|
2000
|
|
|
HABE
|
hasita
dago Euskadi Irradian «Euskara hobetzen» iragarki laburra sartzen. Bizkaia Irratian ere berdina egingo da baina bizkaierarekin.
|
|
|
Horregatik iruditzen zait abstentzioa ez dela bide motzena zerbait lortzeko. Uste dut oraingoan ia 900.000 pertsona izan direla hemen botoa ematera joan ez direnak eta uste dut, baita ere, kopuru hori handitzen joan daitekeela, baina ez EH k joera hori aholkatu duelako edota hurrengo batean ere aholka dezakeelako, baizik eta jendea aspertzen eta nazkatzen
|
hasia
dagoelako aspalditik edozein partidutaz (eta EH beste partidu bat gehiago da). Hemen konbentzitu egin behar da, hemen partiduek konbentzitu egin behar dute... politika eginez, hau da, soluzio zehatzak lortuz jendearen onurarako.
|
|
|
Lankidetza hori bideratzeko lehenengo urratsak ematen
|
hasita
gaude: dagoeneko proiektua landuta daukagu eta inguruko udaletara jo dugu horren berri emateko euskararen onerako den lehentasun honetan bat etorriko garen esperantzarekin.
|
|
|
Herri honetan ikerketa institutu pila bat daude, eta mundu mailan gure aportazio txikiak direnei buruz apenas dagoen ezer, apenas dagoen ikerketa politika kontzienterik herri honetan gai batzuren inguruan. Geure arloan lehen zertzeladetan
|
hasita
gaude, baina oraindik ez gara serio abiatu, ikerketa institutu bat sortuz, adibidez.
|
|
|
Oso aberatsak eta oso behartsuak diren bazkideak daude. UNESCOra hurbilpena
|
hasita
dago, aholku organoa da, baina jauzi bat gehiago eman eta kide osoa izatea da helburua. Jaialdiak bultzatzea da bestea.
|
|
|
Kaputxino sartzeko dei hura barrez hastekoa izango zen, baldin eta hotzikara bateragin ez balit, ikusitakoak ikusita eta entzundakoak entzunda. Aita Morlans inoizberriro ikusi gabe geratuko nintzela sumatzen
|
hasita
nengoen, berak osabarekin eginzuen bezala debekatu egingo zidatela hura ikustea, baina ez omen zegoen gaizkipentsatzeko arrazoirik.
|
|
|
Sasoi honetan burutzen dute txantxangorriak, kaskabeltz handiak, gerri txoriak eta hainbat txorik bigarren txitaldia. Uda bukatzerako, pagadiko biztanleak negua pasatzeko prestatzen
|
hasita
daude; batzuk, habia utzi eta migraziorako indarrak pilatzen, beste batzuk neguko loaldian galduko duten energia erreserbatzen, beste batzuk txitoei irakatsi beharrekoa irakatsi ondoren, beraiengandik banatzen. Urubiak esaterako, txitoak lurraldetik kanporatzen ditu, eta hauek beste lurralde baten bila atera dira.
|
|
|
—eta, aurpegia koadrotik urruntzen zuela eta behako luze batean ikusten ari zenaz laketzen zela, erran zuen—: Ba al dakik konbentzitzen
|
hasia
nagoela ezen, egiten ari naizen pinturaz denaz bezainbatean ere, ez nabilela bide zuzenetik urrun, bizitza osoan bertzela uste izan badut ere.... Zeren ene pintura hau, arau horien aldekoa den neurrian, bizitzaren aldekoa baita eta erotasunaren kontrakoa... eta zeren artea, enetzat, bizitzaren alde egoitea baita, azken finean.
|
|
|
Tximistaren abiadan jaiki, eta bizi bizi txalotu nituen Armando Bonillaren hitzak. Gortzen
|
hasia
zegoenez, ez zituen nire txaloak entzun, eta altxatu bezala eseri nintzen, lotsagarri samar gelditu ote nintzen sentsazioarekin.
|
|
|
Halako infamiarik! Eta jarraian esan zuten horregatik erabaki nuela T. ko liburutegitik gehiago ez irtetea, kontzientziaren zama astunak, errutasunaren mamuak, ez zidalako nire herritarrekin bizitzen uzten, eta hantxe neramatzala, bolizko dorrean isolaturik, bizitzako azken hamar urteak, eta zeharo zoratzen
|
hasita
nengoela noski, nire hainbat ekintza burugabek argi eta garbi frogatzen zuen bezala. Faltsukeriaren gainean faltsukeria, irakurle.
