|
2000
|
|
|
Eta tartean hainbat joan etorri Estatu Batuetara, Paris eta Londresera, Ozeaniako itsasoetan gerra eginez... soldadu yanki gisa! Hau amaitu zenean Mexikon eta Estatu Batuetan bizi izan zen baina beti ere Europara askotan etortzen zelarik eta Euskal
|
Herriko
egoerari buruz aski kezkatuta zegoela... Franco bizirik baitzegoen.
|
|
|
oso indartsua. Zehaztapen hauek egiten ditut, soziolinguistikoki sarritan konparatzen direlako Quebeceko eta Euskal
|
Herriko
egoera.
|
|
|
Beti gertatu ohi denez, azterketa horiek egin dituztenentzat Euskal Herria ez da existitzen eta, beraz, bertako datuak Espainiaren eta Frantziaren osotasunean galtzen dira. Nolanahi ere, azterketa horiek baliagarri zaizkigu Euskal
|
Herriko
egoera ezagutzeko.
|
|
|
Hala ere, Iruñean bildu ginenoi, beste euskaltzale askori bezalaxe, azken urte hauetan euskara Euskal
|
Herriko
egoeraren gainetik balego moduan, hizkuntza neutroa balitz bezala, jarduteko joerak, kezka sortzen digu.
|
|
|
Horretaz gain, liburuak aurrera egin ahala, gero eta hausnarketa gehiago eskaintzen dizkigu. Horietako batzuk Euskal
|
Herriko
egoeraren ingurukoak dira: Ermuko PPko zinegotziaren hilketa, ETAren su etena, presoak Euskal Herriratzeari buruzko aipamenak, maiatzaren 1eko hauteskundeei buruzko erreferentzia,...
|
|
|
Bigarren eleberria, berriz, izenburuan bertan ikus daitekeen bezala, Pasaia Antxon kokatu du. Dirudienez, lehen eleberriko giro lausotu hori Euskal
|
Herriko
egoeran ere txerta daitekeela erakutsi nahi izan du. Azken batean, eleberri hauen bidez, Canok bizitzari buruzko estetika baten berri ematen du, eta hori hemen nahiz atzerrian deskriba daitekeela frogatu nahi izan du.
|
|
|
Egunkariei dagokionez, Hego Euskal
|
Herriko
egoerak honako mugarriak erakusten ditu:
|
|
|
Harrezkero ere izan genuen beldurtzeko arrazoi bat baino gehiago. Euskal
|
Herriko
egoera lazgarrian lan egitea betiere arrisku  tsua da, baina horretaz kontzienteago egin ginen telefonoz ilea lazteko gisako mehatxuekin deika hasi zi  tzaizkigunean. Alabaina, Dabid ordurako errotik aldaturik zegoen eta ez zen jada gaizkileen beldur ezkutatu zen oilobusti gauzaintzailea.
|
|
2001
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera kezkatiarekin alderatuz gero, zein musikaren bihotza uste duzu daukagula barruan?
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera jarraitzen duen Alemaniako profesiokide batekin hizketan oraintsu, PPren ofentsiba ideologikoaren sorburua ETAren su etenaren bukaeran eta ondorio gisa ezartzen zuen. Begiak zabal zabal egin zitzaizkion datu zehatzak jarraituta erakutsi nionean ofentsiba horren garapena behintzat su eten garaian, bete betean, gorpuztu dela.
|
|
|
Ekonomiak politikan eragiten du eta alderantziz. Euskal
|
Herriko
egoera politikoak ez du proiektu komunak garatzen lagun tzen, antza denez.
|
|
|
Gaur egun ohartzen gara, soilik Euskal
|
Herriko
egoerari mugatzen gatzaizkiola, emaztea, eta, bereziki, idazten duen emaztea, gutxietsia den hizkuntzabat ezpainetan darabilen kolonizatuaren kinka berean dagoela:
|
|
|
proposatzen da ondoren: 1) Hasieran, Euskal
|
Herriko
egoera sozio historikoa eta bertan gertatzen den talde eta hizkuntza etnikoen arteko ukipenadago, talde eta hizkuntza bakoitzak bizitasun etnolinguistiko objektibo erlatiboaduela?, euskal testuinguruan, euskaldun menperatua estatus baxukoa eta gutxiengo taldea izanik; testuinguruak (batez ere, testuinguruan dagoen euskaldun proportzioa) gizabanakoen hainbat ezaugarritan izango du eragina, besteak... Prozesu horren ondorioz, portaerak egongo lirateke, eta lan honetan interesgarriak diren hizkuntz portaeraketa, horien artean, hizkuntz aukeraketa.
