|
2011
|
|
|
Bilketa egin denetik zenbat eta denbora gehiago igaro, orduan eta aukera gutxiago dago analisi egokia egiteko. Lagina, ahal den neurrian,
|
hartu
eta berehala analizatu behar da. Garraiatzeko, arretaz mugitu bilketa flaskoak, eta, beharrezkoa denean, egonkortu substantzia dagokion moduan.
|
|
|
Lagina
|
hartzea
eta maneiatzea
|
|
|
Behe tentsioko koadroa (EHEen transformazio zentroetan instalatzen da). Barneko instalazioetako banaketa sareetan erabiltzen da, ET/ BT transformadoretik datorren behe tentsioko zirkuitu nagusia
|
hartu
eta banakako zirkuituen kopuru jakin batean banatzeko. Zirkuitu horietatik abiatzen dira, behar bezala babestuta?
|
|
|
BCD kodean emandako zenbaki baten bederatziko osagarria ateratzeko, 9 emaitza ateratzeko jatorrizkoari kendu behar zaion zenbakia
|
hartu
eta BCDra pasatu behar da. Adibidez: 4 zenbakiaren bederatziko osagarria 5 zenbakia da (BCD naturalean, 4: 0100 eta 5: 0101, eta, BCD gehi hirukoan, 4: 0111 eta 5: 1000).
|
|
|
5 Botere publikoek bermatzen dute guztien hezkuntza eskubidea; horretarako, irakaskuntzaren programazio orokorraz baliatuko dira, dagokien sektore guztien benetako parte
|
hartzearekin
eta ikastetxeak sortuz?.
|
|
|
Zer ekarriko dio erakunde publikoari, haren tutoretza? bere gain
|
hartzeak
eta, hura zaintzeko beharrezko babes neurriak, hartzeak?
|
|
|
Familietan esku
|
hartzea
eta arrisku sozialean dauden adingabeei arreta ematea
|
|
|
FAMILIETAN ESKU
|
HARTZEA
ETA ARRISKU SOZIALEAN DAUDEN ADINGABEEI ARRETA EMATEA
|
|
|
FAMILIETAN ESKU HARTZEA HEZIKETA MAILAN, INGURUNE FORMALETAN 77Familiak hezteko duen zeregina 78Familiaren hezkuntza ingurunea 78Heziketa estiloak 79Familia eta haur eskola 83Familiak eskolan duen parte
|
hartzea
eta konpromisoa 84Zentroetan parte hartzeko organismoak 84Parte hartzea, konpondu gabeko arazoa 87Parte hartzearen esperientzia hezitzaileak 87Familiarekiko komunikazioa 91Eguneroko komunikazioa 91Aldizkako komunikazioa 95Teknologia berriak, familiaren eta eskolaren arteko komunikazioarenzerbitzura 101Familiarekin zenbait egoeratan esku hartzea 102Egokitzapen denboraldiko esku hartzea 102Minusbal...
|
|
|
Lankidetza edo parte hartzea. Familia mantentzeko ardurak eta erabakiak
|
hartzean
eta lana banatzean zenbateraino hartzen den parte eta esku neurtzen du.
|
|
|
4.5 dokumentuaEsku hartzeko teknikakTerapia familiarraBehar duten familiei aholku ematea, haiekin esku
|
hartzea
eta haiek tratatzea dira terapia familiarraren ekintza nagusiak, eta ekintza horien helburua da familiak orientatzea eta izan ditzaketen gatazka edo krisi egoerak konpontzen laguntzea. Profesional baten (terapeuta) eta familiaren arteko bilakaera prozesu batean oinarritzen da; prozesuan zehar, arazoa birdefinitu egiten da, eta irtenbide berriak proposatzen dira.Terapiak familiaren konpromisoa eskatzen du, hobekuntza itxaropenak betetzeko.
|
|
|
Bestalde, eskolan pertsona batek
|
hartzen
eta uzten dituenez haurrak, baimendu gabeko pertsona bat haurra eramaten saiatzea ekiditen da.
