|
2000
|
|
|
Baina, baldin hizkuntza bakoitza arimatik arimarat hedatzen dugun zubia bada, noraino ote zen, halarik ere, Alessandro eta osaba Joanikotenganik eneganat hedatzen zen zubi hura hiruren arteko elkargune eta elkarbide, aurkileku eta bidegurutze, zeren nik nahi nuena ulertzen bainuen, finean? Baina, urrunagorat joanik, zer puntutaraino da elkarbide bi pertsonaren arteko solasa, ez hizkuntza desberdinetan ari direlarik, baina
|
hizkuntza
berean ere. Zeren hizkuntza ustez berean mintzatzen diren pobreak eta aberatsak ez baitira, zinez, hizkuntza berean mintzatzen.
|
|
2001
|
|
|
Baina ordukoek ez bezalako arretaz jasotzen zituen hitz zaharrak, gutxi erabiliak, eta maiteago zituen beti euskarak berezko dituenak. Ohartzen zen, nonbait, bere kideak gehienetan ez bezala, ez duela aski hizkuntza batek hitzak, beharra sortu ahala, ingurukoetatik hartzea, eta ernal iturria agortu ahala,
|
hizkuntza
bera ere agortuz doala.
|
|
|
Baita
|
hizkuntza
bera ere, erabat harturik, hiztegi eta joskera. 1596ko errefrau bilduma (RS) bildu eta itzuli zuenak berak ere, zuzen hartu ote zituen beti eta, batik bat, zuzen ulertu gainera?
|
|
|
Azken hau askozaz ere hobea kolesterol maila txikiagotzeko, noski (hemen esan behar dut, maleziatsuen ahotsak isilarazteko," kolesterol maila txikiagotzeko" esaten den tokian berdin berdin joaten ahal zela, esaterako," pandemia zabal ez dadin"). Are, liburuko
|
hizkuntza
bera ere kasualitate hutsa da, munduan dauden milaka hizkuntzatako edozein izan litekeelako; hau hainbati iraingarria iruditzen bazaio ere, kasualitate hutsa da, berriz diot (bestetik, zer jende klasek bizi dezake nire aukera hau berei eginiko irain moduan. Zer izen dagokie halakoei?)
|
|
2002
|
|
|
Mintzamenaz gain, beste trebetasunak eta
|
hizkuntza
bera ere lantzen saiatu gara, gaitasun komunikatiboa bere osotasunean garatuz. Autoikaskuntzaren bidetikenfokatzen dugu, ez da bakarrik momentuko konponketa egiteko, ikasteko modubat da.
|
|
|
Zabalkunde kolonial britainiarraren eta hegemonia ekonomiko politiko estatubatuarraren ondorioa da hori. Botere kontzeptuak oso hurbilekoak ditu kolonia eta hegemonia; ildo beretik,
|
hizkuntzak
berak ere oso ondokoak ditu aurreko horiek.
|
|
|
|
Hizkuntza
bera ere osagai garrantzitsua da terrorismoaren aurkako borrokan. Mimetismo terminologikoa baztertu egin behar da ekintza terroristen egileen aldekoa denean, eta horren ordez beste bat eraiki ekintza terroristen dignifikazioa saihesteko.
|
|
|
permititzen eta ahalbideratzen ere. Autore horiei jarraituz, giza komunikazioak eta, hartara,
|
hizkuntzak
berak ere, badu beste eginkizun bat, eta bigarren hori lehena bezain garrantzitsua da: interpertsonala, soziala, beste berba batzuez esanda?; zeregin hori hizkuntzaren beraren berezko eginkizuna da, ete bere helburuen artean dago, lehena dagoen bezala eta hura bezainbeste (besteak beste, komunikazioaren eginkizun sozial horren ardurak ondokoak dira:
|
|
|
Prozesu horrek hainbat zailtasun sortzen ditu eguneroko lanak egiteko, eta zailtasun horiek areagotu egiten dira gaixotasunak dirauen bitartean. Hala, gaixoak ahazten hasten dira objektu jakin batzuk non gorde zituzten edo une horretan zer egin behar zuten, eta, pixkanaka pixkanaka, oroimen galera hori areagotu egiten da, maite dituzten pertsonen izenak gogoratzeko gai ez izan arte, eta, gaixotasuna aurreratuago dagoenean, baita
|
hizkuntza
bera ere. Alzheimerrak mugitzeko trebetasunei ere eragiten die, eta, aldi berean, izaera aldatu eta pertsona suminkor eta ezegonkorrari itzultzen zaio, gogo aldarte handiarekin.
