|
2010
|
|
|
zortzi agertzen dira: gehien erabilten dauan ezizena Arteta izan da (72 bider) eta Gurutz (41 bider),
|
gero
Likona (18), Ibai ondo (12), eta besteak gitxiagotan: Augustin, Zutarra, Kresala eta Amesti.
|
|
|
Barruz, adimenez, janzteko, pentsamendu eta ideien munduan murgiltzeko ezin hobeki etorriko zitzaizkion irakurketa haiek. Lehenik barruko biltegia hornitu behar,
|
gero
beretik emango bazuen, hutsetik ez baita ezer sortzen. Hala ekingo zion idazle gisa lehen saiotxoak egiteari:
|
|
|
Otsailak, 21 (Ostirala):
|
Gero
eta infernu beldurgarriagoan. Indefentsioa eta inpunitatea hitzek bilduko lukete ongien han bizi izandakoa, han jasandakoa.
|
|
|
Hura parafernalia, ikusgarria?! Beldurra, izua
|
gero
eta barneratuagoa, alde batetik, eta, bestetik barne indar boteretsua, nolabait esan, Jaunaren betetasuna, Berak bakarrik ekar dezakeen betetasuna, sentituz.
|
|
|
sentituz. . Kolpeak joz gero, tratu txarrak emanez
|
gero
, nireak egin dik, nuen gogoan.
|
|
|
–Erortzear nago horrela jarraitu behar badut. Posible al da flexio ariketa pare bat egitea eta
|
gero
zuen galdeketarekin segitzea?. Harritu edo egin zirela iruditu zitzaidan, nire ausardiagatik.
|
|
|
Berriz ere. Jauna, handia zara!? esan beharrean aurkitzen naiz, hau guztia pasa eta
|
gero
.
|
|
|
15. Lehen idatzialdian badirudi baiezko forman idatzi duela, hau da, badizu.
|
Gero
, zuzenketa eginez, kontrara jarri du: eztizü.bat eragin diola.
|
|
|
paraboletan mintzatzen zaie bestela konprenitzen ez dutelako, begiak dituzte ikusteko eta ez dutelako ikusten eta belarriak dituzte aditzeko eta ez dutelako aditzen. Jesusek Erresumaren misterioak esplikatu zizkien apostoluei zuzenean, eta ez paraboletan, nahiz eta ez dizkiguten ezer esan evangelioetan hori izan ezik, nahikoa dena nik
|
gero
, gaur egun, kultura orientala partikularizatzeko, Jesusekin bat etorriz, manera poltiko hobeetarako azterbidea zabaltzen dudala horrela, idealista izan gabe, eta bai zientifikoa izanik).
|
|
|
Eta nola hipotesiak asko ahal diren konturatzeko beste bat ipiniko dut
|
gero
dedukzioak egiteko, beste historiaren filosofia egiteko. Har dezagun hipotesitzat denok garela diferente, hau da principium individuationis delakoa.
|
|
|
Lektore atentoa ohartuko da bekatuak hartzen ditudala hipotesitzat (zekenkeria, alferkeria, harrokeria?) nire historiaren filosofia diferenteak egiteko, eta historiaren filosofia horietan oinarritzen naizela
|
gero
nire zientzia politikoa egiteko. Zientzia bat, etika bezala, praktikoa dena, etorkizun dena indeterminatua baita.
|
|
|
bhear beharrezko izendapenak egitea, erantzunak emotea, arazoak aztertu eta erabagitea, laguntzaileakaz batera, nahiz bakarrik.