|
|
|
Nik ez dut gehiegi nekatu beharrik izan; Karmelo, Tom bidaiari berria, Jordi eta Laurarekin egokitu naute, baina guri etzi
|
hastea
dagokigunez, gaur lasai ibili ahal izan gara.
|
|
|
Zuengatik ari gaituk hemen bidaia alferrikaltzen jaurti du Luisek bat batean altxatu, eta, haserre antzean, komunerantza joateko; baina harakoan ahopean entzun ahal izan diot: Sherif honekin nazkatzen
|
hasia
nago...
|
|
|
Eskolaren azpian frontoia zegoen, eta behin, pilotan ari ginela, bat batean joka hasi zitzaidan Lonbide hori; Munduate atera zen nire defentsan, Oreretako apaiz izango zena. Eskola sasoia amaitu ondoren ere, lanean
|
hasita
nengoela, berdin jarraitzen zuen Lonbide horrek. Bere frustrazio eta zapuzkerien askabidetzat hartua nindukan, nonbait.
|
|
|
Horixe esan neutson. Guda
|
hasita
zegoan. Ez dau ahaztu beraz.
|
|
|
Alkandorako sakelatik atera eta aerosorgailuaren ondoan utzi nituen bezperan Ulizarko buzoian jasotako liliak. Lehortzen eta zimeltzen
|
hasita
zeuden.
|
|
|
Herrigune nagusira heldu baino lehen, bide ertz batean eseri ginen, Lizartzako etxeei begira. Iluntzen
|
hasia
zegoen. Arrats beheran geunden, beraz, Lauaxeta eta biok.
|
|
|
– Zer moduz bilera? –galdetu nion pixka bat geroxeago, jada janzten
|
hasita
nengoela.
|
|
|
Saltzailea berantetsia eta haserretzen ere
|
hasia
zegoen, argazki zahar batetik aterea zirudien erosle bitxi haren geldotasuna kari.
|
|
|
Gainerakoak bezala, ahalik eta lekurik bakartienean esertzera joan zen, baina Lauaxetarengandik aski gertu hala ere. Agian euskaraz jakingo zuelakoan eta beltz bat euskaraz mintzatzen entzuteko irrikitan, harekin hizketan
|
hastekotan
egon zen une batez Lauaxeta, baina azkenean ez zen ausartu.
|
|
|
Osterantzean, Xanek pausoa atzera bizitu zuenean, hark ere bizitu egin zuen, bien artean beti tarte bertsua zela. Horrenbestez, Xan ernegatzen
|
hasita
zegoen. Puxka batean halaxe jarraitu zuten.
|
|
|
Gero, azken honetan, jaleo gutxiago zela ta, lasaixeago geunden. Orain berriz ere zalantza dago, berriz ere kezkatzen
|
hasita
gaude; lehengoan horretaz aritu ginen: baten batek salatuta edo ezbeharren batengatik paketea aurkitzen badute, kulpak etxekoentzat izango dira; haiek deus ez dakitela gainera".
|
|
|
Artean etxekoandreak leka mordo bat ekarri zuen mahaira, alaba gaztea eta biak haiei hariak labanarekin kentzen
|
hasita
zeuden. June ezti eztia jaiki, fregaderaraino joan, han zeozer egin, gero amaren ondoan jarri zen, lekak zatikatzeari ekinez.
|
|
2001
|
|
|
Ekaitza
|
hastear
dago Ur taldearen «Sigue la tormenta» antzezlanaren hasieran. Nathan Goldring Berlineko Neue Buhne antzokiko zuzendaria Theo Steiner aktore ohiaren bizilekura joan da.
|
|
|
Amaren (edo aitaren) ezkontideak adin txikiko baten adopzioa formalizatzeko guraso biologikoaren onespena edukitzea beharrezkoa da baina badira salbuespenezko bi kasu: epaiketaren bitartez, guraso biologikoari guraso agintea kendu izana edo hori lortzeko lege kausa
|
hasita
egotea, Kode Zibileko 177 artikuluak xedatua duen bezala.
|
|
|
Gortekosenior edo jaun garrantzitsu horrek 1059an egin zuen hilburukoa. Data interesgarria da, zeren urte horretarako nobleziaren boterea eta eragina sendotuko zueniraultza feudala hasi berria baitzen (edo
|
hastear
zegoen). Beraz, Oriol Iñigez entestamentuak, neurri batean, iraganeko egoera islatzen du, mutazioaren aurrekoaedo mutazioaren bezperetakoa.
