|
2004
|
|
|
«hitz abstrakturik eta orokorrik» ez zeukala. Ez ziren osoki okerrean hori idaztean hiztegi hori gaurkotasunerako laburregi zelako, baina Sabinok Larramendik bezala
|
hitzak
asmatuz nahi izan zuen euskarak hitzen sortzeko gaitasuna zuela erakutsi eta euzkera aberastu.
|
|
|
de)
|
hitzak
asmatzean, ez zela zuzen ibili, eta abar. Hau guztia euskara berria iruditzen zaio.
|
|
2008
|
|
|
Silaben ordena aldatuta esango dizkizut hitzak. Zuk silaba horiek ordena egokian jarriko dituzu eta
|
hitzak
asmatuko dituzu. Adibidez:
|
|
|
Jolastea? Existitzen ez diren
|
hitzak
asmatzea. Nor ez da umetan zapo hizkuntzan hitz egiten saiatu?
|
|
2009
|
|
|
Harik eta hiru urte bete zuen arte, ez zen ohartu hizkuntza ezberdinak mintzatzen ari zela. Rita jaio zenerako, Julia hasia zen bere
|
hitzak
asmatzen, zentzugabeko mintzaira berezi eta propioa, eta gehienbat herriko norbaitek, berari entzutearren, ingelesez hitz egiteko eskatzen zionean erabili ohi zuen. Bere hizkerari, guk swahili bataiatu genuena?
|
|
|
Topatu al duzu gurea baino hitz luzeagorik? Ea bada, oraingoan gu geu
|
hitzak
asmatzen aritu beharrean, sarrera gisa fitxategi bat pasatuko diogu programari eta berak bistaratu ditzala ezkerreko zein eskuineko eskuekin idatzitakoak. Baita alde bakoitzeko hitzik luzeenak ere.
|
|
2010
|
|
|
Horregatik Unamunoren erasoak Sabino eta bere bizkaitarren aurka, zeinek euskara bihurtu baitzuten nazionalismoaren oinarri; horregatik nazionalisten ahaleginen aurka, zeinek euskara berregokitzeari ekin baitzioten: horregatik euskara lantzearen aurka, horregatik
|
hitzak
asmatzearen aurka, haiek guztiak taxidermista baten ahalegintzat jota.
|
|
|
erantzun zidan eztiro;. Orduan???, bota nion; eta izebak halaxe esan zidan, bere hizkera berezi hartan, isilune baten ondotik: . Gizonak, bere buruaren berri jakiteko,
|
hitzak
asmatzen ditu, baina hitz bakoitzak du bere marra, beste hitzetatik bereizten duena, gizona beste gizonengandik ere bai. Eta marra horiek nekez hauts daitezke, etxe inguruetan jartzen ditugun hesiak nekez hauts daitezkeen bezala.
|
|
|
erritmoan, erritmo, antinurmiko? batean,
|
hitzak
asmatzen hasita?, izan ditudan nagusi eta prioreen ulerkortasun erabatekoarekin, derradan hori ere, haiek, guztiek, libratu baininduten lan nekoso orotatik; mezak, berriz, isil ematen ditut, kantuetan behartu gabe; neure erritmo hori, ondorioz, ezin hobeto etorri zait pazientzia lantzeko?
|
|
|
Beste ikaskide batek arazoak ditu modu arinean irakurtzen ikasteko: tarteka irakurtzen du, silabak alderantzikatzen ditu,
|
hitzak
asmatzen ditu eta ortografia akats asko egiten ditu. Dislexia du.
|
|
|
Horregatik Unamunoren erasoak Sabino eta bere bizkaitarren aurka, zeinek euskara bihurtu baitzuten nazionalismoaren oinarri; horregatik nazionalisten ahaleginen aurka, zeinek euskara berregokitzeari ekin baitzioten: horregatik euskara lantzearen aurka, horregatik
|
hitzak
asmatzearen aurka... haiek guztiak taxidermista baten ahalegintzat jota.
