|
2000
|
|
|
Eta, hala, hura Baionarat itzuli zelarik —non, derradan bide batez, handik gutirat hil baitzen—, liburua gainetik behatzen hasi eta... ikusi ez nituen, bada, bat batean, ohar haiek, hainbat orritan eginak! Gehienetan marra bat zen, paragrafo baten goiti beheitikoa hartzen zuena, eta orrialdearen ezkerreko bazterrean —in margine— trazatua; ezkerretarago, berriz, marratik harat,
|
hitz
bakar bat, maiuskulaz: EZ.
|
|
|
Eta ez ote da horregatik keinua anitz koloretako fletxa, kolore bakoitzean arrazoin bat eraman lezakeena, eta ez ote du fletxa jaurtikitzaileak kolpean jotzen xedea eta helmuga, halako moldez, non keinua ikusten duenak ere kolpetik uler bailezake guztia, keinuaren azpian egon litezkeen ñabardurak eta bertze korapilo guztiak ere bat batean deskorapilatu balira bezala? Eta ez ote da, ondorez, mezurik bizkorrena eta eraginkorrena keinua, zeren
|
hitz
bakar batez —keinuaren hitz bakarraz— guztia signifika baitezake, erabili gabe, hartarakotz, bertzela erabili ohi ditugun hitzak eta eleak, zeinek, aldi berean, bertze mila hitzen beharra izan ohi baitute usu, haien argitzeko eta esplikatzeko. Baina, baldin oraintxe erran badizut ezen keinuak ez duela hitzen beharrik, zer nabilkizu ni orain hemen keinuei buruz hitz eta pitz, jaun André?
|
|
|
Ez dakit nork erran zuen —poetaren batek zuen, segur: Plauto ote zen? — ezen bizitzako amets zuela mundua
|
hitz
bakar batez adieraztea, mundua hitz bihur zedin amoreakatik, eta nago ezen Villagrandeko dukea kasik heldu zela poeta haren ametsa betetzeko punturat, bere zera haiekin guztiekin, nahiz eta keinu batekin errematatu behar izan zuen bere erretolika... Eta hala izan ez bazen ere, berdin, zeren, ulertu, guztiok ulertu baikenion bederen.
|
|
|
Eta aitak amari erran zizkion hondar hitzak oroitu nituen: ...; Iduria ongi zaintzen dut nik, Graziana, sehiek eta menekoek didaten errespetua eta begirunea lekuko; eta bertze zer horiek, berriz... horiek jendearen asmakizunak dira eta atso zaharren erran merranak..." Ez dakit zergatik, baina ez nizkion aitari hitz haiek sinetsi... zeren eta bertze fabore haiek bainituen buruan, eta hiru hitz haiek arras betetzen zuten ene buru barrena, kontsolamenduzko
|
hitz
bakar batendako ere tokirik uzten ez zutela... Eta bai, banekien zer nolakoak izan zitezkeen bertze fabore haiek, kontu haiek ordu arte kezkatu eta antsiatu ez ninduten arren, osaba Joanikoten munduarekin eta jaun Marcelenarekin aski eta sobera nuelako artean, bertze nonbait erran dizudan bezala...
|
|
|
Ondoan jarri nintzaion, ohe gainean, baina nire aita su sasikoak makinatxoa nire eskuetara ekartzea baizik ez zuen lortu.
|
Hitz
bakar bat ere ez.
|
|
2002
|
|
|
Nire arreba hori ez da ni bezalakoa, zeharo bestelakoa da. Oso serioa eta zuhurra da, ez du ia inoiz irribarre egiten (eta inoiz ez barrerik), eta zerbait garrantzitsua adierazi behar ez badu
|
hitz
bakar bat ere ez esatea hartu du arautzat. Bestalde, ez du inoiz elkarrizketa inozorik entzuten eta ezta arrazoizko kontuak ez direnak ere.
|
|
|
–izan zen Pertseoren lantua?. Ez naiz bere aurrean
|
hitz
bakar bat esatera ausartuko.
|
|
2003
|
|
|
Horregatik baztertu zuen bigarren zinta.
|
Hitz
bakar bat ere ez zuen transkribatu. Hirugarren etxean grabatutako zinta hartu zuen gero.
|
|
|
Aurpegi batekin edo ahotsarekin nahas zaitezke (aireportuan behinola emakume arrotz batek besarkatu ninduen, bere senarrarekin nahasten ninduela, eta ulertzen ez nion
|
hitz
bakar bat errepikatzen zidan belarrira, gingila musukatuz, barkazioa eskatuz edo), keinu batek edo begirada batek ere zalantzaz bete dezake zure barrena (badaude listua birritan irenstera behartzen gaituzten begiradak eta zerbait urruna gogoratzen digutelako asaldatzen gaituzten imintzioak), baina horiek baino sakonagoa, pertsonalagoa da idazle batek urteetan landu duen idazteko modua, idazkera h...
|
|
|
" Hamaika!":
|
hitz
bakar bat, zigorraren negutik eskuzabaltasunaren udaberrira ninderamana, ai, Joanma!
|
|
2004
|
|
|
Zer erakusten du ordea hizkuntzen azterketak? Hizkuntza bakoitzak bere gisara banatu duela koloreen sailla; eta herri batek bereziki izendatu nahi izan dituen kolore batzuk, beste hizkuntza batek
|
hitz
bakar batez izendatu dituela; edo alderantziz. Zergatik?