|
|
2003
|
|
|
Albiste agentziaren erreferentzia eremu nagusia euskarazko herria izango bada, agentziaren lan
|
hizkuntzak
berak ere euskara behar du izan. Agentziaren zeregin nagusia euskarazko produkzioa euskara herriari eskaintzea baldin bada, euskaraz bizi eta euskaraz sortu behar du.
|
|
2004
|
|
|
Hizkuntzak tajutzen baditu, beraz, eta bere gisara hautatzen, naturalezari buruzko ideiak, eta beren araberako hitzak eta joskerak sortzen;
|
hizkuntzak
berak ere aberkideen arteko maitasuna, aberkidetasuna eta anai kontzientzia sustatzen ditu, eta hauek bortizki. Baita klaseen arteko kidetasunak berak baiño bortizkiago batzutan, urte hauetako kondairak behin eta berriz gogarazten digun bezela.
|
|
|
Wittgensteinek ez zuen puntu hau behar adina kontuan hartu Tractatus a idazterakoan, Fregek eta Russellek aintzat hartu ez zuten bezala. Literatura bere osoan eta, areago dena, eguneroko
|
hizkuntza
bera ere ezinezko lirateke adierazpen perpausak (apofantikoak) ez direnak ez baleude. Izan ere aginte, galdera, harridura eta gisa horretako perpausik ez balego, ez legoke hizkuntza espresiborik eta esan daiteke hizkuntzarik batere ez legokeela.
|
|
2005
|
|
|
Azken honek hitza itzultzen du, agian aldaketekin, ze mintzaldi berean mintzaldi gehiago aurkitzen ditugu. Banako bakoitzak moldatu egiten du hizkuntza ulertze erosoago baterako eta, itsasertzeko olatuek harribilak hara eta hona ibiltzen dituzten bezala,
|
hizkuntza
bera ere behin eta berriz da leundua eta findua erabilera hobeago baterako.
|
|
|
Hitzak asmatzen zituen, gero eta kriptikoagoak ziren bere paragrafoak. Grafia eta
|
hizkuntza
bera ere asmatuak omen ziren azkenerako. Azken istorioak jakiteko irrikaz, hasieran denak ziren bolondres kandelarekin gabiara igotzeko, baina denboraren poderioz, gogoz kontra onartzen zuen zeregina zotzik motzena hautatzen zuen marinel koitaduak.
|
|
2007
|
|
|
Edo osterantzean, zientzia eta fikzioaren nahasketa bat egin, baina bi era guztiz desberdinetan kontatuta.
|
Hizkuntza
bera ere, nonbait, eztabaidagunea izan da: euskara ala gaztelania?
|
|
|
Eta formarekin ere badu zerikusia etikak.
|
Hizkuntzak
berak ere badu bere etika; edo hala behar luke.
|
|
|
Perpausen funtsa, muina atzeman nahi du Wittgenstein-ek, perpausaren funtsa argitzerakoan
|
hizkuntzarena
berarena ere eridenen duelakoan baitago. Eta, izan ere, ez zuen arrazoirik falta bere betebehar eta eginkizun guztia perpausaren funtsa argitzean zetzala esaterakoan.
|
|
|
azterketako molde formalizatzaile horrek hizkuntzak irlatzera, euren baitan ixtera jotzen du, egiaz hizkuntzak eta herriak bizi, betiro harremanetan bizi direnean, besteengandik kultura hartuz eta, euren hizkuntzaren barrutik soil ez duten? aktibitate izpiritualaren hazkundea jarraikorki garatuz, garatuz
|
hizkuntza
bera ere aktibitate izpiritualarekin648.
