|
2000
|
|
|
Laster ekiten dio jardunari; liburuaren titulua irakurtzen du estreina ebakiera garbiz:
|
Gertatu
baietz. Eta gero, biribil hasteko, Petronioren aipu bat egiten du bere:
|
|
|
Agure Sabindarrak, atzera, ilara nahasketarena aipatu du; alegia, gizasemeak eta emakumezkoak denak nahastuta eseritzeagatik
|
gertatu
dela zoritxarra, hots, Jaungoikoaren legeak ez errespetatzeagatik. Bien bitartean, K. L. idazle gazteak berean jarrai  tzen du, sorgor eta itsu, ezer gertatuko ez balitz bezala.
|
|
|
Agure Sabindarrak, atzera, ilara nahasketarena aipatu du; alegia, gizasemeak eta emakumezkoak denak nahastuta eseritzeagatik gertatu dela zoritxarra, hots, Jaungoikoaren legeak ez errespetatzeagatik. Bien bitartean, K. L. idazle gazteak berean jarrai  tzen du, sorgor eta itsu, ezer
|
gertatuko
ez balitz bezala. Esaten du:
|
|
|
Marius Lippi Ipar Europakoa zen, Siziliakoa oker ez banago. Eta zer
|
gertatu
zitzaion, bada, Marius Lippi jauzilari amerikarrari Friburgeko finalerdietan. Hara.
|
|
|
Urruntasun apur batez, patxada agerikoz, gainerako bidaiariei erreparatu nien. Denak beren lekuetan zeuden, eserita,
|
gertaturikoa
haien arazoa ez balitz bezala, burukoikeria bete betean. Zigarro bat piztu nuen eta itsu batek esan zuen:
|
|
|
Zigarro bat piztu nuen eta itsu batek esan zuen: " Zer
|
gertatzen
da?, zer gertatzen da?". Inork ez zuen eran  tzun eta airea lazgarria egin zen.
|
|
|
Zigarro bat piztu nuen eta itsu batek esan zuen: " Zer gertatzen da?, zer
|
gertatzen
da?". Inork ez zuen eran  tzun eta airea lazgarria egin zen.
|
|
|
Eztulen eta imintzio gehiegizkoen artean erre nuen zigarroa. Pentsatu nuen bidaiari haiek guztiek bertan lasai ederrean eserita jarraitzen bazuten, guztiz bere baitara bilduta eta honi eta hari hortzik gabe irribarre eginez, zinez istripurik izan ez zelako zeudela halaxe; eta, bene benetan zerbait
|
gertatu
bazen, ez zela inondik ere istriputzat hartzeko moduko zer bat, are gutxiago oraindik ezbehar lizuntzat edo kontaezintzat, hasiera batean nik egin nuen gauza bestalde, nire irakurketek eraginda eta hiperbolerako eta neurrigabekeriarako dudan erraztasunaz bultzaturik, duda izpirik gabe. Gertakaria, bada, hoztasun gehiagoz gogoratzea erabaki nuen, distantziaren zuhurtasunarekin, eta jarduera haren ondorioz ohartu nintzen urrunegi joan nintzela nire epaietan, ez zela izan halako burrunbarik ez lizunkeriarik, bai noski zimurdura akordeonistiko hura, baina akordeonistikoa hain prezeski, ezen istantean bagoia bere onera etorri baitzen hauspo erraldoi ikusezin batek bultzatuta bezala, eta, beraz, kaskateko edo zauri arinen bat izan ezik, denak bere hartan jarraitu zuen, ezer gertatu izan ez balitz bezala.
|
|
|
Pentsatu nuen bidaiari haiek guztiek bertan lasai ederrean eserita jarraitzen bazuten, guztiz bere baitara bilduta eta honi eta hari hortzik gabe irribarre eginez, zinez istripurik izan ez zelako zeudela halaxe; eta, bene benetan zerbait gertatu bazen, ez zela inondik ere istriputzat hartzeko moduko zer bat, are gutxiago oraindik ezbehar lizuntzat edo kontaezintzat, hasiera batean nik egin nuen gauza bestalde, nire irakurketek eraginda eta hiperbolerako eta neurrigabekeriarako dudan erraztasunaz bultzaturik, duda izpirik gabe. ..., eta jarduera haren ondorioz ohartu nintzen urrunegi joan nintzela nire epaietan, ez zela izan halako burrunbarik ez lizunkeriarik, bai noski zimurdura akordeonistiko hura, baina akordeonistikoa hain prezeski, ezen istantean bagoia bere onera etorri baitzen hauspo erraldoi ikusezin batek bultzatuta bezala, eta, beraz, kaskateko edo zauri arinen bat izan ezik, denak bere hartan jarraitu zuen, ezer
|
gertatu
izan ez balitz bezala.
|
|
|
Baina zen zerbait
|
gertatu
zela; ez zerbait lizuna edo kontaezina, baina bai, itxuraz xumea izan arren, benetan larria eta konponezina ere bazena. Denak berdin jarraitzen zuela zirudien, baina dena aldatuta zegoen; ibai baten emaria bezalakoa zen:
|
|
|
Beste zigarro bat piztu nuen, eta une hartantxe itsuak ahots lakarrez errepikatu zuen: " Zer
|
gertatzen
da?, zer gertatzen da?". Nire gainean zegoen Debekatuta erre  tzea kartelari erreparatu nion, eta itsuaren eztenkada jaso nuen; erretzea ari zitzaidan debekatzen.
