|
2010
|
|
|
jarrera toleranteak justifikazio desberdinak jaso zituela (teologikoak, politikoak, filosofikoak), haien arteko kontraesan gaindiezinik sortu gabe. Nago gaur egungo gizarte honetan pauso batzuk aurreratzeko moduan garela, eta lehen momentutik elkarren aitortzaren jarrera
|
har
dezakegula, okerragorik gertatu baino lehen.
|
|
|
Ilustrazioaren oinordekoak liratekeen ideia sinple bezain astunen karietara jokaera politiko bateratzailea zabaldu da, salatzen duen bekatua bere oinarrian duelarik. Alegia, eskatzen duena zera da, identitate juridiko bakar bat
|
har
dezagun, identitatea eratzerakoan hizkuntzak, etniak, sexuak edo dena delakoak betetzen duen lekua identitate juridiko horrek bete dezan modu esklusiboan. Ez dira konturatzen, ordea, identitate mota berri bat eraikitzen dutela, eta horrek besteek sor litzaketen antzerako arazoak sortzen dituela, gu/ besteak eskema ezaguna berdin berdin erabiltzen duelako.
|
|
|
Zergatik zaude hain triste? esan zion jarraian Bernardinori auto barrua linterna batekin argituz—
|
Har
ezazu maxa honen ejenplua. Begira zer lasai doan."" Hemen!
|
|
|
"
|
Har
beza sonbreirua", esan zion soldadu gazte batek J. B. Hotson beltz eta grisa emanez. " Poztekoa da denok ez zaretela berdinak ikustea", esan zion don Pedrok eskerrak emanez batera.
|
|
|
Josebagana zuzendu zen azkenean: "
|
Har
ezazu karta bat, nahi duzuna, eta bota mahaira". Halaxe egin zuen Josebak.
|
|
|
Papi eskaileretan behera abiatu zen, eta gu bere atzetik. "
|
Har
dezaket bat?", esan zigun ezkaratzean. Franbuesa tartaletak koska batean zeuden, nik ekarritakoan baino narrasago kokatuak bandexan, baina bakar bat ere falta ez zela.
|
|
|
" Epel epel dauka gorputza." Teresak pauso bat eman zuen niregana. "
|
Har
ezazu zuk, David. Buka ezazu hasitako lana."
|
|
|
" Nor da" galderari" komertzial bat" erantzuten genion, bertako inor lehen momentutik ez izutzearren. Segidan erdi aipatu egiten genuen gure enpresaren izena, zeruari erregutuz goxo
|
har
gintzatela bertakoek.
|
|
|
Pop musika bera
|
har
dezagun adibidetzat: ingeles inperioari esker ote da ingelesa munduko hizkuntza nagusia. ala alderantziz; ingeles hizkuntzari esker nagusitu ote zen ingeles inperioa?
|
|
|
Ikastolako sarreran bertan
|
har
zenezake, gomendioa berretsi zidan gustuko izan ez nuen konbentzimenduz.
|
|
|
Kontuz baina, gure bizimoduak
|
har
dezakeen bide okerraren funtsa ere bertan ezkutatzen da eta guretzat benetan" hiltzaile" bilaka daiteke hor nonbait dagoen tramankulua, gizon emazte arrotzek asmaturiko mekanismo hidrauliko madarikatuak aurrea hartu baldin bazion Robertorenari.
|
|
|
Etena, nik ere zigarroa
|
har
nezan elkarrizketari" behar bezala" jarraitzeko. Prest ikusi ninduenean berriro abiatu zen, hasierako hitzok errepikatuz.
|
|
|
Beti jende berak harrikatzen ditugula?
|
Har
dezagun Lejpb, ez oraingoa, horiek utz ditzagun trebatzera, berantago ikusiko dugu; ez, lehengo ekipa sendo hura, Gorostiaga buru, zorrotz politikan eta sozialean, ezker abertzaleko printzipioetan berme. Eta kulturan?
|
|
|
Azal dezadan amiñi bat:
|
har
dezagun oraingo zientzia politikoetako 20 urteko estudiante argia baino gehiago, distiranta, Frantzia handian. Kantatzen diogu behin bakarrik Brassens edo Brellen bertso bat.
