|
2007
|
|
|
Grafikoki, jokoa
|
hiru
dimentsioko ingurunean garatzen da eta, beraz, oso ikusgarria da da, baina bi dimentsioko ingurunean jolasten da (aurrera, atzera, eskuinera eta ezkerrera mugituz), sistema hori egokiagoa baita 5 urteko haurrentzat.
|
|
|
Erreprodukzio birtuala kartografia elektroanatomiko ez fluoroskopiko izeneko nabigazio sistema baten bidez egiten dute. Teknika horri esker, ezkerreko bentrikulua
|
hiru
dimentsiotan berregiten dute. Ondoren, eremu horretako tentsio baxuko guneak aztertzen dituzte.
|
|
|
Oro har,
|
hiru
dimentsiotan mugitzen den edozein tresnak aterako dio etekina giroskopioen sistema bati. Errealitate birtualarekin jarduteko betaurrekoek erabiltzen dituzte giroskopioak.
|
|
|
Eredu horretan, plaken tektonikako milioika urteko mugimenduak ikus daitezke; plaken gogortasunaren eta dentsitatearen datuak sartu, grabitateak eragin diezaion utzi eta zer gertatzen den ikusi dute.
|
Hiru
dimentsiokoa da sortu duten eredua.
|
|
|
Poliki poliki, mugimendu txiki horiek inplanteen integrazioa eta egonkortasuna murriztu dezakete, eta, ondorioz, inplanteak galtzeko arriskua areagotu egiten da. BTI enpresak garatutako
|
hiru
dimentsioko elementu finituzko sistemak egoera bakoitzean tentsio txikienak eragiten dituzten inplanteak aukeratzen laguntzen du. Teknologia berri horri esker, dentistek ikasi dute diametro handiagoko inplanteak hezurrean jartzean tentsioa nola murrizten den, eta horrek inplanteak denbora luzez egonkor eta funtzional mantentzen laguntzen duela.
|
|
|
Kakalardoaren oskolari mikroskopio elektronikoz begiratuta ikusi dute nolako egitura duen: ezkata luze eta zapalez osatuta dago,
|
hiru
dimentsioko oso egitura zorizkoak dituzten ezkatez, hain zuzen.
|
|
|
Hori frogatzeko, MDR genearen aldaerak aztertu dituzte ikertzaileek, eta frogatu dute aminoazido kate berbera izanda ere eragin desberdina dutela. Dirudienez, mutanteak
|
hiru
dimentsioko egitura zertxobait desberdina du, kontuan izanda egiturak izugarrizko garrantzia duela funtzioan, horrek azaltzen du halako aldea egotea baten eta bestearen eraginen artean.
|
|
2008
|
|
|
Geografian aditu/ aritu CD ROMak Brain Training motako modako jokoen bideari jarraitzen dio. Armix Ilargian galduta, berriz,
|
hiru
dimentsiotan garatzen den plataforma jokoa da.
|
|
|
Mapak interesatzen zaizkizu. Baina
|
hiru
dimentsioko gauza bat bi dimentsiotan irudikatzea ezinezkoa da. Matematikaria izanda, ez al dizu frustraziorik sortzen?
|
|
|
Bi dimentsioko irudi bat ezin da
|
hiru
dimentsiokoa bihurtu (eta alderantziz) azalerako irudia deformatu gabe. (Argazkia:
|
|
|
|
Hiru
dimentsioen sentsazioa eskaintzen duten filmek ez dute arrakasta handia izan, ez bada Futuroscopen eta horien antzeko parke tematiko batzuetan. Dena dela, merkatu hori ez dago baztertuta; Disney, adibidez, hiru dimentsioko filmen aldeko apustua ari da egiten azken urte hauetan.
|
|
|
Hiru dimentsioen sentsazioa eskaintzen duten filmek ez dute arrakasta handia izan, ez bada Futuroscopen eta horien antzeko parke tematiko batzuetan. Dena dela, merkatu hori ez dago baztertuta; Disney, adibidez,
|
hiru
dimentsioko filmen aldeko apustua ari da egiten azken urte hauetan. Teknika berriei esker, hemen da, berriz ere, hiru dimentsioko zinema.
|
|
|
Dena dela, merkatu hori ez dago baztertuta; Disney, adibidez, hiru dimentsioko filmen aldeko apustua ari da egiten azken urte hauetan. Teknika berriei esker, hemen da, berriz ere,
|
hiru
dimentsioko zinema.