|
|
|
Halarik ere, bateko bizitzaren martxak berak eta besteko geroko geroak zokoratu egin dute, behin eta berriro, asmoa. Iazko udan, ordea, Pedro Migel Etxenikerekin Euskal
|
Herriko
egoera kezkagarria hizpide nuelarik, zientzialariak Koldo Mitxelenaren euskarazko lerro aldi luze bat errezitatu zidan, buruz, eta bihotzez, errezitatu ere:
|
|
|
Iparraldean eta Nafarroan duela urte piloa izugarrizko erasoak jasaten ari da). Zergatia jakiteko Euskal
|
Herriko
egoera zein den aztertu behar dugu.
|
|
2002
|
|
|
Guadalupe Echevarria komisarioetako baten esanetan, kanpoko eragin hori da hautatutako artisten lanen oinarrietako bat. Eta hala ere Euskal
|
Herriko
egoera politikoa eta soziala beste oinarrietako bat dela dio.
|
|
|
Guk ere ez. Euskal
|
Herriko
egoera soziopolitikoa aldatu da
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera halatsu gogoratzen du baita ere. Irakaslegaiak euskara irakaskuntzan eman zedin manifestatzen ziren.
|
|
|
BERAZ, Kultura Ministerioak Zientzia eta Arteen Institutua garatuz Espainiako zinema nazioarteko egituretan barneratzen jardun zuen bitartean, Euskal
|
Herriko
egoerak txarrera egin zuen. Zenbaitek biziraun badugu, gure lana Zientzia eta Arteen Institutuak sorturiko marku legalaren inguruan garatu dugulako da.
|
|
|
Lehenbizikoa, bereziki, aldaketa ugarikogarai baten hasiera bat izan zen, agente ekonomikoak bizi zireneko erakundeenesparruari dagokionez. Diktadura erregimenaren politika ekonomikoak ondorionabarmenak izan zituen Hego Euskal
|
Herriko
egoeran.
|
|
|
3 Ipar Euskal
|
Herriko
egoera sozioekonomikoaazken 20 urte hauetan
|
|
|
5.6 Ipar Euskal
|
Herriko
egoera
|
|
|
Esate baterako, gure metodoarekinEuskal Herriko unibertsitateetan ikutzen ez diren gaietan ez dugu gabeziarikikusiko, edo euskararen presentzia gaztelaniazkoaren adinakoa izatearekinkonformatuko gara, nahiz eta agian hori Bretainia Handian ingelesez egindaitekeenaren zati txiki bat besterik ez izan. Eragozpen horiek begi bistakoak dira, baina, esan bezala, mundu osoko unibertsitateen balorazioa egitera ausartzen ezgarenez, Euskal
|
Herriko
egoerara mugatuko gara hein handi batean.
|
|
|
Euskal hiztunok bizi garen esparruko erdaldunek euskara maitatzea lortubehar dugu. Euskal
|
Herriko
egoera berezia da oso, eta Euskal Herri integratua lortzea da bete gabe dagoen erronka nagusia. Alegia, herri bakarra, gizarte bakarra, ezbi hizkuntza komunitate ezberdinez osaturikoa.
|
|
|
Beste aldetik, Euskal
|
Herriko
egoera geografiko administrariboak Estatu espainiarreko eta frantseseko irratien sartze ahalmena ahalbidetu du, eta, beraz, oso nabaria da horren eragina eta hedadura euskal lurraldean. Gaztelaniazko eta frantsesezko emisorak euskaldunak baino ugariagoak dira, baita handiagoak ere.
|
|
2003
|
|
|
Juan Garayarrek mito askori egin nahi izan die aurre bere aurreneko nobela umoretsu honetan. Hasteko, Euskal
|
Herriko
egoera politikoa hain aldrebestua dagoenez gai horrekin literatura egiterik ez dagoela uste dutenei," La estrategia de la sardina" rekin erantzun die. 60 euskal belaunaldiaren biografia heterodoxoa egin du bertan, 1967an Gipuzkoan indarrean jarri zuten salbuespen egoerarekin hasi, eta Franco hil ondorengo amnistia eta geroko hilabetetaraino doan narrazioan.
|
|
|
Datu horiek ageri dira, bederen, Solange Mariluzek Manu Robles Arangiz Instituturako eginiko azterlanean, izenburuz" Ipar Euskal
|
Herriko
egoera ekonomikoa azken hogei urte hauetan" bataiatu duenean. Lan horren egileak aitortzen du oso zaila gertatu zaiola lan honetarako datuak lortzea eta, horrenbestez, 1993ko" Euskal Herria 2010" dokumentura jo behar izan duela bila.