|
|
|
Elkarrizketak formulatzeari dagokionez, hezitzaileak alde batera utzi behar du galdeketa eredua, eta patxadaz egin behar ditu galderak, dialogoa sustatzeko, entzute jarrera aktiboa hartuz. Informazioa emateko unean, aldebakarreko hitzaldia ere saihestu egin behar du, eta elkarreragina bultzatu, gurasoei aukera emanez eztabaidan parte
|
hartzeko
eta beren iritziak emateko.
|
|
|
Zentro gehienek bilera bat egiten dute ikasturtearen hasieran. Bertan, hezitzaile taldea aurkezten da, zentroaren funtzionamendu arauen berri ematen da, eta zentroan parte
|
hartzeko
eta harekin komunikatzeko bideak zein diren azaltzen da. Egokitzapen prozesuaren berri ere ematen da, eta gelarako, festetarako eta zentrotik kanporako irteeretarako (txangoak, elkarbizitzak?) aurreikusitako programazioa azaltzen da.
|
|
|
Gizarte anitz batean bizi gara. Testuinguru horretan, Haur Hezkuntzako profesionalek prestatuta egon behar dute gizarte horretan egokitasunez esku
|
hartzeko
eta besteen ikuspuntua ulertzeko. Horrek, sarritan, norberaren sinesmenei buruz hausnartzeko beharra dakar; sinesmen horiek aurreiritziz eta estereotipoz josita daude nahi baino gehiagotan.
|
|
|
Lankidetzako jarrera izaten dute, erabakiak
|
hartzekoa
eta arauak errespetatzekoa, eta talde lanerako trebetasunak.
|
|
|
Gogoan izan! Haur hezkuntzan, koherentzia da elementu garrantzitsuenetako bat; izan ere, eskolan esaten eta egiten denaren eta etxean esaten eta egiten denaren arteko kontraesanak indargabetu egiten du araua; hala, arau hori ez da betetzen, edo gezurra esatera eramaten du.Haur hezkuntzak ezin ditu onartu familiek eskolen lanean parte hartzea ukatzen duten jarrerak,, hezitzaileen lana zailtzen dutelako?; izan ere, etapa horretan, ekarpen hori ezinbestekoa da. Koherentziaz jokatzeko, bai hezitzaileek eskolan, bai familiek etxean, segurtasunez eta kontraesanik gabe jokatu behar dute, eta ezagutzak
|
hartzea
eta sendotzea errazten duten planteamenduetan irizpide batzuk eta jarraitutasuna erakutsi behar dituzte.
|
|
|
3.3 Familiak eskolan duen parte
|
hartzea
eta konpromisoa
|
|
|
IGEa irabazi asmorik gabeko erakunde bat da, unibertsitatea ez den hezkuntza zentro bateko ikasleen gurasoek osatua. Erakundearen helburua da zentroaren kudeaketan parte
|
hartzea
eta esku hartzea, hezkuntza hobea lortzeko eta zentroan elkarbizitza giroa lortzeko. Guraso horiek, hortaz, prest daude eskolaren kalitatea hobetzen laguntzeko eta zentroen kudeaketa demokratikoan sakontzeko.
|
|
|
Gurasoek hezkuntza zentroan duten parte
|
hartzeari
eta esku hartzeari buruz hitz egitean, ezin dugu alde batera utzi zenbait zentrok praktikan jarri duten esperientzia; hor, gurasoen parte hartzea ez ezik, komunitate osoarena ere lortzen da.
|
|
|
3.2 dokumentuaFamilien parte
|
hartzea
eta irakaskuntzaren kalitateaJaume Serramonak eta Enric Rocak Kataluniako biztanleei buruz egindako ikerketa batek (2) emaitza interesgarriak ditu familien parte hartzearen eta irakaskuntzaren kalitatearen arteko harremanari buruz. Hauek dira ikerketa horren ondorio garrantzitsuenetako batzuk:
|
|
|
3.2 dokumentuaFamilien parte hartzea eta irakaskuntzaren kalitateaJaume Serramonak eta Enric Rocak Kataluniako biztanleei buruz egindako ikerketa batek (2) emaitza interesgarriak ditu familien parte
|
hartzearen
eta irakaskuntzaren kalitatearen arteko harremanari buruz. Hauek dira ikerketa horren ondorio garrantzitsuenetako batzuk:
|
|
|
3.3 dokumentuaFamiliek hezkuntza sisteman duten parte hartzeari buruzko diagnostikoaFamiliaren parte
|
hartzearen
eta hezkuntzaren kalitatearen artean harreman zuzena dagoela badakigun arren. Kalitaterako eta Ebaluaziorako Institutu Nazionalak familiak eskolan duen parte hartzeari eta inplikazioari buruz 1997an egin zuen Espainiako hezkuntza sistemaren diagnostikoaren arabera?, familiako gurasoak oso gutxi erlazionatzen dira, eta ia ez dute konpromisorik hartzen beren seme alabek ikasten duten zentroekin lan... Ondorioak hauek dira: Gurasoek ez dute gogorik erakusten elkarteetan parte hartzeko, nahiz eta elkarte horiek. IGEak?