|
|
|
Erraza da begiei ziria sartzea
|
hiru
dimentsioko irudi bat ikus dezan bi dimentsioko irudi pare bat dagoen tokian. Zailena da ilusio optiko hori ona izatea, hau da, hiru dimentsioko errealitatea ondo simulatzea ikuslea nekatu eta zorabiatu gabe.
|
|
|
Erraza da begiei ziria sartzea hiru dimentsioko irudi bat ikus dezan bi dimentsioko irudi pare bat dagoen tokian. Zailena da ilusio optiko hori ona izatea, hau da,
|
hiru
dimentsioko errealitatea ondo simulatzea ikuslea nekatu eta zorabiatu gabe. Agian horregatik ez da inoiz asko zabaldu, adibidez, hiru dimentsioko filmen merkatua.
|
|
|
Zailena da ilusio optiko hori ona izatea, hau da, hiru dimentsioko errealitatea ondo simulatzea ikuslea nekatu eta zorabiatu gabe. Agian horregatik ez da inoiz asko zabaldu, adibidez,
|
hiru
dimentsioko filmen merkatua.
|
|
|
Dena dela, merkatua ez dago agortuta; konpainia handiek, behintzat, ez dute agortutzat ematen.
|
Hiru
dimentsioko filmak erakusgai daude (edo egon dira) hainbat parke tematikotan, eta expoetako erakustaldi batzuetan. Kontua da zer egin behar den merkatua zabaltzeko.
|
|
|
Arazoa aldi berean teknologikoa eta ekonomikoa da.
|
Hiru
dimentsioko irudiak sortzeko sistema onak garatu dira, baina oso garestiak dira.
|
|
|
Gakoa begi bakoitzari irudi bakarra ematea da, eta, bi irudi horiek oso antzekoak izanda, ezberdinak izatea. Begiek, hain zuzen, horixe egiten dute
|
hiru
dimentsioko errealitatea ikusteko: begi bakoitzak irudi bat jasotzen du, biak oso antzekoak, baina ezberdinak.
|
|
|
Ikusi beharreko objektua zenbat eta gertuago egon, orduan eta handiagoa da bi irudien arteko aldea. Garunak horren arabera sortzen du
|
hiru
dimentsioen ilusio optikoa (eta distantziaren sentsazioa) irudiak nahasten dituenean. Azken batean, triangelaketa mota bat da.
|
|
|
Irudi pare hau estereoskopiaren adibide bat dira. Begi hutsez nahastu eta fokatu daitezke, eta garunak
|
hiru
dimentsioko ilusioa sortzen du. G. Roa
|
|
|
Sudurraren beraren irudiarekin nabarmena da efektua; begi bakoitzak oso ikuspuntu ezberdinetatik ikusten du sudurra. Hala ere, ezinezkoa da sudurrari bi begiez aldi berean begiratzea
|
hiru
dimentsioko irudikapen bat sortzeko. Gertuegi dago horretarako.
|
|
|
Eta hori da
|
hiru
dimentsioko filmetan erabiltzen den efektua. Bi irudi sortzen dituzte fotograma bakoitzeko.
|
|
|
Bi irudi sortzen dituzte fotograma bakoitzeko. Normalean, bi ikuspuntuen arteko angelua 5 gradukoa izanda lortzen da
|
hiru
dimentsioen efektua. Irudi bana begi bakoitzari eman, eta garunak sortzen du efektua.
|
|
|
NASAk sistema anaglifoa erabiltzen du, adibidez, Marteko azalaren
|
hiru
dimentsioko irudiak Interneten eskaintzeko. Irudi honek hiru dimentsioko efektua sortzen du bi koloreko betaurrekoekin ikusita.
|
|
|
NASAk sistema anaglifoa erabiltzen du, adibidez, Marteko azalaren hiru dimentsioko irudiak Interneten eskaintzeko. Irudi honek
|
hiru
dimentsioko efektua sortzen du bi koloreko betaurrekoekin ikusita. NASA
|
|
|
IMAX SOLIDO ez da
|
hiru
dimentsioko filmen azken azken teknologia. Disney konpainiak Real D izeneko sistema berri bat garatu du, ustez, hiru dimentsioko filmak zinema komertzialera berriz zabaltzeko asmoarekin.
