|
2000
|
|
|
–Hoy es general la preocupación que en España se siente por asegurar el mantenimiento y la supervivencia de esta lengua conservada, hablada y transmitida por el pueblo...?. Eta 1918 urtean Oñatin Euskaltzaindiaren sorreran bere aitona zen Alfonso XIII.ak esan zituenak oroitzeaz gainera honako
|
hau
zioen: –Desde entonces la Academia viene laborando ininterrumpidamente en los fines para los que fue creada, fomentando la unidad de una lengua que hablan muchos españoles y que es un elemento importante de la cultura y del acervo nacional.
|
|
|
Ordea, nork daki zein izan zen paradisuko lengoaia? Zeren honako
|
honek
baitio ezen hebraitarrena izan zela, horrako horrek grekoa, eta harako hark euskara. Handik harat, haatik, eta paradisuko hizkuntzatik eta Babelgo historietarik harat, anitzetan erran izan dizut ezen izen emaite hori, ene idurikotz, lehen gizonen arteko abenikoa eta egokitzapena izan zela, tokian tokikoa, zeren eta mintzaira guztiak baitira, oro har, diferent.
|
|
|
—.. Eta haien petzeroak, turista mota guztiak: frantsesak bereziki, baina baita, informazio
|
honek
dioenez, holandarrak eta britainiarrak ere.
|
|
2001
|
|
|
Euskaraz daude: gaur hau egin du, edo
|
hau
esan du, edo hau gogoratu du. Halakoak dira zati gehienak.
|
|
2002
|
|
|
Errukarriak gu, ahizpa gajoak! Zer da gizon
|
honek
dioena? –egin zuen oihu Izuikarak?.
|
|
|
–Orduan ez du ezer esango, ezta?
|
Honen gainean
esan nahi diat –galdetu zuen hala ere Julenek. Ez zegoen batere trankil.
|
|
|
Baso bat sagardo jaso zuen, eta ezpainetara hurbildu. Azken unean, ordea, edan gabe urrundu, eta mahai gainean utzi zuen– Ez nuen sekula usteko
|
hau
esango nizuenik. Baina uste dut...
|
|
|
Andres Illana, Euskadiko Otso Elkartekoa zuzen dabil
|
hau
esatean: " Lehendabizi, otsoak izan diren garbi jakin behar da".
|
|
|
Kordea bereganatu zuenean, berriz, operatu zuen medikuaren iritzia jakin nahi izan zuen.
|
Honek
esan zion:
|
|
|
Eta etxera iritsi nintzenean ere, ez nuen besterik espero, ez bainuen aurkako zantzurik aurkitu.
|
Honekin
esan nahi dut Sarak hasieran harrera ona egin zidala, eta ez nintzela ezertaz ohartu. Aurpegia, gainera, pintatua zuen, ohi zuen baino nabariago –nabarmenxko ene gusturako–, baina nahiago nuen etxean bere buruaz eta bere itxuraz arduratzen zen emakume bat ikustea emakume utzi bat baino.
|
|
|
Eta hango jendea! Gaixo batzuek tristuraren zigilua zeramaten begietan eta ez zuten hitz egiten; beste batzuek etengabe egiten zuten irri, ageriko arrazoirik gabe;
|
honek
esaten zuen Morgan kortsarioaren aita zela, eta imintzioak egiten zituen, eskuan ezpata balu bezala, errepikatzen zuen bitartean: Morgan’s father, Morgan’s father...; horrek Judas Iskariote zela esaten zuen; eta hark, eskuak bildu eta askatzen zituen, eta esaten zuen:
|
|
|
Baina Sarak bazuen barnean beste zerbaiten beharra.
|
Honekin
esan nahi dut aeromodelismoak ez zuela guztiz betetzen. Harik eta egun batean nahi zuena aurkitu zuen arte.
|
|
|
Halako zerbat sentitzen bainuen nik ere osaba Lazaro paseatzera ateratzen nuen batzuetan:
|
honekin
esan nahi dut neure erara sinesten nuela nik neuk ere orduko, zalantzaz josia nengoen arren. Ez nuen inongo elizan sinesten, baina bai misterioari lotutako beste zerbaitetan.