|
|
|
Eta, egiatan, ardi aziendek eta haien esne produkzioak salbatu dute sektorea. Horrela ageri da, bederen, Solange Mariluzen" Ipar Euskal
|
Herriko
egoera ekonomikoa azken hogei urte hauetan" azterketan.
|
|
|
Eta gero, aita sainduarekin buruz buru solastaturik, atera zitzaigularik gure apezpiku ona, erranez Pio XII.ak ez ziola besarkadarik eman nahi izan, gripearen kutsurik ez emaiteagatik, galde ausart bat egin nion berari: . Barka, Jauna, jakin daiteke noiz argitaratuko dituzun 36ko gerla denboran Euskal
|
Herriko
egoeraz Erromara bidali omen zenituen txostenak??
|
|
|
Caro Barojak ere aipatu izan du (1981) Larramendiren lexikoa oso ondo egokitzen dela garaiko errealitate historikora, eta beraz ez dela baztertu behar guztia asmatua ez izatearen aukera (Caro Barojaren iritzi horren inguruan ikus halaber artikulu honetako 102 oharra). 44 Larramendiren eraginaz eta Ipar Euskal
|
Herriko
egoera berdintzeko saioaz ikus X. Altzibar (1997: 46) eta Oyharçabal (2001a:
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoerari dagokionez, berrikuntzak, gure ustetan, bat bainogehiago dira. Batetik, nazioarteko elkartasun erakundeen egiteko moduak zeingizarte mugimenduek euskal nazio auziaren inguruan erabiltzen duten diskurtsoaeraberritu dituen diskurtso global bati hasiera eman diola.
|
|
|
Globalizazioa neoliberalaz hitz egiten denean, Euskal
|
Herriko
egoerari buruzko aipamena egiten bada, badirudi gai horren inguruko edozein eztabaidari helduaurretik bi osagai azpimarratu beharra dagoela. Lehenengo eta behin, globalizazioneoliberala, oinarriz, globalizazioaren alderdi ekonomikoari lotuta dagoela.
|
|
|
Inork ekimen harrigarri eta berritzailerik asmatu ezean (asmatzea ere gerta liteke), gaur egun egiten ditugunak hobeki eta zuzenago egiten ahalegindu dugu, Euskal
|
Herriko
egoera soziopolitikoa ongi irakurtzen asmatuz eta euskararen munduak daukan barne indarra eta potentzialitatea ongi ulertuz. Baina, batez ere, etsipenaren mamuak astindu eta ez gelditu, horixe baita inora ez joateko modu seguru bakarra.
|
|
2004
|
|
|
Badira, hala ere, hainbat zalantza, hain zuzen ere PPren propaganda orbitak eta haren fronte mediatikoak Eroskiren eta Euskal Herriko beste enpresa batzuen inguruan sorturiko girotik datozenak. Euskal
|
Herriko
egoera politikoa ikusirik, gure produktuei eta gure enpresei boikota egiteko eskatzera iritsi dira, Eroski hatzarekin seinalatuz. Valentziako Komunitatean, boterea PPk kontrolatzen du, eta berehala eman dio bere sostengua, publikoki, Consumen bakarkako ibilbide berriari.
|
|
|
Nire irakurketaren arabera, hauteskundeen emaitzek Euskal
|
Herriko
egoera beste ikuspegi eta trataera batetik hartzera behartuko du Espainiako Estatua, baita autokritika egitera ere. Une honetan ezin dugu azkarregi joan ordea.
|
|
|
Ez dut uste. Nazioarteko, Estatuko nahiz Euskal
|
Herriko
egoerak aldatu dira. PSOEk alda dezakeena ikusteko dago, ordea.
|
|
|
Eta bertsolariak, salatzeaz gain, zer gehiago egin dezake Euskal
|
Herriko
egoera konpontzeko?
|
|
|
Hainbat arduradun politikoren jokamoldeak »PPkoenak bereziki» demokrazia politiko heldu gabe baten isla dira. Euskal
|
Herriko
egoeraren kasuan hori areago ageri da indarkeriaren arazoa tartean delako. Baina, arazoaren agerpena hemen izanagatik, arazoa euskal nahiz espainol arazoa da.
|
|
|
Erreferentzia hauek direla eta, duela zenbait urte, gomendio batzuk egin zizkigun euskaldunoi filosofo handi batek. Berba zorrotzak bezain jakingarriak atera zitzaizkion Jean Paul Sartreri Euskal
|
Herriko
egoera zela medio: –Así los vascos no pueden dejar de ser, en principio, más que la negación del hombre español que han querido hacer de cada uno de ellos.