|
|
|
IMAX SOLIDO ez da hiru dimentsioko filmen azken azken teknologia. Disney konpainiak Real D izeneko sistema berri bat garatu du, ustez,
|
hiru
dimentsioko filmak zinema komertzialera berriz zabaltzeko asmoarekin. 2005ean aurkeztu zuen sistema horrekin egindako lehen filma:
|
|
|
2005ean aurkeztu zuen sistema horrekin egindako lehen filma: Little Chicken 3D, Chicken Little filmaren
|
hiru
dimentsioko bertsioa. Geroztik, gehiago egin ditu (eta egiten ari da), bai existitzen direnen bertsioak bai eta hiru dimentsiorako sistemarako egindako film berriak ere.
|
|
|
Little Chicken 3D, Chicken Little filmaren hiru dimentsioko bertsioa. Geroztik, gehiago egin ditu (eta egiten ari da), bai existitzen direnen bertsioak bai eta
|
hiru
dimentsiorako sistemarako egindako film berriak ere.
|
|
|
Real D sistemarekin egindako lehen filma 2005eko azaroan estreinatu zuen Disneyk. Little Chicken filmaren
|
hiru
dimentsioko bertsioa izan zen. Merkatuan arrakasta izateko, IMAX SOLIDOa baino sistema merkeago bat erabili zuten.
|
|
|
Real D sistema
|
hiru
dimentsioko merkatuan dagoen teknologia aurreratuena da. Hala ere, ez dago ideia berrietan oinarrituta, baizik eta aurretik erabilitako teknologietan.
|
|
|
Disneyren esanean,
|
hiru
dimentsioko Chicken Little 3D filmarekin bi dimentsiokoarekin baino diru gehiago irabazi zuten. Aztertzekoa da, hala ere, datu hori zinemaren industriaren adierazgarria den ala ez.
|
|
|
Zazpi film estreinatu dira sistema honekin, eta beste bederatziren produkzioa dago martxan.
|
Hiru
dimentsioko filmak itzuli dira.
|
|
|
Bi begiak puntu berera begira jartzen dituzten animaliek ikusten dute
|
hiru
dimentsiotan, eta, horri esker, distantziak neurtzen dituzte. Animalia askok, ordea, beste estrategia bat dute ikusmenarekin:
|
|
|
Arazoa da giza biologiak ez diola laguntzen zinema mota horri.
|
Hiru
dimentsioak berez sortzen ditu garunak, eta, beraz, begiei irudi egokiak emanda, garunak egiten du lana. Baina eremu zabal bat ikusteko, 360 gradukoa adibidez, gizakiak burua biratu behar du, eta beti izango du eremu zati bat bistatik kanpo.
|
|
|
Baina eremu zabal bat ikusteko, 360 gradukoa adibidez, gizakiak burua biratu behar du, eta beti izango du eremu zati bat bistatik kanpo. Horregatik izan dute 360 graduko zinemek
|
hiru
dimentsiokoek baino arrakasta gutxiago.
|
|
|
Erreferentziazko argi sorta eta objektuak islatutako argi sorta plaka fotografikoan elkartzean, bi izpiak ez direnez koherenteak, interferentziak sortzen dizkiote elkarri. Interferentzia horiek objektuaren
|
hiru
dimentsioko egituraren araberakoak dira, eta informazio hori guztia plaka fotografikoan edo euskarrian erregistratuta gelditzen da. Hori errebelatuz, irudi osoa berregiten da.
|
|
|
Holograma behatzen dugunean, beraz, objektua irudi dimentsiotan ikus dezakegu, eta hologramari alde batetik bestera mugitzen ari garela erreparatuz gero, irudia aldatzen dela ikusiko dugu, eta irudiaren atalak behatu ahal izango ditugu, errealitatean ikusiko bagenitu bezala; alegia, mugimendu eta guzti. Dena den, hologramek ez dute nahitaez
|
hiru
dimentsioko irudi bat islatu behar. Gerta liteke bi irudi edo gehiago euskarri berean txertatu, eta angeluaren arabera bata zein bestea ikustea.
|
|
|
Holografiaren aplikazioen artean interesgarrienetakoa informazioa metatzeko gaitasuna da. Memoria holografikoa
|
hiru
dimentsioko argazkiaren antzekoa da. Baina, argazki pelikuletan ez bezala, memoria holografikoko materialean hainbat irudi gordetzeko aukera dago, bata bestearen gainean.