|
|
2003
|
|
|
Monikaren nobela maitasun historia baten bilakabidea da eta, aldi berean, intimotasunari buruzko gogoeta bat. Carlos Pujolen esaldi batean oinarrituz, honako
|
hau
dio pasarte batean: " Ez dago intimotasuna agertzerik literaturaren mozorropean ez bada.
|
|
|
Zure ama maitagarriak hezetasuna dela-eta ez duela asko sufrituko espero dut". Beste postal batean honako
|
hau
dio: " Amazonapetan nago, eltxoak dabiltza hara eta hona.
|
|
2004
|
|
|
–Ez nator lanera. Familiako batzuen bila nabil, aurpegira begiratu nion
|
hau
esaterakoan; orduan ere ez nion sumatu harridurarik.
|
|
|
–Lehenik, hizkuntzak gizartean egoera gatazkatsuan daudela, egon.
|
Honekin
esan nahi da nazio gatazkak, klase gatazkak, sexu gatazkak, etab. dauden bezalaxe, hizkuntza gatazkak daudela, ez azaleko, behin behineko, edo horrelako zerbait. Noski, esan beharrik ez dago, borrokan daudenak ez direla hizkuntzak, hizkuntz komunitateak baizik.
|
|
|
(...) Hizkuntza gatazkak gizarte baten egituratik jalgitzen direnak ditugu eta beroiek zuzen enuntziatu eta definitu ahal izateko, ezinbestekoa da egitura horre tan inplikaturik dauden interrelazioak, kontraesanez eta antagonismoez zeharkatuak, ezagutzea.
|
Honek
esan nahi du, batetik, gatazkaren izaera dinamiko politikoa itxuratzen duten gizarte faktoreak (ekonomikoak, sozialak, ideologikoak, politikoak, etab.), hots, elementu objektiboak, ezkutuko horiek, aztertu behar direla; bestetik, elementu subjektiboak ere bai, arazoaren alderdi psikoindibiduala ukitzen duten horiek, norberaren eguneroko bizitzan loratzen diren ageriko oposizio gune horiek?. 73...
|
|
|
Medikuak lasai egoteko esan zigun txanda bakoitzean gutxienez euskaldun bat bazegoela eta umeak komunikatzeko problemarik ez zuela izango. Hala ere, esaldi testual
|
hau
esan zigun: –De todas formas yo os aconsejaría que les educaseis desde el principio en bilingüe?.
|
|
|
Euskaltzain izateak ez al gintuen, horratik, begitan hartzera eramango? zenez, Patxi Zabaletaz ari gara; honek, beste euskaltzale batzuen lagunartean, Nafarroako egoera berezia ahotan, halako batean,
|
hau
zioen: –Lehenbiziko puntuan gure hizkuntzaren diagnosia egin dugu eta argi ilunak atera dira, inoiz ez dugu izan aginte politikotik gertutasunik eta horrek ere adierazten du euskararen bilakaerak ez duela harreman nahitaezkorik botere politiko eta ekonomikoarekin.
|
|
|
Txepetxen itzalean datorkigu; sinesgogor, halere: . Politika eta euskararen berreskurapenaren uztardurari buruz diharduela, Txepetxek honako
|
hau
esaten digu: –Lo euskaldún aún no ha alcanzado una formulación política independiente.
|
|
|
Izan ere, hizkuntzak ikaste horrek zer du errazetik eta zer neketik? Aditu
|
honek
dioskunez, batez ere bigarrengotik du: –En relación con las dificultades que puede representar el estudio y el aprendizaje de una lengua, se debe tener en cuenta que no hay lenguas fáciles de aprender en tanto que todas son sistemas de comunicación complejos y completos; la dificultad puede venir determinada por la distancia de nuestra primera lengua, por las dificultades de practicarla y, a veces, por la falta de motivación, pero nunca por sus carasterísticas específicas?. 494
|
|
|
Ondoko
|
hau
diosku, beste gauza batzuen artean, ama Estatuaren sorkaria den hizkuntza nazional ofizialari buruz zendu berria den pentsalari frantziarrak: –La lengua oficial se ha constituido vinculada al Estado.