|
|
|
2 Komunitate Autonomoko Erakunde komunek Euskal
|
Herriko
egoera sozio-linguistikoaren ñabardurak kontuan izanik, bi hiz1 Euskara, Euskal Herriaren hizkuntza propioa, hizkuntza ofiziala izango da Euskadin, gaztelania bezala, eta bertako biztanle guztiek dute hizkuntza biok jakiteko eta erabiltzeko eskubidea.
|
|
|
Bada, Manex Erdozaintziren gizakiari eta munduari buruzko ikuspegiak Mounierren obra eta pertsonalistek defendatzen zituzten ideiak dakarzkigute gogora. Ideia haiekin bat egiten zuen, bereganatu egin zituen Euskal
|
Herriko
egoerara ere ekarriz, eta idazteko eta gogoetatzeko abiapuntu izan zituen. Esprit eningu ruan garatu zen pentsamendu horren arrastoa ikus daiteke Manexen artikuluetan, bai eta poesian ere.
|
|
|
Manex Erdozaintzi ez zen hirugarren munduko lurralde azpigaratu batean bizi, ez eta oinarrizko eskubideen beharretan bizi zen komunitate batean. Baina antikolonialismoaren atalean esan dugun bezala, neurri batean Euskal
|
Herriko
egoera herri kolonizatu eta zatikatuenarekin parekatzen zuen eta askapenaren teologiaren printzipioak bat datoz Manexek zuen gizakiaren, gizartearen eta askapenaren printzipioekin: pobre eta zanpatuen aldeko aukera egiten du, estatu kapitalista eta boteretsuak gaitzesten ditu, pobreak eta alienatuak sistemaren aurka oldartzera eta borrokatzera deitzen ditu...
|
|
2005
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera soziolinguistikoaren ezaugarri nagusiak
|
|
|
Horregatik, bilduma honetan fikzioa eta gertaeren errealitatea nahastera joko du. Errealitate horrek, jakina, Euskal
|
Herriko
egoera sozial eta politikoarekin badu zerikusi zuzena (gerra zibila, iheslariak, borroka armatua...), ahaztu gabe gai jakin batzuekiko hipokresia soziala (sexua, harreman libreak...). Beraz, ipuin hauetan kondaira, anekdota, pasadizo eta zenbait fantasia ere tartekatuko dira.
|
|
|
" Umezurtz aberatsak Gabonetan jokatu nahi" ipuina ere badago nolabaiteko sinbologiatik hurbil. Olerkaria fantasia sinbolikora hurbiltzen den ipuina dugu, eta" Abertzalea" ipuinaren mezua egileak asmatzen duen errokaltar herriaren gorabeherek Euskal
|
Herriko
egoera sinbolizatzen dutenetik dator.
|
|
|
Ipar Euskal
|
Herriko
egoera ekonomikoa azken hogei urte hauetan/ Perspectivas de la economa de Iparralde en los ultimos veinte años. (e).
|
|
2006
|
|
|
Diskurtso Teoriak, Diskurtso Teoriak eta Hizkuntzaren Didaktika, Hizkuntzaren Eskurapena: Ahozkoa eta Idatzizkoa, Irakaskuntza Eleanitza, Euskal
|
Herriko
Egoera Soziolinguistikoa, Hizkuntzen Didaktikarako Metodologia eta Lanabesak, eta Testu Generoen Karakterizazioa izeneko beste zazpi irakasgai, hauek ere derrigorrezkoak. c) Hizkuntzen Kudeaketan Aditu titulazioan, lizentziatura mailakoa izan gabe, zenbait kreditu bete daitezke, derrigorrezkoak batzuk eta hautazkoak beste batzuk.
|
|
|
Ustea hedatu da euskal literaturak ez duela azken berrogei urteotan gure herriangaratu den gatazka bortitza aipatu eta aipatzen, bere interes literario soilen izenean.Ordea gutxi edo aski Euskal
|
Herriko
egoera politiko latza, batzuetan miserablea, literaturalat pasatu dela erran dezakegu, Ehun metro Saizarbitoriaren nobela baizikez balitz ere adibide.
|
|
|
Estatuz kanpoko immigrazioari dagokionez, Hego Euskal
|
Herriko
egoera aztertzen dugunean kopuru erlatiboetan alde handia dago EAE eta Nafarroako datuen artean (%4 eta %9 inguru). Bestetik, EAEko herrialdeen artean ere ezberdintasunak daude:
|
|
|
2 Artikulua gaiari hurbilketa modura planteatzen da. Helburu nagusia gaia zertan den erakustea da, joera eta eztabaiden nondik norakoak azalduz, baina horregatik ez diogu uko egiten gure iritzia plazaratzeari, edo noizean behin Euskal
|
Herriko
egoerara hurbiltzeari.
