2005
|
|
34 Gehiegi berotu gabe ibiltzeko, itzalaren bila
|
hasten
dira.
|
|
39 Urte asko igaro ziren, kolonoak ur hau ateratzen
|
hasi arte
euren ardi eta abelgorrientzat. Kontinente barrualdeko itsasoaren bila ibili ziren.
|
|
47 Oso oraintsu
|
hasi
dira lehen bisitariak erdialderantz hurbiltzen. Jendeak atsegin izaten ikasi du, azkenean, haren edertasun soila, aurpegi misteriotsua.
|
|
15 1858an untxiak ekarri zituzten Ingalaterratik, tiroz botatzeko zerbait edukitzearren. Ikaragarri azkar ugaritzen
|
hasi
ziren. Nekazari batek 36 milioi eduki ditzake bere lurretan.
|
|
16 1840an gameluak ekarri ziren Asiatik zamabere lanetarako, eta bertan behera utzi, kamioiak erabiltzen
|
hastean
. Haien ondorengoak, milioi erdi gamelu, noraezean dabiltza barnealdean.
|
|
19 Baina ehizatik libratu ziren azeriak ugaritzen
|
hasi
ziren.
|
|
29 Baina lur honetako semeak bilaketa lanetan laguntzen
|
hasi
zirenean, eskinkoa azaldu zen berriz, beti ere, aborigenen lurretan. Ulurun, bertakoek tjakura deitzen diote.
|
|
9 Ardi etxalde handi honetan ezusteko batzuk topatuko ditugu. Gauez, langile guztiak etxera joan eta gero, gauza bitxiak gertatzen
|
hasten
dira txabolan.
|
|
09 Eta gizakiak sortutako oasiotara bertako fauna hurbiltzen
|
hasi
zen.
|
|
12 Kolonoak nekazaritzan
|
hastearekin batera
hasi ziren loroak azpijokoan, orain berrehun urte. Dena dela, Australiako basa animalia guztiak ez dira hain gogorrak.
|
|
12 Kolonoak nekazaritzan hastearekin batera
|
hasi
ziren loroak azpijokoan, orain berrehun urte. Dena dela, Australiako basa animalia guztiak ez dira hain gogorrak.
|
|
13 Hortaz, lehenengo kolonoak Ingalaterra txiki bat eratzen
|
hasi
ziren Australian.
|
|
14 Berrogeita hamar milioi urtez kontinente honek berezko fauna izan eta gero, kanpoko animaliekin betetzen
|
hasi
zen.
|
|
21 Kontaiguzu nola
|
hasi
zineten jatetxe honetan. Familiakoa da, betidanikoa, ez?
|
|
05 Getxok gorantz egin du XIX. mendearen erdialdetik aurrera jendea paraje hau atsedenaldirako eta aisialdirako gunetzat aukeratzen
|
hasi
zenetik. Merkatari eta industrialari dirudunek inguru hau aukeratu zuten bizilekutzat eta pixkanaka gero eta egoitza, txalet eta jauregi gehiago eraiki zituzten.
|
|
Merkatari eta industrialari dirudunek inguru hau aukeratu zuten bizilekutzat eta pixkanaka gero eta egoitza, txalet eta jauregi gehiago eraiki zituzten. Horrelaxe sortu ziren Areeta eta Neguri herrigune dotoreak, eta beste bizimodu mota bat nagusitzen
|
hasi
zen udalerrian. Gaur egun, Getxo Bizkaiosorako erreferentzi puntu da zerbitzu eta azpiegitura egokiak sortzen jakin duelako.
|
|
06 Algortan
|
hasiko
dugu ibilbidea, Getxoko herrigune handienean.
|
|
08 Kalearen beste muturrean Naufragoen Etxea dago, Ignacio Smithen lana. Arriluze moilako pasealekua
|
hasten
da puntu horretan, eta ezpondan zehar itsasargiraino iristen da.
|
|
10 Gune horretan, Algorta azpian
|
hasita
, itsaso ondotik doan pasealeku bikaina dago, Areeta zeharkatu eta Zubi Esekiraino bertaraino iristen dena.
|
|
12 Gure ibilbideko laugarren bisitagunea Romo da, Getxoko langile auzoa, Gobela ibaiaren ondoan. Oraintsura arte, Romo udalerriko herrigunerik xumeena izan da, baina bertako alde zaharra jende gaztez betetzen
|
hasi
zenetik hainbat etxe zaharberritu dituzte, eta gaur egun Romoko kale eta eraikinak ez dira gutxiago Getxoko beste herriguneetakoen aldean.
|
|
18 Ea, Andrés, nondik
|
hasiko
gara?
|
|
19 Eta zer motatako jendea etortzen da? Zein adinetan
|
hasi
gaitezke zaldi gainean?
