|
2000
|
|
|
Alfonso Irigoien zenak prestatu zuen aditzerako eredu batua hezkuntza sailak eskatuta. Lexikoan bakoitzak berea du, hor egon daitezke azpieuskalkietan dauden
|
hitz
bereziak, baina horiek erakustea besterik ez da, eta arazo bakarra da forma hori justu nola idazten den. Jakina, bizkaieraz ari garen honek, berdin balio du gainerako euskalkiendako.
|
|
2001
|
|
|
Usaina deskribatzeko
|
hitz
berezirik izatekotan, usain txar batzuk adierazteko erabiltzen dugun, kiratsa, litzateke aipagarriena.
|
|
2002
|
|
|
Elkarren artean bilduz ondo pasatzeko aukera paregabea eskaintzen die haurrei Antton Irusta irakasle, idazle eta ipuin kontalariak «Autu mautuan» izenburua duen liburu honetan. Adibidez, biriken indar guziz kantuan aritzeko aukera, arin arin irakurtzeko espreski eginak diren aho korapiloak ikastekoa, adineko euskaldunek bere harridura, poza edo haserrea adierazteko noiznahi esaten dituzten
|
hitz
bereziak eta norbaiti deitzeko edo haren arreta eskatzeko erabiltzen dituzten interjekzioak; ipuin bat kontatzeko orduan hasiera gisa erabiltzen diren esaerak eta borobil bukatzeko amaierak; ipuin ziklikoak eta etiologikoak nolakoak diren, euskara jatorretik jasotako esamolde eta bitxikeriak, eta beste hamaika gauzatxo.
|
|
|
Arrazoi beragatik, zergatik ez pentsa, Marta eta Maria ahizpak zirela dioenean (Luk, 10, 39), benetan elkarren artean lehengusinak zirela, edota Lazaro haien anaia ere (Joan, 11, 21) lehengusua? Bitxia litzateke, bestalde, Paulok berak ere Jakob hori Jaunaren anaia zela berriro esatea, eta ez lehengusu, hebrearrek eta grezi arrek kontzeptu hori adierazteko
|
hitz
bereziak dituztenean.
|
|
2003
|
|
|
Hiztegitxo bi daroaz gure liburu honek: a) Idazlan bakotxaren ondoren, zati horretako hitzik ezezagunen hiztegitxoa; b) Azken aldean, bizkaieraren
|
hitzik
berezienena (Hau, egia esan, euren lehenengo hizketea bizkaierea ez dabenentzat egin dogu, batez be). Baina, hiztegiok egikeran, oinarri bat izan dogu:
|
|
2004
|
|
|
Edozein hizkuntzatan, zenbat kolorek dute izen berezirik? Zeiñek du frekuentzi guzientzako
|
hitz
berezirik?
|
|
|
Horiek horrela, egia dio Cohen’ek huntaz mintzo dalarik: " Aspaldian, eta erresumetako erakunde berezietatik at gaur berean ere, hizkuntzen hedaerak eta suntsierak (nahiz guztizkoak nahiz erdizkoak) berariazko aipuz,
|
hitz
bereziz eta nabarmenkiro hala nahi izan gabe gertatzen ziran. Gaurko egoeran, berriz, aipuzko nahiak eta borondate deliberatuak erantsi dira" (Pour une Sociologie du Langage, 272).
|
|
2005
|
|
|
Euskara errotik baitzekien eta orobat euskaraz pentsatzen, gure hizkun tzak bere baitarik daukan indarra (E 352) baliatuz aski zuen euskal hitzekin edo hark berak atzizki bidez sortuekin eta euskallokuzio edo adierazpidee kin. Ez zen egungo kazetari eta idazle anitz bezain maileguzale ez
|
hitz
berezi edo teknikozale. Mailegu ugari hartu zituen, hala ere, guziz Eskualdun Onatik
|
|
|
Denon ezaguna da Manterola, gure portuko pailot txarrena da, sei zazpi maliobra egiten ditu hogei mila tonako baforetxoak atrakatzeko. Liburu artean bizi da, gutien espero duzularikan hasten zaizu galdegiten nola erraten ahal den hau eta nola erraten diogun horri, hiztegia ari omen da osatzen portuko
|
hitz
bereziak bilduta.