|
|
|
Eta horrela zebilen espedizio hura. Dunaz duna ibili ziren desertuan barrena, oasietan geldialdi laburrak eginez, jatekoa eta ura hartzearren, baina ahal zela inorekin hitzik egin gabe, edonork
|
har
baitziezaiokeen susmo txarra tuaregen talde xelebre hari, eta edonor izan baitzitekeen Bizargorriren salatari.
|
|
|
Ottok ez zuen hasieran ulertu. Gizonak keinua errepikatu zion, kutxatxoa
|
har
zezan, beretzat zela-eta. Agureak besoak luzatu, geldi geldi, eta eskutan hartu zuen egurrezko ontziñoa, zizelez egindako hainbat apaindura zituena.
|
|
|
Alabaina, haurdunaldiaren berri entzun zuenean jirabiraka hasi zitzaion gogoa: " Haurdun baldin badago gizendu egingo da, gizentzen bada pisuarekin batera igo da urre kopurua... baina, pixka batean itxaronez gero, neska erdituko da, eta bahitu baten ordez bi izango ditut, bigarrena Veneziako Dogoaren iloba eta Dalmaziako printzearen ondorengoa, mutila izanez gero erresumaren aginte makila
|
har
lezakeena, gainera.".
|
|
|
572. Mohamed ben Abdelkrimek bi ebatzi garrantzitsu hartu zituen kanpainan: lehenengoa, Melillara ez sartzea 1921eko uztailean, plaza hori
|
har
zezakeen momentuan; eta bigarrena, frantziarrei erasotzea 1925eko apirilean, etsai erraldoi hori lasaitzeko traturen bat bila zezakeenean. Bai bata bai bestea erabaki estrategikoki okerrak izan zirela esaten da.
|
|
|
Espainia beste guziaren gainetik.
|
Har
ezazue zuekin batzen diren goarnizio hauen eta Penintsulako besteen goraintzi sutsua une historiko hauetan. Fede itsua garaipenean.
|
|
|
Ta jela ori ondo artzen badute jakiteko kanpotik egiten saiatu dira. Ta jela, ikusi danez, guztiz ederki
|
artu
lezakete. Egazkiñ oiek ikusi orduko moruak tiroka asten dira, batzuetan lari lari bai dabiltz.
|
|
|
Gobernuak eta Afrikako Ejertzioak batak besteari egozten zion Arrifeko desastrearen errua, eta herri xeheak biei. Oligarkia katalanak ere presionatu zuen Ejertzitoak boterea
|
har
zezan, eta Miguel Primo de Riverak direktorio militarra ezarri zuen Alfonso XIIIren baimenarekin. Horixe izango zen 1923ko irailaren 23ko albistea Argian:
|
|
|
Gutun hau seguritate igarobaimen moduan erabil dezakezu zeuretzat eta zeure familiarentzat eta beste aldeko batzuentzat, denok etorri ahal duzue plaza honetara ezeren beldurrik gabe eta nahi duzuena esan ahal didazue. Beharrezkoa da egoera honi amaiera ematea eta berriz
|
har
dezazuela plaza honetara etortzeko ohitura, neu arduratuko bainaiz hemen inoren eragozpenik ez dezazuen izan.
|
|
|
Oyaltzat
|
artu
zagun euskera goraizitzat Bidasoa. ibai koskor bat besterik ez da, utsa balitz itsasoa.
|
|
|
Nazio estatuak bi jarrera
|
har
ditzake gogaide ez den nazioaren parte horren disidentziarekin: bortxa eta kriminalizazioa ala errekonozimendua.
|
|
|
—Porrota merkataritzak daukan arriskuetarik duk —erantzun dio Hodjak— Alta, komertzioak bere berezkoa duena duk, jendeek erositakoan
|
har
dezaten nik saldutakoan hartzen dudan bezainbesteko plazera.
|
|
|
Hartarako, Mulay El Drabanari bisita eginen zion, bai eta eginkizun hartan lagun zezala eskatuko ere: berarekin batean joan zedila eskualde matxinoetaraino, leinuok bat ere odol isuri gabe Sultantzat
|
har
zezaten amoreagatik.