|
|
|
Esan dezagun, hasteko, s ozializazioa —gizabanakoak gizarte jakin batean integratzeko burutu beharreko ibilbidea— ezin daitekeela gauzatu hizkuntza rik gabe. " Sozializazio prozesuan", honela Fermoso," batek nahitaez eskuratu behar du beste kideekin erlazionatzeko tresnarik tipikoena", alegia," hizkuntza ezinbestekoa da sozializatzeko, berori ingurukoekin komunikatzeko bitartekorik garrantzitsuena delako" 144 Ikusi bezala, baina, hizkuntza ez da tresna edo bitarteko huts bat; alderantziz, gizakia linguistikoa den bezala
|
hizkuntza
bera ere gizatiarra da, baita hura bezain soziala. Hori azaldu nahian edo, zera dio Coseriuk:
|
|
2009
|
|
|
Isolamenduak ez du ezer onik, isolamendutik ezin da ezer garabidean jarri, ezta
|
hizkuntza
bera ere. Isolamenduari balio positiboa ikusten diotenak badira gure artean, uste dutenak euskal elebakartasuna finkatzea eta, zergatik ez, euskal elebakarrak izatea euskararen biziraupenerako baliagarria dela.
|
|
2010
|
|
|
ikastola.
|
Hizkuntza
bera ere eszenario berri horretarako egokitzen saiatu ziren euskaltzaleok: urrats handiak egin zituzten egokitze lan horretan, bereziki, euskal idazle eta euskalari batzuk.
|
|
|
Ezeren aurretik, baina, interesgarria dirudi abiapuntu horren funtsean dagoen planteamendu filosofikoa gogora ekartzea, zein, finean, Herderren pentsamendu antropologikoan sustraitzen den. Bada, berorren arabera, eta Schlieben Langeren hitzetan," gizartea, hizkuntza eta elkarrekintza aldi berean sortu dira", eta, horrexegatik," ez du batere zentzurik horien artean lehentasun historikoa finkatu nahi izateak" 151 Kontua da, hortaz, gizartea ezin dela existitu ere egin hizkuntzarik eta elkarrekintzarik gabe eta, modu berean,
|
hizkuntza
bera ere hasieratik dagoela gizartean kokatua eta elkarrekintzara zuzendua. Horregatik dio Coseriuk:
|
|
|
Eta izenak berak ez zirenean, haien adiera nagusiak galtzen ziren, mende askotan barrena mamitutako ñabardura j asotzen zutenak. Eta kasu batzuetan, ez hitzak edo adierak bakarrik, baita
|
hizkuntza
bera ere.
|
|
|
Integristek zein liberalek, espainiar inperioaren aguazil zahar eta berri guziek laudatu zuten gramatika. Seguru asko honek kontzientzia garbitzen zielako, zeren ordura arte hango jendearen ohitura eta
|
hizkuntza
bera ere ezagutu gabe engaiatu baitziren lurraldearen konkistan. Aurrerantzean gramatikarekin hurbilduko baitziren bertakoengana, fusilekin eta banderekin ez ezik.
|
|
|
Horra paradoxa: ahozko hizkera omentzeko eta goresteko ere, idatzi egin behar.1033
|
Hizkuntza
bera ere, Mendebaldean, gramatikaren eskutik heldu denean baizik ez da ezagutu, gramatikaren errepresentazioa izan duenean hartu da hizkuntzatzat bizimodu modernoan.
|
|
2011
|
|
|
Desberdindu nahi hori, beraz, familia eta eskola ordezkatuko dituzten gizarte taldeekiko identifikazioak emango dio gazteari. Eta talde horiek, beti horrela ez bada ere, musikaren inguruan eratzen dira eta horietatik hartuko dituzte baloreak, sinismenak, jokaera ereduak eta, batzuetan,
|
hizkuntza
bera ere bai. Gainera, ia beti, musikari lotuta musikatik kanpo dauden balio eta praktika kultural asko ere agertzen dira.
|
|
|
Galeraren eta absentziaren ideia sartzen ditu zikiramenduak. Azkenik,
|
hizkuntzak
berak ere badu gozamen mota bat den alderdi bat. Badago beste adierazleekin loturarik ez duen adierazle bat.
|
|
|
Kultura desberdinen arteko elkar eragin hori konstantea izan da historian, herririk itxiena ere sekula santan ez baita erabat itxirik egon (topikoek eta baita, ez gaitezen engaina,
|
hizkuntzak
berak ere, berba egin beharrak berak, ñabardura txikienetara jaisteko ezintasunak eta, ondorioz, ezinbestean orokortu beharrak, topikoek, nioen, berriz ere, partzialtasunera bultzatzen gaituzten seinale).