|
|
2007
|
|
|
Adibidez, gaztelaniaz ari bagara, ez dugu agricultivo esango, logikoena litzatekeen bezala, agricultura baizik. Kanario izeneko txorien hazkuntzazari garenean, betiere gaztelaniaz, canaricultura diogu, nahiz
|
hitzak
berezi samarradirudien. Pertsona batez, berriz, jantzia dela, jakituna dela esateko, cultivada ereerabiltzen dugu culta zentzuarekin, nahiz kasu honetan ez dugun erlijiozkoloturarik egiten, culto hitzarekin, alegia.
|
|
|
Irudipen gurutzatu horiei esker, frantses edo espainol, euskaldun gisa tematzen ahal ginen. Eta ez zuen ahalkerik hazi behar frantses edo espainol izateak, ardurenean, ohartzen nintzenez, Iparraldekoek zutela beraien frantsestasuna gordetzen, frantseskeria erraten zen mespretxu pixka batez, Iparraldekoek zuten Hegoaldekoekin biltzean, rrr lakarrez eta aditz zein
|
hitz
bereziz hanpatu euskalkia baztertzen, hizkuntzatik beretik frantsesak zirela susmatzen zelako. Muga mentala ezabatuko bide zen nortasunen arteko tratamenduen berdintasuna erdietsiko genuenean, hau da, espainoltasuna eta frantsestasuna biak, euskal nortasunaren zatitzat kontsideratuko zirenean, biak hein berean, bata bestea baino apalgarriagoa izan gabe eta alderantziz.
|
|
2008
|
|
|
Euskaldunok ezertan aberatsak eta ugariak izan bagara, dialektoetan izan gara, eta, aberastasun horren nolabaiteko froga edo,
|
hitz
berezia ere sortu dugu dialektoak izendatzeko: euskalkiak.
|
|
|
29an, Zizur Txikian. Irizpide horien arabera, aurreko iturrietatik (batez ere, OEH eta EEBS) lortutako zerrendak osatu egingo dira arloz arlo oinarrizko ikusten diren termino eta
|
hitz
bereziekin. Bigarren pasaldi horretan, beraz, Hiztegi Batuaren altxor juridikoa osatzeko aukera egongo da.
|
|
|
Hiztegi Batuaren lehen itzulia. Hitz arruntak
|
Hitz
bereziak, Zuzenbidearen ikuspegitik
|
|
|
Jurislinguista direnentzat, alegia, zuzenbidea eta hizkuntza batera lantzen dituztenentzat, ohikoa izaten da hitz arruntak eta
|
hitz
bereziak zedarriztatzea, zuzenbidea ren ikuspegitik behinik behin. Horretarako, jurislinguista euskaldunek ezinbesteko abiapuntua dute gaur egun:
|
|
|
giputzek hain sistematikoki idazten dituzten eta bizkaitar gehienoi hain xelebre gertatzen zaiz kigun alabearen, > reseak, > kolean> horiek ez aipatzearren. Edonola ere, eta berri ro diot, euskalkietako
|
hitz
bereziak, sinonimoak, esaerak, joskera bitxiak etab. beti izango dira zilegi eta ongi etorriak eredu batuan ere, zein bere erregistro egokian.
|
|
|
Erromantzeetan ere ezaguna da hitza esana hi honekin. Iribarrenek alchar> eta alzar.> Nafarroako gaztelerazko
|
hitz
berezi bezala
|
|
|
Esternokleidomastoideo> delakoa sartu ez badugu zeragatik izan da, alegia anatomi hizkera bereziko hitza delako. Zientzi eta teknika alorretako
|
hitz
bereziok ez dute, gure ustez, erabateko hiztegi batean zertan azaldu. Are gehiago, ez dugu uste Euskaltzaindiak horrelako hitzei buruz inolako erabakirik hartuko behar lukeenik.
|
|
|
|
Hitz
berezien artean hor dugu mairasa> (b.905), mairu anderea adierazteko
|
|
2009
|
|
|
Hona horko azken hitzak: " Eta
|
hitz
berezi batzu bukatzeko Arantzazu-ko frantziskotarrei, eta bertako sarrera eman zidan B. Gandiaga poeta eta adiskideari. Bertan egindako egonaldi hura gabe, liburu hau bukatzeko paradarik ez bainuen zinez ikusten".