|
|
|
3.3 dokumentuaFamiliek hezkuntza sisteman duten parte hartzeari buruzko diagnostikoaFamiliaren parte hartzearen eta hezkuntzaren kalitatearen artean harreman zuzena dagoela badakigun arren. Kalitaterako eta Ebaluaziorako Institutu Nazionalak familiak eskolan duen parte
|
hartzeari
eta inplikazioari buruz 1997an egin zuen Espainiako hezkuntza sistemaren diagnostikoaren arabera?, familiako gurasoak oso gutxi erlazionatzen dira, eta ia ez dute konpromisorik hartzen beren seme alabek ikasten duten zentroekin lankidetzan aritzeko. Ondorioak hauek dira: Gurasoek ez dute gogorik erakusten elkarteetan parte hartzeko, nahiz eta elkarte horiek. IGEak?
|
|
|
Arrisku handian dauden eta familia biologikoarekin jarraitzea komeni ez zaien edo ezinezkoa zaien adingabeak berehala
|
hartzea
eta babestea.
|
|
|
Gizarte hezitzaileei laguntzea programatutako jardueretan. Ahal den neurrian, programazioetan parte
|
hartzea
eta haiek bete daitezen laguntzea.
|
|
|
Hurbilketa horren arabera, ebaluazioa hiru ikuspuntutatik egin daiteke: zentroaren funtzionamenduari, adingabeekin esku
|
hartzeari
eta araudia betetzeari dagokionez.
|
|
|
Tentsioa jasotzean, bobinak nukleoa erakartzen du, eta balbula irekita mantentzen duen malgukiaren erresistentziari gaina
|
hartu
eta gasaren bidea ixten du. Seinalea amaitzean, malgukiak nukleoa mugitzen du, eta bere lekura itzultzen da, atsedenera, eta gasari berriro uzten dio igarotzen.
|
|
|
Lekua behatzea, laginak eta neurketak
|
hartzea
eta lekukoak elkarrizketatzea. Espezialista batek lagun dezake deskribapena egiten.
|
|
|
Larrialdietako neurriek ere harritu dute: ...ietako eskailerak, etab.Goiz batean, kea ateratzen hasi da osagai elektrikoak dituen armairu batetik.Une horretan, ke detektagailuak alarma jo du, eta langileak bulegotik modu antolatuan ateratzen hasi dira.Baina Inmak ez du ulertzen zer gertatzen den, eta ez daki zer egin; urduritu egin da kea ikustean, eta ez die kasurik egin ebakuazioa antolatzen ari diren lankideei.Gertu duen su itzalgailu bat
|
hartu
eta armairuan hustu du, sua itzaltzeko.Hori ez egiteko esaten dio oihu bat entzun du, baina beranduegi da: su itzalgailu desegokia erabili du, eta ke gehiago ateratzen hasi da.
|
|
|
Material hau behar da gune horretan: jasogailu bat, materiala
|
hartzeko
eta sailkatzeko banku bat, material kirurgikorako ontziak, ontzietarako iragazkiak, garraiatze orgak, garbigailuak, ultrasoinuak, lehorgailuak, lubrifikatzaileak eta kontrol kimikoak.
|
|
|
Infekzio zoonotikoak saihesteko modurik onena gordailuak eta bektoreak kentzea izaten da. Prebentzio neurri batzuk har daitezke, hala nola lanerako metodologia aproposa, babes ekipoak erabiltzea, txertoa
|
hartzea
eta kasu bakoitzak eskatzen duen kimioprofilaxi egokia.