|
|
|
Otoi, egiozu begitarte nire heriotzaren orenean lagundu nahi izan nauen populuari. Utz ezazu Zerhun mendiko magalean ostatu hartzera, emazkiozu baimendua eta segurantza aski herriak eraikitzeko, laboreak ereiteko, zuhaitzak landatzeko eta kabaleak hazteko; finean, aita on batek bere seme alabak bezala,
|
har
itzazu leinuko presona hunbleak zeure gerizan, sujetik etorkorrenak diratekeen aldetik.
|
|
|
—Nahi dezazunean
|
har
dezakezu haran osoa zeuretzat. Bai ordea, hura lur idorra da, han hemenka hareatzak eta orotarik harritzak dauzkana, txakal eta putreak beste bizizalerik gabea!
|
|
|
Profetaren ondokoa den aldetik, Sultanenak dira gure presona eta ondasunak oro, baina ez dezakegu eman ez duguna.
|
Har
ditzala, bada, datil eta olibak, ikuak eta mingranak, baina urre zilarrik ez dugu.
|
|
2011
|
|
|
lana, hotza eta hatsa. Bero eta geldi dagoelarik, hats apur
|
har
lezakeena anitz hazkurri gutiagorekin bizi ahal liteke.
|
|
|
Bertze alde, ez da errax ikustea xuxen, zenbaten beharra dukeen erleak neguaren iragateko. Eta beldur izateko da sobera
|
har
diezaiogun. Azkenekotz, erleak ez du hain ongi ematen erditara hustu kofoin hartan.
|
|
|
Baina, ez dizut erran ederrak direla, ez eta eskuztatzeko gozoak: ez dizut erran
|
har
ditzakezula eskuetara, ez eta ere eman sakelan edo papoan. Bakarrik diot zure adiskideetarik direla, kalterik den gutiena ez dizutela egiten, bai aldiz ongi anitz, zure etsaietarik anitz irentsiz beren hazkurritzat.
|
|
|
Baina, gertatzen da behin baino gehiagotan atzemana baita bertzelako argirik gabe, haien erranera doana. Guk behar bezala, badira ondorio ona emanik, ezagutuak direnak,
|
har
baititzakegu eta erabil, burutzietan joanen garelako sineste osoarekin.
|
|
|
Belarra hautatzen duenak
|
har
dezala xehea, eta eman diezaiola gainera sofre errauts apur bat; ez da geroztik berotuko, ez zaio ere ihizi gaixtorik jauziko.
|
|
|
Baina, alde batetarik lanak ditu gauza horrek: gerta daiteke ere kexa dadin oiloa xitak galdurik, utz dezan ohantzea, edo ere nekez
|
har
ditzan behin kendu dizkioten xitak.
|
|
|
nolako lokia atzematen duen nor bederaren baitan. Baina, hartan delarik berenaz jendea, eta bereziki haurra,
|
har
dezake erran dugun bezala gaitza. Kabaletan gaitza lotzen zaie behier eta idier, eta mota horretako edozein adinetakoer:
|
|
|
Hona, bada, hustu nahi duzun kofoin bat. Hau hunki gabetarik,
|
har
ezazu piltzar puxka bat, eta dakizun bezala bihurturik buru batetarik su emateko, pitz ezazu. Emanen dizu ke.
|
|
|
|
Har
ezazu orain kofoin hau bere giderretik, edo, giderrik ez badu, bi eskuez bi aldeetarik har, eta, apur bat altxaturik, jo kofoinaz mahaia, eman kaska bat, bat bakarrik baina ona hura. Hor dituzu zure erleak mahaiaren gainera eroriak.
|
|
|
Zigorra behar lukete haurrek, eskola bidean, edo bertzela, xori ohantze atzematen dabiltzanean! Mintzo natzaizu xori xeheez;
|
har
dezatela nahi duten bezainbat pika, bele, eskinoso, mirueta belatxa ohantze, baina, xori ttipien ohantzerik ez dezatela hunki, ez eta ere hurbilik beha, kumeak zein diren ederrak eta nola handitzen ari ikusteko estakuruan. Xorier kalte eginez ez dutea ikusten beren kaltetan ari direla.