|
|
2007
|
|
|
Autonomiaren egitasmoa hitz batean. Berriro ere Euskal
|
Herriko
egoera politikoaren erdi muinean kokatu nahi dugu autonomia gaia. Neure iritziz, ezkerreko abertzaletasunaren zati batean desbideratze gisako bat gertatu da une batez, departamenduaren bidean irristatzera heldu da abertzaleen parte bat, bidean argirik gabe.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera soziolinguistikoaren adierazle garrantzitsuenetako bat da Soziolinguistika Klusterrak antolatzen duen Euskal Herriko hizkuntzen kale neurketa. Euskal Herriko Kale Erabileraren Neurketa Orokorra 1989 urtean egin zen lehen aldiz; geroztik lau urtez behin errepikatu da, eta 2001etik aurrera bost urtez behin.
|
|
|
" Getxokoa lehenengoetariko bat da eta dagoeneko zaharkituta gelditu da aurrekontu aldetik. Proiektuaren erabiltzaile igoera kontuan hartu eta Euskal
|
Herriko
egoerara hurbildu behar da". Bere aldetik, maiatzaren 24an egin zen hitzarmenaren sinadura ofizialean (argazkian), Imanol Landa EAJren Euskara zinegotzia eta alkategaiak adierazi zuen" hitzarmena Getxoko Udala euskararen erabileraren alde aurrera eramaten ari den politikaren barruan kokatzen" dela.
|
|
|
Azpimarratu nahi dut Ekinetik ETAra zazpi urte pasatu zirela, eta denbora gehiena ikasten pasatu zutela ekintzaileek. Ikasten, bai nazionalismo zaharraren ikusmoldeak, bai eta ere Euskal
|
Herriko
egoera erkatuz munduan ziren jokamolde intelektual eta esperientzia historiko garaikoekin.
|
|
|
80ko hamarkadaren hasieran Euskal
|
Herriko
egoera orokorra diglosia anitzekoa zen. Alegia, bazen diglosia bat gaztelania eta euskararen artean eta beste bat euskararen barnean euskara batuaren eta euskalkien artean.
|
|
|
Luzaro jarraitu ahal izango genuke gogoetak eginez eskola eta hizkuntzaren berreskurapenari buruz eta luzaro jarraitu dugu Euskal
|
Herriko
egoera soziolinguistiko eta administratibo anitza ikusita, baina hemen lekua eta denbora agortzen ari zaizkigu. Pentsa dezagun eta elkartu ditzagun iritziak, beraz, munduko ezagutza soziolinguistikoa eta aniztasun linguistikoa aberastu dezagun...
|
|
2008
|
|
|
«Euskal
|
Herriko
egoera eta Txileko maputxeena oso antzekoak dira»
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera munduko bertze herrialde batekin konparatuko zenuke?
|
|
|
Bai. Txilen ibili naiz, eta Euskal
|
Herriko
egoera eta maputxeena antzekoak dira.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera urruti dago Ameriketako Estatu Batuetakoarekin alderatuta, baina, hala ere, azken 30 urteetan hiru aldiz biderkatu da haur gizenen kopurua. Nafarroan egindako ikerketa batek ondorioztatu du foru erkidegoko bost haurretatik (15 urtetik beherakoak) bat gizena dela edo gehiegizko pisua duela; guztira, neska mutilen %13k pisatzen dute gehiegi.
|
|
|
Nola egin? Hego Euskal
|
Herriko
egoera hobeagoa da. Dirudienez, bai.
|
|
|
Manifestazioaren bukaeran, euripean baina jendez mukuru zegoen udaletxearen aurrean, Iker Uriguen bilbotarrak hartu zuen hitza. «Euskal
|
Herriko
egoera latza eta larria» salatu zuen, eta PSOE eta PPren estrategia edozein izanik ere ez dutela Euskal Herria «belaunikatuko eta damuaraziko» ziurtatu zuen. «Alternatiba bakarra uzten digute, Espainian integratzea, Euskal Herri gisa desagertzea, gure izaera eta nortasuna poliki poliki suntsitzea».
|
|
|
Sainte Marieren ustez, «erdibide bat sakondu behar da, erabat onuragarria izan den Batera prozesuaren eta gaur egun oraino abstraktuegia den autonomia estatutuaren artean». «Titulu itotzaile horietatik atera behar dugu, eta gehiago sakondu zer nolako ahalmenak behar dituen Ipar Euskal
|
Herriko
egoera soziopolitikoari begira», dio Sainte Mariek. Hori guztia oraindik mamitu gabe dagoela aitortu du ABko bozeramaileak.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera kezkagarritzat jotzen ez duten arren, zaindu beharreko arazo txiki bat dela deritzote instituzioek. Neurri handi batean «estetikotzat» jo dute plastikozko poltsek sortzen duten arazoa Hego Euskal Herrian.