|
|
|
Ez zuen asko behar izaten Romanek hegan hasteko.
|
Hitz
bakar bat, batzuetan. Egun hartan" luma" hitza izan zen hegalak jantzi zizkiona.
|
|
|
Aitak harrizko aurpegierarekin entzun zituen nik negar zotinek desitxuraturiko ahotsaz eta zezelka esaten nituenak. Nire bakarrizketa luzean zehar ez zuen
|
hitz
bakar bat ere atera. Ezta keinurik ñimiñoena ere, haserrea edo ulertzea, amorrua edo errukia adieraz zezakeenik.
|
|
2007
|
|
|
Duela hilabete, karrera garrantzitsuak irabazten zituenean, dena zen laudorioa eta goraipamena. Orain, aldiz, inork ez du Ibonen aldeko
|
hitz
bakar bat ere esaten. Ez al da kontraesana?
|
|
|
Baina bazkaloste hartako lo kuluxkan senarra ez zen beti bezala isilik gelditu: hitz bat esan zuen,
|
hitz
bakar bat. Munduan dauden beste hitz guztiak baztertu, eta Sandra esan zuen senarrak.
|
|
2008
|
|
|
Jaitsi zen zalditik, begiratu zizkion hankak, eta ohartu zenean ezen atzeko hanketako bati ferra falta zitzaiola, baita hanka azpian odol arrasto bat zuela ere, oroitu ere, oroitu zuen, beharbada, une hartan, bizpahiru legoa lehenago aurkitutako paraje legartsu batean zaldiak izandako irristada, ia ia zaldizkoa zaldi gainetik bota zuena?, arrebaren komentura joatea erabaki zuen. Gizonak bazuen joera bat, besteengandik nabarmentzen zuena; esan nahi baita
|
hitz
bakar batek laburbil zezakeela haren izaera: arauzaletasuna, arauzalekeriatzat ere har zitekeena?
|
|
|
Silverrek berak ere, jaten ari zela, Flint Kapitaina sorbaldan zuela, ez zuen gaitzespen
|
hitz
bakar bat esan bere kideen zabarkeriaren aurrean. Eta horrek harritu ninduen gehien, orduan bezain azeri sekula ez zuela jokatu iruditzen baitzitzaidan.
|
|
|
Hona sartu naizenean nire postua uzteko asmotan nintzen. Ez nuen uste mister Trelawneyk
|
hitz
bakar bat entzungo zidanik.
|
|
|
Agure gizajoa! Ez zen bere ezpainetatik harridura, kexa, beldur edota etsipenezko
|
hitz
bakar bat ere atera gure arazoen hasieratik orain enbor etxean hiltzeko etzan genuen arte. Troiar bat bezala egon zen galerian bere koltxoiaren atzean jarrita; txintik atera gabe bete zuen agindutako guztia, leialki eta ondo; gure taldeko zaharrena zen hogeiren bat urteko aldeagatik; eta hari tokatu behar hiltzea, zerbitzari zahar, bekozkodun, esaneko hari!
|
|
|
–Etxekoei deitu behar genieke, esan nuen nik, eszenak zuen xarma apurra behin betiko zapuztuz. Ez genuen
|
hitz
bakar bat gehiago trukatu. Bi garagardoak ordaindu eta kalera atera ginen, hutsik zetorren taxi bat geratu eta saltoki handietara itzultzeko.
|
|
|
Jaitsi zen zalditik, begiratu zizkion hankak, eta ohartu zenean ezen atzeko hanketako bati ferra falta zitzaiola, baita hanka azpian odol arrasto bat zuela ere –oroitu ere, oroitu zuen, beharbada, une hartan, bizpahiru legoa lehenago aurkitutako paraje legartsu batean zaldiak izandako irristada, ia ia zaldizkoa zaldi gainetik bota zuena–, arrebaren komentura joatea erabaki zuen. Gizonak bazuen joera bat, besteengandik nabarmentzen zuena; esan nahi baita
|
hitz
bakar batek laburbil zezakeela haren izaera: arauzaletasuna, arauzalekeriatzat ere har zitekeena... jakin ez domingotarra halakoa ote zen berez, edo bere ofizioagatik ote zen:
|
|
2009
|
|
|
Horrela, erdizka baino ulertzen ez diren baina erabat bustitzen duten hitz horien ostean, egiten da isiltasuna Amaiaren egongelan barrena. Musika aparatuak argi urdinez eta
|
hitz
bakar batez adierazten du egoeraren nondik norakoa: END. Aste osoko nekadura (eta mingostasuna) jausi zaio Amaiari sorbalda gainera.
|
|
|
Primeran!, erantzun zion Amaiak,
|
hitz
bakar batez osatutako azken mailean.
|
|
|
Erratuta nengoen. Eskuetan neukan argazki kamerari begiratu eta bete zuen, luze eginez
|
hitz
bakar baten bidea.