|
|
|
Beste eskarmentu hura behar nuen, beraz, Gibelalde doktorearen aholkua aintzakotzat hartzen hasteko: esan nahi dizudana da urte luzeetan bizi izan naizela, geroztik," neure" erritmoan —erritmo" antinurmiko" batean,
|
hitzak
asmatzen hasita—, izan ditudan nagusi eta prioreen ulerkortasun erabatekoarekin, derradan hori ere, haiek —guztiek— libratu baininduten lan nekoso orotatik; mezak, berriz, isil ematen ditut, kantuetan behartu gabe; neure erritmo hori, ondorioz, ezin hobeto etorri zait pazientzia lantzeko... eta pazientziak bakea ekarri dit: ez, hala ere, Horazioren bake biribila, beatus ille qui procul negotiis... negozio batzuk —euskarari eta Euskal Herriari buruzkoak, batez ere— izugarri interesatzen baitzaizkit:
|
|
|
" Jesusek pobreak maitatzeko agindu zigun, eta zer dago gaizki, bat neskame batekin maitemintzen bada?";" Ezer ez" erantzun zidan eztiro;" Orduan...?", bota nion; eta izebak halaxe esan zidan, bere hizkera berezi hartan, isilune baten ondotik: " Gizonak, bere buruaren berri jakiteko,
|
hitzak
asmatzen ditu, baina hitz bakoitzak du bere marra, beste hitzetatik bereizten duena, gizona beste gizonengandik ere bai. Eta marra horiek nekez hauts daitezke, etxe inguruetan jartzen ditugun hesiak nekez hauts daitezkeen bezala.
|
|
|
Bere ezpainak hizketan irudikatu ditut. Gero
|
hitzak
asmatzen ditut. Isiltzen denean, telefonoz bestaldeko mintzaidearen erantzunak entzun nahi nituzke.
|
|
2011
|
|
|
Zazpigarren denboraldiak bi proba berri ekarri ditu ETB lehiaketa beteranora: Katean, programari hasiera ematen diona, hiru aukeren artean erantzun egokia zein den asmatu behar dute lehiakideek, eta Gurpila, non nahasturik dauden sei letrekin jokatuz, definizio jolasti eta zirtolarien laguntzaz
|
hitzak
asmatu behar dituzten.
|
|
|
Definizioak emanda
|
hitzak
asmatu (errimatzen duten hitzak).
|
|
2012
|
|
|
zoriak aukeratu zituzkeen hitzak sortzea eta erabiltzea. Horregatik erabaki zuen –esperantoa gogoan– hizkuntza berri eta propio bat garatzea, edo gutxien gutxienez inongo hiztegietan egongo ez ziren
|
hitzak
asmatzea. Anjel Lertxundiren hiztripuarekin gogoratu zen.
|
|
2013
|
|
|
Hemen
|
hitzak
asmatu ditugu.
|
|
2014
|
|
|
Purismoaren jatorrian Larramendi ikusten du aitzindari, tradizio gabeko
|
hitzak
asmatzen baitzituen kanpotarrak txunditzeko. Bigarren eragile handia Mogelen Peru Abarka da, terminologia modernoaren aurka ari delako, baserritarraren apologia eginez.
|
|
|
Hizkia aldatu: 2 definizio dira eta 2
|
hitzak
asmatu. Hitz berdina da hizki bat aldatuz.
|
|
2015
|
|
|
Naturan pentsatzen badugu, denok ulertzen dugu ekosistemak zer esan nahi duen, hori kultur eremura eramatea da metafora bat egitea. Badirudi
|
hitzak
asmatzen ditugula, baina ez da hala, isla bat baino ez da. Baina, bestalde gerturatze hori gorpuzteko daukagu hezkuntza proiektua, hain zuzen ere, harremanak garatzeko helburuarekin.
|
|
|
Zer uste duzu,
|
hitzak
asmatzen ari garela?
|
|
2017
|
|
|
Zergatik ordea? Ulertu ezinik geunden oraindik ere, eta gure abisu emailea izerdi patsetan ari zen ordurako, ezker eskuin begira,
|
hitzak
asmatu ezinda edo.