|
Gero
, luzaroagorako plana egin behar da: Sei urteren epean batez ere zeri ekingo deutsagun, Ordena guztia kontuan harturik eta lurralde handi bakoitza; eta horretarako zelako medioak erabiliko diran, batzar orokorrak (zertaz, noiz eta non), eta bisitak beharrizanak eta itxaropenak ikusteko:
|
|
|
Rosario, Jose Bizente, Jose Mari eta Arantxa. Lanean berrogeita bi urte eman eta
|
gero
, 1981ean jubilatu zen Arrasate herriaren omena samurkiro jasorik. Handik gutxira, Basarri handiak honela agurtzen zuen kalezain bertsolaria Donostiako egunkari bateko bere bordatxotik:
|
|
|
Aipatua dugun Nekez bada ereliburuaren hitzaurrean, Jose Manuel Arriolaren bizitzaren nondik norakoak zehaztu eta
|
gero
, Arrasateko kalezaina bertsolariz eta gizonez deskribatzen digu sinatzen ez duen atarikoaren egileak. Bertsolariz:
|
|
|
Bestalde, hitzaren arloa izugarri maite duenez
|
gero
, ezin izan du bertsolaritza jorratzeko tentaziotik aldendu. Berak tabernako bertsolaritzat jotzen du bere burua.
|
|
|
egun on!
|
gero
arte! zorionak!
|
|
|
Bruto Zesar hil zuen. Azterketa zuzentzen duenak, txartzat jo behar du baieztapen hori, literaltasunera joez
|
gero
ez baitakigu nork nor hil zuen.
|
|
|
Irakasle askoren iritzian, egia da aspaldiko adagio latinoa Rem tene, verba sequantur, alegia, argumentua edukiez
|
gero
, hitzek jarraitu egingo diotela argumentu horri. Eta hala praktikatzen dute, prestatzen dute irakasgaia eta jendaurrean berba egiteko gertu dira, besterik landu gabe.
|
|
|
Baina, hizkuntzaren funtzioa lehen mailakoa da igarotzean inpresioetatik bozetoetara eta
|
gero
hauetatik kontzeptu ondo elaboratuetara, igarotze hau kontzeptualizazioa deitzen da. Esaldi ondo eraikiak lagundu egiten du kontzeptua sorrarazten edo garatzen.
|
|
|
Igandea helduta, goizeko hamarretarako jendetza ikaragarria zegoen antzokiaren kanpoko aldean, eta hamar t' erdietarako Poxpolin zaharra bertsozalez gainezka egoan, hiru mila pertsona inguru?, bertsolaririk gehienak ere, bertan zeudela11 Saioa hamaika hamaiketan hasi zen Aitzolen berba batzuekin12
|
Gero
Joseba Zubimendi gai jartzaile eta saio zuzendariak era klasikoan bideratu zuen lehenengo ariketa, bertsoz:
|
|
|
19?. Aitzol, Ernandorena eta besteren lana gutxietsi gabe, Zubimendi egon zen 1935 eta 1936ko Bertsolari Egunen antolamendu gaitz haien oinarrian. Horretarako derrigorrezkoa zen lan astunaz gainera, gure idazleak eman zien haize publizitarioa
|
gero
, bertsoak argitararaziz eta jardun haiei buruzko komentarioak eginez. Mende erdi luze bat joan da hil zenetik, eta orain altxor preziatu gisa irakurtzen ahal ditugu hartaz idatzi zituenak.
|
|
|
–
|
Gero
, gerra denporan, berriz, palta izan zan. Frantzia aldean edo ibillia izan bear zuan.
|
|
|
Frantzia aldean edo ibillia izan bear zuan. Nik ez nuan luzaro emen ikusi, ta an zebillela aditzen genduan29
|
Gero
Errenterin ikusi nuan, aztu ta geroko batean. Piska bat zartzera egi, a zegoan ordurako.
|
|
|
Hamabost zortziko nagusi dira, gipuzkeraz idatziak. Gaia, Uzkudun boxeolariak, Ameriketan urtebete t' erdi egin eta
|
gero
, Euskal Herrira egin zuen bueltako bidaia da: Ameriketa, Avre, Paris, Hendaia, Donostia, Errezil?
|
|
|
Bera izan da ohore hori lortu duen lehenengo andrazkoa. Barakaldotik Donostiara egingo dugu jauzi, txapelketa nagusiak diamantezko ezteiak ospatzen dituen honetan, eta txapelketaren inguruko zertzelada batzuk eman eta
|
gero
, bertan egon ziren bizkaitar bertsolari biengana joko dugu, gorazarre txiki bat egiteko asmoz.