|
|
|
Leihoko gortinak alde batera bildu zituen eskuaz, kristalaren gardentasuna agerian utziz. Leihotik zehar ikus zitezkeen zuhaitzak jada zimeltzen
|
hasiak
zeuden, eta oraindik ere adar indargabetuei tinko heltzen zieten hostoak harantz eta honantz zebiltzan hego haizeak eraginda. Negu zakarrerako prestatzen hasiak zeuden jada, kolore gorrixkako hasperenez, neguari ongi etorria egiteko asmoz.
|
|
|
Leihotik zehar ikus zitezkeen zuhaitzak jada zimeltzen hasiak zeuden, eta oraindik ere adar indargabetuei tinko heltzen zieten hostoak harantz eta honantz zebiltzan hego haizeak eraginda. Negu zakarrerako prestatzen
|
hasiak
zeuden jada, kolore gorrixkako hasperenez, neguari ongi etorria egiteko asmoz.
|
|
|
Behin baino gehiagotan askatu behar izan zituen korapiloak, askatu eta berriz hasi. Maria pentsatzen
|
hasita
zegoen ez ote zuen nahita egingo, bazekielako zenbat atsegin zuen bere flamenkoa ikustea, bere oin biluzien taupadak sentitzea eta behatzen artean olioarekin laztanak egitea.
|
|
|
Bere aurpegi polita nahikoa zitzaiola edozer esateko? Nekatzen
|
hasia
nengoen, nekatzen eta aspertzen.
|
|
|
Baina Herminiok sekula ez zidan sexua ukitu, edo usaindu, edo arnastu. Ez nion gorputz biluzia ikusi baina banekien beste neska batzuekin denetik egiten zuela eta jeloskor jartzen
|
hasita
nengoen. Oso jeloskor.
|
|
|
Behin baino gehiagotan berarekin hizketan
|
hastekotan
egon naiz, baina ez naiz inoiz ausartu. Izan ere, hain berezia dirudi.
|
|
|
Meza
|
hasita
zegoen eta arreba konturatzerako alde egin zuen Lucasek, jatorri errusiarreko espia ingeles baten zuhurtziaz eta jatorri etiopiarreko ostruka frantses baten arintasunaz. Mariak, artega, hara hona, atzera aurrera begiratu zuen baina Lucasen arrastorik ez.
|
|
|
–Lucas, esan al du zergatik etorri den? –nekatzen
|
hasita
zegoen Maria, hainbeste txatxukeria entzunda.
|
|
|
Lucas, bere aldetik, zorabiatzen
|
hasita
zegoen: nor da neska hau, geletako zenbakiak nahastuko zituen... eta zuzenean galdetzera ausartu zen:
|
|
|
" Orain bai gustura" edo antzeko zerbait esan zuen algara artean. Eta barrez lehertzen
|
hasita
zeuden Anasek esnatzeko imintzioa egin zuenean. Lucasek keinuz esan zion Mariari isiltzeko, Anasek lo egin behar zuela.
|
|
|
Geografia klasea aspaldian
|
hasita
zegoela sartu nintzen. Inazito globomundiaren alboan zegoen oholtzaren gainean Don Patriciorekin.
|
|
|
Errekreoa amaitu eta hurrengo klasea
|
hasita
zegoen Goio ailegatzen ikusi genuenean. Sartzeko baimena eskatu eta uzkur eseri zen nire alboko aulkian:
|
|
|
Negua
|
hasita
zegoen eta gabonak ailegatu ziren berehala.
|
|
|
Ez! Eta nazkatzen
|
hasita
nago kontu honekin... Bi minutu, gazte!
|
|
|
Familiak aholkatutako karrera atsegin ez eta, bide erdian utzi du den dena. Garagardo lantegian sartu da lanean, oihal denda ere behe  rantz
|
hasia
dago-eta. Bederatzi hilabete egingo ditu han.
|
|
|
Publikoa berantesten
|
hasia
zegoen. Guebokinderrek ahotsa altxatu zuen, ni berriz deitzeko.
|
|
|
– Ondo zagok zerri arraioa! Hi tipo legala hintzela sinesten
|
hasia
nengoan... Baboa ni, deskuidu ederrean nengoan, bai horixe!