|
|
19 Ba, begiraâ? ¦ haurrentzako eskolan poniak baino ez ditugu erabiltzen, eta 4 urteko haurrak ere badabiltza. Gero, jende nagusiagoarentzako beste eskola bat ere badaukagu, 20tik 40 urtera artekoentzat, zaldiketan
|
hasteko
.
|
|
07 Kontuan hartu ekainean gaueko 12etan
|
hasten
dela gautzen eta, gainera, ez duela guztiz iluntzen.
|
|
11 Zatika egin dugu ibaiaren jaitsiera eta halako batean euria
|
hasi
du zarra zarra. Baina euriak ez gaitu beldurtu; abenturari emozio handiagoa eman dio.
|
|
15 Txikitatik izan dut parte hartzeko ametsa. Sukaldaritzan
|
hasi
, aurka apurka aurrera egin, eta urratsak egin ahala helburuak jartzen dituzuâ? ¦ eta nire kasuan helburuotako bat munduko txapelketa honetan parte hartzea izan da. Paul Bocusek sortu zuen sasoian sasoiko sukaldaritza orain hainbat urte, eta harrezkero hainbat sukaldari izan gara haren urratsei jarraitu nahian.
|
|
24 Gero, autobusa bidean behera jaisten
|
hasiko
da, Norvegiako paisaia zeharkatzen duten sigi sagako errepide aldapatsuetan behera. Malda, zatirik gehienetan, %30ekoa da.
|
|
25 Trenaren ibilbidea ia itsas mailan
|
hasten
da, 2 metrotik, eta 866 metroraino igotzen da 20 kilometrotan. Myrdal herrian bukatzen da ibilbidea.
|
|
03 Fiordoen herrialdera egingo dugun bisitaldia Norvegiako hegoaldean
|
hasiko
dugu, Stavanger en. Hiria baino gehiago herri handia dela esan behar da.
|
|
04 Batzuentzat ez da buruera ona izango, baina esan dezagun Norvegiako ohiturak ezagutzen
|
hasteko
aukera polita dela azokara joan, izkira fresko batzuk erosi eta kaian eserita jatea edo, zergatik ez, bazterrak oinez ikusi ahala jatea. Beharbada hobe bigarren aukera hori, hemen hainbat gauza dago ikusteko eta.
|
|
13.30 Australia kontinentetik banandu eta laster, bertako klima lehorrago egiten
|
hasi
zen.
|
|
13.37 Luzaroan Australia guztia estali zuen oihan trinko, zerratua, mehazten
|
hasi
zen, eta soilgune zabalak sortu ziren.
|
|
17.37 Baina gogotsuago daudenentzat, ehiza
|
hasi
da.
|
|
19.15 Arrak nahastea bakarrik sortu du. Alde egiteko ordua dela ta, atzerantz egiten
|
hasi
da. Baina kumea berarekin darama.
|
|
22.37 Azal eta hostoetako olio lurrinkorra ia edozelan pizten da eta eukaliptoa garretan
|
hasten
da. Minutu apur batzuen buruan baso guztia sutan egongo da.
|
|
36.27 Trostan
|
hasita
, lasterketa olinpikoa egiten dute: munduko krokodilorik azkarrenak dira.
|
|
45.31 Zehaztasun handiz, ilargiaren eta mareen seinaleei jarraituz, arrainak ugaltzen
|
hasten
dira, milaka eta milaka. Ekintza bizi bizian, minutu apur batzuetara mugatzen dute gorteiua, errutea eta arrautzak ernaltzea.
|
2006
|
|
Sarrera estali ondoren, tresna egoki baten bila
|
hasiko
da lana amaitzeko.
|
|
Kaliforniako kostatik
|
hasi
eta Alaskara itsas algek apaindutako basoa, ehizarako leku aproposa da itsas igarabentzat.
|
|
Hatz lodiaren beharraâ? ¦ habia egitearekin
|
hasi
zen.
|
|
Gertaera honek bide berria
|
hasi
zuen primateen eboluzioan, baita gizakiarenean ere.
|
|
â? ¦Oso zeregin konplexua da animalientzat, izan ere tresnak ez ezik fruitu lehorra ere esku mendean izan behar duteâ? ¦ Taldean bizi dira eta, txinpantze gazteek, haurtzaroan nahiz nerabezaroan, arreta handiz begiratzen dute helduek egiten dutenaâ? ¦ Horrela bi tresnak nola maneiatu ikasten dute apurka apurkaâ? ¦ Hiru, lau, bost, sei, zazpi urte begira pasa ondoren,
|
hasten
dira urrak harriekin apurtzen, bestela ez lukete hori egiterik lortuko.