|
|
|
Holografiak materiaren sekretuak argitzeko ere balio du; izan ere, molekulak
|
hiru
dimentsiotan ikus daitezke holografian oinarritutako teknikari esker. Teknika horrek ikaragarrizko bereizmena du; gutxi gorabehera atomo baten neurriaren ingurukoa.
|
|
|
Velazquezen garaietatik, artista guztiei interesatu zaizkie irudi tridimentsionalak. Garai modernoetan, Picassoren kubismo analitikoa Velazquezen
|
hiru
dimentsioak eskuratzen saiatu zen. Orain, Gabor-en jenialtasuna dela medio, holografiaren bidez hain zuzen, artearen Errenazimendu berri baterako ahalmena lortu da.
|
|
|
Bildutako informazio guztia aztertuz eta prozesatuz, espazio osoaren
|
hiru
dimentsioko modeloa eraiki dute: milioika triangeluko modelo poligonala.
|
|
|
Naturako molekulak imitatzen saiatzen gara, baina ahalik eta molekula txikienekin, gero farmako moduan erabili ahal izateko. Proteina naturaletan finkatuta ditugu posizio batzuk
|
hiru
dimentsioko egituraren bitartez, eta, posizio horretan egokitzen den geometria lortzeko, molekula ziklikoak erabiltzen ditugu guk. Ziklo itxura izateak asko finkatzen du molekularen geometria.
|
|
|
Haietako batean, adibidez, konstelazioak
|
hiru
dimentsiotan ikusten dira. Modu ona da izarretarako distantziak konparatzeko.
|
|
|
Elkarrekin ikusten diren hainbat izar oso urruti daude bata bestetik. Esate baterako, Hartz Nagusiaren itxura oso ezaguna da, baina
|
hiru
dimentsioko maketan ikusten da Lurrekoa ez den beste ikuspuntu batetik konstelazioaren itxura oso ezberdina dela. Planetarioan ohiko itxuran ikusten da, eta, aldi berean, ondoko moduluan beste ikuspuntu batzuetatik ikus daiteke.
|
|
|
Ibilgailu horietako bakoitzak segundoko hiru argazki ateratzeko gai diren sei kamera digital ditu. Kamera horietako bi lerrokaturik daude, irudi estereoskopikoak eskaini ahal izateko; alegia,
|
hiru
dimentsioko irudiak lortzeko aukera ematen dute, eta baita norabide ezberdinetan distantziak kalkulatzeko ere. Posizionamendu sentsoreekin batera, datu errealak jasotzen dituzte kamerek, ibilgailua errepide sarean ohiko abiadurarekin aurrera doan bitartean.
|
|
|
Lehendabiziko GPSen kartografia xumea zen, baina gero eta gehiago ari dira sortzen
|
hiru
dimentsioko mapak. Tele Atlas
|
|
2009
|
|
|
Kasu honetan, emakumezko itxurako pertsonaia birtual bat garatu du. Aipatzekoa da
|
hiru
dimentsiokoa dela, eta emozioak adieraz ditzakeela. Pertsona errealaren antza izateak komunikazioa errazten du.
|
|
|
Teleskopioaren beste tresna batzuekin, Esne Bidearen eta beste galaxia hurbil batzuen
|
hiru
dimentsioko mapak egingo dira, urruneko galaxien gorriranzko lerrakuntza eta konposaketa kimikoa neurtuko dira, astroen kolorea zehaztasunez neurtuko da... Hortaz, arlo askotako astrofisikarien ikerketarako izango da baliagarria.
|
|
|
Metamaterialen ikerketa Yablonovich ek eta beste zenbaitek egindako lanekin abiatu zen.
|
Hiru
dimentsioko egitura periodikoak behatu zituzten haiek, maiztasun jakinetako uhinak hedatzea eragozten zutenak. Ondoren, Pendry k eta Smith-ek esperimentalki frogatu zuten indize negatibodun inguruneen portaera (Veselagok 1968an iragarritakoa), eta, harrezkero, son handia hartu du gaiak.
|
|
|
Poincaréren aierua oso sinplea da itxuraz. Imajinatu esfera baten gainazala;
|
hiru
dimentsioko espazioan dago, baina bi dimentsiokoa balitz bezala tratatzen dugu, gainazal bat bezala, alegia (munduko mapa egiteko, adibidez, horixe egiten dugu). Gainazal horretan marraztutako edozein kurba itxi txikiagoa egin daiteke, puntu batean bildu arte.