|
|
|
Beste zigarro bat piztu nuen, eta une hartantxe itsuak ahots lakarrez errepikatu zuen: " Zer gertatzen da?, zer
|
gertatzen
da?". Nire gainean zegoen Debekatuta erre  tzea kartelari erreparatu nion, eta itsuaren eztenkada jaso nuen; erretzea ari zitzaidan debekatzen.
|
|
|
Eta orain ez genuen inor aurretik. Eta leihatilak eta ateak hermetikoki itxita zeuden, ongiegi itxita egon ere, pentsatu nuen nire kabutan ikuskapen zehatz mehatz baten ondoren; ez mailurik ez tresna puntadunik zegoen, ez halakorik leukakeen bidaiaririk ere, guztiz ezinezkoa
|
gertatzen
zen, beraz, beirarik haustea handik irteteko edo laguntza eskatzeko.
|
|
|
Eta orduan barre egiteari utzi nion, eta ulertu nuen soilik torturaren bidez lortuko nuela mertzenario saldo haren aitorpena. Argi zegoen, baina, haiek ere ez zirela nolanahi torturatzen utziko, eta, era berean, jakinaren gainean egongo zirela halako gauza bat
|
gerta
lekiekela, eta, gertatuko balitzaie, ze modutara jokatu behar luketen. Litekeena zen, bada, gauzak okertzea eta ni jipoitzea, edota zakur zehatu mixerable bat bezala jo eta akabatzea; baina, pentsatu nuen jarraian, balio ote zuen zerbaiterako bizitza hark?
|
|
|
Eta orduan barre egiteari utzi nion, eta ulertu nuen soilik torturaren bidez lortuko nuela mertzenario saldo haren aitorpena. Argi zegoen, baina, haiek ere ez zirela nolanahi torturatzen utziko, eta, era berean, jakinaren gainean egongo zirela halako gauza bat gerta lekiekela, eta,
|
gertatuko
balitzaie, ze modutara jokatu behar luketen. Litekeena zen, bada, gauzak okertzea eta ni jipoitzea, edota zakur zehatu mixerable bat bezala jo eta akabatzea; baina, pentsatu nuen jarraian, balio ote zuen zerbaiterako bizitza hark?
|
|
|
Itsuak, munduko ostia txar guztiarekin, esan zuen orduan: " Zer
|
gertatzen
da?, zer gertatzen da?". Eta hala ondorioztatu nuen itsu hark nik baino hobeto ikusten zuela, eta lelo hura kontrazeinu garrantzitsu bat zela ezbairik gabe.
|
|
|
Itsuak, munduko ostia txar guztiarekin, esan zuen orduan: " Zer gertatzen da?, zer
|
gertatzen
da?". Eta hala ondorioztatu nuen itsu hark nik baino hobeto ikusten zuela, eta lelo hura kontrazeinu garrantzitsu bat zela ezbairik gabe.
|
|
|
Baina han eta hemen galdetu nuelako badakit ororen gurariz, oroz eskas ibili zela beti, azeri aseezinaren antzirudira. Zer
|
gertatu
zitzaion egun hartan. Nora joan ote zen?
|
|
|
Ordurako etsipenaren gailurretan nenbilen Cioran adiskidearekin, istripua
|
gertatu
zenean. Burrunba lizun bat izan zen, kontaezina.
|
|
|
Oraintxe, esate baterako. Ez ote zen izango barre anker eta espasmodiko hura istripua
|
gertatu
izanaren arrazoia?
|
|
|
Ez litzateke ezinezkoa izango gauzak nola
|
gertatu
ziren zehatz mehatz adieraztea, kronologia deitzen den hori eskrupulosoki errespetatuz, saihesbideak ekidinez, oroimenak eskaintzen dizkizun hutsuneak eta babesak alde batera utziz; ez litzateke, ez, batere zaila izango, eta agian horrela jokatu litza  teke, erarik zuhurrenean ez ezik ortodoxoenean ere. Baina honako istorio hau ez da kronika poliziako bat edo biografia baten kontatze soil hotza, eta narrazio honek halako intentziorik ez duenez eta benetako intentzioaz ez dugu hemen ezer esango, irakurle zolia ez iraintzearren batik bat, barkatuko zaigu xehetasun kronologikoetan ezen ez oroimenak agintzen dizkigun pasarteetan nahiz gertakarietan, edota istorioaren garapenarekin (eta egiarekin, beraz) zerikusirik izan zezakeen txikikerietan estuegi ibili ez bagara; eta ez, esan bezala, estu ibiltzea bereziki nekosoa gerta zitekeelako, baizik eta estutasun horretatik askatzeak, gure ustetan, bizitasun pixka bat ekarriko liokeelako aditzera eman nahi den kontakizunari.
|
|
|
jaur  titzaile batek, xabalina gehiegi atzeraturik... jaurtitzeko garaian besoa atzetik aurrera indarrez eraman... (ez dakit nola azaldu, gauzak adimenarentzat azkarregi
|
gertatzen
dira beti), tira, gauza da xabalina zelaira erori arteraino (ez besteak bezain urrun, bai besteak baino azkarrago eta parabolikoago) ez ginela jabetu, zera, inor ez zela jabetu (jaurtitzaileak jauzi txikiak egiten baitzituen artean, edo besoak gora eta behera altxatzen) jaurtitzaileak burua galdu zuenaz, edo, zuzenago esateko, xabalinak burua erauzi zionaz; hain garbi, hain zorrozki erauzi ere, n... Nik, nolanahi ere, ez nuen ikusleen asaldura edo izualdi edo erruki berantiar harekin bat egin; ez.
