuntzak zamatzat hartzen dira askotan, eta aginte maila gorenetan ez da ardurarik hartzen horiek suspertzeko:
|
|
2019
|
|
|
sare sozialetan, wikipedian, domeinuetan eta abar. Azkenik, eta Iktek hizkuntza gutxituengan duten eraginaren itauna argitu nahian, ikertutakoaren inguruko ondorio nahiz hausnarketa du lanak. hortaz,
|
hizkuntza
gutxituen eta digitalizazioaren arteko talkaren inguruko lana da hau, eta bi helburu nagusi ditu: Iktek hizkuntza gutxituengan duten eragina argitzea eta, euskara kasu, teknologia berriek gure hizkuntzari zein ondorio ekarri dioten adieraztea.
|
|
|
zenbait hizkuntza gutxituk arazoak dituzte Ikt teknologiak sortzeko behar diren edukiak lortzeko. Badaude idatzizko erregistrorik ez duten
|
hizkuntza
gutxituak eta idatzizko erregistroak dituztenak, baina formato fisikoan. eta esfortzu nabaria behar dute halako hizkuntzek edukiak digitalizatzeko.
|
|
2021
|
|
|
Aldi berean, errusierak duen presentzia eta garrantzia aztertzen da, eta Sobietar Batasuna desegin ondoko urteetan errusieraren ezagutza eta erabileraren bilakaera ikusten da. Horrez gain, tokiko
|
hizkuntza
gutxituak eta beren babesteko hartzen diren neurriak aipatzen dira, eta hizkuntza guztien presentzia irakaskuntzan erakusten da. • Hitz gakoak:
|
|
|
egiazkotasunaren diskurtsoa norberaren identitatea aldarrikatzeari dagokio; hizkuntza markatzaile etnikoa da.
|
Hizkuntza
gutxituen eta hizkuntza txikien biziraupenerako estrategiak ideologia honetan oinarritzen izan direla esan izan da. Hizkuntza hegemonikoek, ordea, autoritatea anonimatuan oinarritzeko joera omen dute:
|
|
|
1.3.1
|
Hizkuntza
gutxituen eta euskararen tokia
|
|
2023
|
|
|
1
|
HIZKUNTZA
GUTXITUAK ETA HEDABIDEEN PAPERA EUREN BIZIBERRITZEAN
|
|
|
1.1
|
Hizkuntza
gutxituak eta gutxiengo linguistikoak
|
|
|
Parte hartzeari dagokionez, aurrerapauso handi bat eman du HIGAk 2023ko ekitaldian, ez bakarrik gazte partaideei eta euren ezaugarri eta profilei dagokionez, baizik eta HIGAk erakarri dituen pertsona guztiei dagokienez ere. Arrazoi ekonomikoei eta azken orduko arazo administratibo ugari zirela medio, HIGAra ez ziren hasieran aurreikusten ziren gazte guztiak etorri eta, esan bezala, ordezkatutako
|
hizkuntza
gutxituak eta lurraldeak murriztu ziren.
|