|
|
|
Gure arteko batek
|
hau
esan omen zuen behin: " Une fois que nous aurons l’indépendance politique, donnez moi une grammaire, et je ferai le reste".
|
|
|
Lee Whorf’ek istudio sakonak egin ditu Ameriketako hizkuntza zaharrei buruz. Eta" hopi" ei(= indiar arraza bat) buruz
|
hau
dio: " Hopi ikusleak bere era batera ikusten ditu gertakariak.
|
|
|
Horiek horrela
|
hau
esan dugu: euskerak hortaratu duela Euskal Herriaren oiñarrizko izakera edo nazio jite berezia.
|
|
|
Hizkuntzari ez datxeko nahia, baiña bai izana. Erdaldun" euzko" edo" euzkotar" horietako batek
|
hau
esan dezake eta pentsa zoritxarrez: " yo soy español, y no vasco".
|
|
|
Famak
|
hau
dio. Baiña, egia ahal da?
|
|
|
Viena-k ez zuen besterik behar; eta bere inperialismoari eusteko, klase burruka hori azkartu zuen, abertzaleei indarra kentzekoan; eta Prokes istorilariak garbi azaldu duenez, Viena-ko gobernuak" ezkerkeria" ren jokoa egin zuen; eta,
|
hau
dio: " garai batez, klase interesak nazio arazoari nagusituko zitzaizkiola sinistu zuen".
|
|
|
Zeren eta beste guziez gain, hunek pisu larria izan baitezake. Marx’en ideia bat nik poxi bat aldatuz,
|
hau
esango nuke: " nagusitutako hizkuntza, nagusien hizkuntza baizik ez da".
|
|
|
" yo soy navarro, pero no vasco". Eta era berean bihar ere, euzkotarkadak errotik erauzten ez baditugu," euzko" batzuk
|
hau
esango dute: " yo soy euzkadiano, pero no vasco"...
|
|
|
85/ 200; eta finlandiarrek: 24/ 200 Joerak hitz gutxitan azaltzekotan
|
hau
esango genuke:
|
|
|
Bost egun geroago agiri bat argitaratu zuen Petrogrado’ko gobernuak. Hitz gutxitan
|
hau
esaten zuen: zoritxarrez gauza hits asko gertatu da Errusia’ren eta Suomi’ren artean.
|
|
|
–Erdi alemana izan edo ez, Oskar, ezin haiz musikaz bakarrik elikatu. Ez duk lehenbiziko aldia
|
hau
esaten diadana, baina...
|
|
2005
|
|
|
Kontua da, Inesek lauzpabost urte zituenean, hitzaldi batzuk antolatu zituztela han, nexkaren eskolan, gurasoei eta haurren arduradunei zuzenduak, eta amona Kontxi haietako batera joan zela. Hitzaldi hartako hizlaria gizon bizar zuri bat zen, teknika psikologikoetan espezialista, funtsean honako
|
hau
esan zuena: ez zegoela haurrak hezterik ez doktrinatzerik hitzen mailua etengabe erabilita, orain jo hemendik eta orain jo handik:
|
|
|
Ekiditera joan? Eta horrela itzarririk zegoela aitortu,
|
honek
esan nahi duen guztiarekin. Ezinezkoa.
|
|
|
Madoka, Tetsuoren agindupean, beste teklatu baten aurrean jarri da,
|
honek
esan ahala bera ere tekleatzen doala. Pantaila nagusia omen den horretan, Naroak laugarren aldiz ikusi du erabiltzaile izena eta pasahitza eskatzen dituen leihoa, hesi hori gainditzeko lau saio.
|
|
|
–Ez, ez da zure errua, baina zure lagunak ziri ederra sartu dizu. Seguruenik neska horren argazki interesgarriagoak ere edukiko ditu –eta tomate bat bezala jarri da
|
hau
esaterakoan, begi distiratsuei malkoak ere darizkiela. Ametsek txundituta jarraitzen du.
|
|
|
" Mesedez, mesedez." Eta horrek esan nahi du jokalariren bat ez dela oso inteligentea. Baina batez ere
|
hau
esaten du osaba Simonek: " Marrazaina dabil txarto, marrazaina." Partidu guztietan esaten du osabak hori.