|
|
|
Osasun laguntzako unitateak dira ospitaleak, eta gaixorik daudenak aztertzea, zaintzea eta sendatzea dute xede. Ospitale handi modernoek milaka pertsona
|
hartzen
eta zaintzen dituzte egunero; beraz, mikroorganismo ugari heda eta gara daiteke, erraz.
|
|
|
Tanta isolamenduan dagoen paziente bati zainketak egin behar dizkio Alaznek. Haren gelara sartu aurretik, gelaren ondoko orgatxotik maskara kirurgiko bat
|
hartu
eta, gelara sartzean, jantzi egiten du.
|
|
|
Koilara baten antzeko espatula batekin (ontziarekin batera dator), gorozkien lagin bat
|
hartu
eta ontzi esterilean sartu behar du pazienteak. Batzuetan, gorozkien hiru inguru desberdinetako laginak hartzea eskatzen zaio pazienteari.
|
|
2012
|
|
|
Nagusi bakarrak hartzen du bere gain erantzukizun eta aginte guztia, eta bere kargura dituenei lana esleitu eta banatzen die. Erabakiak
|
hartzea
eta gauzatzea errazten du. Ez du espezializazioa sustatzen.
|
|
|
Telefonoa
|
hartu
eta erantzuten denean, irribarre egiteaz gain, agurtu edo zer enpresa, departamentu edo ataletan gauden aipatu behar dugu, nahasterik sor ez dadin. Erantzuten duena, halaber, bere izena eta abizena aipatuta identifika daiteke.
|
|
|
Azkenik, edozein aukera aprobetxatu behar da hartzailearen arreta, interesa edo laguntza aintzat
|
hartu
eta eskertzeko. Jasotzen den dokumentu orori erantzun behar zaio beti.
|
|
|
Eman nahi dugun informazio kantitateari buruzko erabaki jakin batzuk hartuko ditugu. Ideia nagusi bat
|
hartu
eta, ondoren, ideia hori indartzen eta osatzen duen funtsezko materiala aukeratu behar dugu.
|
|
|
Aurreko epigrafean ikusi dugun Correos izeneko zerbitzu publikoaz gain, estatuan, korrespondentzia eta paketeria puntutik puntura (igorleari
|
hartu
eta hartzaileari entregatzen dizkiote) bidaltzeko zerbitzuak ematen dituzten enpresa asko daude sektore pribatuan (SEUR, DHL, NACEX, ENVIALIA, MRW, etab.). Zerbitzu horien abantailei dagokienez, aditzera eman behar da askotariko zerbitzuak ematen dituztela eta bidalketak azkar eta bermez entregatzen dituztela.
|
|
|
Berariazko lekua izan behar du, haurrek bertatik
|
hartu
eta bertan utzi ahal izateko.
|
|
|
Jarduerak askeak eta berezkoak izaten dira. Materialak erakargarriak dira haurrentzat, eta, begiratu ondoren, nahi dutena
|
hartu
eta jarduten hasten dira. Haurrek bereiz jarduten dute.
|
|
|
Haurrekiko interesa izan behar dute, eta interes hori erakutsi, eta haur bakoitza onartu behar dute, ezaugarri propioak dituzten pertsonak diren aldetik. Haurrak
|
hartu
eta balioetsi behar dituzte, eta haien arteko diferentziak, familia testuinguruen berezitasunak eta haur bakoitzaren garapen erritmoa eta izateko erak errespetatu.
|
|
|
Ezinbestekoa da haurrak
|
hartzeko
eta haurrei entzuteko prest egotea, eta zehatz mehatz ezagutzea bai haur bakoitza, bai haur bakoitzaren aukerak, bai haur bakoitzak behar duen esku hartze mota.
|
|
|
Curriculumaren dokumentuaren bitartez aurreko ideiak eguneroko praktikan gauzatzen dira. Ikasleari buruz dugun ikuskerak dena antolatzeko, programatzeko, esku
|
hartzeko
eta jarraipena egiteko era zehatz batera eramaten gaitu. Ondoren datozen metodologia ezaugarriek ikuskeraren eta hezkuntza praktikaren arteko koherentzia adierazten dute.