|
|
|
berak ez zuela agintzeko balio, are gutxiago agindua izateko, eta bazekien, ondorioz, handixe etor zekizkiokeela problemak eta buruhausteak; ez zebilen oker, bere gainean baitzuen konpainiako sarjentua, gizon estu bezain arbitrarioa, soldaduak lehertu arte derrigortzen zituena; gorpuzkera lerdena zuen, bizkar zabal zutekoa eta lepo sendokoa, burua ere tente?, aste gorrian behar bezala zaintzen zuena, ardo tantarik ere probatu gabe ia; igandeetan, baina, aste osokoak edaten zituelako edo, sekulako mozkorrak harrapatzen zituen; badirudi mozkorraldi haietako batean, kantinatik barrakoira itultzeko bidean zegoela, basoko enbor bat jo zuela, betean jo ere, hortz bat galtzerainoko talkan; horregatik, soldadu guztiek Besatroncos deitzen zioten, edo Diente de Oro, galdutako hortzaren lekuan urrezko bat jarri baitzioten, irri egiten zuenean edo ahoa irekitzen zuenean nabarmentzen zitzaiona; gizonak bazuen, halere, beste izen bat, soldaduek beste biak baino maizago erabiltzen zutena: Putakumea, maiuskulaz?, haren izaera eta haren nortasuna
|
hitz
bakar batez definitzeko ez baitzegoen, antza, hitz egokiagorik hiztegian; hain zuen espiritu militarra barneraturik, non, konpainiaren kargua eta ardura hartzen zuenean, egunaren hogeita lau orduetan egoten baitzen soldaduei begia gainetik kendu gabe, haien potroei atxikitako potrozorri bat bezala, haien akatsak azpimarratzen? ¿ qué modo de desfilar es ése?, ¡ el pecho fuera, como María Guer... , edo haiei burla egiten? ¡ con maricas así, hasta los moros nos darán al fin por culo!?
|
|
|
Joan ziren, bada, handik gutxira, orbetarrak, Domingorekin Ada utzita; hartu zuen gaixoak medikuak eman ziòn lasaigarria, eta baretu zitzaion mina?; lasaigarriak burua moteltzen zion, bai, baina ez blokeatzen, minezko minak bezala; esan nahi baita Domingo pentsatzeko moduan zegoela; ez zuen asko pentsatu beharrik, gainera, haren pentsamendua
|
hitz
bakar batek laburbil baitzezakeen, ausaz: –eskua?, hitza den pentsamendua eta pentsamendua den hitza, hitza bete esku eta pentsamendua bete esku:
|
|
|
Une hartan atariko argiaren parean zeuden, eta Maria Bibianak ongi bai ongi ikusi ahal izan zuen Teofilo Mariaren aurpegieran hurrengo hamar hamaika segundoetan izan zèn aldaketa, masaileko giharren nolabaiteko zurruntasunetik irririk zabalenaren arintasuneraino eraman zuena, baita
|
hitz
bakar bat esatera ere:
|
|
|
Hitz bat?
|
hitz
bakar bat, ezpata bat bezala, Reginari sabela erdibitu ziona: erdibitu zion lurra, erdibitu zion arnasa, erdibitu zion erdigunea.
|
|
|
Ese lunar que tienes cielito lindo? Musika airean gelditzen da eta
|
hitz
bakar bat entzutea nahikoa da ahaztuta uste zenuen melodia gogora ekartzeko, barruan dituzun notak berpizteko.
|
|
|
Solas molas luzeak eta iruzkin mamitsuak eraikitzen zituen haien haritik. Aldi hartan,
|
hitz
bakar bat ere ez zion gehitu nire kontakizunari.
|
|
|
–Ezkutaria?.
|
Hitz
bakar bat, gehiago ez zuen behar izan ni tronutik beheratzeko. Bat bateko izuak jota, ahuspez jarri nintzen lokatzaren gainean.
|
|
|
Nire eskuek bazekiten zer zen hurkoari bizia kentzea. Eta hala ere,
|
hitz
bakar bat ere ez zen jalgi nire ahotik.
|
|
|
Lepoa moztu zieten gillotinarekin La Santé ko patioan bertan, goizaldean, La Marseillese kantatzen zuten bitartean. Higinia Luzek entzungo zuen, besteek bezala, ereserkia erdibitua, harik eta hitz bat,
|
hitz
bakar bat, zintzilik geratu zen arte, La Santén. Gero, gillotinak zuraren kontra egiten duen hotsa.
|
|
|
Une hartan atariko argiaren parean zeuden, eta Maria Bibianak ongi bai ongi ikusi ahal izan zuen Teofilo Mariaren aurpegieran hurrengo hamar hamaika segundoetan izan zèn aldaketa, masaileko giharren nolabaiteko zurruntasunetik irririk zabalenaren arintasuneraino eraman zuena, baita
|
hitz
bakar bat esatera ere:
|
|
|
Hitz bat...
|
hitz
bakar bat, ezpata bat bezala, Reginari sabela erdibitu ziona: erdibitu zion lurra, erdibitu zion arnasa, erdibitu zion erdigunea.