|
|
|
Ez da ezer lehen izan ez denik, eta orain badena gero ere izanen da. Oro
|
gertatzen
da denboraren baitan, ekintzek kate maila continuum bat osatzen dute.
|
|
|
" Berrikuntza ez da existitzen, gizakion esperientzia guztiak analogoak dira". Honek guztiak buruhauste galantak sortzen dizkit, ez baitakit atzo niri
|
gertatu
zitzaidana noizbait beste inori gertatu ote zaion. Zorigaitzak norberari soilik gertatzen zaizkiola pentsatzeko joera du gizakiak.
|
|
|
" Berrikuntza ez da existitzen, gizakion esperientzia guztiak analogoak dira". Honek guztiak buruhauste galantak sortzen dizkit, ez baitakit atzo niri gertatu zitzaidana noizbait beste inori
|
gertatu
ote zaion. Zorigaitzak norberari soilik gertatzen zaizkiola pentsatzeko joera du gizakiak.
|
|
|
Honek guztiak buruhauste galantak sortzen dizkit, ez baitakit atzo niri gertatu zitzaidana noizbait beste inori gertatu ote zaion. Zorigaitzak norberari soilik
|
gertatzen
zaizkiola pentsatzeko joera du gizakiak. Badakit.
|
|
|
Badakit. Nik ez dut hori esan nahi, ordea; nik esan nahi dudana da zalantza egiteko zio pisuzkoak ditudala, ez baitut beste inor ezagutzen niri
|
gertatu
zaidan zorigaitzaren parekoa gertatu zaionik. Ez, ez dut ezagutzen.
|
|
|
Badakit. Nik ez dut hori esan nahi, ordea; nik esan nahi dudana da zalantza egiteko zio pisuzkoak ditudala, ez baitut beste inor ezagutzen niri gertatu zaidan zorigaitzaren parekoa
|
gertatu
zaionik. Ez, ez dut ezagutzen.
|
|
|
Ez, ez dut ezagutzen. Eta honexek ematen dit, bada, bide pentsatzeko niri
|
gertaturikoa
berria dela zeruaren pean, iraganean izan ez den gertakari bat.
|
|
|
Mingarria da
|
gertatu
zitzaidana konta  tzea. Baina, adi; kutxazain automatikora joan nintzen, propio ere ez, ohituraz bezala, edo; klabea markatu, eta saldoa eskatu nuen.
|
|
|
Nahikoa behar luke horrekin. Baina gudariak badaki ez dela hain erraza
|
gertatuko
, irabaztear duela oraindik gudualdirik bortitzena. Etxe atarian utzi du taxiak.
|
|
|
Itzultze amaigabea. Bada, berdin
|
gertatzen
da zure sententziarekin.
|
|
|
Zortzi gonbidatu zenbatu nituen denera, ni tarteko, zein baino zein dotereago jantzita, urduri eta irribarretsu, jada patrikak edo poltsak berotzen zizkigun dirutzak bizi berri bat, beste bizitza bat hasteko parada edota bidea ekarriko zigun esperantzan. Haietako bat, itsua, belus moketa ikusgarriarekin estropezu eginda, han joan zitzaigun eskailera pikoan behera, gure begien aurrean, beldurrezko filmetan
|
gertatu
ohi den baino kalapita handiagoa eginez, zer diren gauzak; gu iristerako, baina azafatak minutu bat lehenago joanak baitziren beren zerbitzu publikoak beste norbaiti eskaintzera, Borge jauna zen, odol borbor itxuragaiztoan, bragetako botoiak lotsagabe irekita zituela. Badaezpada ere, prestu hurbildu gin  tzaizkion lau gizasemeok, eta hil aginean zen gizajoak hala eskatuta, esan liteke, bada buruan lau kolpe latz lehor eman genizkion zoruaren kontra, adeitsu asko, eta, aireari (eta bizitzari) azken ostikada haserretua joz, Borge jaunak herio betikoa besarkatu zuen azkenik eta sofrikario erantsirik gabe.
|
|
|
Ez litzateke ezinezkoa izango gauzak nola gertatu ziren zehatz mehatz adieraztea, kronologia deitzen den hori eskrupulosoki errespetatuz, saihesbideak ekidinez, oroimenak eskaintzen dizkizun hutsuneak eta babesak alde batera utziz; ez litzateke, ez, batere zaila izango, eta agian horrela jokatu litza  teke, erarik zuhurrenean ez ezik ortodoxoenean ere. ...intentziorik ez duenez eta benetako intentzioaz ez dugu hemen ezer esango, irakurle zolia ez iraintzearren batik bat, barkatuko zaigu xehetasun kronologikoetan ezen ez oroimenak agintzen dizkigun pasarteetan nahiz gertakarietan, edota istorioaren garapenarekin (eta egiarekin, beraz) zerikusirik izan zezakeen txikikerietan estuegi ibili ez bagara; eta ez, esan bezala, estu ibiltzea bereziki nekosoa
|
gerta
zitekeelako, baizik eta estutasun horretatik askatzeak, gure ustetan, bizitasun pixka bat ekarriko liokeelako aditzera eman nahi den kontakizunari.
