|
2001
|
|
|
Dilige et quod vis fac. Eta diligo
|
hitzak
beragan duela bere etimologiaz ‘aukeratzea’, berariaz azpimarratzen du Tomas Akinotar Santuak: " ’Dilectio’ ak ‘amor’ en gainetik aurreaukeraketa suposatzen du, hitzak berak erakusten duenez." 20 Erich Frommek, berriz, askatasunez/ askatasunean bakarrik maita daitekeela esaten du21 Baina ez batak, ez besteak, ez du ipintzen askatasuna eta ezagumena erro den gogo maitarian bertan, gizakiaren potentzietan baizik.
|
|
|
Eta diligo hitzak beragan duela bere etimologiaz ‘aukeratzea’, berariaz azpimarratzen du Tomas Akinotar Santuak: " ’Dilectio’ ak ‘amor’ en gainetik aurreaukeraketa suposatzen du,
|
hitzak
berak erakusten duenez." 20 Erich Frommek, berriz, askatasunez/ askatasunean bakarrik maita daitekeela esaten du21 Baina ez batak, ez besteak, ez du ipintzen askatasuna eta ezagumena erro den gogo maitarian bertan, gizakiaren potentzietan baizik.
|
|
|
Baina benetako kristau ona zen, besterik ez. Haren
|
hitzak
bere giza gogo sakon eta zuzenaren adierazle ziren, nire iritziz. Bere gogo muinean Jaungoikoa badela zekien, hantxe bertan.
|
|
2004
|
|
|
nire gorputzaz izan dezakedan hautemateari begiratuz, alde batetik, eta niregandik kanpoko munduaz izan dezakedan hautemateari, bestetik. Begira dezagun, bada, nola agertzen duen bere
|
hitzetan
bere lehen urratsa.
|
|
|
Edo beste era batean esanda, izenek ez dituzte objektuak irudikatzen perpausek gertakariak irudikatzen dituzten modu berean. Eta ‘irudikatu’
|
hitza
bere zentzurik orokorrenean hartu dugu orain," irudiztatu"," ordezkatu"," antzeztu"," (ber) aurkeztu"," adierazi" adierak biltzen dituela. Perpausen irudikatzearen eta izenen ordezkatzearen arteko bereizketaz jabetzen hasteko gogoan izan behar dugu, hizkuntza ez dela hitzen multzoa, ez dela hitzen osotasuna (ez dela daitezkeen hitz guztien bilduma, alegia), perpaus guztien multzoa baizik.
|
|
|
Jesus ez zen isildu, hainbatetan isilik geratu bazen ere. Haren
|
hitzek
bere isiltasunaren argitan egiten dute argi. Halaber, Haren isiluneak bere hitzen itzalean ematen dute itzala.
|
|
2005
|
|
|
Zuzenbide jainkotiar eta borondatezkoa zer den, egoki ulertzen dugu
|
hitzetik
bertatik, hau da, jatorria Jainkoaren borondatean daukana. Zuzenbide naturaletik bereizten da, hori jainkotiar izatera iritsi badaiteke ere.
|
|
|
1 Zuzenbide jainkotiar eta borondatezkoa zer den, egoki ulertzen dugu
|
hitzetik
bertatik, hau da, jatorria Jainkoaren borondatean daukana. Zuzenbide naturaletik bereizten da, hori jainkotiar izatera iritsi badaiteke ere.
|
|
2006
|
|
|
Baina, gaude, hitz egiten ikasten bainoago, hitzak esaten irakasten zitzaiola gazteari, alegia,
|
hitzak
bere kabuz lotzen eta tolesten bainoago, esan behar ziren hitzak esaten irakasten zitzaiola106 Aedoen izenean ere (aeidoj) biltzen da bereizketa semantiko hau: aei aurrizkiak betiko edo amaitzen ez diren —aldatzen ez diren— gauzak adierazten du eta, beraz, aedoak izan, ziren gertakariak kantatzen zituen, aedoa hitzen esalea (muon rhthr) besterik ez zen, mitoen (Uoj) narratzailea, inondik ez arrazoien (logoj) emailea.
|
|
|
[5] Etikan egiazko arau orokorrak ematea merezimendu txikia da benetan. Bertute moralak gomendatzen dituen edonor ez doa
|
hitzetan
bertan dagoenetik harantzago. ‘Karitate' hitza asmatu eta zentzu onean erabiltzen duen jendeak modu argiagoan eta eraginkorragoan irakatsi du ‘izan zaitez karitatetsua' araua edozein legegilek edo profetak baino, zeinak bere idazkietan horrelako maxima sartu behar baitu.
|
|
2007
|
|
|
parteen nahasketa orekatua. Helendar demokraziaren historiaren hasieran isonomia (isono/ na) kontzeptua agertzen bada, medikuntzaren tradizioan isomoiria (iso/ ioiria) adiera erabiltzen zen osasuntsu dagoen gorputzaren elementuen arteko neurria esateko684 Maila txikiagoan, tradizio historiko hain luzean barrena, herritarraren jarrera aratza (kalojkagaSoç) adierazteko erabili izan zen arete (areth)
|
hitza
bera ere antzinako terminologia medikoan agertzen da685.