|
|
|
Gauzak hola direla zuhaurek ikusteko, satorrak lurra kanporat jaurtiki duen leku batetarik bertzera
|
har
ezazu begira bide xuxena, eta begira hartu bide horren gainean kurutze emazu aitzurraz, atzemanen duzu azpian satorraren bidea. Badaiteke traba batek zeiharraraziko duela satorra doan bidetik, baina guti, eta zeihartu baino lehen, edo altxatuko du edo apalduko bere bidea, traba horren gainetik edo azpitik joateko bide xuxenean aitzina.
|
|
|
Pozoi hura errauts bat da. Nola ez baita on eskuz erabil dezazun,
|
har
ezazu eria baino lodixagoko xotx bat; xotx hari ganibetarekin xabal iezaiozu buru bat, eta hartaz eman pozoia xixareen gainera.
|
|
|
Egunerokoetan dena egia ez izan arren, irakurleak sorpresa handiak
|
har
ditzake, niri Joxe Migel Barandiaranek idatzitakoarekin gertatu zitzaidan bezala. Gutako gehienontzat ataundarra apez txiki bezain handia izan zen, Euskal Herriko jakintsuenetakoa.
|
|
|
Aski da gure kantarietako bat baino gehiagok grabaturiko aspaldiko kantu horietako baten bertsioak bata bestearen ondoren entzutea, esaten ari garenaz jabetzeko.
|
Har
dezagun" Alostorrea/ Aldaztorrea" ren Imanolek 1984ko Erromantzeak lanean egindako bertsioa, eta hamar urte beranduagoko Ordorika, Tapia eta
|
|
|
Mota honetako musikaren funtzioaz galdetzerakoan —fenomenoa kanpotik entzuten edo aztertzen ari garenez—, nahitaezkoa dugu herri musikek ez-ohiko kontzientzi bizipenetan izan duten zereginaz aritzea.
|
Har
ditzagun horretarako pare bat adibide, lehenengoa Afrikatik Ameriketara eramandako errituei dagokiena —jakinda bestalde egun munduan egiten den herri musikaren eragilerik nagusiena iturri horretatik sortutakoa dela:
|
|
|
Baina izan dira beste zenbait eredu ere. Hasteko musikalki monografikotzat
|
har
ditzakegun lanak: arestian aipatutako pastorala edo gizon kantenaz gainera, hor daude flamenko giroan egindako biak ere:
|
|
|
Adibidez:
|
har
dezagun" OGI" hitza. Zenbat hizkuntza ezberdinetan dakizue zuek" ogi" esaten?
|
|
|
Ba, Piazza Navonatik gertu dagoen txoko polit batean dago, Largo Pallaron hain zuzen ere. Zerbait
|
har
dezakegu bertan eta, batzuetan, zuzeneko musika eta guzti eskaintzen dute. Gaueko hamarretan bertan, zer deritzozu?
|
|
|
Joan gaitezke!, oihukatu zion irlandarrari. Itxaron!, erantzun zion Bobbyk,
|
har
ezazu larruzko maletatxo hori! Giovannik atzera begiratu zuen eta, kutxa gotorraren hondoan gelditzen zen maleta txiki bat hartu zuen.
|
|
|
Quirinaletik gertuko bidegurutze diskretu batean kokatu ziren Giovanni eta Settimo eta, cinquecento barrutik, adi adi, kaleko ertz guztiei behatzen zieten. Agertzen denean, esan zion Giovannik bolantea seinalatuz,
|
har
ezazu lema. Settimok onespena emanen balio bezala begiratu zion eta, fusila hanken gainean utzita, bolantearen larrua laztandu zuen.
|
|
|
Hau da, kontakizuna inguru sinesgarrietan kokatzen saiatu behar da. Baina, zein izan zitekeen Loidik errealtzat eta sinesgarritzat
|
har
zezakeen egoera hori. Garai hartan poliziak eta zuzenbide sistemak ez zuten giro egokirik eskaintzen eleberri poliziakoak Euskal Herrian txertatzeko.