|
|
2018
|
|
|
Arratsalde eroriaren nagitasuna jabetua zen gure etxeko gela nagusiaz, erditzeko zorian dagoen behiaren ibilera astun, alderotuarekin. Atril baten aurrean zutik, Aba Yakuek bidalitako fraide doktrinoak eskua bekokira eraman zuen, ukalondoa atrilean tinkaturik, hurrengo
|
hitzak
asmatzeko beta hartuz, eta Grazibeli, aurrean baitzeukan, astia eskainiz, hitz esan berriak hausnar zitzan:
|
|
2019
|
|
|
pozten nintzen, Baionan, Oragarren edo Hazparnen bizitzeaz, Maria Luisa Galardi egoskorraren atzamar zitaletatik urrun. Suge mihi zorrotza zuen, gaitzeko funtsa zeukan, laidozko
|
hitzak
asmatzeko ahalmen zoragarria eta urrezko medaila zor zitzaion euskara aberasteagatik. Bakea zer zen ez zekien.
|
|
|
Amak prakei azpildurak josten zizkien, botoiak eta kremailerak jartzen zizkien alkandora eta txamarrei? Gaur, zure aurrean
|
hitzak
asmatu ezinik dagoela ikusita, pentsatu duzu amak ahoa ere josiko zuela egun batean. Lata hura bazen bere altxorra ere.
|
|
|
–noski. Baina kontuan izan ez dela gauza bera gure azalean sartzea eta gure
|
hitzak
asmatzea.
|
|
|
–Nola idazten da ba, zu bezalakoa ez den norbaiti buruz, ez bada haren
|
hitzak
asmatuz?
|
|
|
Mikel Laboak hainbatetan kontatzen zuenez, zaletasun izugarria zuen irrati bidez atzerriko hizkuntzak aditzeko (frantsesa, ingelesa, portugesa?). Hizkuntza bat jakin ez arren, hizkuntza horretan kantatzeko erreparorik ez zuen izaten eta, bestela, haren itxura hartzen zuten
|
hitzak
asmatzen zituen. Albisuk (2015:
|
|
|
Etorri, joan, eman, hartu, ibili, egin, eta abar. Bai, bazituzten nahiko partizipio k. perifrastikoaren bitartez esaldiak egiteko; baina, azkenean, konturatu ere konturatu ziren zein zaila zen behin eta berriz
|
hitzak
asmatzea, eta sekulako erabakia hartu zuten: aditz berriak sortzeko eskura zutenaren artean bat edo bertze aukeratzea.
|
|
|
Bada, kontuan hartzen baldin badugu atal honetan biltzen diren garaietan aspaldiko arbaso horiek buru belarri ibili zirela
|
hitzak
asmatzen, esaldien funtzioak eskuratzen eta aditz konjugazioa antolatzen, ez zaigu gaizki iruditu, orain arte eskuratu duguna kontuan hartuz, hurrengo gogoetan sartzea.
|
|
|
Hitz guztien gainean ezarritako elementu gramatikalak taxutuz gero, esaldi modernoetatik esaldi zaharrenetara joatearekin batera izanen dugu gure saria, argi eta garbi ikusiko baitugu, esaldiak, lehenbiziko
|
hitzak
asmatu zituzten momentutik osatzen hasi zirela.
|
|
2020
|
|
|
Kanten hizkuntza bereziki zaila egiten zitzaien bere garaiko alemanei hizkera bortxatua erabiltzen zuelako eta
|
hitzak
asmatzen baitzituen, baina, horrela, berak adierazi nahi zuena agerrarazteko mintzaira berezitua sortu zuen. Horrela egin zuen, ezagunak diren Proustek edo Beckettek bezala, zoritxarrez aski ezezaguna zaigun Ch.