|
|
|
Euskal Herrikoa dela esaten dutenean, ikuspegi kultural, sozial eta politiko batetik egindakoa dela esan nahi dute. Horrez gain, mundukoa ere badela azpimarratu dute, «Euskal
|
Herriko
egoera ulertzeko egoera orokorraren berri jakitea beharrezkoa baita».
|
|
|
«Euskal
|
Herriko
egoera ulertzeko egoera orokorraren berri jakitea beharrezkoa da»
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoerari begira, ezker abertzaleak ikusten du «aldaketaren fasea» ez dela amaitu eta horren erakusle dela Estatuak erakusten duen beldurra. Morenoren arabera, izu hori da «oinarrizko arrazoia» azkenaldian egin diren legez kanporatzeetarako eta atxiloketetarako.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera kontuan harturik indarkeriaren erabilpena goraipatu duela ebatzi du Europak
|
|
|
Maiz errepikatzen diren gaiek ez dituzte hainbeste beldurtzen bi bertsolariak. Euskal
|
Herriko
egoeraz kantatzea gertatzen bazaie ere, zerbait berri kantatzeko aukerak ez direla eskas diote. «Beti zerbait erraten ahal duzu:
|
|
|
Espainian, aldiz, etxebizitzaren egoera oso txarra da. Hego Euskal
|
Herriko
egoera ez da hain txarra. Ez da ilusio faltsurik egin behar, hala ere.
|
|
|
Euskal Herri osoan zehar eginiko ekarpen foroen bidez, webgunean jasotako mezuekin edota 200 lagun ingururekin izandako «zuzeneko harremanen» bitartez osatu dituzte bi txosten horik. Irastorzak azaldu duenez, Euskal
|
Herriko
egoeraren azterketa egiteko orduan haien «kezka» azaldu dute parte hartzaile «guztiek». Espainiako eta Frantziako estatuek «Euskal Herriaren kontrako erasoaldiak sakontzen» ari direla ohartarazi dute, Nazio Eztabaida Guneko kidearen aburuz.
|
|
|
2008 eta 2009 Nazio Planaren egitasmo nagusietako bat da Euskal
|
Herriko
egoeraren «egiturazko azterketa» egiten hastea. Hala erabaki zuten atzo Nazio Eztabaidan, etorkizunerako erronkak zehazterako tenorean.
|
|
|
Osoko bilkura bi ataletan banatu zuten atzo. Lehenik, Euskal
|
Herriko
egoeraren azterketa egin zuten, eta Nazio Planaren egitasmoak zehaztu zituzten gero. Alegia, egoeraren analisia egin ondoren, erronkei aurre egiteko bidea jorratu zuten.
|
|
|
Bertan elkartu dira Debagoiena eta Debabarrenako delegatuak. Euskal
|
Herriko
egoera politikoa eta sozio-ekonomikoa izan dute hizpide. Asanbladaren ostean manifestazioa egin dute EAEren ilegalizazio prozesuaren kontra.
|
|
|
Hizkuntzaz eta kulturaz hitz egiten ari garenez, ezin aipatu gabe utzi Bat soziolinguistika aldizkariaren 65 zenbakiaren dosierra" Euskal Herriko kulturak eta euskara" gaiari buruz izango dela. Aldizkari hori oso aberatsa da Euskal
|
Herriko
egoera soziolinguistikoa hobeto ulertzeko eta gai honen inguruan gogoeta sakonak bideratzeko, mundu mailan oso gutxi dira maiztasun eta sakontasun horretako soziolinguistika aldizkariak dituzten hizkuntzak.
|
|
|
Horrenbestez, nahiz eta immigrante gehienek Euskal
|
Herriko
egoera eta aldarrikapenak neurri batean zein diren jakin, ezinbestekoa da, lehen adierazi dugun etorkizunean osa daitekeen itunaren espazioen baitan, jakintzat ez ematea gure errealitatea ezagutzen dutela. Erabakigarria da gure herrialdea denari buruzko gure ikuspegia ematen saiatzea, baita Euskal Herriak nahitaez jasan behar duen gatazka politikoari buruzkoa ere, kulturaeta hizkuntza eremuak berebiziko garrantzia duen gatazkari buruzkoa, alegia.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera soziolinguistikoa modu orokorrean aztertzea ez da modurik zientifikoena. Izan ere, eremuen eta lurraldeen arabera alde handiak daude, eta leku batean muturreko egoera soziolinguistikoa euskararen alde jasotzen bada eta beste batean kontrakoa jasotzen bada, alegia muturreko egoera bat baina erdararen alde, datuak batzen ditugunean eta batez bestekoak egiterakoan, datuak nahasten dira eta media bat lortzen da, adierazgarria ez den media bat ordea.