|
|
|
Letrero batek
|
hau
dio: " Aurrerago ez pasa.
|
|
|
Eta ni neu gauza bera... Aurki
|
hau
esango dute lasai labartzarrek: Antton?
|
|
2006
|
|
|
Horrela, garai batean, Iparraldera joaten ginenean, ez zegoen Lizardiren poemak kantatzerik, erdia ere ez baitziguten ulertzen; berdin gertatzen zitzaigun, edo okerrago, bertsolarien hitzak abesten bagenituen. Behin, Baiona aldeko gazte talde batek honako
|
hau
esan zidan bertso zaharren nere kantaldi bat Donostian entzun eta gero: –Barka, baina ez dugu fitsik ere ulertu?.
|
|
|
–Zuetatik bekaturik ez duenak bota biezaio lehenengo harria?. Eta orduan denak sakabanatu ziren, eta emaztea Jesusen aurrean geratu zen, eta
|
honek
esan zion: –Zoaz, andre, etxera, eta saia zaitez hemendik aurrera bekatuan ez erortzen?
|
|
|
–Ez, Iñakiren lehengusuak, Martinek –eta
|
hau
esatean burua makurtu du Maitek.
|
|
|
Etsenpluen liburu
|
honetan
esan genezake Joseph Asscherren bizitzak loriazko une eredugarri bat izan zuela: 1908.eko otsailaren 10eko arratsaldeko 14:45ak.
|
|
|
Morroi
|
honek
esan zuen, tormentupean, Francesco Cenci hil zutenen atzaparretatik ihesi zebilela, eta horregatik zegoela ezkutuan, ez gauza txarrik egin zuelako. Esan zuen berak ez zekiela oso ondo nor ziren hiltzaileak, baina jauregikoak zirela, hori ondo zekiela, eta, seguru asko, Francesco Cenci hil zutenek hil zutela bere nagusia ere...
|
|
|
–Gizon
|
honek
dio ezagutzen zaituela.
|
|
|
–Gizon
|
honek
dio Donibane Garazin ikusi zintuela joan den urtean, erregina heretikoaren soldaduak hiriaz jabetu zirenean.
|
|
|
–Gizon
|
honek
dio aise ere arropa aberatsagoak eramaki zenituela orduan. Eta aginduak ematen zenituela.
|
|
|
–Hala da jaunaren nahia –eta azken
|
hau
esatean burua makurtu eta erreberentzia egin zuen, hortz bakanduen artetik irribarrea luzatuz.
|
|
|
Oso itxura bikaina eman diok
|
honi
esan zidan azkenean. Beira zati distiratsu bakarra onartu zidan.
|
|
2007
|
|
|
–orduan
|
hau
esango dit eta
|
|
|
Horrez gain, halere, Rosalíaren hizkera sakonki aztertu dutenek
|
hau
diote: galizierarik jatorrena baliatu nahiz, Sar eta Ulla ibai arroetakoa hautatu zuela ardatz.
|
|
|
Carvalho Calerok bere bidetik
|
hau
dio: –Rosalía é, por excelencia, o poeta da saudade?.
|
|
|
Baina ideia honek Voltaireren zirto famatua gogorarazten dio; zeren
|
honek
esaten baitzuen gizonari sudurra eman ziola Jainkoak bertan antiparrak pausa ahal zitzan (537).
|
|
|
Teilhard de Chardinek
|
hau
zioen adiskide baten heriotza ezin onarturik: –Le néant n, est pas possible; si c? était le néant, on ne pourrait pas vivre??
|
|
|
Autore guztiak dira ados
|
hau
esateko: Ameriketan Espainiak burututako genozidioaren kondairan, Cholulako hilkintza agertzen dela gailen.
|
|
|
Eta,
|
hau
esanik, bihur gaitezen geure harira, eta goazen gurean sakratutzat hartzen diren izkribu batzuetara.
|
|
|
F., Principios de la filosofía del derecho, loc. cit., 377 (§ 331).
|
Honek
esan gura du, Herder-en herria natura soilera urritua gelditzen dela, baztertua zuzenbidetik, askatasunetik, beregaintasunetik; eta, Estaturik gabe, ez da, la indeterminada abstracción que se denomina con la palabra «pueblo», besterik.