|
|
|
Jaso nazazu, maite, azken egunean
|
har
nazazu zure besoetan muga izugarriaren ataria gurutzatzen dudanean, bil ditzadala zuregandik ferekak eta irriak, belaze goitarretako argitasunean berreskura dezagula maitasun lehena brisarak gure bekokiak zimurrez garbitzean, nik dakit itxaroten didazula ez dakit nola, ez dakit non baina helorduko berraurkitze hori jainko baten mentura harrigarriak ez dezala saihestu, zure hitzean bermatzen naiz ...
|
|
|
Orain tenis partida erabakigarri bati aurre egin behar zion; eta sarearen alde banatako jokalari bakoitzak txoko zailenera bidali nahi izango zuen pilota. Eskuartean zuen eleberria amaituta, denbora pixka bat
|
har
zezakeen; eta azken batean, kultur eragileen zereginetariko bat jendearen sineskeriei aurre egitea zela uste zuen. Gogor ekin zion, kolpeen trukea bizia izango zelako (efektu kolpeak besterik ez baziren ere).
|
|
2012
|
|
|
—Erdibide bat
|
har
genezake, 150 metro —erantzun zuen Lassallek— Baina, izango al da duelurik. Itzuliko al da Van Thiegel tenientea Yangambira?
|
|
|
Zer ergelkeria, egiazki! Livok berak
|
har
zezakeen ezer esan gabe, batzuetan halaxe egiten baitzuen, jakirik ezkutukoenak ostu alabari eramateko, eta orduan bai galduko zituela betiko. Livoren alabak gauza gogorren bat sentituko zuen mastekatzerakoan, eta xakarren bat zelakoan ahotik ateratzean bitxiarekin egokituko zen.
|
|
|
Nik oso letra txarra daukat. Horregatik eskatzen dizut —esan zion— Baina aurrena
|
har
dezagun kafea.
|
|
|
Funtsezkoa, hemen, jakintzaren zehaztasuna zein egokitasuna da, baita egiaren arteko diferentzia ere.
|
Har
dezagun orain lan honetan aurreratu dudan tesi nagusia: euskal lurraldeetan gertatzen den antagonismo edota gatazka oinarrikoa askapen mugimenduaren eta Estatuen artean gertatzen dena dela.
|
|
|
Eta berdin gertatzen da pertsonaia xume eta ezezagunak deskribatzean, nahiz Historian izan diren enperadore, errege eta gizaki famatuak liburura pasatzean.
|
Har
dezagun, esate baterako, adibide klasiko bat. Nolakoa izan zen benetan Klaudio enperadore erromatarra:
|
|
|
Eta hortxe azal daitekeela idazlearen ideologia nobelan erakutsitako tesiaren azpitik ezkutuan.
|
Har
dezagun euskal literaturaren historian idatzitako lehen nobela historikoa: Txomin Agirrek idatzi zuen 1898an, Auñamendiko lorea.
|
|
|
Bere estiloaren adibidetzat
|
har
genezake (eta ez nau harritzen jende asko izugarri mindu dela jakiteak): bere hileta elizkizunetan ez zen euskarazko hitz bakar triste bat ere entzun.
|
|
|
Ezer gehiago behar gabe, dena behar gabe esku hutsik, gorantz begiratu, txoritegietara, eta ikusi mundua osorik beha daukazula; ez zaudela bakarrik ispiluaren aurrean, arnasa berez datorkizula biriken guritasunera, eta jada
|
har
dezakezula lo betiko ezer zor gabe, maita dezakezula bizia zure semeak maite dituzun bezala; ezer gehiago behar gabe, dena behar gabe biluzik, goia jo eta betiko isildu, zoriona isiltzen den bezala.
|
|
|
Ofizial apur batzuez landa, armadan ez zegoen egiazko gerlaririk, are gutxiago berak bere nahira goberna lezakeenik eta manatu krimenak konpli litzakeenik. Halaber, Voluntarios de La Habana haiek
|
har
litzake zaindaritako, baina ez ziren fidatzeko; ez ote zuten Kapitain Orokor Dulce gobernutik atera eta Espainiara lotsagarriki ohildu?