|
|
|
Jolasak haurren eskura daude, eta haurrek
|
hartu
eta jasotzen dituzte.
|
|
|
Hezkuntzari buruzko legediaren testuinguruan, zer esan nahi du honako adierazpen honek?: , haur hezkuntzaren helburua haurrei hezkuntzako esku
|
hartzea
eta laguntza arreta ematea da?. Azaldu hezkuntza ingurunean zein laguntza ingurunean esku hartzeko erak. Aztertu gure gizartean izan diren gizarte aldaketa garrantzitsuenak, eta azaldu aldaketa horiek haur eskolan nola eragin duten.
|
|
|
Bakoitzaren esperientzia pertsonalak eta gaitasunak eta ekarpenak lantzen diren ekintzazko eta parte hartzeko testuinguruetan, haurrak bere gaitasunetan duen konfiantza, jakin mina eta ekimena garatzen ditu. Erabakiak
|
hartzea
eta jarduera autonomoa izatea ere sendotzen dute testuinguru horiek.
|
|
|
Haur Hezkuntzako hezkuntza proiektua egitea, garatzea eta ebaluatzea irakasle taldearen funtsezko eginkizunetako bat da. Planifikatzen diren programazioetan, bai eta proposamenetan ere, beharrezkoa izango da hezteko zeregina duten profesional guztien esku
|
hartzea
eta koordinazioa, esku hartzeko jarraibide bateratuak hartzeko eta jarduera koherentea bermatzeko. Plangintza didaktikoak kontuan hartu du, era berean, ikasleen aniztasunaren trataera, guztiek beren gaitasunak ahalik eta gehien garatzeko aukera izan dezaten.
|
|
|
Haur Hezkuntzako hezkuntza proiektua egitea, garatzea eta ebaluatzea irakasle taldearen funtsezko eginkizunetako bat da. Planifikatzen diren programazioetan, bai eta proposamenetan ere, beharrezkoa izango da hezteko zeregina duten profesional guztien esku hartzea eta koordinazioa, esku hartzeko jarraibide bateratuak
|
hartzeko
eta jarduera koherentea bermatzeko. Plangintza didaktikoak kontuan hartu du, era berean, ikasleen aniztasunaren trataera, guztiek beren gaitasunak ahalik eta gehien garatzeko aukera izan dezaten.
|
|
|
Ikastetxearen parte
|
hartze
eta aginte organoak
|
|
|
Oso eskumen zabalak ditu: planifikazio eta koordinazio arloetatik hasi eta ikastetxeko edozein hezkuntza alderdiren inguruko erabaki
|
hartze
eta ebaluazioraino.
|
|
|
Eskola eta familien arteko parte
|
hartze
eta elkarlanerako bideak.
|
|
|
IHPko helburu orokorretan ikastetxearen esku
|
hartze
eta antolamendu esparru bat baino gehiago hartzen direnez, eraginkortasun handiagoa lortzekotan, komenigarria izan liteke honelako banaketa bat egitea:
|
|
|
Hori lortzeko, beharrezkoa da jarduerak planifikatzea, eta plangintza horrek, ezinbestez, pertsona bakoitzaren izatetik abiatu behar du. Jakin egin behar du zer dakiten haurrek, zer pentsatzen duten, nolakoak diren, zer ikasi nahi duten eta zer ikas dezaketen (hasierako ebaluazioa), horiek guztiak aintzat
|
hartu
eta hezitzailearen esku hartzea horietara moldatzeko.
|
|
|
Emozionaltasunak, gehienbat, haurren segurtasunarengan eragiten du, garapen guztiak eraikitzen diren plataforman, alegia. Segurtasunarekin lotuta daude atsegina, ongi sentitzea, arriskuak
|
hartzeko
eta autonomiaren erronkari aurre egiteko gai izatea, pixkanaka errealitatearen printzipioa onartzea, giza harremanak onartzea eta abar.