|
|
|
Bost urte igarota artean
|
hasi gabe
zegoelako
|
|
2002
|
|
|
Ondorioz, autoreak, batez ere kontzertuak eskaintzen ez dituztenak, langabezian geratuko dira. Eta mundu honetan
|
hastekotan
daudenek ez dute diskorik kaleratzeko aukerarik izango. Beraz, gu, entzuleok, hauen musika entzun gabe geratuko gara.
|
|
|
Bada, pertsona orori irekia dago, norberaren burua ezagutzeko gogoa duen edonori. Batez ere barrura begira
|
hasita
daudenentzat eta norberaren garapenak gure gizarteari eta gure herriari ekar liezaiokeen indarberritzea sumatzen dutenentzat.
|
|
|
ETA Canovas, Primo de Rivera edo Godsakoen asmoen ilunpetara goaz, hein handi batean, 76 Erreforma politikoaren itzul bidaia den honetan. Egunen batean, ezker abertzalearen ondoren, lege horren jo puntuan aurki daitekeen partidu sorta zabala konturatzen
|
hasita
dago horrelako zerbait gerta dadin erabakigarria ez dela batek egiten duena, baizik agintea duenari une bakoitzean komeni zaiona. Eta joko horretan beti galtzea tokatuko zaiela.
|
|
|
Iazko udaberrian jokatu zen Eskualdeetako Txapelketetako irabazleek eta Bizkaiko Txapelketaren edizioren batean finalista izandakoek parte hartuko dute aurtengoan. Guztira, 37 bertsolariren zerrenda osatu da dagoeneko
|
hasia
dagoen lehiarako. Hiru fasetan banatuko da:
|
|
|
1994an, planetario honetan bertan kongresu bat
|
hastear
geunden, Pseudozientziei buruzko Kongresu Nazionala izena zuena. Telefonoz hots egin ziguten, esanaz OHE bat ikusten ari zela jendea, Arabatik omen zetorren, Errioxan ikusia omen zuten jada, eta Lizarran hasi omen ziren ikusten...
|
|
|
Bestalde, gure literaturan gertatzen dena arazo bezala planteatzeko dagoen joera ezeztatu nahi nuke. Ez dut uste hainbeste arazo dagoenik, «arazo» hitzarekin nazkatzen
|
hasita
nago. Iñakik esan duenez, literatura irakurtzen ez dutenek ez dituzte baliabide edo ahalmen literario txikiagoak.
|
|
|
Lehenengoz heldu zan egunean amagaz etorren. Goizerdi ingurua zan eta neska mutilak jolasunea
|
hasteko
egozan.
|
|
|
Beste batzuk karrera
|
hasten
daudenean amaitzen da gurea, baina baikorra izan beharra dago eta geuk aukeratu dugula pentsatu, horretan larrua uzten dugula eta urte zoragarriak gozatzeko aukera ematen duena.
|
|
|
Hala ere, borroka legala
|
hasten
dagoen arren, epaitegietan bost kondena baino ez dira eman.
|
|
|
–Orain, orain! , esan zion Zilarbizik ahapeka, ordurako pazientzia galtzen
|
hasia
baitzegoen?. Moztu iezaiozu burua!
|
|
|
Hogeiren baturteren bueltan, salbuespenak salbuespen, euskararen egoera hobetuz joan da, nolakantitateari hala kalitateari begiratuta. Ez gaude egoerarik amestuenean, bainamotzak ziren larreko bejarrak hazten
|
hasita
daude. Gogoan dut, esate baterako, nikikasten nuen garaian eskola bakarra geneukala euskaraz:
|
|
|
Kaosaren teoriak jakintzagai zientifikoen artekomugak gainditu ditu, fisika eta filosofia inoiz ez legez lotuz. Aspaldion, hizkuntzalaritzan eta literatur kritikan ere erabiltzen
|
hasita
dago. Azkenean, hizkuntza fenomenoak horrela azaldu gura izateak konplexutasunaren portaera unibertsalatinko defenditzea dakar.
|
|
|
Eusko Jaurlaritzak 1987an irratiak emititzeko baimenak banatu eta, maiztasun bandak garbitu nahian isunak indartuko zirelakoan, dialean okupatzen zuten lekua aldatzea erabaki zuten irrati askeek, emisora komertzialen seinalea jasotzea ez oztopatzeko, eta, beraz, itxiarazteko aitzakiarik ez eskaintzeko. Dena dela, erasoak izanda ere emititzen jarraitzeko asmoa zutela adierazi zuten prentsaurrean 1989ko martxoan; hala eta guztiz ere, mugimenduaren ahultze prozesua
|
hasita
zegoen ordurako, eta 1990eko hamarkadaren hasieran, gutxi ziren oraindik zirauten irrati askeek.