|
|
Besteak beste, arrazoi honexegatik
|
hasi
nintzen txinpantzeak ikertzen. Nire asmoa gure asaben lanabesak eta jokabidea ezagutzea da.
|
|
Baina zera erakusten dute: intsektuak gizakiak baino milioika urte lehenago
|
hasi
zirela lanabesak erabiltzen.
|
|
Eta sei edo zazpi milioi itsas txakur marmolkara daudelarik Artikoko eguzkia hartzen, nahikoa baino gehiago ere badago hartzentzat. Itsas txakur marmolkarak, batez beste, metro bat luze izaten dira, eta 70 bat kilo pisatzen dituzte;
|
hasteko
, oso mokadu gozoa.
|
|
Milaka eta milaka kilometro karratu zeharkatzen dute, eta, hala ere, etxerako bidea aurkitzen dute gero. Hara iritsitakoan, berriz
|
hasten
da familia bizitza.
|
|
Baina hartz arrak beren mugimendu guztiak zelatatzen ditu. Eguraldiak okerrera egin eta tenperaturak bat batean behera egin du; kumeak nekatzen
|
hasi
dira. Egun osoan ez dute ezertxo ere jan, eta, amak edo hartz zelatariak ez bezala, ez dute ia gantz erreserbarik ibiltzen jarraitzeko.
|
|
Nebak ez bezala, eme gaztetxo zorioneko honek aurrea hartu dio zoriari, eta bi urte bete ditu. Ia prest dago bere kabuz bizitzen
|
hasteko
, ehizan ikasi baitu, amaren mugimendu guzti guztiei behatuz. Orain, bospasei egunez behin, itsas txakur bat harrapatzen du.
|
|
HOST VO: Segur aski, hainbat urte igaroko dira oraindik eme gaztea laguna bilatzen
|
hasten
den arte. Laster bidaliko du aldamenetik nork eta babestu eta hazi zuen harexek.
|
|
esaten zaio. Hor
|
hasten
|
|
da glaziarra apurtzen, maldan behera erortzen; hor
|
hasten
da
|
|
[01.31.51] Eguerdiko hamabi t' erdiak dira.
|
Hasi
da
|
|
[01.37.46] Round uhartean
|
hasi
gara aztertzen ea satelitearen
|
|
mendearen erdian
|
hasitako
industri aroak ikaragarri ugaritu
|
|
oso baikorrak:
|
hasi
berri dugun mende honetan, bat koma lau
|
|
aurkitzen ez, eta orkak igarabei erasotzen
|
hasi
dira. Batetik
|
|
Hala esan beharko! Berriz
|
hastera
noaâ? ¦ Oo! Indarrik
|
|
|
Hasten
dira goitik behera.
|
|
apatx zorrotzekin bere burua babesten
|
hasi
, eta otsoa ere
|
|
[01.20.48] Eguna luzatzen
|
hastean
erne jarri, eta Ozeano
|
|
Eraikin garrantzitsu bat ikus daiteke: tenplua.Mendi sakratu honetan bizi den Amon jainkoari eskainia.Egiptoar faraoi bat
|
hasi
zen eraikitzen: faraoieninperioa Napataraino zabaldu ondoren, eta bere garaipenaospatzeko, Amon jainkoaren omenez eraiki zuen tenplu hau.Eta hauexek dira aztarnak.
|
|
ikustekoâ? ¦ Ea, ba...!
|
Hasi
da. Horra!
|
|
Bai, horixe bera. Horri esker
|
hasi
ziren arkeologi lanak
|
|
periodo arkaikoan
|
hasi
ta bukaera arte. Tartean periodo
|
|
mila bostehunda berrogeita hamarrean
|
hasita
. Orduan
|
|
dira. Indusketa
|
hasi
genuenean, ez genuen halakorik espero:
|
|
[01.41.44] Ez dakigu. Indusketa honekin
|
hasi
ginenean, nik
|
|
01:06:17: 23 DURATION: 00:00:12: 06NICOLASDenboran atzera egin eta
|
has
dezagun geure bidaia, nubiarzibilizazioen bila.OUT: 01:06:30: 04 TAKE 8 Track 1IN:
|
|
|
Hasteko
, bi plaka tektonikoren [OFF] arteko talka ez oso
|
|
iparramerikarretik bereizten
|
hasi
zen, eta denborarekin,
|
|
ez dira jarioan
|
hasiko
.
|
|
Ze gertaera geologikok behartu dituanimaliak eta landareak moldatzera. ALAIN [01.34.54] Ba, Andeetako mendikatea sortu aurretik, hemenitsasoa zegoen. Andeak zutitzen
|
hasi
, eta itsaso hura zingiramoduko bat bihurtu zen. Emeki emeki joan ziren animaliakmoldatzen.