|
|
|
9 Taldearen jarraipen globala eta haur bakoitzarena ahalbidetuko duten ebaluazio sistemak, oharrak
|
hartzea
eta abar
|
|
|
Bizitzako lehen hiletan oso lotuta dago jateko zikloarekin. Hori aintzat hartuta, ordutegi komunak ezar ditzakegu, baina malgutasunez jokatuz, lo
|
hartzeko
eta esnatzeko erritmoei egokituz, eta haur bakoitzaren beharrak ahalik eta gehien errespetatuz.
|
|
|
14:00? 15:30 Atsedena
|
hartu
eta patioan ibili. 15:30?
|
|
|
Eta, bosgarren puntuan, hau zehazten da: botere publikoek denen hezkuntzarako eskubidea bermatzen dute, hezkuntza programazio orokorraren araberakoa eta dagozkion sektore guztien parte
|
hartzearekin
eta ikastetxe berriak sortuta.
|
|
|
1.2 ESKU
|
HARTZEA
ETA LAGUNTZA HAURTZAROAN
|
|
|
Esku hartzea, integrazioa, barne
|
hartzea
eta laguntza
|
|
|
Asebete nahi diren beharren arabera eta erabiliko diren zerbitzuen arabera, esku hartze mota desberdinak bereiz ditzakegu, hala nola, hezkuntzako esku hartzea, gizarte hezkuntzako esku
|
hartzea
eta gizarte laguntzako esku hartzea.
|
|
|
Gizarte hezkuntzako esku
|
hartzea
eta gizarte laguntzako esku hartzea
|
|
|
Bi kasuak, hau da, gizarte hezkuntzako esku
|
hartzea
eta gizarte laguntzako esku hartzea, bizitzako etapa guztietan egin daitezke, baina, liburu honetan, haurrei dagozkien esku hartzeak landuko ditugu.
|
|
|
Kudeaketa organo, profesionalen talde, zerbitzu, parte hartzeko organo eta komunitatearekin harremanak ezartzeko organoei buruzko informazioa ematen du. Antolakuntza egitura gauzatzeko, erabakiak
|
hartu
eta ase behar diren helburuak negoziatu behar dira.
|
|
|
Zerbitzu horien eginkizuna arrisku sozial handiko egoerak aurreikustea eta detektatzea da, eta, halaber, diagnostikoa eginez, orientazioa emanez, neurriak
|
hartuz
eta neurrion segimendua eginez, haurraren osoko garapena lortzeko konponbiderik egokienak bilatzen laguntzea.
|
|
|
1.5 ESKU
|
HARTZEA
ETA HEZKUNTZA EZ FORMALA
|
|
|
1.3 ESKU
|
HARTZEA
ETA HEZKUNTZA
|
|
|
Kide guztien parte
|
hartzea
eta konpromisoa eta lanean errespetuzko eta harmoniazko giroa sortzea funtsezkoak izango dira hezkuntza proiektua aurrera eramateko.
|
|
|
Hezkuntzari buruzko legeetan adierazten denaren arabera, haur hezkuntzaren helburua da haurrei hezkuntzako esku
|
hartzea
eta laguntza arreta ematea. Beraz, lehenbizi, termino horien esanahia eta edukiak ezarri ditugu.
|
|
|
Haurrei zuzendutako hezkuntzako esku
|
hartzea
eta arreta soziala programatzea, erakundeak ezarritako programaren jarraibideetatik, eta banakoen, taldearen eta testuinguruaren ezaugarrietatik abiatuta.
|
|
|
Autonomiaren eta osasunaren inguruko ohiturak
|
hartzeko
eta trebatzeko programak eta, arrisku egoeretan esku hartzeko beste programak garatzea.
|
|
|
Lanbide honetan ez dago horrelakorik, baina komenigarria litzateke lan jarduera erregulatzeko arau etikoak ezartzea. Hala ere, ez dira ahaztu behar lan jardueran kontuan
|
hartu
eta errespetatu behar diren oinarrizko zenbait printzipio:
|
|
|
Bitarteko materialak eta giza baliabideak optimizatzea, eta berehalako esku
|
hartzea
eta, beharrezkoa balitz, instalazioen ebakuazioa bermatzea.
|
|
|
– Haien ordezkarien bitartez, prebentzio gaietan langileen parte
|
hartzea
eta kontsulta bermatzea.