|
|
|
esan nahi baita hitzak, hitzari bidea ematekotan?
|
hitz
berezi bat behar zuela testuinguru hartan, biak ala biak inoiz baino estuago lotuko zituena, begiek arestian mugatutako esparrutik harat, airezko besarkada batean: hitz bat, grabitate indarraren eremutik ihes egiten duen meteorito bat iduri?
|
|
|
Baina, George Hérelleri() segituz, Pirinioetako hizkuntzekiko zaletasuna lehenagotik zetorkion, hogeita hamar urte egin baitzituen ahal zuen guztietan Pirinioetan zehar txangoak eginez, beti oinez eta esku kaierra gerrian loturik, bidean gurutzatzen zitzaizkion artzain edo baserritar ororekin berriketari ekiteko gertu, ondoren haien berriak amoroski apuntatuz metodo antropologiko klasikoak agintzen duen legez: ahoskerak,
|
hitz
bereziak, ohiturak, toki izenak... Ostatura joanik, informazioa fitxetara pasatzen zuen.
|
|
|
Buenos Aireseko erbestean 1956tik 1975era argitaratu zen Tierra Vasca egunkariak, Pello Irujok eta «Tellagorri»k (Jose Olivares Larrondo) zuzendua, Espainia estatua aipatzeko
|
hitz
berezi bat landu eta erabili zuen: Franconia.
|
|
|
Programazio lengoaia guztiek daukate beren lexiko edo
|
hitz
berezien multzoa. Perl lengoaian, print funtzio motako termino berezia da.
|
|
|
Bai, izen bereziak aurretik puntuazio markarik izan ez eta letra larriz hasten diren hitzak dira. Ados, irizpide hori erabiliko dugu, nahiz erabat zuzena izan ez; esaldi hasierako
|
hitz
bereziak baztertu egingo ditugu gure hurbilpenarekin. Adib.:
|
|
|
«Jonek ez zuen aurpegi onik jarri». Horrez gain, arazo praktiko bat ere planteatzen du, fitxategiak lerroz lerro prozesatu ohi ditugunez, lerroko lehen hitza letra larriz hasten bada, nola jakin
|
hitz
berezia den ala ez. Aurreko lerroko azken karakterea puntuazio marka den ala ez begiratu genuke, eta horrelakorik ez dugu orain artean egin.
|
|
|
aldagai berezi bat erabiliko dugu, $puntAurretik, letra larriz hasten den hitz batekin topo egiten dugunean, bere aurretik puntuazio markarik izan den ala ez jakiteko. Hau da, puntuazio marka aurkitzen dugun aldiro $puntAurretik aldagaiari bat balioa esleituko diogu, ondoren etorriko den hitza letra larriz hasi arren, ez dela
|
hitz
berezia jakin dezagun.
|
|
|
irri itxurako bat eskaini zioten elkarri, animo eta animo... aita semeek ulertu balute bezala, edo modu inkontzientean isilpean hitzartu, aski eta sobera zitzaiela, baldintza haietan, begi begiratuen esparru apalagoa, hitzik gabekoa, bai, baina ez esanahirik gabekoa, zeren eta, muturreko egoera hartan, nahikoa baitzen hitz desegoki bat, aitak edo semeak desgaraiz jaurtitakoa, hitz desegokien jasa eta uholdea eragiteko, baita beren arteko bakea eta harmonia hausteko ere: esan nahi baita hitzak –hitzari bidea ematekotan–
|
hitz
berezi bat behar zuela testuinguru hartan, biak ala biak inoiz baino estuago lotuko zituena, begiek arestian mugatutako esparrutik harat, airezko besarkada batean: hitz bat, grabitate indarraren eremutik ihes egiten duen meteorito bat iduri... hargatik atera zen, ausaz, aita bere ateraldi harekin, zeinak zerikusia baitzuen irratiz ematen zutèn garaiko iragarki batekin:
|
|
2010
|
|
|
Horrez gain, presidentearen hitzetan, Gobernua utziko dutenei eskerrak eman nahi dizkiet, batez ere 2004tik lanean aritu direnei.Zapaterok
|
hitz
bereziak eskaini dizkio Maria Teresa Fernandez De la Vegari: Azaldu ezin daitekeen esker ona eman nahi diot, bere arduragatik, gauez eta egunez lan egiteagatik, ausardiagatik, oinarrizko eskubideak garatzeko egindako ekarpenengatik eta berdintasunaren aldeko babesagatik.