|
|
|
El espíritu alborea, encuentra luego puntos capitales, y llega por último a la plena conciencia(?). Los principios de los espíritus de los pueblos, en una serie necesaria de fases, son los elementos del espíritu universal único, que, mediante ellos, se eleva en la historia (y así se integra) a una totalidad que se comprende a sí misma? 579
|
Honek
esan gura baitu, fase historiko bakoitzak, hori gauzatzen ari den herriaren izpiritua duela bere izpiritua, eta izpiritu horrek itxuratzen duela aldian aldiko artea, erlijioa, askatasun politikoaren gradu eta modua (zuzenbidea, Estatu moldea). Herri hautatu bakoitzak (h. d., momentuan izpiritu unibertsala berak inkarnatu eta historian buru ibiltzeko zoria suertatu zaionak), izpirituaren garapeneko maila historiko bat ordezkatzen du, hura burutzea da bere misio guztia.
|
|
|
Mendearen erdi aldetik aurrera Europako herrien historiaren interesa eta arrazaren interesa elkar sustatuz ari dira. Intelektualki
|
honek
esan gura du, herriaren izpirituak behiala, bakoitzaren berekitasuna gura adina goratuz ere, azkenean izpirituaren unibertsaltasunean amaitzen zuela nahitaez (Herder eta Hegel baitan ikusten da), giza izpiritu bataren herri guztien batasunean; arrazak, aldiz, herriak bata besteari kontrajarriz bukatzen du, edo herrien arteko kontrajarpen historikoak arrazialtzat eta gaindiezintzat emanez.... 1870eko gerra franko prusiarrak berehala ediren du arraza arteko gatazkaren interpretazioa:
|
|
2008
|
|
|
Bestalde, gizakiaren ezaugarrietako bat da, beldurraren eraginez, gertatzeko oso zaila den zerbaiten ideia konpultsiboki burura behin eta berriz etortzea. Bi kontzeptuok elkartu nituen eta hasi nintzen ipuin hau(
|
hau
diodanean hura esan nahi dut) idazten.
|
|
|
Eszenari begiratuta, edonor ohar zitekeen nola maisuak egin zituen bi keinu segidan: lehenengoan, eskuak zabaldu zituen era ezin adierazgarriagoan. Beñardoren antza hartu ote zion Nazariori??,
|
honi
esan nahi balio bezala: –Txoriaren burua duzu, eta zaude isilik, txoriburu hori!?; bizpahiru segundoren buruan, ordea, eskuak geldiarazi, beheratu, eta irri baten itzalpean, argipean?
|
|
|
Bizi izandako une haien artean, baina, Reginak beti gogoratuko zuen une berezi bezain zehatz hura, kriseilu baten argi meheak argitzen zuen logela?, zeinean Natividadek begiak zabaldu, lotan zegoen arren, esna zegoela zirudien, sonanbulismo motaren batek jota? eta honako esaldi
|
hau
esan baitzuen, mezu esplizitu baten adierazpidea ere izan zitekeena, hasperen artean: –Gerardok zu aukeratu zaitu?
|
|
|
Handik aurrera, izeba Eugenik gehiago atera nahi izan zion, baina Regina, esandakoaz damuturik edo, bere baitan bildu zen, txakurra zaunka ari zaion trikua balitz bezala, izebari bere mututasunaren arantzak erakusten zizkiola, nahiz eta izeba modu onean ari zitzaion, itxuraz. Halako batean, baina,
|
honek
esan zion:
|
|
|
–Zera, beste kontu bat, jarraitu zuen?.
|
Hau
esanda bukatuko diat. Ni Flinten itsasontzian ninduan altxorra lurperatu zuenean:
|
|
|
–
|
Hau
esateko bakarrik etorri al zara, edo zure hitz korapilo ziztrin horiekin neure pazientzia agortzeko?
|
|
|
–Medikuen botikarik ez... bihotzaren botika behar duela esan zion familiako medikua den don Josek, eta
|
hau
esatean burua jaitsi eta patioko jeranioen kolore biziak jantzi zuen zerbitzariaren aurpegia.
