|
2010
|
|
|
Halako batean konturatu ginen umeek propio hondatzen zituztela jostailuak, batez ere Sara txikiak. Davidek
|
hitzena
asmatu zuen orduan. Esan zizun hitzena?" Ezetz egin nion buruaz.
|
|
|
903. Hala ere, Koldo Elizaldek eztabaida zakarrak sostengatu zituen, Julio Urquijo eta Arturo Campionen kontra, hitz garbien alde. Adibidez, eliza erdaratik zetorrela eta txadon erabili behar zela esaten zuen, etxe eta done
|
hitzez
asmatua, bigarren hori ere latinetik ekarri arren. Julio Urquijok eliza hitza egokiagoa zela esaten zuen.
|
|
|
Katalunian eta Euskal Herrian, gainera, bestelako nazio batzuk asmatzeko ideiak loratzen ziren. Deskalabru nazionalaren irudiepena zegoen Espainian eta, orduan, Regeneracionismo
|
hitza
asmatu zen. Aspalditik zetozen arazoak behingoz konponbidean jartzeko, nazioa berregitea zen" ideia".
|
|
|
Euskal Herrian ere hala izan zen, espainolizazio ofizialaren aurkako erreakzioa zabaldu zen, Arturo Campion eta beste foruzale askoren eskutik, baina Sabino Aranak planteatu zuen gauza modurik erradikalenean.
|
Hitza
asmatu zuen, sinpleki: aberria.
|
|
|
Izena ematea ez da inozentea, eta euskaldunek amarruan jardun zuten" erdera"
|
hitza
asmatzean. Hala ere, euskara da gaur egun" erdara", euskaldunen hizkeraren" erdia" delako, edo laurdena.
|
|
2018
|
|
|
Eta hara, hazi guztiak ez ziren alferrik galdu eta ernamuintzen hasi ziren. Horrela, ez dakigu Larrekok izan ote zuen Diputazioak urte hartan bertan (1949) sortutako Euskal Akademiaren berri, baina hura gerraondoko lehen euskaltegi publikoa izan zen Euskal Herri guztian, artean ere" euskaltegi"
|
hitza
asmatu gabe zegoela. Eskolak 1951ko urtarrilean hasi ziren, 33 ikaslerekin, irakaslea Frantzisko Tirapu erantsundarra izan zelarik.
|
|
|
" Nafarroak Estatuaren lurraldetasunari izena eman zion eta nafarrak ziren lurralde horretan bizi ziren guztiak". 163 Horren ondorioz, Gaztelak konkistatutako eremuetako biztanleei ezin zitzaien" nafar" deitu, ezin zuten, halaber, Nafarroa independente batera itzultzeko gogorik erakutsi; bi gauza haiek delitutzat jo ziren.164 1200eko konkistaren arrastoak ikusi behar dira gaur egungo zatiketa administratiboan ere. Vascongadas
|
hitza
asmatu zen, hain zuzen, Nafarroatik bereizi zituzten euskaldun haiei izen bat emateko.
|
|
2019
|
|
|
Etorri, joan, eman, hartu, ibili, egin, eta abar. Bai, bazituzten nahiko partizipio k. perifrastikoaren bitartez esaldiak egiteko; baina, azkenean, konturatu ere konturatu ziren zein zaila zen behin eta berriz
|
hitzak
asmatzea, eta sekulako erabakia hartu zuten: aditz berriak sortzeko eskura zutenaren artean bat edo bertze aukeratzea.
|
|
|
Hori irakurri eta gure buruari erran diogu, tresna eta hitza, sekuentzia hau da kontuan hartu behar duguna: ibilgailua" gauzak garraiatzeko"," gauzak eramateko"," gauzak ekartzeko" asmatu izana zen eta erromatarrek tresna horri carrus izena jarri omen zioten; baina, ibilgailua eta
|
hitza
asmatu baino askoz lehenago, baita zirrika asmatu baino askoz lehenagotik ere, gauzak leku batetik bertzera eramaten ziren; eta jarraian: batzuetan hemendik harat, eta eraman aditza asmatu zuten; eta bertze askotan handik honat, eta ekarri aditza asmatu zuten.
|
|
|
Dudarik ez, bi lagunen artean distantzia bat zegoen. Hiztunak, nahi zuenerako —gauza bat patxadaz aztertzeko adibidez—, eroso egoteko edo eser
|
hitza
asmatu zuen. Berandu baino lehen, lagunaren aurpegian" non galdera" igarri eta behatzarekin... hemen edo hor! adberbioak asmatu zituen.
|
|
|
Bada, kontuan hartzen baldin badugu atal honetan biltzen diren garaietan aspaldiko arbaso horiek buru belarri ibili zirela
|
hitzak
asmatzen, esaldien funtzioak eskuratzen eta aditz konjugazioa antolatzen, ez zaigu gaizki iruditu, orain arte eskuratu duguna kontuan hartuz, hurrengo gogoetan sartzea.
|
|
|
Zenbat urte, zenbat belaunaldi joan ziren ur
|
hitza
asmatu zutenetik urperatu aditza asmatu zuten arte?
|
|
|
|
Hitzak
asmatzeko erabiltzen den prozedura azterturik, erraten ahal da euskara —eta lasai erraten ahal dugu edozein hizkuntza— gizon emakumeek asmatu, garatu eta osatu dutela; hori baita azalpen horretan agerian geratzen dena.
|
|
|
Hitz guztien gainean ezarritako elementu gramatikalak taxutuz gero, esaldi modernoetatik esaldi zaharrenetara joatearekin batera izanen dugu gure saria, argi eta garbi ikusiko baitugu, esaldiak, lehenbiziko
|
hitzak
asmatu zituzten momentutik osatzen hasi zirela.
|
|
|
Presoari erresistentzia bihurtzen zaio derrigorrez existentzia. Errexistentzia
|
hitza
asmatzen du, hitzak egin eta basamortuko ura bezala edaten baititu. Kartzelazainek debekatu egiten dute konprenitzen ez dutena, baina dena dakitela uste dute eta ez dute konprenitzen ikusten ez dutena.
|
|
|
James Joycek chaosmos
|
hitza
asmatu zuen Finnegans Wake eleberrian.8 Kaosmosean bizi gara, hitz batzuk argigarriak izaten dira. Dakigunaren eta ez dakigunaren artetik, egiten eta desegiten, ordenaren eta desordenaren arteko tentsioan mugitzen gara eraldatze etengabean.
|
|
2020
|
|
|
Juan Valle Alvarado inkisidorea. Akelarre
|
hitz
asmatu berria laster normalizatu zen, erdaraz. Logroñoko Inkisizioko dokumentu bat honela deitzen zen:
|