|
2003
|
|
|
Haren zeregina erabakigarria da zenbait patologiatan, hala nola depresioan, apoplexian eta diabetesean; beraz, haren egitura ikusteak gaixotasun horien kontrako botiken diseinua hobetzen lagunduko du. UCLAko Ronald Kaback ek, Jeff Abramson eta So Iwata britainiarrekin batera, laktosa iragazkasa (LacY) izeneko bakterio mintza garraiatzen duen proteina baten
|
hiru
dimentsioko egitura azaldu du. Proteina horrek protoi elektrokimikoen gradiente baten energia erabiltzen du, mintz zelularraren bidez laktosa metatzeko.
|
|
|
Aldi berean, zehatz mehatz aztertu zituzten mutazio batzuk, eta, horiei esker, zeharkako ebidentziak lortu zituzten funtzionatzeko moduari buruz. Baina zientzialariek bazekiten
|
hiru
dimentsioko egitura bakar bat onartuko zuela komunitate zientifikoak. Azkenean, aminoazido bat aldatu zuen proteina mutante bat identifikatzea lortu zuten.
|
|
|
Abramsonek zuzendutako ikertzaile britainiarrek lortu zuten hori. Bestalde, Iwataren taldeak proteinaren
|
hiru
dimentsioko egitura lortu zuen. “Egiturarik gabe ezin da mekanismoa argitu, nahiz eta gutxi gorabehera haren itxura nolakoa zen jakin”, adierazi du ikertzaile estatubatuarrak, ondorio berera iritsi baitzen zeharkako azterketetatik.
|
|
2005
|
|
|
Proteina hori aurkitzeak lagundu egin dezake txertoak eta terapia berriak garatzen antibiotikoekiko erresistentziaren aurkako borrokan. Zehazki, Juan Hermoso Domínguez ikertzaileak zuzendutako taldeak Pce pneumokoaren zelula paretako entzima baten
|
hiru
dimentsioko egitura zehaztu du. Azterketa ekainean argitaratu zen “Nature Structural and Molekular Biology” aldizkarian, eta, lehen aldiz, pneumokoaren proteina modular baten egitura osoa eta patogenesi mekanismoan dituen ondorioak erakusten ditu.
|
|
2007
|
|
|
Hori frogatzeko, MDR genearen aldaerak aztertu dituzte ikertzaileek, eta frogatu dute aminoazido kate berbera izanda ere eragin desberdina dutela. Dirudienez, mutanteak
|
hiru
dimentsioko egitura zertxobait desberdina du, kontuan izanda egiturak izugarrizko garrantzia duela funtzioan, horrek azaltzen du halako aldea egotea baten eta bestearen eraginen artean.
|
|
|
Histonekin du zerikusia, zelulan DNA paketatzen laguntzen duten proteinekin. «DNA
|
hiru
dimentsioko egitura bat da, histonaz egindako bola batzuen inguruan bildua, perla lepokoa bezala», azaltzen du Esteller ek. «Gure zeluletan DNA ‘sar’ dadin modu bat da, baina gene adierazpena erregulatzeko ere balio du.
|
|
2008
|
|
|
Erreferentziazko argi sorta eta objektuak islatutako argi sorta plaka fotografikoan elkartzean, bi izpiak ez direnez koherenteak, interferentziak sortzen dizkiote elkarri. Interferentzia horiek objektuaren
|
hiru
dimentsioko egituraren araberakoak dira, eta informazio hori guztia plaka fotografikoan edo euskarrian erregistratuta gelditzen da. Hori errebelatuz, irudi osoa berregiten da.
|
|
|
Naturako molekulak imitatzen saiatzen gara, baina ahalik eta molekula txikienekin, gero farmako moduan erabili ahal izateko. Proteina naturaletan finkatuta ditugu posizio batzuk
|
hiru
dimentsioko egituraren bitartez, eta, posizio horretan egokitzen den geometria lortzeko, molekula ziklikoak erabiltzen ditugu guk. Ziklo itxura izateak asko finkatzen du molekularen geometria.