|
|
|
1?. Kantauri itsasoak orroka astinduz edo apalki miaztuz, Donostiako Poxpolin Jauregia. kursaaleko soto zabal amaigabekoan, lehen, hoben lizuneko jauregi;
|
gero
, aingeru errugeen jostaleku. Bertako areto ederrean ospatu zen Lehenengo Bertsolari Eguna?
|
|
|
Lehenengo lekukotza Basilio Pujana() Zeanuriko bertsolariak damaigu: . Nik lenengoz entzun neutsien bertsolariek izan ziren Esteban Uriarte Dimakoa semez, ezkondu eta
|
gero
Bermeon bizi zana, eta kepa Enbeita, Zeanuriko plazan, agostuko Andra Mari jaietan 1927an edo holan uste dot? 55 Urretxindor biek. Muxikakoak eta Bermeokoak? 56eginiko saioa gogoangarria izan zen Pujanarentzat, eta beren beregi goraipatzen du Utarre: –Uriarte bera bertsolari ona zan?.
|
|
|
54. Xabier Amurizak zera ere gehitzen du Bizkaiko bertsogintza III. Gerra aurreko emoitzaliburuan, 1935eko txapelketako bertsoa aipatu eta
|
gero
: –Uriarteren beste bat bateko bertso bat be gordetzen da, berea dela guztiz ziurra ez da baina.
|
|
|
Baina soilik oparotasunean konpontzen ahal da zekenkeriaren arazo etiko politikoa, izanik oparatusuna bilatzen duen sozialismoa horren soluzioa. ...o horrek ez badu ere zertan jabego pribatuaren inguruko legedia ezereztatu, eta permititu ere dezake jabego pribatua, merkatu ekonomia, ezten bezalako bat baitaitezke legearen barruan lan egiteko gogoa edukitzeko (etorkizun batean, joera birbanatzailearen bidean bagoaz, jakina, kontzeptu horiek aberastuak izan daitezke definizio zehatzagoekin, baina etorkizun dena ez dakigu zein izango den, beraz,
|
gero
gerokoa). Zeren dirudienez elkartasuna ez baita nahikoa, gaur egungo sozialismoetan ikasi ahal izan den moduan, gogorik pizteko lanaren alde, gizakia kultura metatzailean oso zekena baita, eta hori ezin da egun batetik bestera aldatu.
|
|
|
Orientean gertatzen zena, adibidez, eta horrekin indikatzen dut soluzioa, etorkizun denaz ez badakit arren zer gertatuko den). Jakitun naiz ezen marxismoak garrantzi handia eduki duela sortu zenetik, hainbeste ezen teologia ere kutsatu duen, baina ni ez nago teoria politiko bat teologian sartzearen alde, eta ez nago askapen teologiaren alde, izan daiteke bat betiko teologia monoteistaren aldekoa, gu kristatuasunetik, eta
|
gero
politikan ezkerrekoa, sozialismoaren aldekoa, teologia ikutu gabe. Eta nik, politika egiterakoan, lokalizatzen dut usuraren hastea, klase formazioen hastea, joera akumulativoaren hastea, privazio ekonomikoa larria den zonaldeetan; batez ere historian ikasten dugu basamortuen inguruetan direla halako kulturak garatu.
|
|
|
–Araban euskaldungoaren berezko eremua Aramaioko eremura mugatzen da?. Egia da, gaur egun, hiriburuan eremu erdaldunean noski euskaldun ugari bizi direla baina gehienak giputzak direla eta
|
gero
euskaldun berri mordo bat?. Topiko horren aurrean behin baino gehiagotan haserretu naiz eta neure bizipen, lekukotasun edo ikerketak azaldu dizkiet bati baino gehiagori, gezurtatuz edo argituz Arabako euskal eremu garaikidea, XX. mendekoa, Aramaioko Gainbarrua baino zerbait gehiago dela?
|
|
|
Aitzolen artikulua 1936kourtarrilaren 24an argitaratu zen, eta Dargaitzek zioenez, 25 urte lehenagogertatu zen esandakoa. Dargaitzen arabera, Matxin arratsaldean heldu zenSarako lehiaketara, Bidart herrian kantatu eta
|
gero
. Ikusten dugunez, leku bitan kantatu zuen Matxinek egun berean.