|
|
|
Haren Gorentasun Maria Cristinak printzeri pot egin, eta honela erran zion: "
|
Har
ezazu, seme. Aberriaren alde ihardukitzen duzula, ezpata loriosak garaitza eman diezazula!".
|
|
|
Guztiarekin ere, jeneral Collazok sinatu agiria alkandora barreneko sakelan sarturik, egun batean Jesus La Habanako bidean aitzina abiatu zen. Trabu eta eragozgarri anitzen gainetik iraganez, finean," Asociacion Nacional de Excombatientes" delako elkargoaren bidez erdietsi zuen Garraio Ministerioan
|
har
zezaten.
|
|
|
Bai ordea, armarik gabe ezin erran ehizan nenbilela! Armarekin ageriz gero, arriskua dut matxinotzat
|
har
nazaten!
|
|
|
—eta burtsatik urrezko txanpon bat aterarik, atsoari luzatu zion—:
|
Har
ezazu saritzat, hain zahar zarelako.
|
|
|
Esan behar baita Agnesen erromantze maiteena Arnaldos kondeak San Joan eguneko goizean itsasontzi misteriotsu batekin topo egiten duenekoa kontatzen duena dela; horregatik nahi izan du printzeak gaztelua harrizko belaontzi bihurtu, zeren, nahiz eta ez izan ontzi buruzagiaren forma —halako gaztelua omen dute Gaztelako errege erreginek Segovian—, Erriberrikoa lasai aski
|
har
lezakete bandera ontzitzat baldin eta noizbait ere erresumak berriz berreskuratuko balu sekula galdu behar ez zuen izaera, hots, itsaso zabalerako bidea irekia izatea.
|
|
2013
|
|
|
Angelak keinu egin zidan umeen zamarrak
|
har
nitzan, eta sarrerako hall era joan nintzen haien bila. Sukalde paretik pasatzean nabarmen sentitu nuen haragi errearen usaina airean, piper gorri karamelatuena bezain sendo.
|
|
|
Liburutegiaren sarrerako apal batean, ongile baten opari, New York Times en aleak jartzen zituzten ikasleek zein irakasleek dohainik
|
har
zitzaten, eta halaxe jabetzen ziren haiek errealitatearen bosgarren edo seigarren zirkuluko gertaerez gobernu krisia Errusian, gerra Iraken eta Afganistanen, bira berria U2 taldeak—, edota gertaera haiei buruzko gogoeta agian zazpigarren zirkulukoez. Nahikoa zuten harekin, eta ez zuten Reno Gazette Journal erosten.
|
|
|
—Oso gutxi falta da gaueko hamabietarako.
|
Har
dezagun beste botila bat xanpain eta igo gaitezen gora urte berriari agur egitera esan zuen Earlek. Etxeak dorre bat zeukan, eta haren goialdean kristalez babestutako terraza.
|
|
|
Ezkontzak ospatzen ziren beheko solairuko kaperan. Gero, ezkonberriek" mamu gau" delako batean
|
har
zezaketen parte, Silver Queen hotelak eskaintzen zuen atrakziorik interesgarrienean. Ez zen inor hoteletik dezepzionatuta ateratzen:
|
|
|
Bertan jarraitzera behartuta, ez da harritzekoa Lasuenek San Juan Capistranon hamabostalditxo bat pasatzeko baimena eskatu izana Jumpero Serrari. Garai zail haietan ere fraideek oporraldiak
|
har
zitzaketela adierazten du eskaerak. Eta, maila pertsonalean, Lasuenek bere herrikideen konpainia bilatzen zuela, zeren, arestian esan bezala, Mugarteguik eta Amurriok kudeatzen zuten San Juan Capistrano.
|
|
|
|
Har
dezagun berriro kulturgintzaren haria.
|
|
|
Egia esan, ez dakit.
|
Har
ditzadan apunteak, badaezpada.
|
|
|
Eta bestetik, kultura maiak dituen jenio originalez zerbait jakin nahi bada, beste horrekiko nahasketa eta kontrastean ikus daitekeelako ondoen. Hala, herri indoeuroparren patroian, erliebea
|
har
dezake erabat harengandikoa ez den kulturaren ezaugarritzeak. Gure kasuan kontua nahasiagoa da, baina nahasketa horretan indoeuroparren patroia ezagutzea argigarri zaigu.