|
|
|
armadaren egitura bertikal hierarkikoaz, azken batean; Domingok bazekien, edo sumatzen zuen –sumatu baino gehiago ere bai, beharbada– berak ez zuela agintzeko balio, are gutxiago agindua izateko, eta bazekien, ondorioz, handixe etor zekizkiokeela problemak eta buruhausteak; ez zebilen oker, bere gainean baitzuen konpainiako sarjentua, gizon estu bezain arbitrarioa, soldaduak lehertu arte derrigortzen zituena; gorpuzkera lerdena zuen –bizkar zabal zutekoa eta lepo sendokoa, burua ere tente–, aste gorrian behar bezala zaintzen zuena, ardo tantarik ere probatu gabe ia; igandeetan, baina, aste osokoak edaten zituelako edo, sekulako mozkorrak harrapatzen zituen; badirudi mozkorraldi haietako batean, kantinatik barrakoira itultzeko bidean zegoela, basoko enbor bat jo zuela, betean jo ere, hortz bat galtzerainoko talkan; horregatik, soldadu guztiek Besatroncos deitzen zioten, edo Diente de Oro, galdutako hortzaren lekuan urrezko bat jarri baitzioten, irri egiten zuenean edo ahoa irekitzen zuenean nabarmentzen zitzaiona; gizonak bazuen, halere, beste izen bat, soldaduek beste biak baino maizago erabiltzen zutena: Putakumea –maiuskulaz–, haren izaera eta haren nortasuna
|
hitz
bakar batez definitzeko ez baitzegoen, antza, hitz egokiagorik hiztegian; hain zuen espiritu militarra barneraturik, non, konpainiaren kargua eta ardura hartzen zuenean, egunaren hogeita lau orduetan egoten baitzen soldaduei begia gainetik kendu gabe, haien potroei atxikitako potrozorri bat bezala, haien akatsak azpimarratzen – ¿ qué modo de desfilar es ése?, ¡ el pecho fuera, como Marí... sarjentu galoiarekin batera, soldaduen gainetik egoteko arrazoitzat zituen bere ezaugarri haiek guztiak, halako moldez, non, soldadu erreserba berri bat zetorkion bakoitzean, hasberriei bere abileziak erakusteko beharra nagusitzen baitzitzaion, baita Domingo eta bere kideak iritsi zirenean ere; hala, sarjentuak, eguzki galdak bazterrak astintzen zituèn uda bukaera hartako egun ezin beroago batean –Domingo eta bere kideak kanpamentura iritsi eta handik hilabetera edo–, konpainia instrukziorako zelaiunean bildu, soldaduei sutsu mintzatu –" Aberriak gorputz arinak behar ditu, behar bezala defendatuko dutenak:
|
|
|
Joan ziren, bada, handik gutxira, orbetarrak, Domingorekin Ada utzita; hartu zuen gaixoak medikuak eman ziòn lasaigarria, eta baretu zitzaion mina...; lasaigarriak burua moteltzen zion, bai, baina ez blokeatzen, minezko minak bezala; esan nahi baita Domingo pentsatzeko moduan zegoela; ez zuen asko pentsatu beharrik, gainera, haren pentsamendua
|
hitz
bakar batek laburbil baitzezakeen, ausaz: " eskua", hitza den pentsamendua eta pentsamendua den hitza, hitza bete esku eta pentsamendua bete esku:
|
|
2010
|
|
|
bai erraza ingelesa azken finean!
|
Hitz
bakar batek egiten zitzaion ihes: sank.
|
|
2011
|
|
|
Errientak objektu hori ematen zioan katalanez hitz egiten zuen lehen haurrari.
|
Hitz
bakar bat nahikoa zuan. Gaitzetsitako hizkuntzaren eta hura hitz egin izanak eragindako lotsaren ikurra zuan objektu hori eta zehazki zera adierazten zian:
|
|
2012
|
|
|
Antzeman zuen nire harridura, eta berehala, sakelatik botila bat atera, eta niretzat apropos ekarritako edari goxo zurrutada bat eman zidan. Edan, eta lurrean eseri nintzen, eta neure onera ekarri ninduen arren, denbora puska bat behar izan nuen hari
|
hitz
bakar bat esan ahal izateko.
|
|
|
Esadazu hitz bat!
|
Hitz
bakar bat!
|
|
|
Orduan, elkarri kontatu zizkioten bizitza urrun hartako gertakari txikiak, zeinaren plazerak eta malenkoniak,
|
hitz
bakar batean, laburbildu berriak baitzituzten. Leon aihen xurizko sehaskaz oroitzen zen, Emmak janzten zituen soinekoez, haren gelako altzariez, haren etxe osoaz.
|
|
|
ez nauzula salduko. Oraindik ez dut ikusi, baina ziur nago, aspaldi maite izan nuen emakume bat ezagutu dut zure potret horretan... etzaiozula niri buruz
|
hitz
bakar bat ere esan; galdetzen badizu, gaizki esan nitaz.
|
|
2013
|
|
|
Arratsalde hartan Ibairen etxe azpitik pasatu nintzenean, atariko atea irekita zegoela ikusi nuenean, barrura bultzatu ninduen indar batek. Ez nion
|
hitz
bakar bat ere esaten utzi. Nik egin nuen guztia:
|
|
|
Bitartean, Kokkozko Kasinotik ez oso urruti, Gorojovaia kaleko 64 zenbakian, Rasputinen etxean, egunero bezala jende mordoa pilatzen zen ate sarreran eta harrera gelan staretz estimatuaren zain. Jendeak aspalditik zekien nahikoa zela Rasputinen
|
hitz
bakar bat, aholku bat, keinu soil bat, nahi zena, desio zena, behar zena lortzeko. Rasputinek jendeari laguntzen zion, jendea sendatzen zuen, lana ematen zion edonori, kargu politiko altuak lor zitzakeen, lanpostu bikainak?