|
|
|
Saioa hamaika hamaiketan hasi zen Aitzolen berba batzuekin.
|
Gero
Joseba Zubimendi gai jartzaile eta saio zuzendariak era klasikoan bideratu zuen lehenengo ariketa, bertsoz: –Bakoitzak nai duena/ lezake kantatu;/ doi, un azke zerate/ gaia aukeratu;/ bai, an beti bertsotan/ zuek gogoratu/ euskaldun zeratela/ ta ongi mintzatu?.
|
|
|
52Hori dela-eta ez dira agertzen txapelketako argazki ofizialetan. Badirudi, sasoiz heldu zirela Donostiara, baina
|
gero
, antza, arazoak izan zituzten Poxpolin aretoa topatzeko.
|
|
|
Edozelan ere, Amets gazteak lorturiko ohorezko postu hori ezaguna zen lehendik Iparraldeko bertsolarientzat. Izan ere, 1967 urteko txapelketan Xalbador handiak, txistualdi historiko hura entzun eta
|
gero
, kemena izan zuen Uztapiderekin lehiatzeko azken saio erabakigarrian, ezin izan zuen irabazi baina. 1935eko txapelketara jotzen badugu, beste txapeldunorde ipartar bat dugula ikusiko dugu:
|
|
|
Etxen gertatzen bazait neureemaztea, edana naizelarik, itsuski joitea,
|
gero
penarenpenaz urrikiz betea maiteagobaizik ez dut ene maitea67.
|
|
|
Bertsoa Mixel Dargaitzek gaztetan entzun zion Matxini, eta grabatuta geratu zitzaion gogoan.
|
Gero
Aitzoli eman zion horren berri:
|
|
|
68Idazlan guztiak VI, 399 or. Metrikari dagokionez, esan beharra dago ahapaldia ez dela batere erregularra. Seguru asko Dargaitzek mamia gordeko zuen buruan, eta
|
gero
gutxi gorabehera tolestuko zuen. Berak diotso Aitzoli, etxera bidean errezitaturecit (é agertzen da testuan) egin ziola ahapaldia herriko abadeari, eta honek hiru libera eman zizkiola.
|
|
|
Arnoa baino askoz hobia derizkiotdela ura, garbitzeko' re behartu izannaiz ni gauza hortaz ardura. Hartazninduten ni bataiatu sortu nintzanianmundura, ta hari esker esperantza dutjoatea
|
gero
zerura.70
|
|
|
70Etxe xokotik kantari, 74 or. Bestalde, Aitzolek dioskunez, antzeko egoera bat suertatu zitzaion behin Matxini Sarako ostatu baten, jendea mezatatik irten eta
|
gero
. Antza, ostatuan zegoen batek komentario bat egin zuen esanez, berak ez zuela urik deusetan ibiltzen.
|
|
|
Iparraldeko bertsolaritzari dagokionez, zorionez, iturriaren emaria
|
gero
eta sendoagoa da91 Katea ez da eten: Miren Artetxe, Amets Arzalluz, Maddalen Arzalluz, Sustrai Colina, Patxi Iriart, Mizel Mateo, Ekhi Erremundegi... dira horren lekuko.
|
|
|
Hamaika plazatan abestu eta
|
gero
, Lehenengo Bertsolari Egunean() parte hartu, eta handik lasterrera, apirilaren lehenengo egunetan, Baionako ospitalera joan beharra izan zuen, pleurésis batek edo jota: –Bere burua etzuela ontsa kausitzen Elizakoak galdegin ditu berak aphezari astearte arratsaldean eta gero etcherat ekharri dute, eri handi? 23 Hurrengo asteko Eskualduna astekariak berri triste bat zekarren, Senperetik bidalia:
|
|
|
Hamaika plazatan abestu eta gero, Lehenengo Bertsolari Egunean() parte hartu, eta handik lasterrera, apirilaren lehenengo egunetan, Baionako ospitalera joan beharra izan zuen, pleurésis batek edo jota: . Bere burua etzuela ontsa kausitzen Elizakoak galdegin ditu berak aphezari astearte arratsaldean eta
|
gero
etcherat ekharri dute, eri handi? 23 Hurrengo asteko Eskualduna astekariak berri triste bat zekarren, Senperetik bidalia: –Fede ona, baita Izpiritu chuchena baitzuen, Jainko onak eman dio grazia bere azken arimako egitekoen bururatzeko.