|
|
|
Halaxe, bada, adierazi nahi dugu ez dakigula oso ziur eta ez du askorik inporta, ohartuko da irakurlea zer aldatu zitzaion lehenik Brown jaunari, ezker eskuko hatz txikiko azazkala, ala eskuin eskukoa; edota biak batera aldatu zitzaizkion, edo zein aldaketaz jabetu zen lehenago. Ez dakigu, era berean, zer eguraldi egiten zuen Brown jaunaren eskuan aldaketa txiki hura
|
gertatu
zen egunean, euria ari zuen ala eguzkia zegoen; badakigu, ordea, zein egun zen, eta hori jakinik, eguraldia ere nolakoa zen jakitea baino gauza errazagorik ez dago. Jar dezagun, beraz, egun euritsu bat zela, eta haizeak ere gogor astindu zituela hiriko tamarizak eta platanondoak, baina ez gingko bilobak, hiri hartan ez zegoe  lako gingko bilobarik.
|
|
|
Apiril osoa. Egun pare baten gorabeherak ez du istorioaren muina ezertan aldatuko, hori seguru; nolanahi ere, gauzak progresiboki
|
gertatzen
joan ziren, monotonia itsuan, poliki poliki, gradazio logiko baten barnean, halako kasu batean, logikaz hitz egitea gehiegizko lizentzia ez ote den ez dakigun arren.
|
|
|
Handik aurrera, eta gradualki, Brown jaunaren anatomiako hainbat atal joan zen aldatzen, guztiz beste gizon bat bilakatzeraino. Baina, gauza hauetan beti
|
gertatzen
den bezala, monotonia zentzugabe bat joan zen nagusituz, logika itsu bat, zeinak, alde batetik, prozesu osoaren garapena ahalbideratu baitzuen, eta bestetik, kontrolpean atxiki baitzituen Brown jaunaren larritasuna eta beldurra, hainbatetan bi sentimendu haiek axolagabekeria laxo batean murgilarazten zutelarik.
|
|
|
Pasabide luzeko leihotik ikusi zuen euria ari zuela, gogoz eta haizetsu. Bat batean, beste askotan
|
gertatu
ohi zitzaion bezala, Edmundo de Oryren bi aerolito etorri zitzaizkion gogora: Euria egitea eta negar egitea sinonimo dira; eta haren eskutik:
|
|
|
Bizpahiru zenbaki txikiagoak, ordea. Hantxe bertan zapatak erantzi, eta oinekin zer arraio
|
gertatzen
zen ikusteko zorian egon zen, baina espaloiaren kuxidadeak eta autozentsurak halako lotsagabekeria bat egitetik libratu zuten. Bazekien, gainera, zer gertatu zitzaion, konprobaziotan ibili beharrik gabe.
|
|
|
Hantxe bertan zapatak erantzi, eta oinekin zer arraio gertatzen zen ikusteko zorian egon zen, baina espaloiaren kuxidadeak eta autozentsurak halako lotsagabekeria bat egitetik libratu zuten. Bazekien, gainera, zer
|
gertatu
zitzaion, konprobaziotan ibili beharrik gabe. Hala ere, bulegora iritsi bezain laster, komunean sartu eta zapata galtzerdiak erantzi zituen.
|
|
|
Bere betikoak ageri ez zirenez, bada, han zeudenetatik pare bat hartu, eta jantzi zituen, buruhauste alferrekoetan denbora galdu gabe. Gauza berdintsua
|
gertatu
zitzaion erlojuarekin: eskumutur berria dezentez sendoagoa zuela eta, berea zuen plastikozko erlojua ez zi  tzaion bertan kabitzen, eta utzi behar izan zuen; gauerdi batez, komunera pixa egitera jaiki zelarik, eskumuturrera begiratu, eta Hublot MDM bat aurkitu zuen bertan lotuta, eta pozaren pozez gaua begirik bildu gabe joan zitzaion ia kilo erdia balio zuen erloju deportiboari begira, esfera urdinak eta kautxuzko uhalak osatzen zuten pitxi ezinago dotoretik begiak ezin kendurik.
|
|
|
Asteburuan ez zen Brown jaunaren bizi  tzan ezer bereziki aipagarririk
|
gertatu
, ez behin  tzat aldaketa fisiko nabarmenik, eta, ezkongabea zenez, edo, hobeto, mutilzaharra, bada etxean goxo goxo egotea pentsatu zuen, amaren igandeetako bazkaria gezur txiki batez saihesturik, eta arreben eta lagunen zinemarako eta afaritarako eta futbolerako gonbit temati aspergarriak gezur ez hain txikiez bazterturik. Bakarrik egoteko gogoa zeukan, lasai aspertzeko beharra, azken aldaketei buruz hausnarketa serioa egiteko premia espirituala.
|
|
|
Beraz, etxeak behea jo zezanean, lurrarekin bat egin eta bere habeak hondakin bihur zitezenean, Brown jaunak pentsatuta zeukan botila bat xanpaina zarataz irekitzea frantsesa jakina, eta mozkortzea ere bai akaso, aspaldiko partez. Eta, adierazi dugun bezala, asteburu hartan ezer berezirik
|
gertatu
ez zenez, bada orain guztiz harrigarria izango litzateke esatea Brown jaunak ez zituela pentsatuta zeuzkan gauza guztiak egin; beraz, ez dugu halakorik esango.