|
|
|
Estatu Nazioak asimilazioprozesu horretan harturiko lehenengotariko neurrien artean, hizkuntzari dagokiona dugu. Historia, eta Europakoa zehazki, integratze prozesuan hizkuntzak izan duen protagonismoaren berri ematen diguten adibideez josita dago (gaelikoz hitz egiten zuten eskoziarrek XVIII. mendean, bretoiek bretoieraz Iraultza Frantsesaren ondoren, etab.), eta ondorioz honako
|
hau
esan genezake: hizkuntza nazionalak nazionalizatu egiten du.
|
|
|
–Ez du ematen zaila denik esaldi
|
honek
dioena ulertzea: hau da, euskarak egiten du Euskal Herria eta erdarak Erdal Herria.
|
|
|
Zeren Natividad, barraskilo bat bezala egon ohi zena, sukarraren iluntasunean barnebilduta, itzarri egiten baitzen noizean behin, itzarri edo, eldarnioak hartuta, hitzak era nahasi batean ahoskatzen zituela, arnasestuka, Natalia, Gerardo eta Ricardoren izenak aipagai. Bizi izandako une haien artean, baina, Reginak beti gogoratuko zuen une berezi bezain zehatz hura –kriseilu baten argi meheak argitzen zuen logela–, zeinean Natividadek begiak zabaldu –lotan zegoen arren, esna zegoela zirudien, sonanbulismo motaren batek jota– eta honako esaldi
|
hau
esan baitzuen, mezu esplizitu baten adierazpidea ere izan zitekeena, hasperen artean: " Gerardok zu aukeratu zaitu...
|
|
|
Eszenari begiratuta, edonor ohar zitekeen nola maisuak egin zituen bi keinu segidan: lehenengoan, eskuak zabaldu zituen era ezin adierazgarriagoan –Beñardoren antza hartu ote zion Nazariori? –,
|
honi
esan nahi balio bezala: " Txoriaren burua duzu, eta zaude isilik, txoriburu hori!"; bizpahiru segundoren buruan, ordea, eskuak geldiarazi, beheratu, eta irri baten itzalpean –argipean– jarri zuen betartea:
|
|
|
Handik aurrera, izeba Eugenik gehiago atera nahi izan zion, baina Regina, esandakoaz damuturik edo, bere baitan bildu zen, txakurra zaunka ari zaion trikua balitz bezala, izebari bere mututasunaren arantzak erakusten zizkiola, nahiz eta izeba modu onean ari zitzaion, itxuraz. Halako batean, baina,
|
honek
esan zion:
|
|
2009
|
|
|
beti arrazoi du, hori baino arrazoi handiagorik ez baitago.
|
Honek
esan nahi du, arrazoia izatea, mundu honetan, ez dela egia izatea, zuzenean egotea edo ezer antzekorik. Beste zerbait da.
|
|
|
Munduaren, denboraren, biziaren eta heriotzaren aurrean errealistak izan behar dugu, eta ez dagoenik ez bilatu.
|
Honek
esan nahi du, edo interes eta galdera batzuekiko ja itsuak garela, edo interes haiek behar direla berak itsutzat eman. Emaitza, bera da bietan:
|
|
|
Eta desadostasunak desadostasun, primerako lankide eta adiskidea.
|
Hau
diotsut uler dezazun Anaren kasuak... kaltegabeak zirela. Inondik ere, bere hilketak ez du zerikusirik eraman zituen kasuekin.
|
|
|
Joan zen Ada ehungailura, eseri zen aulkian, jarri zitzaion Teofilo Maria ondoan, eta
|
honek
esan zion:
|
|
|
eta birikak ere ez bazaizkit falta! Eta nik, osaba apaizak esana osaba Xabierri kontatu, eta
|
honek
esaten zidan: –Hemen, ordea, kanpoko jendeak ikasi likek euskaraz, eta ez bertakoak gazteleraz, gauzak ongi eginak baleude?.
|
|
|
Ama izebak, baita Domingo eta Maria Bibiana ere, Adari begira jarri ziren, eta
|
honek
esan zuen:
|
|
|
Laugarren zatiya: EUSKERAGATIK.. Zati
|
ontan
esango degu Euskeraren alde zeñek, zer, non lan egin duen, eta egiten ari dan.