|
|
|
Hondar erran hura?
|
hitz
bakar batek eta eten puntu batzuek osatua, izan zen Raissak Abdel Haqqengandik jaso zuèn lehen eta azken mehatxua.
|
|
|
Pare bat eserleku aurrerago, sailkatu ezin zuen hizkuntza batean mintzo zen bikote bat aurkitu zuen. Nik entzun niezaien saiatu zen, baina ez nuen haien mintzairan
|
hitz
bakar bat ere atzematerik lortu. –Neska kalakari amorratua da, ez da isiltzen, derrigor entzun behar diozu?, esaten zidan Marenek.
|
|
|
Tostatik lokarriak kendu zizkiotelarik, bi galerianoren artean garraiatu zuten ontziko barberaren gelaxkara. Tarte horretan guztian
|
hitz
bakar bat ere ez zen aditu galera osoan.
|
|
|
erregu gutun baten bitartez Madrilera joan ziren, Carlos Bueren epailearen aurrean poliziari deklarazioa hartzera, hura ez zelako joaten Baionara. Amedok ez zuen
|
hitz
bakar bat ere egin. Baina Baionako epaileek helarazitako informazioekin Amedoren kontrako auzibidea irekitzeko eskatu zion Buerenek Espainiako Auzitegi Nazionalari.
|
|
2014
|
|
|
...sexualaz esaten dutena esaten dutela, esperientziak erakutsi dizulako eufemismorik gabe aginterazko esaldi labur baten bitartez zure desira adierazi duzunetan ia beti jarrera berbera erakutsi izan dutela parean zenituenek, diplomazia eta disimulu maila ezberdinekin, jakina, baina azken buruan ia denek salbuespenik gabe izu larrituta kaka praketan eginda egin dizutela hanka, finean, gaua amaitzean,
|
hitz
bakar batekin definitzeko gaitza den zerbait sentitzeko, alegia, dogma aldaezintzat jotzen zenituen zeure buruaren aspektuak ezeztatzera behartzen zaituzten kontraesanez jabetzen zarenean, sabelean zabaltzen zaizun zulo ikaragarriaren antzeko bertigoa sumatzeko, beraien etxeetako oheetan lo hartu ezinda bueltaka burua bakarka astintzen dihardutelarik edo hurrengo diskotekan barbie babesgaberen ba...
|
|
|
zu idazteaz soilik ardura zaitez. Orduz geroztik, ez du
|
hitz
bakar bat ere idatzi.
|
|
|
Hiru segundoko begirada eskaini diote elkarri.
|
Hitz
bakar bat ere ez. Agian, itzulerek ez dutelako hitzik ekarri behar.
|
|
|
Itxura gogor eta tristeko gizon bat zen, berrogei bat urtekoa edo zaharragoa. Ezagun zen haren bizitza osoa
|
hitz
bakar batean laburbiltzen zela: borroka.
|
|
|
Sangarrek, haren alboan ipinita,
|
hitz
bakar bat baino ez zuen jaulki:
|
|
2015
|
|
|
Auto barruan hain argi ikusten nuen plana
|
hitz
bakar batez deuseztatu dut, edo, hobeto esanda, berez erre da Sarahren zigarroa ikusi orduko. Patuak bere plana duela hartu dut gogoan, ezin dudala erabaki propiorik hartu puntu honetara ailegatuta.
|
|
|
Hala, politikari buruz jardun zuten, eta Lily mahai zapi gaineko hostoari begira egon zen; eta Ramsay andreak bi gizonen esku utzi zuen eztabaida, solasaldi harekin zergatik aspertzen zen pentsatzen, eta mahaiaren beste puntako senarrari begira, hark zerbait noiz esango desiratzen.
|
Hitz
bakar bat, zioen bere artean. Haren hitz bakar batekin alde handia antzemango zen.
|
|
|
Hitz bakar bat, zioen bere artean. Haren
|
hitz
bakar batekin alde handia antzemango zen. Hark gauzen muinari heltzen zion.
|
|
|
Nagibekiko susmoa, Doaiarekiko kezka?
|
Hitz
bakar batez adieraztearren: ezinegona, kras kras, ezinbizia.
|
|
|
Ez baitut nahi hitz bat baizik:
|
hitz
bakar bat,
|
|
|
onomatopeikoez gain? ez dago
|
hitz
bakar bat ere, eta hitz gabezia horrexek balio lezake filmetan ere hitzek duten pisua ilustratzeko. Hitzek eta musikak, pelikuletan, askotan behintzat, funtzio horixe betetzen dute, ez gaitezen engaina:
|
|
|
Aita amek bajutik egiten zuten berba elkarrekin, bekozkoa ilun. Harrezkero etxe hartan ez zen politikaz
|
hitz
bakar bat ere entzun, baina Julienek ia nahiago zituen lehengo ika mika zaratatsuak, handik aurrerako hileta giro goibela baino. Hutsune handia geratu zen etxean Jabier joan zenean.