|
|
2012
|
|
|
Sarrionandiak bestelako hizkuntzak ikusarazi nahi ditu, ikusgarritasuna eman Mendebaldeko kanonean, ikusezinak? izan diren hizkuntzei; badirudi batzuetan ez dela konformatzen hizkuntza txikietan idatzitako literaturak euskaratzearekin, eta itzulpenez gain izenburuak edota jatorrizkoak ere jatorrizko hizkuntzan eman nahi izan dituela, literaturaz gain
|
hizkuntza
bera ere ikusgarri egiteko.142 Aldiz, itzulpena egiteko erabili duen zubi hizkuntza, hizkuntza, handi, edo, lehen mailakoa?
|
|
|
Txakurren eta katuen arteko bizikidetzari buruzko aurreiritziak asko dira.
|
Hizkuntzak
berak ere jaso ditu, hain ezagunak diren beste hauekin: “Txakurra eta katua bezala eramaten dira”.
|
|
|
" bakarrik gaude munduan, eta gizartean bizi gara. Gizartearen, gurasoen produktu gara,
|
hizkuntza
bera ere besteengandik ikasten dugu. Paradoxa handia da.
|
|
|
Turkiako mapa handi bat ekarri zuen turkiarrak eta geografia azalpen orokorrak eman zituen, Marmarako itsasoa, Istanbul Konstantinopla zela, Otomandar Inperioa. Kurduari utzi zion txanda ondoren, eta honek hatzarekin markatu zuen bere herriaren eremua, maparen hegoaldean, eta mapatik kanpora ere luzatuz," hemen Irak dago, baina hau Kurdistan ere bada, eta hemen Siria legoke eta hor ere kurduak bizi gara eta baita ere hemen Iranen, eta leku guztietan gaude jazarriak,
|
hizkuntza
bera ere debekatuta duen herri zanpatua gara eta gure askatasunaren alde borrokatzen gara, armak eskuetan, Öcalan gure buruzagiaren ildoari zintzoki jarraikiz". PKK-k herria askatzeko egiten duen borroka armatuaren alde egin zuen tolesgabe.
|
|
2013
|
|
|
J.S.:
|
Hizkuntza
bera ere norberaren asmakizuna izan zitekeela ematen zuen garai haietan eta, jakina, hizkuntza kolektiboa da berez, denona baina aldi berean inorena ez. Inork ez du hizkuntza modu arbitrarioan aldatzeko eskubiderik.
|
|
|
Euskara hizkuntza arautua eta normalizatua ez izateak eragin nabaria izan du euskal eleberrigintzan. Helburu didaktikodun eleberri tradizionalari dagokionez, maiz,
|
hizkuntza
bera ere ikasgai bihurtu zuen: kontalariak eta pertsonaia nagusiak, salbuespenik gabe, hizkuntzaren erabilera eredugarria egiten zuten.
|
|
2014
|
|
|
ez poesiarik, ez nobelarik, ez kazetaritzarik, ez pentsamendurik; ezer ere ez.
|
Hizkuntzak
berak ere ez zeukan inolako etorkizunik.
|
|
|
Baina, dohain horiek gorabehera, ba al zuen txalaparta delako hark inolako etorkizunik? Egoera hartan, sagardozaleen festarako aitzakia zela, inolakorik ez. iraungo ba dute, balio bat aitortu behar zaie ohiturei, tradizioei, gauzei, eta joan den mendeko urte haietan? 1950, 1960, 1970?, Espai niako diktadurak ez zion inolakorik ematen euskal kulturari; ezta
|
hizkuntzari
berari ere. txalaparta ahaztua izango zen luze gabe, eta, gehienera, txokoren bat lortuko zuen museo etnologiko ba tean.
|
|
|
Jakitea, etafisikoek badakite hau aspalditik, ez da errugabea; jakitea ez da garbia; jakiteohartuak, jakinaren gainekoak, jakingaia edo jakinkizuna ez du bere horretan uzten, bestelakotu egiten du; fisikoak esango luke behatzailearen arabera aldatzen delaaztergaia, eta gauzak zuzenean jakitea ezina dela. Hori
|
hizkuntzak
berak ere salatzendu: ezin esan daiteke, konparazio batera, «badakit harria» edo «psikologoak (edoemazteak, edo amak) banaki».