|
|
|
Beste figura geometriko guztietan ez da posible, baina bai esferaren baliokide diren guztietan. Ohiko esfera batean frogatuta zegoen horrela dela, baina ez zegoen frogatuta lau dimentsioko esfera baten kasuan(
|
hiru
dimentsioko gainazal batean, azken batean). Bitxia da, baina hortik gorako dimentsioetan frogatuta zegoen, eta ez lau dimentsiotan.
|
|
|
Hainbat geruzatan idazteari
|
hiru
dimentsiotan idaztea esaten zaio. Azken urteetan laugarren dimentsio bat gehitzea lortu dute adituek, diskoetan idazteko polarizazioak edo uhin luzerak eskaintzen dituzten aukerez baliatuz.
|
|
|
Azken kasu horretan, kate guztiak kimikoki lotuta egoten dira, eta molekula erraldoi bat osatzen dute. Molekula horiek
|
hiru
dimentsiotan hedatzen den sare elastiko bat eratzen dute. Horien egitura edozein etxetan aurki daitekeen belakiaren egitura leizetsuarekin konpara daiteke.
|
|
|
Irudian, Da Vinci Surgical System ebakuntza sistema. Zirujauak,
|
hiru
dimentsioko irudian oinarrituta, ebakuntza egiten duen robota zuzentzen du. Robotak zirujauaren mugimenduak eskala txikiagoan errepikatzen ditu eta, era horretan, zehaztasun maila areagotzen da.
|
|
|
Besoetako batean bi kamera daude, eta kontsolak ere begi bakoitzarentzat bisore bat du. Horri esker lortzen da
|
hiru
dimentsiotan ikustea. Gainera, irudia 12 aldiz handitzeko aukera ematen du.
|
|
|
Ez txarrik, eta ez onik, Da Vincik ez dauka pultsurik; eta, hortaz, ezta dar dar txikienik ere. Ebaki garbiak eta oso zehatzak egiteko gai da,
|
hiru
dimentsiotan ikusten du, eta hezur haragizko zirujauen eskuak iritsi ezin diren tokietara irits daiteke.
|
|
|
Da Vincik laparoskopiarekiko duen abantailetako bat
|
hiru
dimentsiotan ikusteko gaitasuna da. Besoetako batean bi kamera daude, eta kontsolak ere begi bakoitzarentzat bisore bat du.
|
|
2010
|
|
|
Ikertzaileek ez zuten uste glaziazio haren aurretik animaliarik egongo zenik, baina azterketen emaitzek oker zeudela erakutsi zieten. Harri haiek dituzten ezaugarriengatik, ezin zituzten erabili fosilak aztertzeko ohiko metodoak, eta, metodo berri baten bidez, egituren
|
hiru
dimentsioko ereduak egin zituzten. Emaitza ikusita, belaki itxurako animalia primitiboen fosilak zirela ondorioztatu zuten.
|
|
|
Latitudearen eta longitudearen sistemarekin batera, nabigatzaileek Mercator proiekzioa erabili dute mapetan. Beste proiekzio aukera asko ere badaude, lurrazala
|
hiru
dimentsioko gorputz bat izanda, bi dimentsiotan irudikatzeko modu asko daudelako. Edozein mapa egiteko lurrazala proiektatu egin behar delako dira, hain zuzen, proiekzioak.
|
|
|
John Gribbin kosmologoak azalpen argiak ematen ditu In Search of the Multiverse liburuan. Azalpena Three dimensions good, more dimensions bad atalean dago(
|
Hiru
dimentsio ondo, dimentsio gehiago gaizki): supersokak 11 dimentsioko espazio batean existitu behar dira (26 dimentsiokoan, beste aukera baten arabera).
|
|
|
supersokak 11 dimentsioko espazio batean existitu behar dira (26 dimentsiokoan, beste aukera baten arabera). Eta gizakiaren unibertsoan dagoen grabitateak
|
hiru
dimentsioko espazio baterako bakarrik balio du. Gauza bera gertatzen da elektromagnetismoarekin eta fisikaren beste arloekin.
|
|
|
Gauza bera gertatzen da elektromagnetismoarekin eta fisikaren beste arloekin.