|
|
|
Ez gara hemen xehetasun aspergarrietan luzatuko, soil soilik adieraziko dugu Brown jauna froga errefutaezinak lortzera iritsi zela dastamenaren aldaketari buruz, eta horren erakusgarri gisa aipatuko dugu elikatze ohiturak guztiz aldatu edota egokitu behar izan zituela, nekearen nekez; froga errefutaezina ez zen, ordea, dastamenera soilik mugatzen. Esan bezala, astelehen ilunabarrez
|
gertatu
zen dastamen aldaketarena, hori gauza segurua da. Gainerako sentzumenak noiz aldatzen joan zitzaizkion, alegia aste hartako zein egun jakinetan, ez genuke zuhurtasun osoz esaten jakingo, baina gutxi gorabeherako hurbilketa batek ere guztiz eusten dio kontakizunaren espirituari eta hariari eta erakargarritasunari, eta berdin izango da eta berdin ez bada, berdintsu adierazten badugu asteartean aldatu zitzaiola usaimena beti ere, hori bai, ustekabean; asteazkenean, ikusmenar; ostegunean, entzumena; eta ostiralean, ukimena; beste era batera ere izan zitekeen noski, hori ez dago ukatzerik, eta akaso lehenago aldatuko zitzaion en  tzumena ikusmena baino, eta ukimena, beharbada, ez zitzaion ostiralez mudatuko, neurri handi batean ukimena esku berrien jabetzarekin aldatuta zeukalako, aldez edo moldez, ordurako.
|
|
|
aurreko astean ez bezala, astelehen buruzuri euri  tsu sortu berrixean aldaketa fisikoak agertu ziren berriz ere Brown jaunarengan, kanpoko aldaketak esan nahi da, anatomiari zegozkionak. Pixa eginean ari zela
|
gertatu
zen, eta ez zion ukimenak eman azken mudantzaren berri, ezta entzumenak ere; ikusmenari esker jabetu zen zintzilik ageri zen haragi zati burumakurra ez zela bere betiko bihotzeko maitea, berea ez zelako erdaindua eta ez zelako horren beltza eta horren lodia eta horren luzea, estilizatuagoa baizik, harmoniatsuagoa. Orduantxe, eta estreinakoz, porrotaren zapore garratza sentitu zuen ezpainetan, eta erokeria bat egiteko aukera dantzatu zuen garunetan, konprenitzekoa da.
|
|
|
Zinez, ez al ziren jabetu bulegoko lankideak Brown jaunak nozitu zituen aldakuntza ugariez eta ikusgarriez? Lehen bi asteetan
|
gertaturikoak
oharkabean joan zirela ontzat emanik ere, posible al da inortxo ere ez konturatzea hirugarren astean gertatu zitzaizkionetaz. Inor ez al zen ohartu asteartean Brown jauna beste belarri batzuekin azaldu zela lanera?
|
|
|
Zinez, ez al ziren jabetu bulegoko lankideak Brown jaunak nozitu zituen aldakuntza ugariez eta ikusgarriez? Lehen bi asteetan gertaturikoak oharkabean joan zirela ontzat emanik ere, posible al da inortxo ere ez konturatzea hirugarren astean
|
gertatu
zitzaizkionetaz. Inor ez al zen ohartu asteartean Brown jauna beste belarri batzuekin azaldu zela lanera?
|
|
|
Baina, benetan, sinesten ote zioten lankideek? Ez al ziren aldaketa haiek guztiak, hain tarte laburrean
|
gertatzeko
, ugariegi. Bada, ez dakigu; ez dakigu benetan sinesten ote zioten, ala gezurti mixerable bat zela pentsatzen zuten.
|
|
|
hantxe bukatzen zen eldarniozko bidaia izugarri hura; orain, muturra ukitu bezala, etorriko zen, normaltasuneranzko txango esperantzatsua. Baina, hura
|
gertatu bitartean
, itxarotea egokitzen zitzaion, hainbat neurri hartzea. Ezin joan zitekeen bulegora, noski, are gutxiago amarengana edo arrebengana edo lagunengana; zer esan behar zien?:
|
|
|
Halaxe bota zuen aitzakia han eta hemen, eta eragozpenik gabe izan zen berriz ere sinetsia (amak aholku ugari eman zizkion telefonoz, baina ez zegoen semearen etxean azalduko zen kuidadorik: elbarria zen); hortik aurrerakoak Brown jaunaren guztiz gogoz kontrara
|
gertatu
ziren, barne indarrak kontrolatu balitu bezala: etxean gelditzea zen bere nahia, hausnarketan edo zain, ez zekien ongi, baina etxeko babesera bilduta beti ere; horren ordez, kalera bultzatzen zuten oinek, sekulako kalipuz, aspaldiko ohitura bati jarraikiz bezala...
|
|
|
Eta orain galdetuko lidake buruargiren batek, oldarrean: eta eternitartea atzemanezina bada, eta eternitatea maitasuna bada, eta maitasunik gabe ezinezkoa
|
gertatzen
bada elkarren arteko komunikazioa, hau da, eguneroko harremanak eta agurrak eta poz haserreak, nola da posible bizitza. Merezi al du horrela bizi  tzeak?