|
|
gutxiesten
|
hasiko
. Hurren arte!
|
|
Politikariek ez gintuzten aintzakotzat hartu. Gero,
|
hasi
ginen:
|
|
01.12.55 Ezti biltzaileak,
|
hasi
dira lanean: banbuzko eskailera,
|
|
|
hasi
zaizkio inguruan jiraka. Eskuetan eta aurpegian heltzen
|
|
pasatzen. Baina ikara
|
hasten
zaienean, horrek esan nahi du
|
|
|
hasi
dira.
|
|
txarrak zeuden, garratzak. Eta gogorrago
|
hasi
zen negarrez.
|
|
kumeak. Urtean behin, arrak puzten
|
hasten
dira, eta beren
|
|
Bizkarrean
|
hasi
zitzaidan mina... badirudi aizto bat daukadala gorputzean sartuta... gau eta egun, batera eta bestera. Klase guztietako sendagaiak hartzen ditut, morfina ere bai, baina ez dute ezertarako balio... ezertarako ere ez.
|
|
Mina kentzeko pastilla honek Tektina izena dauka, eta Kanadan
|
hasi
dira dagoeneko klinikoki probatzen. Morfina baino mila aldiz indartsuagoa da, eta ez du albo ondoriorik.
|
|
Espezie asko galtzeko zorian daude eta beste batzuk galdu dira jada. Noiz eta oraintxe, euren azaleko jarioan gure gaitzetarako sendabidea bilatzen
|
hasi
berri gaudela.
|
|
Sendagaiok etorkizun daude, asmatzeko oraindik. Baina Alabamako Unibertsitatean
|
hasita
daude beste toxina batekin lanean, glioma menperatzeko, burmuineko minbizi larria.
|
|
Minbizirik suntsigarriena dela esango nuke. Eta ikerketa klinikoak orain 30 urte
|
hasi
baziren ere, ez da aurrerapen handirik egin gaitz honen sendabidean.
|
|
Nolatan
|
hasi
zinen ba Gila munstroen pozoia aztertzen, John?
|
|
Kontua armiarmak sutan jartzea da... normalean hanketan ukitu hutsarekin edo putz eginda... zutitu daitezen... Horrela letaginak agerian gelditzen dira, eta pozoia sortzen
|
hasiko
da puntetatik.
|
|
Bai, eta nahiko ezberdinak biak. Batak osagai kitzikagarria dauka, eta animalia bat batean mugitzen
|
hasiko
da.
|
2007
|
|
zaharra eta berria. Teknologiarekin
|
hasiko
gara. Sateliteko seinaleaz gain, Claudiaren lepokoak etengabeko irrati seinalea ere emititzen du.
|
|
Ongi etorri Kaktovik eko aireportura. Artikoko Basabizitzaren Babesleku Nazionala hementxe
|
hasten
da.
|
|
10 00 03 00 Yukongo lurraldea, Kanadako iparralde izoztuaren bihotz bihotzean. Karibuak ingurune latz honetantxe
|
hasten
du migrazioa; naturan ikusiko dugun talde migraziorik gogorrenetakoa. ... Pauso bakoitza bizirik irauteko lehia ikaragarria da.
|
|
02 05 Taldea hegoalderen dagoenean bat egin dugu eurekin, udaberrian, iparralderako bidaia luzea
|
hasi
baino lehen. ... Orduan adituei laguntza eskatuko diegu.
|
|
Eta atzeratzea arriskutsua da beti. ... Dena den, guk gure bidaia ezin dugu
|
hasi
karibuak abiatzen ez badira. Itxaron egin dugu ba.
|
|
Beste hiru aste eta itxarotea amaitu zaigu. Bidaia epiko luzea
|
hasi
da: 120.000 karibu bidean doaz.
|
|
Claudiaren kumearentzat oraintxe
|
hasiko
dira amaigabeko ibilaldiak, bizitza guztirako. Baina oztoporik zailena gainditu du:
|
|
Hor dago Punter. Jones hurbiltzen
|
hasi
da.
|
|
Agian beste talde bat sortuko du bere inguruan. Badirudi horretan
|
hasi
dela. ... Beste bi heldu daude kumeekin.
|
|
40 56 (off) Orain zazpi kideko talde txikia osatu dute. Heldu berri biak arrak dira, zoritxarrez; baina
|
hasteko
ez dago gaizki. Eta unerik egokienean heldu dira.
|
|
|
Hasi
da jazarpena.
|
|
Taldeari parez pare jarraitzen saiatu behar dugu. Galtzen badugu berriro
|
hasi
baikenuke, hegazkinarekin eta abar. Ez dakigu, ez nora doazen ez non geldituko diren.
|