|
Hiru
dimentsio baino gehiago izango balitu gure unibertsoak, ez luke izango duen fisika. Beraz, supersoken teoria baliagarriak izateko, 11 dimentsioko espazioaren eta hiru dimentsiokoaren arteko lotura aurkitu behar dute fisikariek (lau dimentsiokoa, denbora ere kontuan hartuz gero).
|
|
|
Hiru dimentsio baino gehiago izango balitu gure unibertsoak, ez luke izango duen fisika. Beraz, supersoken teoria baliagarriak izateko, 11 dimentsioko espazioaren eta
|
hiru
dimentsiokoaren arteko lotura aurkitu behar dute fisikariek (lau dimentsiokoa, denbora ere kontuan hartuz gero).
|
|
|
Ezin da
|
hiru
dimentsio baino gehiagoko unibertsorik imajinatu. Baina imajina daiteke bi dimentsioko bat.
|
|
2011
|
|
|
Carnegie Historia Naturaleko Museoko ikertzaile talde bat ondorio horretara iritsi da, ezagutzen diren bi protougaztun zaharrenen garezurrak aztertuta. Hain zuzen, ordenagailu bidezko tomografia bidez garezurrak eskaneatuz, garunen egituraren
|
hiru
dimentsioko irudi birtualak lortu dituzte, garunak hezurrean utzitako arrastoak eta garezurraren barruan gelditutako hutsuneak oinarri hartuta.
|
|
|
Gailu mugikorretan 3D pantailak sartzen ari direla izan genuen hizpide aurreko zenbakian.
|
Hiru
dimentsioekin jarraitzeko, horrekin zerikusia duen beste teknologia bat aipatu nahi dizuegu oraingoan: inprimagailuak.
|
|
|
Aldiz, hobeto lotzen zaie Elhuyarren Zientzia eta Teknologiaren Hiztegi Entziklopedikoak edo Wikipediak ematen dituzten definizioei hurrenez hurren, Fitxategien edukia euskarri fisiko batean ekoizten duen periferikoa eta Ordenagailu batean dugun irudi edo testuzko dokumentu bat medio fisiko batetara (orokorrean, papera) pasatzeko funtzioa betetzen duen irteera periferiko bat definitzen dute gailua. Izan ere, inprimagailu batek, objektu baten
|
hiru
dimentsiotako modelizazio digital batetik abiatuta (CAD programa baten, edo Blender moduko 3D modelizazio programa baten edo 3D eskaner baten bidez sortutakoa), objektu fisikoa sortzen du.
|
|
|
Orain arte sortutako ehun konplexuena da erretina Laborategian erretinaren
|
hiru
dimentsioko egitura eratzea lortu dute Japoniako RIKEN Garapen Biologiako Zentroan, bai eta egiturako zelula
|
|
|
Laborategian erretinaren
|
hiru
dimentsioko egitura eratzea lortu dute Japoniako RIKEN Garapen Biologiako Zentroan, bai eta egiturako zelula bakoitza dagokion bezala desberdintzea ere. Hori guztia saguen zelula ama enbrionarioetatik abiatuta.
|
|
|
Irudi batean edo pantaila batean, hau da, laua den edozein elementutan, bi dimentsio daude. Baina benetako bizitzan
|
hiru
dimentsiotan ikusten ditugu gauzak: sakonera ere hautematen dugu; hau da, gauza batzuk gugandik hurbilago eta beste batzuk urrutiago daudela nabaritzen dugu.
|
|
|
Baina ez du ikusteko soilik balio: bi kamera ditu, gutxi gorabehera begien arteko distantziara banatuta; hala,
|
hiru
dimentsioko argazkiak atera eta bideoak graba ditzakegu. Eta ziurrenik, mugikor, tablet a, ordenagailu eramangarri eta horrelako asko aterako dira hurrengo hilabeteetan, 3D pantaila eta grabagailuekin.
|
|
|
Lurrikarak gertatzen direnean,
|
hiru
dimentsioetan hedatzen dira uhin sismikoak. Harri koskor bat uretara botatzean energia bi dimentsiotan zabaltzen den antzera, baina hirutan.
|
|
|
Lehen pausoan, aztertu nahi den objektuaren hainbat erradiografia egiten dira, zenbait angelutatik eta objektuaren inguruan zirkunferentzia bat osatuz. Ondoren, erradiografia horiek ordenagailu bidez prozesatu behar dira, objektuaren barneko egituraren
|
hiru
dimentsioko irudi bat lortzeko. Zenbat eta erradiografia gehiago egin lehenengo pausoan, orduan eta zuzenagoa izango da azken irudia.