|
|
|
Hau da, ez da edonon kolpekatu behar. Meditazioa egin nahi bada, ontzia ezker eskuaz
|
hartu
eta eskuin eskuaz jo daiteke, edo zerbaiten gainean jar daiteke, bestela. Masajea eman nahi bada, gorputzaren inguruan edo gainean jartzen da, eta soinua aterarazten zaio.
|
|
|
Udaberrian edo zur elementuaren energia blokeatuta duten pertsonetan, ohikoa izaten da, halaber, muskulu arazoak (karranpak, kontrakturak eta buruko minak) agertzea, tentsioaren ondorioz eta buru azaleko muskulatura gogortzearen ondorioz. Hori dela eta, gure gorputza behar bezala prestatzea komeni zaigu, balizko asaldurei aurrea
|
hartzeko
eta arazoak eragozteko.
|
|
|
Tenperatura mantentzea: tenperatura
|
hartu
eta erregulazio termikoan laguntzea; hala nola, konpresa hotzak jartzea, arropa kentzea, antitermikoak ematea...
|
|
|
Digestio aparatua: e likagaiak
|
hartu
eta mantenugaiak xurgatzea. Hondakinak kanporatzea.
|
|
|
Arrisku faktoreen artean hauek daude: gehiegizko pisua, kolesterol maila altua, erretzea, sedentarismoa, gatz gehiegi
|
hartzea
eta herentzia faktoreak. Gizonezkoek hipertentsiorako joera handiagoa dute emakumezkoek baino, baina menopausiara iristen direnean, bi sexuetan berdina izaten da maiztasuna.
|
|
|
Erritmoa. Airea
|
hartzearen
eta botatzearen erregulartasuna adierazten du. Egoera normalean ez dago etenik arnasgoraren eta arnasbeheraren artean.
|
|
|
arnasketa eten egiten da, edo arnas etenuneak gertatzen dira loaldian. Lo
|
hartu
eta berehala, zurrungak agertzen dira; apnea gertatzen denean, zurrunga gelditu egiten da, eta ixilunea agertu. Apnea bukatzen denean, arnasestua edo soinu handiko arnas hotsa agertzen da, eta berriz itzultzen da soinu normalera.
|
|
|
Pazienteak
|
hartu
eta galdu duen likido kantitatea jasotzen du ur balantzeak, hau da, batetik, pazienteari 24 orduan emandako likidoak, eta, bestetik, kanporatutako (diuresia) likido kantitatea erregistratzen da. Likidoen balantzea gaixotasunaren kausaren izaeragatik, egoera klinikoa berezia delako edo medikuak agindu duelako kontrolatzen da:
|
|
|
24 orduan
|
hartutako
eta kanporatutako likidoen bolumen totala
|
|
|
24 orduz
|
hartzen
eta kanporatzen diren likidoak kontrolatuz eta neurtuz zehazten da balantzea.
|
|
|
Norbera gaixotasunaren erruduntzat
|
hartua
eta epaitua izateari
|
|
|
rolarekin identifikatzen diren gaixoez hitz egiten da. Jokabide eredu horiek pazienteak bultzatzen dituzte, lehenengo kasuan, babesgabetasunera eta pasibotasunera eta, bigarrenean, gatazkatsutzat
|
hartzera
eta bazter uztera. Ez bata eta ez bestea ez dira batere desiragarriak pazienteen ongizaterako eta sendatzeko.
|
|
|
–. Orduan, Irenek esan zion gauez lorik
|
hartu gabe
eta botaka egon zela. Zorabiatuta egon arren, lo zeudenei eragozpenik ez eragiteko, jaiki egin zen eta izarak aldatu zituen.
|
|
|
Ikasturte hasiera bakoitzean bezala, Karmele eta Edurne Barandiaran eskolara doaz. Badakite urte sasoi horretan pedikulosi epidemia bat agertzen dela, eta eskolara bertaratu dira ikasleek jakin dezaten kutsadura sintomak zein diren, eta horiei nola aurrea
|
hartu
eta tratatu. Populazioak pedikulosiaren sintomak eta horren ondoriozko eragozpenak antzematen ditu.