|
|
|
Beti bezala, Otsotzarmendi jauna izan zen hitza hartu zuena. Hor aritu zen oharkabean baina etengabe errepikatzen zituen auskalo eta auskalo artean (eta noizbehinka batek daki eta zer
|
gerta
ere bezalako leloak ere ahoskatuz), baina lasaitasunez hartu zuen hitza oraingoan, kalapita gehiegizkorik gabe, sustu jasan berriaren harra kosk eta kosk ari balitzaio bezala oraindik. Programaren xedeak eta helburuak, eta audientzia mailaren garapen arrakastatsua ordu eta erdiz azaldu ondoren, Ana Morena andrearen aurkezpen aski teatrala egin zuen berriro, zeluloideko izar handi bat aurkezten denean bezalaxe, eskuin besoa neurriz kanpo luzatuz.
|
|
|
Ez zen hortik etorriko galmendirik, ezustearen bidetik baizik. Itxaron, ea
|
gertatu
zeneantxe kontatzen dudan.
|
|
|
Ez al zen hura dena kartoi harri huts hutsa izango? Garaiari dagokionez ere, bat edo batek esan dezake zehazgabe bezala nabilela, ez dagoela argi kontagai dudana noiz
|
gertatu
zen. Arrazoi puskarik aitortu behar nioke, dudarik ez, galdetzaileari, eta zentzu horretan Inkisizioaren gainean egin nuen aipamena zuzendu behar nuke, oker ulerturen bat bidera dezakeen neurrian; hau da, Inkisizioa aipatu nuen, ez Inkisizioaren garai ilunetan geundelako, ez, une latz hark garai haiek ekarri zizkidalako burura baizik.
|
|
|
Mandeuliak kakatan nola gozatzen diren, halaxe bazkatuko ziren gizagaixo harekin. Lehen kolpea, lehen trauma jasanezina, sarri askotan
|
gertatzen
den bezala, jaunartzean jaso zuen. Almirantez jantzita nahi omen zuen jauna hartu, huraxe izaki gaztaroko haren ilusio bakarra.
|
|
|
Nire ustez, hala ere eta uste hau ziurtasun bihurtzea nahi nuke, baina ez dut horretarako arrazoi nahikorik aurkitu, Bonilla jauna gezurretan ari zen, plantak egiten, esan nahian bezala era guztietara larrutu behar zutenez, itaunketekin eta infamiekin eta gezurrekin txikitu behar zutenez, bada, bai, bidea erraztuko ziela, eta haien odol egarri basatia asetuko ziela denbora puska baterako, ziren astakeriarik beldurgarrienak asmatuz eta bere ahoan jarriz; eta erakutsiz, gainera, egin zituenak gustura egin zituela, eta harro zegoela egindako izugarrikeriez, eta atzera berriz egingo zituela, gogora eta zorion betean, aukera izanez gero; eta irakurlea ez uztearren, eta berari zor zaion errespetuz baina, era berean lumaren jabe denaren guztiz desgogora eta atsekabe handiz, eta idazlearen galbahe etiko edo, nahi bada, autozentsuratik iragazita, (betiere irakurlearen mesederako izango delakoan, noski), aitorpen hartatik pasadizo erakusgarri batzuk ekarriko ditut hona, nahikoa eta soberakoak izango direnak, zalantza izpirik gabe. Nahasi samarrak edo
|
gertatzen
bazaizkio irakurleari, barkamenak aurretik, baina oroimenak ahaztuta nahiago dituen gauzekin ez dago eskakizun handiekin ibiltzerik.
|
|
|
Azken atal honetan, hortaz, fondoaz arituko naiz, ez hainbeste formaz. Saiatuko naiz, nolanahi ere, gauzak atsegintasunez kontatzen, eta zuhurtziaz, eta argitasunez, eta, ahal dudan neurrian neketsua
|
gertatuko
zaidan arren, ezinezkoa ez esatearren, irakurlearen sentsibilitate kristalezkoa ez mintzen, edo hobe kristalezkoa den neurrian, ez pitzatzen edo hausten.
|
|
|
Gargolaren pasadizo hark ez zuen bestelako garrantzirik izan: lekuz kanpoko aldarrikapenak xotilki isilaraziak ezen jendeak uste izan baitzuen bat bateko hotz izugarri hura fronte polar baten eraginez
|
gertatu
zela, Zuzendaritzak bozgorailuetatik ohartarazi zuena bete betean irentsiz, bada, aurrerantzean efektu bereziekin kontu handiagoz ibiltzera mugatuko ziren. Gargola benetakoa ez izanak ez zuen ikuslerian ardura edo zalantza apartekorik sortuko:
|
|
|
" Orain moda modan dagoen tximino haragia izango duk", neure artean pentsatu nuela gogora  tzen naiz, eta besterik gabe ekin nion atzera jaki benetan zaporetsuari. Handik minutu eskasera aurkitu nuenak, ordea, ilea laztu ez ezik, han zer
|
gertatzen
ari zen jakiteko ere balio izan zidan: platerean hatz puska bat aurkitu nuen bigarren hartan, bai, hatz zati handi samar bat, baina bere eraztun eta guzti!
|
|
|
Nola iritsi zen haraino? Zer
|
gertatzen
ari zen han. Galdera horiek guztiak niretzat gorde eta, Armando Bonilla ez asaldatzearren, disimuluz, platera ondo ondo garbitu eta eraztuna iren  tsi nuen.