|
|
|
–Aita: herenegun
|
hau
esan nahi izan nizun, baina ez zenidan ulertu, eta? –esan zion Gabinok, bere asmoen ur gardena islatzen zuèn begirada xalo bezain tolesgabean.
|
|
|
Damasok ez zuen hitz erdirik ere esan, zeresanik bazuen arren; honako
|
hau
esan zezakeen, adibidez, Domingoren laguntzan: –Barka, Teofilo Maria, baina Don Zoiloren agindua ez zen agindua izan, aholkua baizik??; Damaso, baina, isil isilik geratu zen, zirt edo zart egitea eskatzen zutèn egoera gatazkatsuetan, inork betaurrekoak kenduz gero, mutil galdua zen?
|
|
|
–Hire seme horrek ederki igaro dik marra, Nazario, eta noizbait jarri duk ordena heure etxean, ezta??. Baina, orduan, beste indar bat nabaritu zuen Nazariok bere baitan, anaia bere lekuan jartzera bultzatzen zuena, han, inork agintzekotan, berak agintzen baitzuen, Domingoren eta Ismaelen eta guztien gainetik, halako eran, non anaiaren kexuzko keinuari erdeinuzko keinu batekin erantzun baitzion, ez nabarmena baina bai Ismael ohartzeko modukoa,
|
honi
esan nahi balio bezala: –Hi ordenazalea haiz, Ismael, baina ni ez gutxiago, eta nik neuk erabakitzen ditiat hemen ordenaren orduak??.
|
|
|
Zerbitzu sekretu espainolek hilabete horiek Ametsen burmuineko zati kaltetuak kentzeko erabili zituzten, bere pentsamendu guztiak ordenagailu batera jaitsi, datu berriak ezarri, memoria birkargatu eta nanobot batzuk garunetan txertatzeko. Gero, nanobot horiek kanpoko prozesagailu batekin konektatu eta
|
honen
esanetara jarri zituzten. Eleberrian barrena prozesagailuaren bidez erabiliko dute Amets (hots, nanobotak).
|
|
|
Damasok ez zuen hitz erdirik ere esan, zeresanik bazuen arren; honako
|
hau
esan zezakeen, adibidez, Domingoren laguntzan: " Barka, Teofilo Maria, baina Don Zoiloren agindua ez zen agindua izan, aholkua baizik..."; Damaso, baina, isil isilik geratu zen, zirt edo zart egitea eskatzen zutèn egoera gatazkatsuetan –inork betaurrekoak kenduz gero, mutil galdua zen– isilik egoten zen bezala; ohituraren inertziaren mende zegoen, beraz, Damaso, halabeharraren halabeharrez, buru argia zen arren, argiegia ere bai, beharbada; argitasun gehiegizko hura, baina, berebiziko dohaina izateaz gain, oztopo bat ere izan zitekeen besteekin zituèn eztabaidetan edo bat batean hartu beharreko erabakietan, sarritan aldeko eta aurkako argudioen ugaritasunean galtzen baitzen, eta basoan galtzen denak ez baitaki basoaren berri:
|
|
|
" Hire seme horrek ederki igaro dik marra, Nazario, eta noizbait jarri duk ordena heure etxean, ezta?". Baina, orduan, beste indar bat nabaritu zuen Nazariok bere baitan, anaia bere lekuan jartzera bultzatzen zuena, han, inork agintzekotan, berak agintzen baitzuen, Domingoren eta Ismaelen eta guztien gainetik, halako eran, non anaiaren kexuzko keinuari erdeinuzko keinu batekin erantzun baitzion, ez nabarmena baina bai Ismael ohartzeko modukoa,
|
honi
esan nahi balio bezala: " Hi ordenazalea haiz, Ismael, baina ni ez gutxiago, eta nik neuk erabakitzen ditiat hemen ordenaren orduak...".