|
|
|
haren ekintza heroikoak, ekintzaren erakustaldia ez ezik, hitzarena berarena ere baitzuen eskakizun. Eta ez edozein hitz,
|
hitz
berezi bat baizik, heriotza nolako, hitza ere halako. Horregatik idatzi baitzituen poetak hitz haiek, balizko ikusleek, ez baita kasualitatea poetak zubipeko toki jendetsu hura aukeratu izana?
|
|
|
Eta poetak heroi izan nahi zuen, poeta zen neurrian heroiago, ausaz... haren ekintza heroikoak, ekintzaren erakustaldia ez ezik, hitzarena berarena ere baitzuen eskakizun. Eta ez edozein hitz,
|
hitz
berezi bat baizik, heriotza nolako, hitza ere halako. Horregatik idatzi baitzituen poetak hitz haiek, balizko ikusleek —ez baita kasualitatea poetak zubipeko toki jendetsu hura aukeratu izana— hil oihaltzat har zitzaketenak, gorpua biltzeko, baina ez edozein eratan, hitzen berezitasunak berezi egiten baitzuen hil oihala ere:
|
|
2011
|
|
|
Astelehenean
|
Hitza
berezia
|
|
|
IPARRALDEKO ELIZ LIBURUETAKO lexiko berezia (700 bat
|
hitz
berezi).
|
|
|
Sinbolikoarekiko identifikazio hau idealarekiko identifikazio deitzen du Lacan-ek. Hizkuntzan entzuten duena intsignia moduko
|
hitz
berezi batzuetan bildu eta gordeko du pertsonak inkontzientean, eta gero hitz horiek inkontzientetik kontrolatuko dute subjektuaren bizitza.
|
|
|
Guztira 74.000 irudi dira. Saroihandik soinean zeramatzan esku kaieretan idatzi zituen bi isurialdeko Pirinioetako artzain eta baserritarrek ahoz kontatutako berriak, ahoskerak,
|
hitz
bereziak, ohiturak, toki izenak. Halaber, Sebastian Gartzia Trujillo euskaltzain urgazleak Domingo Agirre.
|
|
2012
|
|
|
Horrela gogoeta, hausnarketa, susmatze eta meditatze giroa lortzen du testuetan, entzule batzuentzat traba dena, eta beste askori berdin zaiena. Izan ere, Benitoren ahotsa dute bilatzen, ahots horrek artikulatutako hitzak bainoago, beti gelditzen da esaldiren bat gogoan,
|
hitz
bereziren bat, adieraren bat. Ahots melosoa zeukan gaztetan, balada kantatzaileen estandarrean, zahartzera eta zakartu egin zaio, edo, zakartu baino gehiago sakondu, agudoak lokartu eta baxuak lanbroz busti balira bezala egunsenti basati batzuetan.
|
|
|
Haiek ordea ez ziren kontuan hartzeko gauzak, eta azkenean liburu baten orri irekietan ipini nituen begiak, eta han azpimarraturik ageri zen esaldi batean. Ebn Zaiat poetaren
|
hitz
berezi baina bakunak ziren: «Dicebant mihi sodales si sepulchrum amicae visitarem, curas meas aliquantulum fore levatas». Baina zergatik, hitz haiek irakurtzean, laztu zitzaizkidan buruko ileak, eta zergatik gogortu zitzaidan zainetan odola?
|
|
|
erabili ohi da), esaldietan tartean (esaldiak moztuz, izenak adierazten duenez) sartzen diren elementu era askotakoak ditugu:
|
hitz
berezi, sintagma arrunt, perpaus bat zein gehiagoz osaturiko esaldi osoak... (Garzia 1997: 76).
|
|
2013
|
|
|
Gordinak, indartsuak eta hunkigarriak.
|
Hitzak
bereziak dira, bere kantatzeko eta ahoskatzeko modua bezala. Halaber, aipagarria da Ramon M. Zabalegik egindako diseinu ikusgarria, eta diskoaren mamiarekin bat dator erabat.