|
|
|
– Era berean, euskararen batasunerako prozesua
|
hasita
zegoen, eta euskaldunek ere ez zekiten batzuetan zein zen irratietan erabili behar zuten hizkuntza: batua ala norberaren euskalkia, literarioa ala mintzo naturala?
|
|
|
Adibidez, garai horretan sortu ziren Hora 25 gisako irratsaio informatiboak. Aditu batzuen ustez, irratigintza informatiboaren aroa
|
hasita
zegoen, zeinaren unerik garrantzitsuena 1981eko otsailaren 23ko estatu kolpean? 23 F deiturikoan, kokatzen duten.
|
|
|
Komunikazioaz berba egitean, gaur egun, hedabideen komunikazioaz berba egiten dihardugula konturatzen gara. Eta, konturatu egiten gara eta ikusi egiten dugu ezen komunikazioan oinarritutako kultura osoa gero eta gehiago oinarritzen dela komunikazioa ulertzen
|
hasita
gauden eredu horietan, alegia, hedabideek zabaltzen dituzten horietan. Komunikatzaileak komunikazioaren profesionalak berak dira kulturaren nondik norakoak ezartzen dituzten indibiduo espezializatuak.
|
|
|
Kuriosoa, era berean, euskal hedabideren batean, inoiz, pertsona zaharrei buruz hitz egitean, zaharra agurearekin parekatzen ikustea (munduan atsorik ez balego bezala!). Berben semantika aldatzen
|
hasita
dagoenaren seinale ote?
|
|
|
Informazioaren Gizartea aspaldi deitzen
|
hasita
gauden fenomenoan, telekomunikazioak dira informazio trukerako euskarri nagusiak, eta horien bizkarraren gainean dago informazioaren eta komunikazioaren garapenaren muina une honetan. Informazioaren Gizartea egitatea izango da halako abagunean, non gizarte hori osatzen duten kideen gehiengo garrantzitsu batek edozein formatutan igorria den edozein informazio mota eskuratzeko modua izango duen, edozein unetan ekoitzia eta edozein lekutan kontsultagarria izanik.
|
|
|
Ikuspuntu sozialetik begiratuta, infobideak gizartearen antolakuntza, hirien kontzeptzioa, lana ulertzeko erak eta gizababanakoaren gizarte ereduak markatu ez eze, horiek aldatzen ere
|
hasita
daude.
|
|
|
Dagoeneko, enpresak multimedia zerbitzua eta abiadura handiko sareak erabiltzen
|
hasita
daude beren bezeroekiko harremanak bizkortzeko, lan berriak sortzeko eta eskaintzeko; enpresa munduak inbertsio handiak bideratu ditu mundu berri horretarantz, errentagarritasunaren bila, konpetentziari aurre egiteko eta gero eta hedatuago den fenomeno horrek eskain ditzakeen abantailez profitatzeko aukerarik ez galtzeko.
|
|
|
Informazioaren teknologia aurreratuak, gaur egun, korporazio transnazionalen esku daude. Aberatsak gero eta aberatsago eta pobreak gero eta pobreago izango direla pentsatzen
|
hasita
dago bat baino gehiago.
|
|
|
Alde horretatik, eta gune gatazkatsuenak biltzeko, eremu itsas lehortarraren jabari publikoan inguruko lursailak ere sartzen ari dira. Horrela, gure itsasertzean muga daitezkeen 11.000 kilometroen %65 inguru urbanizatu gabeko eremu izendatu dira, eta kostaldeetatik espero da, gutxienez, gainerako espedienteen %90, gutxienez,
|
hasita
egotea. Horri dagokionez, Kostaldeen Legeak Estatuko Administrazio Orokorrari ezartzen dio, nahitaez eta loteslea izanik, kostaldeko udalerrien lurralde edo hirigintza antolamenduko planen berri.
|
|
|
Horietako batean, ikertzaile britainiarrek egina, 12 urtetik aurrera izoztu ahal izateko adinako kalitateko semena lor daitekeela frogatu da. Kimioterapia zikloak
|
hastear
zeuden 238 nerabek eta 71 boluntario osasuntsuren kontrol talde batek hartu zuten parte ikerketan. Emaitzen arabera, 12 eta 20 urte bitarteko gazteen %86k behar adina espermatozoide sortzen ditu kantitateari eta kalitateari dagokienez.