|
|
|
Banitatearen izana arintzearren, bat edo bat aipatzeari egoki deritzot: Udazkenetik badator karabana erraturik, Apunte eta azkurak eta Urliaren eskuak, olerki liburuak; Eldarniotan, ipuin sorta eta Zer
|
gerta
ere, nire nobela oso amaitu gabea, azken hau, erabaki berri dudanez, sekula argitaratuko ez dena. Ikus dezakezun bezala, irakurle, letren erresuman sartu izana nire lotsagabekeriaren eskutik zuri dezaket soil soilik, eta egun zabaltze urdin bat bezain argia da ez naizela ni deitua izango Parnasoko ezti gozoak dastatzera.
|
|
|
Zer
|
gertatzen
zaizue. Ez didazu ba esango, gehiago saiatu nahi zenukeela, eta laguntzeko?
|
|
|
Egunek berrogei ordutik gora luzatu behar zuten nik maisu hari hitz erdi bat esa  teko. Eta ez da gezurra berdin
|
gertatzen
zitzaie  la beste ikasle guztiei ere.
|
|
|
|
Gertatutakoaren
berri eman nien. Anton izeneko kankailutako batek goazen esan, eta moila aldera abiatu ginen.
|
|
|
Eta zergatik kezkatu behar nuen, Migel lasai bazegoen? Eta Migelentzat berdinak izan ziren
|
gertatutakoaren
ondorengo egunak. Garbi zegoen, ez nuen kezkatu beharrik.
|
|
|
Argi zegoen maisuak ere bazekiela
|
gertatutakoaren
berri, baina ez zuen hitzik esaten. Egoerak ihes egin zion, eta errudun aurki  tzen zuen bere burua.
|
|
|
Nonbait. Maisuei, eta edozein tamainako agintaritza dutenei, gehiago atsegin zaie beren gibelean astakeria handienak
|
gertatzea
, aurrean duten egoera estuan euli bat mugitzea baino. Gerora ikasi dut hori, ordea.
|
|
|
Oraingoz nahikoa dut neure bizitzaren haize geldiarekin; eta haize geldiaren apaletan gordetzen ditudan oroimenak ez zaizkit galtzen. Oso bestela
|
gertatzen
zait ekaitzetako apaletan gordetzen ditudan oroimenekin.
|
|
|
Zer
|
gertatzen
zaizu?
|
|
|
Ezer ez. Ez da ezer
|
gertatzen
. Egin ezazu, ba, nahi duzuna.
|
|
|
Eta ni nintzen halakoetan lotsatzen nintzena. Gero, sarritan
|
gertatu
zait halakorik. Bestek egindagoagatik lotsa nik senti  tzen dudanean, zerbait etena nabarmentzen dut bien artean.
|
|
|
Gangrena omen zuen. Migelek ongi zekien sardea erabiltzen, eta jakinaren gainean nauzue
|
gertatutakoaz
.
|
|
|
Zer
|
gertatzen
zaizu, Anjel, galdetu zidan erretoreak.
|
|
|
Ezer ez... Zer
|
gertatzen
zaie bekatariei?
|
|
|
Ez iezaiozula amari Artolanekoarekin
|
gertatutakorik
aipa esan zidan Migelek, etxetik irten ginenean.
|
|
|
Zer
|
gertatzen
da Artolanekoarekin?
|
|
|
Hil balitz bezala. Berdin
|
gertatzen
zait hainbat oroimenekin ere. Gaur ahaztuak ditut atzo gogoratutakoak, eta Astarraingo hondartzan egindako zulo batez gogoratzen banaiz, inpresio edo bihoz  kada astun baten neurri gehiago du oroitzapenak, anekdota huts batena baino.
|
|
|
Zer
|
gertatzen
zaizu?
|
|
|
Zer
|
gertatzen
zaidan?
|
|
|
Sarritan
|
gertatu
zait harrezkero. Baztertuta sentitu naizen bakoitzean.
|
|
|
Baztertuta sentitu naizen bakoitzean.
|
Gertatzen
da, pertsona bat, edo gustura irakurri zenuen libururen bat, edo inor gutxik ezagutzen duen zelai ederren bat maitatzea; baina azkenean ez zara gauza horiekin ere asetzen, eta brrummmm etengabean itotzen zaizu bihotza. Osaba Andonik Migel ni baino gehiago maite zuela konturatzen zara, eta nik bakarrik dakit zenbat sofritu dudan kontu horrengatik.
|
|
|
Sakonenean murgiltzen zaitu, eta ez duzu beroa besterik sentitzen. Berdin
|
gertatzen
da negu gorrienean ere. Mozkortuta zaudenetan, batik bat.
|
|
|
Atze  rritar aurkitzen nuen neure burua. Irtenak irten, atea nire atzean itxi bezain laster jakin nuen zer
|
gertatuko
zitzaidan.
|
|
|
Halaxe da, eta ez dago zertan ezkutatu: erlijoa exortzizatzeko hitzezko modu halako bat, literarioa,
|
gertatu
zitzaidan niri Goiko Kale idaztea. Nire belaunaldiko hainbatek beste bide batzuk hartu zituzten exortzismoa liturjiza  tzeko:
|
|
|
Nola
|
gertatu
da, galdetu zion apaizak hogei bat urteko neska triste txiki bati.
|
|
|
Elizan sartu nintzenean, aitortza on bat nahi nuen. Eztarrian nuen korapiloa ez zen nolanahikoa, behin
|
gertatu
zait arrain baten arantza eztarrian hainbat egunetan gelditu eta txistuaren bidea okertzea, ez nuen lorik egiten, baina aitortza hark bihotza eta hurrengo goizeko gosaria arindu behar zizkidan.