|
|
|
Horrez gain, interes bereziko lekuei buruzko azalpenak, hainbat tokitako argazkiak eta selfieak ateratzeko edo kantatuz edo txisteak kontatuz bideoak egiteko aukera izango dute. Gainera, ibilbidean zehar" mini jolasak" agertuko dira mugikorraren pantailan," puzzleak,
|
hitzak
asmatzea edo erlazionatzea eta bikoteak aurkitzea, besteak beste".
|
|
|
Musika doinuek Antton Telleriaren bakarrizketari eman diote lekukoa. Zorionak emanez hasi da, bere
|
hitzak
asmatzeko jokoan sartu, eta euskaldun erromantikoak izan ditu ahotan. Euskararen putzu sakon ilunetik barrena ibili da, eta alferrikako eztabaidak aipatuz, sare sozialetan sartu eta pixa.
|
|
2021
|
|
|
|
hitzak
asmatu diogun esanahia badaukala sinetsita.
|
|
|
Jendarte baketsu bat ez litzateke posible jendeak esajeratzeko eskubiderik ez balu. Esajeratu egin behar da, eta esan ez diren
|
hitzak
asmatu, bizitzaren desoreka berrezartzeko. Umiliatzen gaituztenean, kontakizunetik umiliazioa ezabatzeko eskubidea geratzen zaigu.
|
|
|
Ildo beretik, umorea hegemonikoa denaren zerbitzura dagoenez, badaude zuzenean asmatu egin behar diren hitzak. Varelari oso aberatsa iruditzen zaio esanahia aldatu nahiz
|
hitzak
asmatzeko aukera hori. Horrekin batera, emakumeak umoregintzan hasteak lehenago aipatu ere egin ezin ziren hainbat tabu armairutik ateratzea ekarri du berarekin.
|
|
|
Laminek, Norak kontatu zidanez, hizkera propioa zuten. Euskaraz bazekiten, jakina, baina tarteka
|
hitzak
asmatzen zituzten, laket zuten jolas hori. Bizkorregiak diren haurrek egin ohi duten bezala, beste inork esaten ez dituen ele berriak sortzen zituzten hutsetik, ordura arteko hiztegiak ez baitzituen jasotzen beren errealitatea azaltzeko nahikoa zehatz ziren berbak.
|
|
2022
|
|
|
Eta botüra ri, baztergia gehitu diot. Nahiago izaten dut
|
hitzak
asmatzea, artifizialak erabiltzea baino, aparkalekua den bezala. Baina ez naiz batere purista; ez diet latinetik eratorritako hitz guziei uko egiten.
|
|
|
Bide luze honetan gauza asko egin ditugu feministok. Esaterako,
|
hitzak
asmatu ditugu. Asko.
|
|
|
geure aberri berezia badugula, Euskal Herria/ Euskadi. Gainera, erranaldi horren berme, aberri (patria) eta Euskadi (Euzkadi)
|
hitzak
asmatu zituen.
|
|
2023
|
|
|
Saiatu naiz garrasien artean
|
hitzak
asmatzen, marmarren artean esanahia topatzen. Eta ezin, ezin entzun, ezin ulertu, ezin nire oihua harenera gehitu.
|
|
|
Nola kontatu haragiaren min jasan ezinezko hau? Hortik pasatu direnek esan ezinezkoa dela adierazi izan badute, zertan hasiko da
|
hitzak
asmatzen halakorik nozitu ez duena. Fribolitate bat litzateke nire aldetik, oinaze sakonenaren bulgarizazio bat, baina, era berean, errazkeria merkea da adierazi ezinezkoa dela esanda jo eta pasa egitea, zeregin erraza balitz edonoren esku legoke, idazlea bere erronken aurrean neurtu behar da.
|
|
|
Berak beti esaten du ez dela oso Callas zalea eta nik uste dut hori esaten duela Callas popularregia iruditzen zaiolako. Edonola, hitzik gabeko doinuei
|
hitzak
asmatzen edo hitzei ordainak bilatzen nizkiela konturatu nintzenean, musika entzuteari utzi nion. Nire ogibideak berak, argi dago, zaildu egiten du hitzak saihesteko nire asmoa.
|