|
|
|
Muskuiluak susmopean Prestige ren eraginpeko eremuetako produktuekin kontsumitzaileek duten mesfidantza hedabideetara iritsi da. Gabonak
|
hastear
daudela, arraina eta beste itsas espezie batzuk (moluskuak, esaterako) kontsumitzailearen jomugan jarri dira. Azken horien artean, muskuilua, kontsumitzailearen zalantzek erosketa unean irauten badute kalte handiena eragin dezakeen produktua.
|
|
|
–Hi ere zoratzen
|
hasita
hago. Alexena kutsagarria izango duk.
|
|
|
Eta Alexek ez zion jaramon izpirik egiten. Kezkatzen
|
hasita
zegoen. Gainera, taberna guztiak gainezka zeudela zirudien, eta horrela ez zen batere erraza berak nahi zuenarekin hitz egitea.
|
|
|
–Nekatzen
|
hasita
nagon –esan zion Arantxari– Uste dinat laster itzuliko naizela.
|
|
|
Luze gabe, kalera atera ziren. Eguzkia zokoratzen
|
hasia
zegoen, laster ilunduko zuen. Josu R k ilunabarra irentsi zuen, eta ilunabarrak bere baitan murgiltzera gonbidatzen zuela deliberatu zuen.
|
|
|
Arrastorik ere ez. Gezurra esan diok, izan ere haserretzen
|
hasita
hago, ez hainbeste ugazabandrearekin, nola heure buruarekin. Idazteko gogo guztiak aienatu zaiz  kik eta ajearen zama nozitzen duk ostera lepondoan.
|
|
|
Etxerantz hartu nuen, baina, bezperan ez bezala, geltokiko bidetik. Arrats gorritzen
|
hasita
zegoen, eta ez zuen hotzik egiten. Ibiltzeko giro aparta.
|
|
|
Behin eta berriro gauza bera entzun arren, zerbait desberdina ateratzeko esperantzarik ez balu bezala. Baina ni aspertzen
|
hasita
nengoen denbora osoan putzu beraren inguruan jiraka ibiltzeaz.
|
|
|
Atzo arte nekerik gabe irensten zenituen beste jende horrek bere ekintzak zuritzeko erabiltzen dituen argumentuak. Beti urruti egon zara batzuengandik, urrutiratzen
|
hasita
zaude besteengandik.
|
|
|
Casa Vascan edandako garagardo piloak lagundu zidan loa biltzen Gaizkaren apartamentuaren zoruaren gainean. Gure amets amerikarra
|
hastear
zegoen.
|
|
2003
|
|
|
Egunotan berpiztu den mobilizazioa dela-eta. Duela gutxi arte gerla
|
hastear
zegoen urtarrila eta otsaila tartean eta munduko bazterretan ez zen kontrako mugimendurik agertzen. Hainbat lurraldeetako iritzi publikoaren gehiengo nagusia, eta ia Estatu Batuetakoa, gerlaren aurka zegoela adierazten zuten inkesten berri eduki dugu, baina ez horren adinako mobilizaziorik.
|
|
|
Eta, amaitzeko, umearen etxera bisitan doan andre bat agertuko da, etengabe arkitekto famatu bati buruz hitz egiten duena. Liburu zoroa izango da, jakina, eta azaleko irudia ere imajinatzen
|
hasita
nago. Izena ere zoroa izango da:
|
|
|
Euskalgintzaren etorkizuneko ikuspegi beregain baterako bi kultura politikoetatik kualitatiboki desberdinak diren oinarriak ematen
|
hasita
daude. Garatu egin behar.
|
|
|
Herri kiroletan Iparraldekoekin harremanetan hasi ginenean deskubritu nituen pottokak, Hegoaldean guztiz galdua baitzegoen. 1972rako jada Ezpeletako Pottoka Elkartea lanean
|
hasia
zegoen, eta ikerketa bat ere aurkeztua zuten Frantzian pottoka arraza homologatzeko. Baita lortu ere.