|
|
|
Egia esan, bidean gertatutakoa sinestezina iruditzen zait, zentzugabekeria hutsa, eta ez dut nahi emazteak pentsatzerik berriro ere zurrutean hasi naizela, bereiztear egon ginen garai mingarri hartan bezala, orain dela bost urte. Ondo dakit tankera horretako
|
hitz
bakar bat esateak lehengo mesfidantza berritu eta gaur arteko ahalegin guztiak zapuztuko lituzkeela. Hortaz, autopistako kontua ahaztu eta tentuz jokatzea erabaki dut.
|
|
|
–
|
Hitz
bakar batean: zu bezalakoak, Karlos?
|
|
2016
|
|
|
Bidaia osoa
|
hitz
bakar bat ere esan gabe joan gara. Ni muturtuta, eta bera goiko errotari bira eta bira dabilenaren aurpegi urdinduarekin.
|
|
|
«Eta esango al didazu, mesedez, zeintzuk diren ongiaren indar horiek?». Kopak, bertako guztiak harri eta zur eginda utziz,
|
hitz
bakar batez erantzun omen zion: «Stalin».
|
|
|
–Laburtu beharrean, hobe izango da osorik irakurtzea,
|
hitz
bakar bat ere galdu gabe. Merezi du, erantzun zuean Ruthek, anorakaren barruko poltsiko batetik orri batzuk ateratzen zituen bitartean.
|
|
|
Cromometría, amarillento, lactescente. Ez dut hitza zein den asmatzen, inoiz ez dut
|
hitz
bakar bat ere asmatu, baina entzuten dut ordea bihotz berria, punpaka zalapartaka, ebakuntza gela lehertu nahian, basazaldi baten bozkarioz. Eta nik orain badakit bihotz berriaren kolore hamaika letraduna, hamaika bizi dituena.
|
|
|
Ustez, ongi egiten zuen, aita inondik azaltzen ez zelako, eta, are, azaldu zenean, ihesi joan zelako emakume baten atzetik, berrogeita hamarrean. Alaba Kelen barnetegi ezinago garesti batean utzi zuen, inorekin
|
hitz
bakar bat ere egin gabe. Bitartekari baten bidez helarazi zion aita hark mezua Moritzi:
|
|
|
Oso ondo hartu ninduen, beti legez. Ez genuen
|
hitz
bakar bat ere egin garai zaharrei buruz, nahiz eta aspaldiko konplizitateari eusten geniola begi bistakoa izan...
|
|
|
Cervantesek berriz aipatu dezan esperoan pasatzen du nobela osoa mutil horrek. Baina bi zatiren, ehun eta hogeita sei kapituluren eta mila orri baino gehiagoren ostean, nobela amaitu, eta lur lanerako nahiz kalerako mutil horri buruz Cervantesek ez du
|
hitz
bakar bat ere gehitzen?.
|
|
2017
|
|
|
Nire erretolika entzuten egon ziren bi morroiak arreta handiz, poema on bat errezitatzen ari banintzaie bezala, bietako bat aspertzen hasi zen arte. Edalontzia lagunari eman zion, paparretik heldu zidan
|
hitz
bakar bat ere esan gabe, eta lurretik zentimetro batzuk altxatu ondoren ukabilkada arin bi eman zizkidan, crochet ikasi bi, posible da morroia profesionala izatea ere. Bi kolpeak eman ondoren, esku bakarrarekin harturik, eraman ninduen airean eta hormaren kontra utzi ninduen.
|
|
|
Uste gabe ere buruan izan ohi dugu gizartea, eta orobat gizadi osoa, beti aurrerantz doala, gero eta gehiago dakiela, gero eta hobeto bizi dela, baina nik kezka handiak ditut, ez ote den gero eta maltzurragoa, gero eta gaiztoagoa, bekaiztiagoa, handiguragoa, dirugoseagoa, lizunagoa... Bestela esanda, ez ote den gaurko gizakia, gaurko gizadia, lehenagokoa baino urrunago bizi Jainkoagandik, zintzotasunetik, onberatasun, erruki eta garbitasunetik, eta gero eta gertuago, hurrago, hurbilago, gaiztakeriatik, infernuko sugarretatik, ilunpeetatik...
|
hitz
bakar batez esanda: bekatutik.
|
|
|
ezin nian! Ezta
|
hitz
bakar bat ere! Eta ni tripak jaten, amorratuta, zer gertatu zen jakin nahian!
|
|
|
Eta psikanalistaren aurrean?
|
Hitz
bakar bat ere ahoskatuko nionetz, ni beldur.
|
|
2018
|
|
|
Hori esan eta hitz bakoitza ondo neurtuta jarraitu zuen erantzuten, behar baino
|
hitz
bakar bat gehiagok ere ihes egiten ez ziola zainduz bezala. Ordu laurden bat igarotakoan, ordea, lasaitu eta berezkotasunez erantzuten hasi zen.
|
|
|
–
|
Hitz
bakar batean. Kaltegarriak.
|
|
|
Pistola atera eta, edozein norabidetara korrika dabilen jende guztiaren artean jo-puntua ondo finkatzen ahaleginduz, Karlosenganantz zuzendu du armaren ahoa Ebbek. Geldi hor, egin nahi izan dio oihu, baina,
|
hitz
bakar bat ahoskatzeko beta izan aurretik, lasterka bizian errepidea zeharkatzeari ekin dio Karlosek. Kaka!