|
|
2009
|
|
|
Metamaterialen ikerketa Yablonovich ek eta beste zenbaitek egindako lanekin abiatu zen.
|
Hiru
dimentsioko egitura periodikoak behatu zituzten haiek, maiztasun jakinetako uhinak hedatzea eragozten zutenak. Ondoren, Pendry k eta Smith-ek esperimentalki frogatu zuten indize negatibodun inguruneen portaera (Veselagok 1968an iragarritakoa), eta, harrezkero, son handia hartu du gaiak.
|
|
|
Ikusten ari garen espezimenaren
|
hiru
dimentsioko egitura errealaeskaintzen digute mikroskopio hauek (10 irudia).
|
|
2011
|
|
|
Orain arte sortutako ehun konplexuena da erretina Laborategian erretinaren
|
hiru
dimentsioko egitura eratzea lortu dute Japoniako RIKEN Garapen Biologiako Zentroan, bai eta egiturako zelula
|
|
|
Laborategian erretinaren
|
hiru
dimentsioko egitura eratzea lortu dute Japoniako RIKEN Garapen Biologiako Zentroan, bai eta egiturako zelula bakoitza dagokion bezala desberdintzea ere. Hori guztia saguen zelula ama enbrionarioetatik abiatuta.
|
|
2012
|
|
|
urteko berrikuntzarik itxaropentsuenetako bat: 3D transistoreak Tri Gate.’
|
Hiru
dimentsioko egitura dute, transistore lauak, teknologia mota honen garapena. Irudia:
|
|
2015
|
|
|
Honakoak daude bertan: zabuak, 4 plazako karrusel biratzaileak, etxetxoa teilatuarekin, 3 dorretxo teilatuarekin, zubia, txirristak eta eskailerak, sareen
|
hiru
dimentsioko egitura katamar igotzeko, itxitura perimetrala eta segurtasun gomazko zorua. Kasu honetara.
|
|
2020
|
|
|
Hezurren bat hautsi duten pazienteei hezurrak osatzea zen helburua: zelulak hartu, haietatik
|
hiru
dimentsioko egiturak sortu eta hezurrean txertatzea. Horretarako, ezinbestekoa da egitura horren propietate estrukturalak eta mekanikoak hezurraren berdinak izatea, elikagaiak eta oxigenoa ondo heda daitezen.
|
|
|
Proteinen ekoizpen fabrikatik, alegia, erribosometatik ateratzen den proteina baten egitura perlazko lepoko baten parekoa da, perlak aminoazidoak izanik. Alabaina, proteina horrek, funtzionala izateko,
|
hiru
dimentsioko egitura jakin bat izan behar du. Zelulan 20 aminoazido mota aurkitu ditzakegu, eta proteina bakoitzaren aminoazido sekuentziak zehazten du zein izango den proteina horren hiru dimentsioko egitura funtzionala, hots, egitura natiboa.
|
|
|
Alabaina, proteina horrek, funtzionala izateko, hiru dimentsioko egitura jakin bat izan behar du. Zelulan 20 aminoazido mota aurkitu ditzakegu, eta proteina bakoitzaren aminoazido sekuentziak zehazten du zein izango den proteina horren
|
hiru
dimentsioko egitura funtzionala, hots, egitura natiboa. Zeluletako baldintzak oso bereziak dira, eta, ondorioz, proteinek egitura natiboa lortzeko, txaperoi molekular izeneko proteinen laguntza behar izaten dute maiz.
|
|
2022
|
|
|
Ariketa hori ontzeko, sortzaileetako bakoitzak bere buruaren erretratua atera du, eta, jarraian, guztiak batu dituzte. Behin aurpegien iruditeria osatuta, «deformazio prozesu bat» egin dute, eta nork bere buruari argazki bat ateratzeak esan nahi duen egoaren «antipodetan» dagoen
|
hiru
dimentsioko egitura sortu dute.
|