|
|
|
Herrialdeen arteko emaitzak oso ezberdinak dira, beraz; baina, gainera, herrialdeen barruan ere ezberdintasun handiak daude, eta Euskal
|
Herriko
egoera soziolinguistikoa benetan ezagutzeko ezberdintasun horiek guztiak kontuan hartu lirateke. Eta ezberdintasun geografikoak ez ezik, beste hainbat aldagai ere aztertu lirateke:
|
|
|
Dena den, akademiaren ekarpen soziolinguistikoa askotan gutxiesten da nire ustez. Hain agerikoa izan ez bada ere, oso garrantzitsuak dira Jagon sailak kaleratu dituen lanak; eta Siadeco ikerketa sakonak egiten hasi zenean, akademiak 1978an argitaratutako Euskararen Liburu Zuria Euskal
|
Herriko
egoera soziolinguistikoari buruzko lehenengotariko azterketa orokorra izan zen. Noski, liburua argitaratu zenetik, 80ko hamarkadatik hona, aldaketa dezente egon dira bai corpusaren plangintzan eta baita egoera soziolinguistikoan ere; eta Iruñeko Biltzarretan soziolinguistikarekin erabat lotzen den egitasmo polita aurkeztu zuen akademiak:
|
|
2009
|
|
|
Itxaro Bordak Iriondo eta Zalduak jarritako puntuari jarraitu zion nolabait, eta Ehun metro z geroztik" Euskal
|
Herriko
egoera politiko latza" azaltzen zaigula defendatu zuen, nahiz eta azpimarratzen zuen 1998ko su etenaren ondotik" lumak askatu" eta bortizkeria gaitzat hartzen diren liburuak areagotu direla. Baina Bordak gaiari alderdi berri bat gehitu zion, gatazka euskal literaturan adierazten ote den baino, gatazka hori nola azaltzen den galderari erantzun ziolako Bortizkeria, idazlea eta zenbait gai oraino izeneko hitzaldi horretan.
|
|
|
Ipar Euskal
|
Herriko
egoera soziopolitiko eta ekonomikoak erantzun sendoak behar ditu. Larrialdi egoerak aspaldiko indar politikoak mugiarazi ditu eta berriak sorrarazi.
|
|
|
Slavoj Zizek (en/ es/ fr) pentsalariaren ideiak baliatuz, Imanol Galfarsororen (Aretxabaleta, 1960) Subordinazioaren kontra (Pamiela) saiakerak kritika zorrotza egiten die Bernardo Atxagak eta Joseba Zulaikak Euskal
|
Herriko
egoera politikoaz egindako hainbat irakurketari. Kultur aniztasun militantearen aldekoa, liburuan independentzia politikoaren garrantzia azpimarratu du, euskaldun etniko izateari uzteko bide gisa.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera politikoan aldaketarik ez dakarrela gaineratu du, legez kanpo utzitako alderdiaren proposamenek bere horretan jarraituko dutelako.
|
|
|
Dena den, eta oztopo larriak oztopo, ezker abertzaleak Euskal
|
Herriko
egoerari buruz duen ikuspuntua ez duela aldatuko ziurtatu du Otegik.
|
|
|
1960ko hamarkadaren erdialdean, bestalde, Hego Euskal
|
Herriko
egoera politikoa oraindik ere zaila zela, film luze serio eta sendo baten proiektua garatzeari ekin zioten Nestor Basterretxeak eta Fernando Larruquertek, elkarlanean: Ama Lur filmari buruz ari gara.
|
|
|
Amurrio. Mikel Basabek Euskal
|
Herriko
egoera politikoari buruzko hitzaldia emango du 19:30ean Amurrioko kultur etxean.
|
|
|
Benegasek ezker abertzaleari eskertu egin dio botoa beraientzat eskatu izana, eta boto horiek. Euskal
|
Herriko
egoera antidemokratikoa, salatzeko baliatuko dituztela iragarri du.
|
|
|
Ipar Euskal
|
Herriko
egoeraren disgnostikoa egiteko, zailtasunak, izan dituztela onartu zuten, bestalde, Herria Abianeko kideek.