|
|
|
Eskanerrean sartzeko, animaliak anestesiatuta egon ohi dira, baina arnasketaren mugimenduek arazoak sor ditzakete, bereziki biriketako irudietan. Izan ere, erradiografia bakoitzean birikak posizio ezberdin batean baldin badaude, ordenagailuak prozesatutako
|
hiru
dimentsioko irudiak zehaztasun gutxi izango du, gutxi gorabeherako birikak erakutsiko baititu nolabait. Hori ekiditeko, arnasketa eta irudia sinkronizatzeko teknika bat garatu dugu:
|
|
|
Seinale elektriko baten bidez, erradiografiak birikak beteta dauden unean soilik egitea lortzen da. Honela, angelu ezberdinetatik ateratako erradiografia guztietan birikak egoera berean daude, eta ordenagailuan kalkulatzen den
|
hiru
dimentsioko irudiak bereizmen askoz hobea izango du.
|
|
|
Esaldi horren atzean dauden lan ezagunenak Fary Milnor teorema eta esfera exotikoen ikerketa daude.
|
Hiru
dimentsio baino gehiagoko espazioen ikerketan sartzen dira bi lanak, topologiaren arloan. Hain zuzen ere, Milnorrek frogatu zuen matematikoki existitzen direla zazpi dimentsioko esfera exotikoak, hau da, zazpi dimentsioko esfera ez estandarrak.
|
|
|
Esferaren jokabide matematikoa aldatu egiten da erabilitako kalkulu motaren arabera. Ezaugarri hori ez da
|
hiru
dimentsioko esferekin gertatzen, baina ikerketa lerro zabal bat ireki zuen topologiaren barruan. Adituek diote XX. mendearen bigarren erdiko matematika Milnorrek itxuratu zuela, maila bereko beste matematikari gutxi batzuekin batera.
|
|
2012
|
|
|
Bi begi,
|
hiru
dimentsio
|
|
|
Bi begiak buruaren aurrealdean dituzten animalia guztiek dute
|
hiru
dimentsioko ikusmena, ikusmen estereoskopikoa alegia. Bi begiek hartzen dituzten irudiak antzekoak dira, baina ez dira berdinak.
|
|
|
Garunak bi irudiak konbinatzen ditu, eta distantziak kalkulatzen ditu. Eta horixe bera egiten dute zinemagileek
|
hiru
dimentsiotan grabatzeko. Bi kamera behar dira, bata bestearen ondoan jarrita, antzeko irudi ezberdinak har ditzaten.
|
|
|
Dimentsio askoren problemari interpretazio bat emateko bidea aurkeztu zigun.
|
Hiru
dimentsioko mundu batean bizi gara, eta onar dezakegu laugarren dimentsioa denbora dela. Baina nolakoa litzateke bosgarren dimentsio bat lukeen mundu bat?
|
|
|
Grafenoa ezagutzen den material finena da, karbono atomoen geruza bat da, hexagonotan antolatuta eta atomo bakarreko lodierakoa. Material erreala denez, benetan
|
hiru
dimentsiokoa da, baina, hain fina izanda, bi dimentsioko material baten propietate fisikoak eta kimikoak ditu.
|
|
|
3 irudia. Euskal kostaldeko paisaiaren
|
hiru
dimentsioko irudia, Jaizkibel mendilerroaren parean. Eremu honetan, itsas hondoa harkaitzez osaturik dago gehienbat.
|
|
|
Hain zuzen ere, fosila berregiteko lanetan parte hartu zuenetako batek, Elena Santos paleontologoak, garezurraren tomografia bat egin zuen TAC bat. Fosilaren
|
hiru
dimentsioko azterketa bat da, izpien bidez egindakoa, eta hezurraren sekzioen bi dimentsioko analisiez osatua dago.
|
|
|
Emaitza garezurraren
|
hiru
dimentsioko eredu bat da, Santosen lanerako egokia. Egunero egin dezaket lan harekin, inora joan behar izan gabe, eta garezurra bera arriskuan jarri gabe.
|
|
|
· Erresonantzia Magnetiko Funtzionala (fMRI): Eremu magnetikoak eta irrati uhinak erabiliz, garuneko eskualde zehatzak ikus daitezke
|
hiru
dimentsiotan. Gainera, oxigeno kontsumoari buruzko informazioa lor daiteke, eta horrekin, garunaren jarduerari buruzko informazioa.