|
|
|
Neba gazteak ere ez. Zain dago neba nagusia, neba gaztea noiz ausartuko hitzen bat esatera,
|
hitz
bakar bat, prest dauzka ukabilak, itxita eta mahai gainean jarriak, hari muturra hausteko. Neba gazteak hitzik ere ez.
|
|
|
Harreman guzti guztiak biolentoak dira, bestea behartu eta bortxatu egiten baita, nahi gabe ere, horretara jarri gabe ere. Askotan
|
hitz
bakar bat nahikoa da; mespretxua, gutxiespena, umiliazioa, iseka, bazterketa, zapalkuntza, norgehiagoka, konpetentzia, bakardadea, ezaxola etengabea da, miseriak ez du etenik.
|
|
2019
|
|
|
Laster, erleak sasiamaren inguruan burrunbaka ibiltzen diren eguerdiko ordu epelean, nire maitea etorriko da.
|
Hitz
bakar bat esango du, eta nik hitz bakar batez erantzungo diot. Nigan hazi den guztia eskainiko diot.
|
|
|
Laster, erleak sasiamaren inguruan burrunbaka ibiltzen diren eguerdiko ordu epelean, nire maitea etorriko da. Hitz bakar bat esango du, eta nik
|
hitz
bakar batez erantzungo diot. Nigan hazi den guztia eskainiko diot.
|
|
|
Brouza atsekabetuta eta nahastuta geratu zen entzundakoarekin, eta hasieran ez zen gai izan
|
hitz
bakar bat ere jaulkitzeko, arnasestuka eta hortzak karraska; min bizi batek estutzen zion eztarria. Azkenik, gogamena bildu eta hitz batzuk topatzeko gauza izan zenean, alkimistari eskatu zion ekiteko berriz kontuari, asmatuko zuela, denean asmatuko zuela, ezin zuela itxaropena galdu.
|
|
|
–hasi zen marmar kantuan dama mozorrotua, zutituz eta Waldsteinengana inguratuz kateme baten gisan, leun?. Utz biezat esaten, kapitain jauna, berorren istorio horretatik
|
hitz
bakar bat ere ez dudala sinesten; ez atzo eta ez gaur, nik ez diot bidali mezu batekin nire zerbitzaririk; ezta beste inor ere.
|
|
|
Eskuak bular azpian bildu nituen, errezatzen ariko banintz bezala. Sartuz gero ez nuela
|
hitz
bakar bat esan ohartu nintzen. Arnasa sakon hartzen saiatu eta hasperen arraro bat atera zitzaidan.
|
|
|
Magalik, alderantziz, ez zuen
|
hitz
bakar bat ahoskatu. Ohiko irribarre pikaroa erakutsi zuen denbora guztian, besterik ez.
|
|
|
On Afonso Henriquesek latinez jakingo zuen, beraz, eta beste inork ez zuen haren ordez mintzatu asanblada historiko hartan, are, baliteke bera izatea hitz famatu horien egilea, oso litekeena zen, berberak idatzi baitzuen, bere eskuaz eta latinez, Santarem Konkistatu Zutenekoa, Barbosa Machadok bere Bibliotheca Lusitana izenekoan larderiatsu azaltzen digun bezala, eskuizkribua, garai haietan, Alcobaçako Erret Komentuko artxibategian gordetzen zela ere adierazten digularik, S. Fulgênciori buruzko liburu baten bukaeran. Esan behar da zuzentzaileak ez duela, bere begiak ikusten ari diren guztietan,
|
hitz
bakar bat ere sinesten, gainez egiten dio eszeptizismoak, berak esana du dagoeneko, eta honekin guztiarekin bukatzeko, eta irakurketa derrigorrezko honek eragiten zion haserrea ahazteko ere bai, Historiografia modernoen iturri garbira jo zuen, bilatu eta aurkitu egin zuen, banengoen ba, Machadok, sineskor, Fray Bernardo de Britok eta Fray António Brandãok idatzi zutena kopiatu zuen, baieztapeni...
|
|
|
Raimundo Silva orain mintzatu behar duela konturatu da, are eta gehiago lehoia ez dagoelako aurrez aurre, alde batera joan da pixka bat, azkazal zatitu batez hazka egiten dio adatsari, agian azkenik ez da zirku honetan kristaurik hilko, Tarzan agertu den seinalerik ez dagoen arren. ...oa izan luke, hori uste dut behintzat, zergatik idatzi nuen atzematea, Uste dut orain ez didazula esango ez dakizula zergatik, ironizatu zuen zuzendari literarioak, kasuaren zuzendaritza berriro bere gain hartuz, Bada, halaxe da, ez dakit zergatik idatzi nuen, Ederki gaude, orduan, oker bat egin duzu, nahita, egileari zein argitaletxeari kalte morala eta materiala eragin dizkiezu, ez duzu barkamen
|
hitz
bakar bat ere esan, eta orain munduko errugabetasun itxurarik handienarekin nahi duzu sinets dezagun indar ezezagun batek, mundu honetakoa ez den izpiritu batek gidatu zuela zure eskua hipnosiak jota zeunden tenorean. Zuzendari literarioak irribarre egiten zuen, harro erakutsitako etorreraz, baina irribarrea ironiazko espresio itogarri bihurtu nahi zuela.