|
|
|
Sinboloak sortzeko ahalmena ez da sinboloak ulertuta amaitzen; izan ere, sinboloen ekoizpenean ere agertzen da, oso modu berezian. Alegia, marrazkia, imitazioa, jolasa eta
|
hizkuntza
bera ere adierazpen sinbolikorako moduak dira. Marrazkiaren bitartez objektuak, pertsonak eta abar irudikatzean, umeak zentzua
|
|
2015
|
|
|
Nora jo jakin ez eta, halakoetan esaten zion bere buruari guztiz mindurik: . Gure kasta gaixoa nola iritsiko da inoiz gizarte honetan ezer izatera,
|
hizkuntza
bera ere kontra daukagu eta!?
|
|
|
Elkarren artean kateaturiko baldintza eta arazo horiek guztiak, XX. mendearen hirugarren herenetik aurrera ere, ez dira erabat konpondu eta, oraindik ere, neurri batean, oztopo izaten segitzen dute.
|
Hizkuntza
bera ere, mendeetako lasta eta traben eraginez, arazoa da maiz. Bitoriano Gandiaga lekuko, bere Uda batez Madrilen poema liburuan.
|
|
|
Baina gauza da ea berrikuspen horretan txertatuko den Itsasok aipatu duena, esate baterako eskualdeari garrantzia ematea edo ez gaur egun ez zaio ematen, izan ere, hor aipatzen dena Euskal Hiria da, halako urbe handi bat.
|
Hizkuntza
bera ere, aipatu aipatzen da, bainahizkuntzarekiko ez da inolako neurririk hartzen hori babesteko, ez mesedetzeko, ezta aurreikusten ere proposatzen diren neurriek erdalduntze baten zer eragin izango duten. Beraz, ez da orainarte existitzen ez den lege berri bat.
|
|
2017
|
|
|
nazio askotako pertsonak komunikatzea eta, maila bat lorturik, aski dauka hiztunak. Komunikatzeko gai baina gramatikalki erabat zuzenak ez diren hiztunek mintzamolde berriak sortzen dituzte, tokian tokikoak, eta ondorioz, denborarekin hainbeste diren hiztun" trakets" hauek
|
hizkuntza
bera ere alda dezakete.
|
|
2018
|
|
|
Zilegi da? Idatzi ote daiteke konbentziorik gabe,
|
hizkuntza
bera ere konbentzio bat denean?
|
|
|
Ezin dugu ahantzi toponimo bat, kontserbatzaile izateaz gain, kontrakoa ere izan daitekeela, eta
|
hizkuntzarekin
berarekin ere aldatu, esaterako sareo zena sario bilakatuz. Baina une batetik aurrera euskara galtzen bada eta toponimoa geratu, toponimo horrek euskara galdu ondoren aldaketak jasaten baditu, aldaketok erdararen arauen barruan eginen dituela ezin da ahaztu, eta, beraz, bilakabide horiek ere informazio gutxi emanen digutela euskarari buruz.
|
|
|
Gero kontuan hartu behar da, euskarazko kulturak beste traba batzuk ere bazituela. Izan ere, edukiaz gain
|
hizkuntza
bera ere zentsuratu zen. (1999)
|
|
2019
|
|
|
Ez
|
hizkuntza
bera ere,
|
|
|
Guk geuk eta eta Ikastolen Elkarteak ere argi utzi dugu ez dela zuzenean gure arazoa, atzetik datorren kudeaketa baten araberakoa baizik. Baina bai, gurera jatorri atzerritarreko lagun gutxi iristen dira; aipatu dugun arrazoi ekonomikoa izan daiteke arrazoi nagusia, eta
|
hizkuntza
bera ere arrazoia izan daiteke, eredura beharrean beste eredu batzuetara errazago jotzen dute normalean gazteleraz dakiten etorkinek, euskara oztopo moduan ikusten dute.