|
|
|
Gainera,. Carlistenac? bertsoetako
|
hitz
bereziak agertzen dira Gabon kanta horietan (albistiac, entzute, fama?, garaitzia, garaitza?); hona beste arrazoi bat. Carlistenac, bertsoak B. Mogelenak direla uste izateko.
|
|
|
1 Terminoak teknikan eta zientzian erabiltzen diren
|
hitz
bereziak dira. Beraz, Geologia, Astronomia, Biologia& terminoak dira.
|
|
|
Gaztelaniaz, katalanez, euskaraz, ingelesez eta italieraz deskarga daiteke.
|
Hitz
bereziak, idatzitako hitzak ezagutzeko «Special Words» (Hitz Bereziak) hainbat hizkuntzatan diseinatutako app bat da, besteak beste, gaztelania. Haurrek idatzitako hitzak, «kotxea» edo «txakurra», ezagutzea da helburua.
|
|
|
Gaztelaniaz, katalanez, euskaraz, ingelesez eta italieraz deskarga daiteke. Hitz bereziak, idatzitako hitzak ezagutzeko «Special Words»(
|
Hitz
Bereziak) hainbat hizkuntzatan diseinatutako app bat da, besteak beste, gaztelania. Haurrek idatzitako hitzak, «kotxea» edo «txakurra», ezagutzea da helburua.
|
|
|
Badut lau uztaidun koaderno bat, duela hogeita hamar bat urte hasi nuena, beste ia inon entzuten ez nituen eta gure etxean gurasoek erabiltzen zituzten esamolde,
|
hitz
berezi eta lokuzioak apuntatzeko. Ehunetik gora badira.
|
|
|
edo
|
hitz
bereziak hartzen dituelako ahotan
|
|
2014
|
|
|
Kontu honetan sakontzeko proiektu oso interesgarria izango litzateke wiki gune batean euskaraz jasotzea Zumaiarekin zerikusia daukan guztia, daukagun jakintza, eta eduki horiek guztiak esteka bidez elkarrekin erlazionatuta egotea: Zumaiako
|
hitz
bereziak, toponimoak, historia, pertsonaiak musika, bertsoak, argazkiak, elkarteak, sortzaileak, kirolak... Gune jakin batean herriko entziklopedia auzolanean bildu, denen eskura jarri eta etengabe elikatzeak oinarri ona jarriko luke bestelako materialak sortzeko ere:
|
|
|
Inguruko hizkuntzetan ikerketa asko egin dira azken hamarkadetan diskurtso markatzaileei (DM) buruz (Vázquez, 2011) eta ikerketa horien ondotik markatzaileen hiztegi espezializatuak ere sortu dira (Fuentes, 2009; Briz et alii, 2008). Euskaraz, berriz, ez dago batere garatuta ikerlerro hori, eta kontuan izanda DMak
|
hitz
bereziak direla, munduari ez, baizik eta diskurtsoari erreferentzia egitekoak, eta jarraibide pragmatikoak ematea dela haien eginkizuna, hots, solaskideari diskurtsoaren inguruko inferentzietan laguntzea?, interesgarria iruditu zitzaidan aztertzea nola egin dioten aurre euskal hiztegiek DMak definitzeko eginkizun zailari.
|
|
|
1 Terminoak teknikan eta zientzian erabiltzen diren
|
hitz
bereziak dira. Beraz, Geologia, Astronomia, Biologia, Kimika& terminoak dira.
|
|
|
Aplikazioak Google Play en deskarga daitezke, bai aisialdirako bai hezkuntzarako bertsioan. 2
|
Hitz
bereziak Irudia: App Store Hezkuntza premia bereziak dituzten haurrek hitzak ezagutzen ikasteko hitz bereziak dituzte.
|
|
|
2 Hitz bereziak Irudia: App Store Hezkuntza premia bereziak dituzten haurrek hitzak ezagutzen ikasteko
|
hitz
bereziak dituzte. Adingabeek terminoak identifikatzen dituzte eta dagozkien marrazki eta soinuekin parekatzen dituzte.
|
|
|
Aplikazioak 96 hitz ditu, eta modu pertsonalizatuan ordenatzeko aukera ematen du, baita «familiako kideak, lagunak edo familiako objektuak ordezkatzen dituzten beste batzuk» ere.