|
|
|
Ahozko euskaran oinarrituz ulermen errazera jotzeko aholkua indartu da, horretan gaztelerak eta frantsesak sortu duten hizkera administratibo eta periodistiko mordoiloa mimetismoz ekarri gabe. Lasterbidea
|
har
dezake euskarak gauza batzuetan, beste hizkuntza batzuk itzulerako bidean ari diren honetan. Baina ez da aski ahozkora jotzeko aholkua, hori orekatu egin behar du hizkera konplexuak erabiltzeko beharrarekin, bere funtzioa beteko badu.
|
|
|
Adibide bezala,
|
har
dezagun munta handiko edozein operazio hiztun komunitatearen ikuspuntutik.
|
|
|
|
Har
dezagun euskalgintzaren zortzi hamar arloetatik edozein. Ertainetako bat:
|
|
|
Bost hamarralditako gure garabideen edozein adarretatik antzerako konexioak sortzen dira munduan dituzten galdegaietara.
|
Har
dezagun euskal eskola bera adibide. Egun kontinenteetako hizkuntza komunitate askok mahai gainean dute gaia.
|
|
|
|
Har
dezagun frankismoaren osteko egunkari abertzaleen kasua. Indar abertzaleek egunkari elebidunak egingo zituztela aldarrikatu zuten, eta hala irudikatu ere borondate onenez.
|
|
|
sekularra. ‘Mendeetakoa’ esan nahi du bere ohiko adieran eta ‘sekulakoa’ enfatizatzailearen oihartzunak ere
|
har
ditzake nahi izanez gero; halakoxea da oreka gaizto hau gurean. Jarraitu eta ireki.
|
|
|
Direnak eta ez direnak moztu zizkioten gero gizajoari. Gabriel Arestik eman nahi zion esanahian esploratzaile lanak egin gabe, bera ez baitzihoan hortik,
|
har
dezadan irudi hori libreki, azken mende erdi honetan abertzaleek izan duten iparra adierazteko. Aitaren etxea:
|
|
|
Nahiz iluntasun itxiarengatik ezinezkoa edo arras zaila iduri lezakeen kolpeak nork eta nori ematen dizkion jakitea, egiazki ez dago zalantzarik klanetakoak eta beren lagunak direla astindu gogorra jasotzen ari direnak: " Tori, tori; har ezak,
|
har
ezazue zeuon hitza jaten duzuen ergel madarikatu alaenok!" esan eta errepikatzen diete harraboska ilunpean, amorru bizian jipoitu bidenabar.
|
|
|
Milizianoen buruzagiak esan du eskuetan
|
har
dezaketena besterik ez dezaketela eraman. " Ez dezatela gero, etxetik besterik ezer atera" agindu du.
|
|
|
Hor konpon zu, Kokoherriko alkate eta bere morroi astakiloekin. Beraiek jakinen dute zertan dabiltzan eta dirua jarri du ordainketarako mostradore gainean. Tori,
|
har
ezazu dagokizuna.
|
|
|
—Inorrezko, ene nini hura, hain milika eta han gartxua zenez gero jarraitu zuen Tesai Atsoantzuak, titia behar bezala
|
har
zezan etxetik atera eta kanpora edo mendi aldera eraman behar izaten nuen, eta halaxe abiatu nintzen orduko hartan beste askotan bezala. " Goazen apapa, Inorrezko, ene seme kuttun hori" esanda, Otxateko leize aldera abiatu ginen besoetan neraman umea eta biok bakarrik.
|
|
|
Baina ez dakite nondik ekin. Ez jakiteagatik, ez dakite hitza zeinek
|
har
lezakeen ere. Horretan ere, batzarrean mintzatzeko alegia, Xanen hutsunea nabari da.
|
|
|
—Nolatan
|
har
genezake erabaki bat elkar ikusi gabe?