|
|
|
Hasteko, haurrek, Karmeleri eta Edurneri, zorriei buruz zer pentsatzen duten eta zer dakiten esan diete. Ondoren, Karmelek eta Edurnek zuzendu egin diete, eta azaldu diete kutsaduraren gauzarik garrantzitsuena zein den, eta zorriak ez
|
hartzeko
eta horiek ezabatzeko zer egin dezaketen. Gainera, informazio horri buruzko liburuxka bana eman diete eta ikasgelako taulan kartel handi bat zintzilikatu dute.
|
|
|
Maila pertsonalean. Joseba modu negatiboan ari da gaixotasuna bizitzen, bete berri dituen berrogei urteak bezalaxe; eta horrek zaildu egiten du onarpena eta bizi egoera berri horretarako egokitzapena. Maila kognitiboan (etapa postformala), Josebak egoera kanpotik ikus dezake eta horrek ikuspegi bat emango dio gertatzen zaiona egoera gaindiezintzat ez
|
hartzeko
eta berak kontrola dezakeela jakiteko, gauzen alde positiboa ikusta eta alde negatiboa minimizatuta. Familia ren bizi zikloaren uneari erreparatuz:
|
|
|
– Gaixotasun baten ondoriozko minusbaliotasuna. Haurrak edo nerabeak denbora bat du gertatzen ari zaiona prozesatzeko eta erantzun bat lantzeko; neurri batean, minusbaliotasunari aurrea
|
hartu
eta azaldu aurretik arazoei konponbide bat bilatzearren. Hala, Duchenne-ren muskulu distrofia diagnostikatuta duen haurrak bere bizitzaren lehen zortzi urteak ditu jasango duen mugiezintasunerako prestatzeko.
|
|
|
Gaixoak arriskutsutzat hartzen dituen sintoma biologikoak eta/ edo psikosozialak antzemateak izan behar du abiapuntua, horiek arintzeko. Era berean, pazientearen beraren baliabideak hauteman eta bultzatzen saiatu behar du; ezintasun egoera gutxiagotu, ezabatu edo aurrea
|
hartzeko
eta egoerarekiko kontrol sentsazioa indartzeko asmoz. Gainera, pazientearen sentimenduekin egingo du lan, egoerara egokitu dadin eta hura onar dezan.
|
|
|
Hezitzaile eginkizun hori, medikuek eta erizaintzako langileek ez ezik, osasun laguntzaileek ere badute (zelariek, harreragileek, idazkariek, etab.): osasun giroarekiko harremanetan, hezitzaile gisa jardun, rol positiboa
|
hartu
eta OHEZa erraztu dezakete.
|
|
|
– Bizi ohitura osasungarriak
|
hartzea
eta horiei eustea. –
|
|
|
Kontsumitzailearen osasun hezkuntza prozesu bat da. Prozesu horretan, biztanleriari informazioa, motibazioa eta laguntza ematen zaizkio bizitza ohitura eta estilo osasungarriak
|
hartu
eta mantendu ditzan, helburu horiek lortzeko beharrezkoak diren ingurumen aldaketak defendatzen dira, eta lanbide heziketa eta ikerketa helburu beretara bideratzen dira.
|
|
|
3 Biztanleriari laguntzea bizi ohitura eta estilo osasungarriagoak
|
hartu
eta mantentzeko beharrezkoak diren ezagupenak eta gaitasunak har ditzan.
|
|
|
– Komunikazio egiazkoa, argia eta lasaigarria; pazienteak zer gertatzen ari zaion jakin behar duelako, errealitateari jakinaren gainean aurre egiteko, eztabaida terapeutikoetan parte
|
hartzeko
eta bere bizitzaren kontrolari eusteko. Hala ere, gaixoak, jakin nahi ez izateko?
|
|
|
4 Lehen mailako arreta. Helburu hauek ditu: arriskuan dauden zaharrak hartzea, beste osasun eta gizarte zerbitzu batzuen laguntza erraztea, patologiei aurrea
|
hartu
eta kontrolatzea, zaharra errehabilitatzea eta haren burujabetasuna berreskuratzea, eta familiari laguntzea. Etxeko arretako programa funtsezko tresnetakoa da zahar ahulei arreta egiteko eta etxean gera daitezen errazteko.
|