|
|
|
Kostaldeko herri hori oso herri euskalduna den arren, bazen erabilerarekiko kezka bat. Orioko Udaleko euskara teknikariak, Javier Zabaletak, adierazi digunez," Orion, ordurako, administrazio mailan eta beste zenbait alorretan euskararen erabilera sustatzeko programak martxan jartzen
|
hasita
zeuden, eta ikusi genuen merkataritzak garrantzi handia zuela, erakusleiho funtzioa betetzen duelako, baina gaztelaniaz funtzionatzen zuen. Hutsune bat zegoen eta hori bete egin behar zen".
|
|
|
Liburu lez 1980 urtean argitaratu genduan, baina gaia bera aurreko urteetan emonda neukan ikastaroan. Ordurako ni gipuzkera eta Iparraldeko euskal literatura emoten
|
hasita
nengoan, baina esan eusten ona zala ikastaroko ikasleentzat bizkaierazko antologia bat argitaratzea, eta holantxe egin genduan.
|
|
|
Orduan, inoiz baino argiago ikusi nebazan gauzak, eta esan neutsan neure buruari: " Txotxo, hik arlo honetan onenak emon dozak, zahartzen
|
hasita
hago, eta gazteagoei lekua emotea dok zentzunezkoena". Orduantxe amaitu neban Bikaritza Nagusitako bigarren ekitaldia be, eta urtebeteko atsedena" zapatu urtea" deritxona emon eustan gotzain jaunak.
|
|
|
Eta Lekuonak, beste barik, ondo egoala eta argiratzeko esan. Holantxe, Lekuonaren esanaren eta eraginaren bidez argitaratu zan liburu apal eta txalogarri hau; gerrosteko isilaldi luzegarratza astinduz, Gasteizko Seminarioan be euskal haize barriak zabaltzen
|
hasita
egozala iragarriz. Ikastetxe horretan" Kardaberaz" Akademiaren sortzaile izan zanak, zelan ikusi ez begi onez eta bihotz barruko pozez abadegaien euskal lana?
|
|
|
Berba egin, bai: euskeraz alkarregaz berba egiten
|
hasita
gengozan lagun batzuk. Beste bizkaitarrakaz baino gehiago egiten neban nik euskera gipuzkoar batzukaz, Deba ibaiaren ertzean edo inguruan dagozan herrietako abadegeiekin (Aretxabaleta, Oñati, Eskoriatza, Arrasate, Bergara, Eibar... tarrekin).
|
|
|
Gaur holakorik asmatu be ezin. Euskerazaleak sortu aurretik be, Bilboko euskaltzaleak izartzen eta alkartzen
|
hasita
egozan. Zarata handi barik, baina ekin ta ekin, han ziharduan Xabier Peña tolosarrak euskerazko eskolak emoten, berak eginiko metodoa lagun ebala (kiputx batek bizkaieraz egina, hau miraria!).
|
|
|
Zorionez, egoera honek ez eban luzaro iraun: Mezako Irakurgaiak prestatzeko alkarregaz lanean
|
hasita
gengozan, gure arteko muga estuegiak hausita. Eta Canon Romanum (orduko Eukaristi Otoitza, Latin Eleizeak gizaldi askotan erabili izan dauan bakarra) itzultzeko baimena Erromatik etorri zanean, orduan Euskal Herri guztiko Eleizen ordezkariak alkartu eta itzulpen hori egiteari ekin geuntsan, gotzainen baimen eta guzti.
|
|
|
Haren aurpegiak herioaren kolorea hartu zuen, arrotza osorik eta irribarretsu ikusi zuenean. Kideak ere zur eta lur geratu ziren, batzuk otoitzean
|
hasita
zeuden. Benetan ere Zinematik ateratako eszena zirudien.
|
|
|
Seguru. Berarentzako ikasle berezi zarala, horretan zalantzarik ez, hori berak be onartu dau eta, baina nire ustez zugaz maitemintzen
|
hasita
dago. Berak ez dau gura zuri ezer jazo dakizun, eta gainera berak erantzi ez bazinduzan, lotsa handia deutsulako izan da Ainhize dardaraka zegoen.
|
|
|
Misoginoa zinala pentsatzen
|
hasita
nengoan, baina badakust ni ez nazala urtenda dabilen bakarra Unaxek gorputza aulki barruan atzera botata, zigarroa atera zuen, eta Bibioti eskaini. Ez, ez dot erreten, badakizu.
|
|
|
Karmelek kokotsa beso gurutzatuen gainean zeukan, hauek leiho barrutiari zeutsotelarik. Ainhize, urduritzen
|
hasita
zegoen eta, barrualderantz itzuli zen, lepoa kristalaren kontra ipiniz.