|
|
|
Gero, jatetxe mexikarrean mahaira eseri garenean, guk irri egin dugu denak irrika hastean, eta txalo ere egin dugu denak esku zartaka hastean (esanak esan eta gertatuak
|
gertatu
, Dani eskerrak eman, eta denon izenean opari batzuk eskaini dizkiote), baina zorigaitzez Ruben eta bion gogoa ez zegoen ez afarian ez lagunarte hartan eta, hain zuzen ere, han ez egon arren, oso present genituen Dabid eta Patxiri buruz mintzatu gara.
|
|
|
Zuen artean edozer
|
gertatzen
dela ere, egin kontu apur bat Dabidi. Ene demifrère hori ez da parte txarrekoa Karmelok niri (gero, txori ttiki batek esan didanez, Rubeni honela mintzatu zaio:
|
|
|
Eta agurra bonboiak bezain gozoa izan da, eta barnean duten likorea bezain urtsu eta hordigarria. Nork esan behar zidan halakorik
|
gertatuko
zitzaidala hilabete bat lehenago hementxe bertan egon nintzenean...
|
|
|
Hala ere, emakumezkook jeneralean ez gara horretaz ohartzen beste urtebete bat igaro arte eta, horrenbestean, lau urteren buruan amaitzen dugu harremana. Bikotean gehiago irautea, usadioa eta aldagai kulturalen eraginez
|
gertatzen
omen da, baina gero eta gehiago gureganatzen ari garen burujabetasun ekonomikoak, etorkizunean geneak indartsuago agerraraztea ekarriko omen du.
|
|
|
Urjauzien ikusmira zoragarria izan da, zoragarria eta zirraragarria. Gainera, atzo aintziran bezala, urak pertsonarik helduenak ere, serioenak ere, haur bihurtzen ditu; noizbait izan ziren haurren ilusioa eta jolasgura pizten die, eta niri, besteak beste Jordi, Adela edo Estherri bezala, gauza bera
|
gertatu
zait gaur. Baina uraren ikuskizun eta gertutasun horrekin batera, gaur ere on egin dit taldean ibil  tzeak.
|
|
|
Urak, bestalde, oporraldietako oroitzapen onak oroitarazi dizkit: orain dela bi urte Dabid eta biok Norvegiara joan ginen, eta hango fiordoak, hango aintzira eta ibai bular  tsuak gogoangarriak
|
gertatu
zitzaizkidan. Bai opor onak orain dela bi urtekoak.....
|
|
|
Eskerrak ez didaten esan argazkia ateratzeko. Kontu hau niretzat ez da batere barregarria, izan ere uraren zurrunbilo bortitz hori niri, gorago idatzi dudan bezala, hipnotizagarria
|
gertatu
zait...
|
|
|
Luze gabe, furgonetara itzuli behar izan dugu, eta harakoan Rubenek beste ezusteko bat ere eman dit. New Yorkeko egonaldiaz ari ginela, tigrearena jakin ote dudan galdegin didanean
|
gertatu
da. Eta nik, alarma piztua, ezjakinarena egin, eta ezetz erantzun diot.
|
|
|
Bidailagunak hasieran mesfidati eta zurrun egoten gara, baina azkenean denok gogoberotu, eta baiezkoa ateratzen da. Gaur ere horixe
|
gertatu
da. Leloka leloka, azkenean Danek beti lortzen du bere asmoa aurrera ateratzea.
|
|
|
Ez zait inporta nola
|
gertatu
den hasi da idazle sentibera batek hasi behar ez lukeen gisan, hain zuzen ere. Orain askatu zarela ospatu behar dugu, nik aspaldian iragarri nizuna bestalde jarraitu du desegokitasun berberaz.
|
|
|
Eta Teresari bihar dei  tzen diodanean, ez diot nire pisu konturik aipatuko, baina Karmelorena, arranopola!, kontatu egin behar diot lehertuko ez banaiz....). Guztiarekin, neure urduritasunari eutsi, eta, egunero bezala, gaur
|
gertatu
den guztia jasotzen saiatuko naiz.
|
|
|
Nire momentu kritiko hau ere estuki dago telefono bati lotua baina, nola esango nuke, askoz arruntagoa da. Dabidek egiaz tiro egin baino doi bat lehenago
|
gertatu
zen: larunbat batez Teresarekin telefonoz hitz egin eta gero, dutxa bat hartu, eta apain apain prestatu nin  tzen Dabidekin irteteko; baina Teresari zerbait esatea ahantzia nuelako, oraingoan Dabid dutxatzen ari zen bitartean, berriro ere telefonoa hartu eta, haren zenbaki guztia markatu beharrean, DE tekla sakatu nuen, alegia, aurreko zenbaki berera deia errepikatzeko.
|
|
|
Orain arte gurago izan dut ezer ez esan, baina gau batez diskoteka batean ezagutu nuen eta harrezkero niri segika dabil. Benetan agintzen dizut gure artean ez dela ezer
|
gertatu
...
|
|
|
Hurrengo egunetan, berak ez zuen gaia berriro ere hizpidera ekarri nahi izan, esan beharrekoa esana zegoela adierazten zidan, maite ninduela errepikatzearekin batera. Eta harrezkero noraezean ibiltzen hasi nintzen, bakarrik, nahiz eta Teresaren laguntasuna ezinbestekoa
|
gertatu
zitzaidan:
|