|
|
|
Normala da, eta ez hasberriak ginelako bakarrik:
|
hizkuntza
bera ere ez geneukan gaur bezain trebatua halako zereginetarako. Orduko lanen artean badaude, ordea, ardo onek bezala bizi eutsi diotenak denboraren frogari:
|
|
2020
|
|
|
Kazetarien testu komunikatibo ulerterrazak eta abar... askotan topikoak helarazten dituzten azalkeriak besterik ez baitira, hala pentsamoldeak nola
|
hizkuntza
bera ere pobretzen lagundu besterik egiten ez dutenak.
|
|
|
Areago, Joxeren idazkiak, orain euskal letretan horren modan dauden prentsarako izkribuen kontrakoak direla esango nuke. Kazetarien testuak, ulerterrazak eta horrelakoak, askotan topikoak helarazten dituztenak baino ez dira, hala pentsamoldeak nola
|
hizkuntza
bera ere kamusten besterik egiten ez dutenak. Joxeren ekarpen literarioa horren kontrakoa izan da zeren eta, Azurmendik, edozein aztergai hartzen duelarik ere, ez baitu, bere xalotasunean, ezer irakatsi nahi, ikertu baizik, baina, hori bai, Proustek edo Borgesek egingo luketen modura, idazkuntza dela medio.
|
|
|
Badenari eta ez denari buruz hitz egiten du poesiak, eta hautematen ez duguna, transzenditzen gaituena izendatzen saiatzen da. Arrazoiaren enuntziatuekin esan ezin direnak adierazi nahi ditu hitz poetikoak, nahiz eta poesiaren
|
hizkuntza
bera ere arrazionala izan.
|
|
2021
|
|
|
Irudiek pisu handia dute poemetan, irudi zehatzak dira oro har eta poemetako
|
hizkuntza
bera ere zehatza da, nabari da hitzaren bueltako kezka.
|
|
|
Eta
|
hizkuntzari
berari ere ekarpen handia egin dio, noski.
|
|
|
eskolak katalanez ematen dira. Aldiz, ikasturteko lehen egunean 3 urteko gelan ikasleetako batek ere ez badit katalanez ulertzen, murgiltze programen estrategiak erabili ditut,
|
hizkuntza
bera ere irakatsi behar diedalako; ondo eginez gero, ia modu naturalean ikasiko dute hizkuntza». Egiteko horri ekitekoan, ezinbestekotzat jo du ikaslearen jatorrizko hizkuntza baloratzea eta aitortzea.
|
|
|
Egiptok bere aspaldiko jainkoak ehortzi zituen, nahiz eta haiekin milaka urte bizi izan. Eta, bere jainkoekin batera, bere kultu objektuak eta
|
hizkuntza
bera ere ehortzi zituen. Belaunaldi bakar batean dena desagertu zen.
|
|
2022
|
|
|
Izan ere, jatea ezinbestekoa da bizirik irauteko, eta funtsezko eragina du jendearen eguneroko jardueran eta bilakaeran (presentziaz zein absentziaz); hura segurtatu beharreko mailatik (oraindik ere, milioika jenderen hil edo biziko behar larria) garapen handikoa eta are sofistikatua den egoera bateraino. Gizarte baten kultura eta are
|
hizkuntza
bera ere aztertzerakoan, berehala agertzen dira janariarekin eta elikatzearekin zerikusia duten hizkuntzazko edukiak eta hainbat oihartzun ahozko literaturan.
|
|
|
Baina ez dago hain argi hori bultzatzeko, irakurzaletasunari ekiteko bidea sasiz beterik ikusten ez zutenik, garai hartan behintzat, eta eguneroko ikas saioetan toki eta tarte egin beharra beharrezko, ezinbesteko jotzen zutenik. Azken urteotan irakurketaren heziketa zuzenki loturik ikusi izan da literaturaren heziketarekin, ez horrenbeste beste jakintzagaiekin edo
|
hizkuntzarekin
berarekin ere. Horrela," irakur dezatela zerbait" esanez konformatu gara hainbat ikastetxetan.
|
|
2023
|
|
|
Eta hiltzen ari den kosmobisio bat, eta familien arteko eta barruko gatazkak, eta karlistak, eta liberalak. Eta maitasun handia; maitasuna pertsonei, eta inguruari, eta are
|
hizkuntzari
berari ere. Eta daude kameliak, eta nik izugarri maite ditut kameliak.
|