|
|
|
Bai, utz ezazue mutikoa bakean, ume gorri luzanga besterik ez duk oraindik eta. Hala,
|
har
ezazue hurrupa bana zahatotik, ongi irabazita daukazue eta Baina arretaz neskak, ttuttua zurrupatu gabe, e! egin zuten beraiek bezain txantxa zaharra, egoera lasaitu nahirik.
|
|
2014
|
|
|
|
Har
dezagun gogoan, konparazio bide bezala, Lourdeseko historia. Ipuin arrunt bat besterik ez zen hasieran, Bernardette neskatila gaixoak" uo petito damizelo" ikusi zuela kobazulo batean; baina Elizak ezarri berria zuen Ama Birjinaren Sortze Garbiaren dogma, eta bizigarri bat behar zen hura popularra egiteko.
|
|
|
Urak badu zerbait ezin zehaztuzkoa, banakotzat
|
har
genezakeena: hotz dago euria, biguna da elurra, izotz garrangak haitzetik dilindan, sumendiaren labak itsasoan eragin bafada, leihoko lurruna xurgatzen du kotoiak, simaur mordoari darion izerdia...
|
|
|
Erna gaiten to, Popol.! Berritz bezti gaiten eta
|
har
ditzagun gure lekuak.
|
|
|
Bada eleari pisu emateko molde bat kantuaren komunikatzean, honek baitu egiten tragedia aktore handia, loturan ezartzen gaitu aede n munduarekin. Ferranddo Aireren grabazio guti badira, baina hasi aitzin begiak hetsirik hartzen zuen denboran, antzerki eta mise en scene errebindikatua muntatzen zuen bertso perfektu haiek pisu gehiago
|
har
zezaten menturaz. Hurbiltzen ahal dea Delfosko pitiaren igartze eta iragarriekin?
|
|
|
Erna gaiten to, Popol.! Berritz bezti gaiten eta
|
har
ditzagun gure lekuak.
|
|
|
Hor, haurren formakuntza delarik jokoan, ankerragoa bilaka naiteke. Helduekin pazientzia hartzen dut, jendeak
|
har
dezan plazer nahi duen tokian, nik ez dut surfa maite baina oso ongi ulertzen dut joko horrek sentsazioak ekar litzakeela. Bertso eskoletan, eskolen artekoetan grabeago da, hor hitzen esanahia aldatzen baitugu eta ukan baitut xantza edo parada semeak beren biziko parte ttipi bat horretan pasaturik, lekuko naiz egin direla konta ezinak diren astakeriak eta fede txarra edo farisianismo handienarekin justifikatzen ondotik.
|
|
|
Populu guziek beren jate orekaren kontzientzia daukate. Bada berek
|
har
dezaketena, arraina eta sagarroiak, baina hor dira barazkiak eta holakoak, ebasten direnak. Edo eskatzen, ez badira ebasten ahal, esnea eta arroltzeak.
|
|
|
Hor denak hasten gara, zer domaia, utzi dugu hori guzia barreiatzera, erdiko botere politiko eskasak ahalbidetu du Babel dorreko fenomeno hau eta orain maskaradan deus ez dute ulertzen, bizkaitarrak autobusetik jautsi orduko gibelera joan nahituak zaizkigu.
|
Har
dezagun baikorki. Zerk egin du ezberdintasun izugarri horiek sor daitezen.
|
|
|
Ararteko galdatzen dut ere, oi Andre dena Maria, Ni Jaunak jujatzean hak othoi
|
har
dezan ene aldia.
|
|
|
Eta Frantziaren zentralizazioak du honat ekartzen egun bat barne, burdin bide berrietan. Gure galarrotsa egileek tren bera
|
har
zezaten Verdunen leher egitera joateko.
|
|
|
Ahalmen hori da gorputza. Afektuek geure gorputz osoa
|
har
dezakete, lotsak afektatzen nauenean ere bai. Lotsak garrantzi handia dauka honako galderan:
|
|
|
9. Atenporaltasunean dauden hildakoen memoria hori posible denari buruzko imajinaziotzat
|
har
dezakegu. Imajinazio hori jainkoarekin oso lotuta dago (harengan dago), baina ez dakit nola zehazki.
|