|
|
|
Irakeko gerra gerra globala izan da, izatez gerra militarra da, bainagerra ekonomikoa ere bai. Iraken gerra
|
hasita
zegoen astean, Genevan liberalizazioaren aldeko negoziazioak egon ziren eta porrot egin zuten. Nire ustez, orain gertatzen ari dena oso larria da, inperialismo mota berri bat sortu da, AEBek inposatunahi duten eredu ekonomiko berri batekin.
|
|
|
Taulan ikus daitekenez, Eskandinavian eta Britainia Handia liberalizazio prozesua
|
hasita
zegoen Europako direktiba edo arteztaraua martxan jarri baino lehen.Hiru estatuk baino ez dute banatuta banaketa sarearen jabegoa merkataritza etaprodukzio interesetatik, eta beste zortzik banaketa legala aukeratu dute. Horrekesan nahi du liberalizazio prozesua mantso doala eta zailtasun serioekin jarraitzenduela, hasierako abiapuntua monopolioz beterikoa baitzen.
|
|
|
Han bildutako berrogei lagunen artean sailetako arduradunak, idazkaritzakoak eta UEUn parte hartutako ikasle eta irakasle ugari zegoen72 Bertan, besteak beste, udarako tokia eta egunak erabaki behar ziren, eta «behar bada, lo dagoen talde batzu bultzatu...». Zabaldutako informazioaren arabera, sail batzuk ikastaroak prestatzen
|
hasita
zeuden, baina gehienak ez. Aurreko urteko lanak ez argitaratzea erabaki zen; sail batzuetan ez zelako lanik bildu, eta beste batzuetan erdizka soilik eta lan handia izango zelakoan argitalpenak prestatzea.
|
|
|
Hori guztia gertatzen zen bitartean, Euskal Herriko Unibertsitatearekin zer nolako bidea jorra zitekeen hausnartzen
|
hasita
zegoen UEU. 1978 urtean bertan UEU EHUn integratu beharra proposatu zuen Zeruko Argia astekariko lankide batek:
|
|
|
Baina askozaz ere astiroago, soseguz. Sosegu inportantez; izan ere, ohitzen
|
hasita
zegoen igela bera ere eta ondo zekien igel horrek Matias pertsona onbera zela, eta ez ziola minik emango, pertsonek oso fama txarra daukaten arren. Bibliako Itun Zaharrean eta beste hainbat liburutan.
|
|
|
Baina Matias pentsatzen
|
hasita
zegoen entziklopedia saltzailearen kontua mitoa baino ez zela. Edo entziklopedia saltzaileak berak asmatu zuen beharbada.
|
|
|
Nik ez nion inoiz sinetsi. Berrogei urteren muga gainditua nuen, bigarren nerabezaroan sartzea bezala da hori edo okerrago, pitin bat obsesionatzen
|
hasia
nengoen bizitzaren gainbeherarekin, eta Monikak adinarekin ahazten lagunduko zidala erabaki nuen. Baina ez zen halakorik gertatu.
|
|
|
–Aktore adiskide batekin hitz eginda zegoen heriotza antzezteko. ...iotzaren berri eman eta prestaturik zituzten frogak, lehen eman dizkizudanak, erakustea eta ondoko egunetan jendaurrean burumakur, goibel eta samindurik agertzea, aski nuela hileta egunean eta omenaldikoan malkoren batzuk isurtzea edo, ezin banuen, betaurreko beltzak jantzirik, nire itxura urrun eta ausentearekin ibiltzea, hori oso ondo egingo nuela esan zidaten, dagoeneko alargun aire bat hartzen
|
hasia
nengoela-eta. Nik ezetz erantzun nien.
|
|
|
Zuek, ertzaintza osoa mobilizatuta ere, ez zenuten inoiz harrapatzeko itxurarik. Bere azken nobelek zerbait hutsala, alferrikakoa zutela ohartu zen zuek, kritikariok, ezer esan baino lehen; bere burua imitatzen
|
hasia
zegoela eta nitasun berri bat asmatu behar zuela erabaki zuen, jendeak lehen egunean bezala irakur zezan, eta horretarako ez zuela bere burua hiltzea beste biderik. Bere aitzindariak bezalaxe, benetako Romain Garyk bezalaxe, gezur handi baten gainean, iruzur baten inguruan eraiki nahi zuen bere ahots berria:
|