|
|
|
Beraz, nahi izanez
|
gero
, badugu liburuxka horietan ekarpenik eta gogoan hartzekorik ugari.
|
|
|
Internet bidez sareak gazteen artean hartzen ari diren indarraz jabetzeko zenbait datu eskainiz. (Informazio gehiago nahi izanez
|
gero
: idazkaritza@txatxilipurdi.com)
|
|
|
Gaztaroan hartzen dituen erabaki guztiak aurreko oinarri horretatik datoz, Beraz, eragina du neurri handi batean, baina gure ikerketaren helburua ez da izan faktore bakoitzak zenbaterainoko eragina duen ikertzea?. (Informazio gehiago nahi izanez
|
gero
: Sozialinguista Klusterra:
|
|
|
Hain zuzen ere, gazteen eguneroko bizitza udalean eta familian gauzatzen dela kontuan hartzeak konponbideak bilatzeko aukera egokiagoak emango dizkigulako. (informazio zabala eskuratu nahi izanez
|
gero
, jo helbide honetara: www.udaltop.com.)
|
|
|
Baina lotsa ez da aholkulari ona, beti atzeraka ibiltzea filosofiaren alorrean, lotsa dugulako hanka sartzeko. Beldurra somatzen baitut nik ezen hanka sartuz
|
gero
kalteak handiagoak diratekeela onurak baino, eta horren beldurrak paralizatuak ditu filosofo katolikoak. Oso prudenteak bihurtu dira demostrazioak egin behar direnean, eta diote ez dagoela gaur egun demostraziorik zerbait Jainkoaz egin daitekeenik.
|
|
|
Zeren ematen baitu ezen arrazoi naturalakin ez datorren fenomenoa, miraria adibidez, gutsietsi eta aintzat hartzekoa ez dela (mitoaren mailan estudiatzen da), hortik Jesusen gloria antzematen bada ere, eta ez nik bakarrik, ero desterratu honek, baizik eta Bere diszipuluek ikasten dute Haren gloria horrela (Canaango esteguetako pasadizoa ikusi). Baina ez didate jaramonik egiten, bakarrik behin eman zidan Madrilgo apaiz batek arrazoia, eta hori izan zen nik asko admiratu dudan katedratikoaren esan bat kontatu niolako non zioen gizona dela izaera bat ausentzietakoa, eta ez presentzietakoa, eta hori esan eta
|
gero
nire tesia laburbildu nion, eta orduan hari interesantea iruditu zitzaion nire argumentaziobidea. Begien bistan baitago neutrala den edonorentzat signoetan badela aurkitzen Jesusen gloria.
|
|
|
Baina hasieratik hil arte, giza zigotoa (izaki berria) amaren obulua eta aitaren esperma bat eginez sortu den momentu bertatik, aitaren ekintza seme eta amaren ekintza seme izango da berdin berdin. Amak egingo dituen guztiak egin eta
|
gero
, ez du izaki berrian bere andra/ ama eragin/ partadeitza gehituko, aitaren eragin/ partaidetzarekin konparatuz.
|
|
|
Gerra zibila piztu zenean, Begoñako Karmeloko komunitatea 14 erlijioso mezakoz, Teologiako 34 ikaslez eta 7 Anaia ezmezakoz osatua zen. Lehenengo Errepublikako gobernuaren mende egon ziren hamaika hilabeteetan eta
|
gero
Eusko Jaurlaritzaren mende egon zen denboran, komunitateak komentuan iraun ahal izan zuen eta baita bere etxeko aterpean hartu ere arrazoi bat edo bestea zela eta Santanderko, Gipuzkoako eta Bizkaiko komentuetatik iheska zetozen erlijiosoak. Hauen artean aipatu behar ditugu A. Krisogono Gaztelako Probintziakoa, A. Bruno Burgosko Probintziakoa eta A. Alfonso AragoiValentzia Probintziakoa.