|
Hitz
bereziak lau joko ditu, eta horietan haurrek irudiak, hitzak eta biak parekatu behar dituzte. Ikasketa mailari egokitzeko, gurasoen, haurren eta profesionalen laguntza izan da.
|
|
2015
|
|
|
Ondoren, Ipar Euskal Herrian barrena erabiltzen ziren
|
hitz
berezien zerrenda osatu zuen, hiru herrialdeetan zabaldu eta ezagunak izan zitezen. Esaera zaharren hitzaurrean, bestalde, ortografiaz jardun zuen, eta bera da, hain zuzen, ortografia arau zehatzak ematen lehena.
|
|
|
Azken urteotan gauzak guztiz aldatu badira ere, euskaldunak ziren, euskaraz zekitenak, alegia? lehengo ijito, ungriano, buhame eta motxaileetako asko, baina bazituzten euren
|
hitz
bereziak, ijito ez zirenek ikas ez zitzaten isilpean gordetzen zituztenak: egaxua, ijito ez dena?, erromintxela, ijito euskalduna?, gaxina, haurra?, mandrua, ogia?, mola, ardoa?, tejali, jan?, txibatu, larrua jo?, txukela, txakurra/ polizia?, txuria, labana?, xungua, tabakoa?...
|
|
|
Hiru ziren salbuespenak: a) hitz elkartu eta eratorriak (supersoniko), b)
|
hitz
bereziak (marxismo), eta c) n eta r ondorengo zenbait mailegu berri (enzima, katarsi).
|
|
|
oin errasabel, oinazpi?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
olio edale, hontz?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da; lechuza, mochuelo, ave:
|
|
|
ontzea, adiskidetasuna?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da; amistad:
|
|
|
orast, orain?.
|
Hitz
berezia. Dirudienez, latinetik hartutako hora est esapidea da.
|
|
|
oskari, lapur?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da, lapur eta ohoin lehiakide dituela.
|
|
|
torta? 1 lasterka egin, 2 trostan ibili?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da; correr:
|
|
|
tortari, lasterkari?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
–sukar?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
zapata ilarizko, abarketa, espartin?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
zipi, pozoi?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da, zispi aldaera lehiakide duela.
|
|
|
Bizkaian eta Gipuzkoan egiten zenaren antzeko aurkitu dutelako edo, ez dute jaso eta aztertu. Arabako
|
hitz
bereziren bat edo beste ere ez dute aipatu eta hitz bereziak nonahi egon ohi dira. Jakina, Niccolò Landucci da salbuespena.
|
|
|
Bizkaian eta Gipuzkoan egiten zenaren antzeko aurkitu dutelako edo, ez dute jaso eta aztertu. Arabako hitz bereziren bat edo beste ere ez dute aipatu eta
|
hitz
bereziak nonahi egon ohi dira. Jakina, Niccolò Landucci da salbuespena.
|
|
|
Landucci alde batera utzita, Andres Poza urduñarrak aipatu zuen Arabako
|
hitz
berezi bat, 1587an argitaratutako De la antigua lengua, poblaciones, y comarcas de las Españas liburuan. Dena dela, hitz bakarra izateaz gainera, itxura susmagarrikoa da, beharbada euskararen antzinatasuna erakustearren, Pozak berak hutsetik eta ezerezetik asmatutakoa:
|
|
|
asabeaita, aitona?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
asabeama, amona?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
atxitamatxi, tximeleta?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
beaztiro, berazki, goxoki, leunki?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da; dulcemente:
|
|
|
epiztiko, apezpiku?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da, batzuetan epiztiko eta besteetan epistiko idatzita.
|
|
|
errexal, zuhaitz?. Arabako erdiguneko
|
hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da, arbola lehiakide duela.
|
|
|
falagu, lausengu?.
|
Hitz
berezia. Landucciren eta Lazarragaren (palagu) izkribuetan agertzen da.
|
|
|
gurrugurru, kurrilo?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da; grulla, ave:
|
|
|
iramon.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian, derribar, esparcir, botar la pelota?
|
|
|
itsuarri, suharri?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
itzego, zaldi gainean ibili?.
|
Hitz
berezia, baina gaur egun itzo erabiltzen da Sakanako erdigunean,, igo, adierazteko.
|
|
|
kakatorio, komun?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da, pribada lehiakide duela.
