|
2003
|
|
|
Euskal Ilustrazioa: Euskal
|
Herriko
Adiskideen Elkartea
|
|
|
XVIII. mende bukaeran Erregimen Zaharrak Euskal Herrian bi aurkari edo berritzaile mota zituen (Otazu, 1982). Batetik," entziklopedistak" zeuden, Bergarako Mintegiaren eta Euskal
|
Herriko
Adiskideen Elkartearen (RSBAP) inguruan sortuak. oligarkiako kideek eta Mintegiko irakasle eta ikasle ohiek osatutako taldea zen ia erabat.
|
|
2012
|
|
|
Alaba bakarra izan zuten, 1801ean jaioa, Maria Nieves Amalia. Heziketa, Gasteizen jaso zuen, Euskal
|
Herriko
Adiskideen Elkartean hain zuzen ere. Bere aita elkarteko bigarren zuzendari nagusia izan zen.
|
|
|
Ahaldun Nagusia izan zen. Horrezaz gainera, Euskal
|
Herriko
Adiskideen Elkarteko buruzagia izan zen. garaian, Soraluzeko errege armategiko arduradun nagusia izan zen.
|
|
|
Gogoratu behar dugu, garaiko beste esperientzia bat, 1765etik aurrera egiten zena: Euskal
|
Herriko
Adiskideen Elkarteak garaiko arazo zientifiko, ekonomiko edo politikoak aztertzeko, bilkurak deitzen zituzten, eta bazkideen arteko urteroko bilkurak bihurtu ziren. Eta bilkura horiek garaiko buruzagien topaleku ere izan ziren.
|
|
|
1764an Euskal
|
Herriko
Adiskideen Batzarra elkartea eratzean, euskal kultura eta nortasuna landu, nabarmendu eta goratu asmoz sortu zen. 1765ean Gasteizeko batzarrean onartutako estatutuetan, IX. atalean honako hau adierazten zuen:
|
|
|
Euskal
|
Herriko
Adiskideen Elkartea (Real Sociedad Bascongada de Amigos del Pais) Bergarako egoitzan hasi zen, 1775ean, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako euskal agintarien arteko batzarrak berriz indarberritzen. Conferencias izenarekin ezagunagoak ziren, eta aurrerantzean, 1936 urtera arte batzar horiek ohiko izan ziren.
|
|
|
Euskal
|
Herriko
Adiskideen elkartearen baitan (RSBAP) aldiz, bestelako ikuspegi ekonomikoak nagusituz zihoazen. Adibidez, F. Elhuyarrek Somorrostroko meategietako erauzketa prozesuaren antolaketa soziala eta ekonomikoa aztertu eta alternatibak argitaratu zituenean, 1788ko Batzarrean, argi eta garbi egin zuen sistema kapitalistaren azalpena bertako ekonomia aurrerabidean eta garapenean sartzeko:
|
|
|
Argien Garaia eraginkorra izan zen. Euskal Herriko buruzagi politiko eta ekonomikoek argien indarra zabaldu eta zientzia erabilgarriak ezagutu eta hedatzeko Euskal
|
Herriko
Adiskideen Elkartea 1764an sortu zutenean, P. Astarloa, fraide sartu zen, filosofia eta teologian aditua izateko.97 Bergaran goi mailako ikastegi tekniko berria antolatzen zen garaian, ondoan, Oñatin 1775ean legelari eta eliztarrentzat goi mailako Unibertsitatea berrindartzen hasi zen. Baina argien garaiaren ostean, Frantzian 1789 urtean, iraultza liberal bortitza azaldu zen.
|