|
|
|
Joan zen Ada ehungailura, eseri zen aulkian, jarri zitzaion Teofilo Maria ondoan, eta
|
honek
esan zion:
|
|
|
Ama izebak, baita Domingo eta Maria Bibiana ere, Adari begira jarri ziren, eta
|
honek
esan zuen:
|
|
|
–Aita: herenegun
|
hau
esan nahi izan nizun, baina ez zenidan ulertu, eta... –esan zion Gabinok, bere asmoen ur gardena islatzen zuèn begirada xalo bezain tolesgabean.
|
|
|
Laugarren zatiya: EUSKERAGATIK.–Zati
|
ontan
esango degu Euskeraren alde zeñek, zer, non lan egin duen, eta egiten ari dan.
|
|
|
‘Hobe izango huke, pretérito perfectoak eta pluscuamperfectoak hobeto ikasiko bahitu’ Baina zer kulpa dut nik, musikarako txarra ez banaiz, eta belarri ona badut... eta birikak ere ez bazaizkit falta! Eta nik, osaba apaizak esana osaba Xabierri kontatu, eta
|
honek
esaten zidan: ‘Hemen, ordea, kanpoko jendeak ikasi likek euskaraz, eta ez bertakoak gazteleraz, gauzak ongi eginak baleude’ Halakoak esaten dizkit osaba Xabierrek.
|
|
2010
|
|
|
Eliza katolikoan badugu santu bat, San Ignazio, zure eredua izan daitekeena??. Eta apaizak Heinrichi San Ignazioren bizitza gaingiroki kontatu, eta
|
honek
esan zion: –Ez!?.
|
|
|
Aurkikuntza bat izan zen! Nik ez dizuet
|
honekin
esaten geroztik pozez saltoka nabilela munduan, gezur esango bainizueke, baina bai bizitza eramangarriagoa egin zaidala. Izan ere, nik nuèn arazoa nik neuk konpondu behar nuen, kanpoko erremedioei itxaron gabe!
|
|
|
Gainera, bestela pentsa dezakezun arren, niri ere, esaldi bakarrean laburbil daitekeen muineko mezuaz gain(. Euzkadi euzkotarren aberria da?), gutxi interesatzen zait Sabino jada; are gehiago: hizkuntzaren zabalkundearen arazoan guztiz nago haren aurka, honako
|
hau
esan zuenean, adibidez: –Tanto están obligados los bizkainos a hablar su lengua nacional, como a no enseñársela a los maketos o españoles.
|
|
|
Barruan, orri bakarra zuen, alde batetik idatzia. Gutuna hotza zen arren, ez zen parte ofizial bat bezain hotza, eta honako
|
hau
zioen:
|
|
|
Badut neure paperen artean Unamunoren artikulu bat,. La promesa de España?, El Sol egunkarian argitaratua, 1931ko maiatzaren 14an, pasarte batean honako
|
hau
dioena:
|
|
|
ume umetatik lehengusu lehengusinak zeure arrastoan sartu nahi bazenitu bezala; zuk, egia esan, aspertuta zenituen gazteak eta zaharrak, haiek mahaiaren mutur batean zeuden, gu bestean?, harik eta, halako batean, don Anizeto kalonjea tartean sartu zen arte: . Jakin zenuke, Damaso, zer esan zion Jesusek San Tomasi,
|
honek
esan zionean ez zuela haren zaurietan sinetsiko, eskuz ukitzen ez zituen artean: –Bedeinkatuak, ikusi gabe sinesten dutenak?.
|
|
|
Ez da sekretu bat ezker abertzalearen barruan desadostasunak egon zirela. Loiolako solaskideek liburu
|
honetan
esaten dutenari erreparatuta, okertzeko arriskurik gabe esan daiteke mahai hartan eserita zeudenengatik izan balitz, urriaren 31ko akordioak aurrera egingo zuela. Urkulluk eta Egigurenek zuzenean esaten dute, eta Otegiri lerro artean ulertzen zaio.
|
|
|
|
Hau
esan baneban, esan neban. Haren hasarrea eta bitsa.
|
|
|
Estrategia ugari pentsatu nituen; imajinatu ere bai hainbat elkarrizketa: nik
|
hau
esango diot, eta berak hori erantzungo balit nik orduan... Bertan behera uzten nituen plan horiek denak, ordea.
|