|
|
|
ikuskariaren indarraz jakitun zen161 Helendarren kultura edertasunaren kultura zen: kalokagaia da adiera, edertasuna eta gorentasuna —politikoa zein etikoa—
|
hitz
berean biltzen dira162 Helendarren kultura pertsuasioaren kultura zen, psikagogiaren kultura, Platonek esango zuen legez, teatroaren boterea (eatroKratia163) edo dramatizazioaren indarra164 azken muturreraino eramaten jakin zuen kultura. Horregatik, argudioen bidezko frogapena garai hartan bertan hasten ari bazen ere, irudiaren eta ikuskizunaren bidezko adierazpenak (eptdetXtjy6 indar osoa zeukan —edukiko zuen gerora ere—.
|
|
|
Teknika edo arteak loraldi nabarmena izan zuen Arkaismoan. Garai hartan sofia
|
hitzak
berak trebetasun fisikoa adierazten zuen, eta ez, artean, jakintza intelektuala16 Aurrerapenaren helburu eta ahaleginak onarpen kultural zabala izan zuen; politikak ere zeregina izan zuen teknikaren loraldi hartan: Solonek ofizioak gararazi zituen; Periklesek Anaxagoras deitu zuen bere ondora17..
|
|
2009
|
|
|
Paul Ree oker dabil, ingelesak bezala, jatorri linealak deskribatu nahian —moralaren historia osoa, adibidez, baliagarritasun funtzioaren arabera soilik ordenatuz:
|
hitzek
bere zentzua gorde izan balute bezala, desioek norabidea, ideiek logika; esan eta nahi izan diren gauzen munduak inbasioak, borrokak, lapurretak, mozorroak, zuhurkeriak ezagutu izan ez balitu bezala. Hortik bada, genealogiak, ezinbestez, tentuz ibiltzeko duen beharra:
|
|
|
Saderen lanetan, episteme klasikoaren mugetan.
|
Hitzak
bere esparruan gauza izaera, materialezko zerbaiten izaera hartzen du, agerraraztea baitu xedea eta, gainera, desiraren hamaika itzuli eta biraketa horiek izendatzea duelako betebehar. Egia da ahalegin horretan bertan agertzen dela ordezkapenaren eredu klasikoa bera ere; baina, aldi berean, bere mugatasunak agerian utziko dituen froga gainditu du.
|
|
|
Galdera horrek barregura sorrarazten omen dio orain, baina galdera bera Ursprung aren bilaketaren adibide iruditzen zaio.
|
Hitz
bera erabiltzen du, pixka bat geroxeago, Paul Ree ren lana kalifikatzeko7 Gero, Gizatiarra, gizatiarregia liburuarekin hasitako azterketa bereziki nietzschetarrak aipatzen ditu eta haiek kalifikatzerakoan Herkunfthypothesen hitza erabiltzen du. Alabaina, hemen, Herkunft hitzaren erabilera ez da inolaz ere arbitrarioa:
|
|
|
Bertzalde, eta laburbilduz, azkenekoz, subjektu
|
hitzak
berak atzean daraman zamak Lehen Modernitatearen zereginarekin bat egiten du. Bien atzean ezkutatzen baita zerbait finkoaren nahia, gura, beharra.
|
|
2010
|
|
|
Beste batzuetan, aldiz, bestelako esangurekin erabiltzen da. Hori dela eta, komeni da
|
hitza
bera azaltzea, eta, horrekin batera, zuzenbidea eta legea konparatzea. Nolanahi den ere, hori baino lehenago, honako ohartarazpen hau egin beharra dago:
|
|
|
" ius" eta" iniuria" elkarren kontrakoak dira," ius" delako justua edo zuzena dena. Hortaz, argi dago justiziatik hartzen duela bere izena justua edo zuzena denak; arrazoi berberaren ondorioz," ius"
|
hitzak
bere jatorri etimologikoa izan dezake justu eta justizia hitzetan.
|
|
2011
|
|
|
Logosak naturatik askatzen du gizakia baina polisari kateaturik uzten du Prometeo gizagaixoa, harkaitzari loturik adimenaren aztoreak erraiak jaten dizkiola. Mitotik askaturiko gizakia politiko bihurtzen da hitza da orain gurdi eta gurdizain
|
hitza
bere buruari dagokio, eta bere burua elikatzen du. Presokratikoek gauza ororen printzipioa bilatzen zuten, hitzaren eta logosaren ikuspegi bateratua, baina erraiak aterako zizkien aztorea elikatu zuten zatikatze eta atalkatze logikoaren bidea badena osorik izanik, logos/ hitzak ez baitezake zatikaturik baino adierazi, argia maite duenak ilunari dio beldur gauzak ulertu nahiak berekin du zerbait ulertu ezina.
|
|
2014
|
|
|
Ez al da hori gorputz arrotz gogaikarri baten aurrean egoak sentitzen dituen higuin eta atsekabe funtsezkoenak? Erraz imajina dezakegu skinhead neonazi bat
|
hitz
berak esaten turkiar Gastarbeiter akitu bati... 7.
|
|
|
Wagnerrek hautatutako formak leku guztietatik egiten du ihes. Berak konposatu zuen musika eta testua;
|
hitzak
bereak dira, musikaz ehundutako hitzak lan beraren parte dira. Hitzez egindako mito bat da; eta musikak berak, soinuzko testuan, istorio bera kontatzen du.
|
|
2022
|
|
|
Gainezka eta ahituta den mundua amaitu gabe uztea. Horrela, bada, filosofia irakastea keinuarekin berarekin eta
|
hitzarekin
berarekin hutsuneak uztea dela uste dut. Filosofia irakastea gonbidapen bat da.
|