|
|
|
karpentari, igeltsero?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
kusuma, higuin, nazka?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da, higuin lehiakide duela.
|
|
|
ahuntzar, aker?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da; cabrón:
|
|
|
zakilpotro, barrabil?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
zapallor, igel?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
zapelari, belatz?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da; cernicalo, ave:
|
|
|
zeginen, zergatik?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da; porque:
|
|
|
llobaide, lehengusu?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da.
|
|
|
mokalde, masail?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da; mexilla de cara:
|
|
|
almuazai, ganaduzain?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da, abelzai lehiakide duela.
|
|
|
amitz, atximur?.
|
Hitz
berezia. Landucciren hiztegian agertzen da; pecilgar:
|
|
|
Toponimoak biltzeaz gainera, Araban erabiltzen ziren
|
hitz
bereziak ere jaso zituen Lopez de Gereñuk, bai erdarazkoak eta bai euskarazkoak. 1958an hasi zen horretan eta harrezkero osatutako zerrendak beste liburu batean bildu dira:
|
|
|
2 Eta halaxe ikusi dut, goretsia izan bedi Jauna; gero, Jainkoaren zerbitzura bideratua ikusten ez dudana, hainbesteko huskeria eta gezurra iruditzen zait, non ez bainuke jakingo ulertzen dudan bezala esaten, eta egia honetan ilunpetan daudela ikusten ditudanak ematen didaten pena, eta honekin batera hemen esango ditudan beste irabazi batzuk eta asko ez dut jakingo esaten. Hemen Jaunak mesede handi handiko
|
hitz
berezi bat esan zidan. Nik ez dakit nola izan zen hau, ez bainuen ezer ikusi; hau ere ez dakit esaten nola, baina sendotasun handi handi batekin geratu nintzen, eta bene benetan Eskritura Santuko gauzarik txikiena neure indar guztiaz betetzeko erabakiarekin.
|
|
|
Hiri leialaren seme alabek hemengo gauzez hitz egitean adierazten duten segurtasun xalo hura ez da inoiz gurea izanen. Hemengo errituak, usadioak, ohiturak, pasadizoak, ez dira berdin izanen guk kontatzen baditugu; hemengo esamolde eta
|
hitz
bereziak gure ahotsetan desegokiago entzuten dira. Hemen irmo eta mugiezin hori ez da gurea.
|
|
|
Girixtino ortodoxoek ere sineste bera dute, edo bertsua segurik ba. Ama Birjinaren zerurat altxatzea ez dute haatik arras hitz berekin aipatzen,
|
hitz
berezi bat erabiltzen dute, Mariaren lokartzea nolazpait, loak hartzea erran ginezake berdin beharbada, frantsesez" dormition" erraiten zaiona.
|
|
2016
|
|
|
aditzondoak, erakusleak, denbora esapideak eta
|
hitz
bereziak.
|
|
|
|
Hitz
berezia (k): ohi ikasle ohia
|
|
|
Garaidik
|
hitz
berezi bat erabiltzen du jarraitu behar dituzten pertsonak izendatzeko: –zomorroak?
|
|
|
Honelako liburu handi batek argitalpen prozesuan izaten dituen eragozpenak nahiz beste zenbait jakingarri tekniko ere eman zizkigun jakitera, esaterako, nola antolatuta dagoen, bertako oharrek duten garrantzia, aurkibide egokiak izatearen onura,
|
hitz
bereziei buruzko euskarako hiztegi apropos bat bertan eskaintzea eta abar luzea.
|
|
|
Hizkuntza batzuek, egia da, badute, gizaki? kontzeptua adierazteko
|
hitz
berezirik. Alemanak, adibidez, Mann, gizona, ren ondoan badu Mensch (edonola ere berau ere Mann etik eratorria), edota georgierak (katzi/ adamiani), baina ingelesak, espainolak, frantsesak, italierak eta errusierak, aldiz, ez, eta hortik ez dator, nahitaezko ondoriotzat, Koldo Mitxelenak berak aspaldian argi eta garbi salatu zuenez, emakumezkoen aurkako bereizkeriarik bat ere.
|
|
|
Honako hizkuntza baliabide hauek bete dezakete denbora deiktiko funtzioa: aditzaren denbora, aditzondoak, erakusleak, denbora esapideak eta
|
hitz
bereziak.
|