|
|
|
Baso bat betetzen du txorrotaren azpian, poliki edaten du, uraren freskoa gozatzen du, plazer xumea da, agian plazerik xumeena, baso bat ur egarri denarentzat, edan bitartean estuariorantz lasterka doan erreka imajinatzen du, eta mandoek muturrarekin korrontearen lorea doi doi ukitzen dutela, orain zazpiehun eta berrogei urte, morroiek ziztuka mugiarazten dituzte, egia da ez dagoela benetan berririk denik eguzkiaren begiaren azpian, Salomon erregeak berak ere ez zekien noraino zuen arrazoi. Raimundo Silvak basoa pausatu zuen, jiratu egin zen, sukaldeko mahaiaren gainean papertxo bat zegoen, neskamearen betiko azalpen ez beharrezkoa, Banoa, dena ordenatuta utzi dut, baina oraingo honetan ez da horrelakorik, ez du bere egitekoez
|
hitz
bakar bat ere idatzi, beste mandatu bat da, Andre batek deitu dizu, zenbaki honetara deitzeko esan du, eta Raimundo Silvak ez du bulegoraino lasterka joan behar jakiteko Maria andreak idatzitako zenbakia berak paper zimurtuan idatzi duen zenbakia dela, nekearen nekez aurkitu zuen huraxe. Nekearen nekez galdu ez zuena.
|
|
|
Liburua mahai gainean pausatzean izan zen, Maria Sara zutitzen zen une berean, biak aurrez aurre gelditu ziren, bietako inork ezin zuen ihes egin, edo ez zuen nahi. Gizonak sorbaldatik oratu zion, horrela oratzen zuen lehen aldia zen, emakumeak burua goratu zuen, begiek, lanpararen beheko argiak ukiturik, dir dir berezia egiten zuten, hauxe xuxurlatu zuen, Ez ezazu ezer esan,
|
hitz
bakar bat ere ez, ez ezazu esan zure gustukoa naizela, ezta maite nauzula ere, musu bat emadazu. Gizonak beregana erakarri zuen pixka bat, baina ez gorputzek elkar ukitzeraino, poliki makurtu zen ezpainez emakumearen ezpainak ukitzeraino, hasieran ozta ukitu zituen, igurtzi arin bat baizik ez, eta gero, zalantza txiki baten ondoren, ahoak poxi bat ireki ziren, bat batean musua total, bizi, grinatsu bilakatu zen.
|
|
|
Dena
|
hitz
bakar batera ekarrita: inertzia edo ohitura, hain zuzen ere, Euskaraldiaren jomugan jarri dugun faktore nagusia.
|
|
|
aktibista, militantea, bolondresa... edo deitu nahi duzun bezala.
|
Hitz
bakar batean esanda, bidegilea.
|
|
|
Manuel nekatuegi eta beldurtuegi dago
|
hitz
bakar bat ere esateko. Oinetako lehengo hanturari, bidearen gogorrak eragindako ezin konta ahala baba ere gehitu behar zaizkio orain, zein baino zein mingarriago, azken kilometroetan zehar benetako oinazekari bilakatutakoak.
|
|
|
Harrigarria ere ba omen zunan hain distantzia motzean Albertok ia tiro guztiak huts egin izana, baina uneko lainoari egotzi ziotenan haren ustezko porrota.
|
Hitz
bakar bat ere sinetsi ez nik, ordea: Albertok maitasunez egin zinan eraso hura, nireganako maitasunez.
|
|
|
Ziur aski Joanek, beste egoera batean, zirto politen bat asmatuko luke bibotearen kontura. Haatik,
|
hitz
bakar bat ere ezin zaio jalgi orain bere eztarri lakarretik. Gorputza aurreraka okertua du, bi besoez soina helduz.
|
|
|
Horra auziaren gakoa
|
hitz
bakar batean laburbildua. Aita Gabriel, apaiza, maisua, betidanik izan da iaioa hizkuntzaren erabileran.
|
|
|
Ezin dute jakin etsaia kanpoan ez, baina barruan dagoela dagoeneko unearen zain eta, erasoa behar bezala prestatzen badute, alferrik izango litzateke ehunka soldadu zelatan jartzea ingurumari osoa zainduz. Azken hausnarketa honekin batera,
|
hitz
bakar bat datorkio burura: ekidinezina.
|
|
|
Eta jarraian, hausnarketa llabur hau egin ondoren, honako hau diotso bere buruari: . Hitz politak, politegiak inondik ere, bizi dugun errealitaterako??, eta azkenik, munduko etsipen guztiarekin zamatuz,
|
hitz
bakar bat errepikatzen du: –Esperantza??.
|
|
|
Inaxiok, aldiz, kanpora egiten du, burumakur eta gogoetan: oraindik ez baitaki, Sabine eta bera aurrez aurre daudenean, zer esango dion, ezta
|
hitz
bakar bat esateko kemenik izango ote duen ere.
|
|
|
–Nire buruari agindu nioan kontu honetaz ez niala
|
hitz
bakar bat ere esango, baina, tamalez, gertaerek gainditu egin gaitiztek.
|
|
2020
|
|
|
–Ez diat
|
hitz
bakar bat ere irentsi, barrengaldu hori, niri ez didak sartuko aise ziria, eta ez diagu informaziorik batere leitzera utziko –lepoko zintzilikarioa atera du atorraren azpitik– Musu eman gurutzeari, eta hasi orain berean aitagurea errezatzen, belauniko!
|