|
|
|
Ohiko teknika da ingeniaritzan pieza industrial konplexuak egiteko; ingeniariak piezaren
|
hiru
dimentsioko eredu bat sortzen du ordenagailuan, eta, eredu horretatik abiatuta, makina batek osatzen du, material geruzak bata bestearen gainean jarrita. Kasu honetan, inprimagailuak titanio metalikoaren hautsarekin egiten zituen geruzak; laser batez urtu, eta aurrekoari itsasten zion geruzetako bakoitza.
|
|
2013
|
|
|
Nik, garai hartan, plano baten gaineko digitalizazioa besterik ez nuen ezagutzen. Gauza bera
|
hiru
dimentsiotan egiten Gehryri ikusi nion lehenengoz.
|
|
|
Baina ordenagailuaren lana hasi besterik ez da egin.
|
Hiru
dimentsioko modeloaren simulazio fisikoa egin behar da. Horretarako, beste programa batera sartzen da, eta elementu bakoitzak jasaten duen indarra eta tentsioa kalkulatu.
|
|
2014
|
|
|
" Argazkien bidez fotogrametria lanak egiteko erabiltzen dugu dronea Dani Tenarenak dira hitzak, zikloko irakasleetako batenak. Lurraren
|
hiru
dimentsioko informazioa lortzea bilatzen dugu, lurraren planimetria eta altimetria islatuko duten mapak egiteko. Lurrarenak edo objektu batenak.
|
|
|
Dani Tenaren arabera, zikloan zehar, ikasleek dronea hegan jartzen duen softwarea programatzen ikasteko gaitasuna hartu behar dute. " Ez hori bakarrik, hegaldia programatzen ere ikasi behar dute eta, gero, gailuak lurra hartu ondoren, argazkiak nola eskuratu ikasi behar dute, eta baita fotogrametria softwarea erabiltzen eta
|
hiru
dimentsioko mapak egiten".
|
|
|
Bestean, aita semeek diamantearen egitura argitu zuten. Diamantean karbono atomoak
|
hiru
dimentsiotan ekarri lotuta daudela erakutsi zuten, eta orduan ulertu zen material horren gogortasuna. Era berean, urte batzuetara grafitoaren egitura ezagutu zenean, ulertu zen zergatik den hain biguna, diamantearen konposizio kimiko bera izan arren.
|
|
|
Irudi horren berezitasunetako bat da erabat simetrikoa dela, hau da, mugimenduak lau aldiz errepikatu behar direla bukaerako irudira iristeko. Eta, azkeneko pausoan, putz egin behar zaio sortutako egiturari, ur bonba bat izateko
|
hiru
dimentsioko irudia behar baita.
|
|
|
Sinapsien kokapena,
|
hiru
dimentsiotan. Arg. Cerebral Cortex
|
|
2015
|
|
|
Orain,
|
hiru
dimentsioko mapak ere egiten hasiak direla aurreratu du Aiestaranen, eta baita datuaren arabera azalera desitxuratuta dutenak ere. Hor infografien atalean sartzen gara.
|
|
|
1904an Henri Poincar matematikari frantsesak aieru hau egin zuen:
|
hiru
dimentsioko barietate trinko batean kurba itxi guztiak puntu batera deformatu badaitezke, barietate hori hiru, dimentsioko esfera da. Errazago esateko, Poincark proposatu zuen hiru dimentsioko esfera dela hiru dimentsioko espazio (itxi eta bornatu) bakarra non ez dauden kurba itxiek mugaturiko zuloak.
|
|
|
hiru dimentsioko barietate trinko batean kurba itxi guztiak puntu batera deformatu badaitezke, barietate hori hiru, dimentsioko esfera da. Errazago esateko, Poincark proposatu zuen
|
hiru
dimentsioko esfera dela hiru dimentsioko espazio (itxi eta bornatu) bakarra non ez dauden kurba itxiek mugaturiko zuloak.
|
|
|
hiru dimentsioko barietate trinko batean kurba itxi guztiak puntu batera deformatu badaitezke, barietate hori hiru, dimentsioko esfera da. Errazago esateko, Poincark proposatu zuen hiru dimentsioko esfera dela
|
hiru
dimentsioko espazio (itxi eta bornatu) bakarra non ez dauden kurba itxiek mugaturiko zuloak.
|