|
|
|
Besteak beste, hitzaldiak eta mahai inguruak egingo dituzte, aurreko urteetan bezala. Arnaldo Otegik Euskal
|
Herriko
egoera politikoa azaltzeko hitzaldia eskainiko du larunbatean 16:00etatik aurrera. Horrez gain, Preso politikoak eta gatazken konponbidea munduan izenburupean mahai ingurua antolatu dute, eta bertan Irlanda eta Tamil Herria izango dituzte hizpide, besteak beste.
|
|
|
Europako eta Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak igaro berriak, Patxi Zabaletak ez du aldaketa nabarmenik aurreikusten Euskal
|
Herriko
egoera politikoan.
|
|
|
Bestalde, Aste Nagusiari helduta, pregoian euskarazko hiru lerro baino ez irakurri izana kritikatu dute bertsolariek, eta, bestalde, Euskal
|
Herriko
egoera politikoa ere izan dute jomugan, presoen argazkien afera aipatuta. Alabaina, eliza atarian kokatuta gai egokia bilatzen jakin dute bertsolariek, eliza eta kristautasuna auzitan jarrita.
|
|
|
Gaztesareak gazte mugimenduei buruzko informazioa eskaintzen du Interneten, eta Euskal
|
Herriko
egoera politiko, sozial eta kulturalari buruzko eztabaidak sustatzen ditu. Webgunea ikusgai dago www.gaztesarea.net helbidean.
|
|
|
Ondoriorik atera liteke gainbegiratu batean. Euskal
|
Herriko
egoera soziopolitikoaren gainean zipitzik ez jakin arren, periferikoei pontifikatzen trebeak diren madrildarren (M. A. Iglesias, Diego Carcedo...) aldeko apustuari eusten zaio berriz ere. Bata edo bestea kenduta, ezagunak dira gainerako denak irrati horretan; Lapitzen azken aroan hitza zeukatenak dira asko.
|
|
|
Bigarren deskonexioa: Ipar Euskal
|
Herriko
egoera eta Nafarroakoa nahiko konparagarriak dira, gizarte eta administrazio testuinguru desberdinetan kokatuak badira ere. Izan ere, Ipar Euskal Herriko hiru herrialdeak lurralde zabalago batean integratuta daude eta lur eremu horretako herritar kopurua, guztira, Lapurdiko, Zuberoako eta Nafarroa Behereko kopurua halako bi baino gehiago da.
|
|
2010
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoerarekin, berriz, zalantzak dituztela azaldu du, ETAren ekintza ofentsiborik ez dagoen arren estortsio eskutitzak iristen direlako oraindik. Ez direla fidatzen eta ez direla fidatuko argitu du.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
egoera ez dut oso ondo ezagutzen, baina, ezagutzen dudanaren arabera, jende asko dago barruan. Armairutik ez dira ateratzen, askotan gaztelaniaz hasten dituzte elkarrizketak, eta euren hizkuntza ezkutatzen dute.
|
|
|
Jose Bengoechea eta Juan Achabal (John Archabal) amerikar ametsa bete izanaren eredu dira. Bigarren Mundu Gerraren ostean eskulana behar zen eta ondorioz euskaldun asko joan zen AEBetara, gehienak artzain lanak egitera. 70 hamarkadan emigrazioak beherakada nabarmena egin zuen, besteak beste, Euskal
|
Herriko
egoera ekonomikoaren hobekuntzagatik. Garai hau euskal emigrazioaren bukaeratzat jotzen da sarri.
|
|
|
Patxi Lopezi bidali zion gutunean filtratutakoa" has gaitezen urratsak ematen" zioen. Egigurenek Euskal
|
Herriko
egoerari buruz irakurketa zabala eta sakona egiten du, aurrera begirako proiekzioz egina. Gero, ETAren adierazpena Gabonak baino lehen etorriko dela esaten duenean...
|
|
|
Brian Currinek Euskadi Irratiari adierazi dionez, norabide egokian mugimenduak daudela iruditzen zait. Zintzoki ulertu dute Euskal
|
Herriko
egoera politikoa aldatu behar dela, politika egiteko modu berri bat behar dela.
|
|
|
Euskal historiarekin, kulturarekin eta artearekin erlazionatutako guztiaren inguruan egileak izan duen interes kritikoa islatzen omen du lanak. Historiarenganako interesa pizten dionaren gainean galdetuta, Friedlek esan du Euskal
|
Herriko
egoera gogora ekar ditzaketen hainbat gatazka bizi izan dituen herri batetik datorrela bera ere. Ez naiz politika kontuetan aditua, baina beti iruditu izan zait interesgarria gatazkan bizi diren herrien egoera:
|