|
|
|
Israelgo Karmel Mendian sustraiak dituen Ordenaren lehen urratsak kontatzen dira; Andre Mariaren babespean, Elias Profeta imitatuz eremutar bizitza eginez lehenengo, eta San Alberto Jerusalemgo Patriarkak idatzi eta emandako Erregelapean
|
gero
.
|
|
|
–Harentzat eta haren geroko misiorako bere barnean garatzen hasi zen espiritu bizitza zen garrantzitsua. Karmeldarretako bokazio orokorraren barruan, Teresak
|
gero
eta dei biziagoa sumatzen zuen barne bizitzara, Jainkoarekin harreman min minak izateko bokazio bere berea. Ia ohartu gabe hasiera eman zion otoitz bide luzeari, eta Jaunarekin maitasunez hainbestetan elkartzeak Jainkoaren esperientzian maistra bikain bihurtuko du?.
|
|
|
lagun minak eta maitaleak izan ziren
|
gero
, era arraroenetan hiltzen nituenitsasoan, autoen atzeko eserlekuetan edo musuetan itotadenen hiletara joan naiz banan bananariketa bat dabadiotsut, gaur zure hiletan izan naizmaite dudan jendea bizirik hiltzeko joera daukatbenetan gertatzen denean hutsunera ohituta egon nadin.
|
|
|
Holandara heldu bezain laster, Los Angeles eko diskoetxe independente batentzako lanean hasi nintzen, Europako marketing arduradun gisa.
|
Gero
, AEBetara joan nintzenean bizitzera, Chicagoko beste diskoetxe batentzako lan egin nuen nazioarteko marketing eta promozio zuzendari bezala. Egun osoz lan egiteari utzi egin nion liburua idatzi ahal izateko eta, ondotik, neure enpresa sortzeko:
|
|
|
Eta orain idazlea. Zure lehen eleberria argitaratu da (duzu!,
|
gero
itzuliko gara gai horretara!): ETA Estimated Time of Arrest.
|
|
2011
|
|
|
Errepublika garaian, tradizionalistak ziren nagusi Markinan eta Xemeinen3; baina EAJ k
|
gero
eta indar gehiago zuen. Egia esan, EAJ eta, batez ere, Comunión Tradicionalista ziren Markinako eta Xemeingo alderdi politiko indartsuenak eta eraginkorrenak.
|
|
|
4Santiago Meabe (Bilbo,) Tomas Meabe politikari sozialistaren anaia zen. Hasieran, nazionalista eta sabindar sutsua izan zen, baina
|
gero
, bere anaia bezala, sozialista egin zen. Errepublika garaian, Ondarroan bizi zen, eta, horregatik, Bizkaiko Gobernadore zibilak Markinako Plazako Delegatu egin zuen, eta Markina inguruan frontea antolatzeko eta ordenu publikoa zaintzeko ardura eman zion.
|
|
|
11 emakumeri ilea moztu zieten, eta
|
gero
soldaduak eta asaltoko guardiak koarteleratu ziren tokiak garbitzera behartu zituzten. Emakume hauek herriko ezkertiarren, errepublikarren edo abertzaleen emazte, alaba edo arrebak ziren.
|
|
|
Ikuspuntu politikotik, kontuan hartzekoa da EAJ asko indartu zela Errepublika garaian, eta, lehen aldiz, alkatetza lortu zuela Markinan 1931n. Tradizionalistek eragin izugarria zuten ingurune honetako herritarren artean, baina EAJ
|
gero
eta indartsuagoa zen, eta, ondorioz, autonomia estatutuaren aldeko jarrera gero eta hedatuagoa zegoen.
|
|
|
Ikuspuntu politikotik, kontuan hartzekoa da EAJ asko indartu zela Errepublika garaian, eta, lehen aldiz, alkatetza lortu zuela Markinan 1931n. Tradizionalistek eragin izugarria zuten ingurune honetako herritarren artean, baina EAJ gero eta indartsuagoa zen, eta, ondorioz, autonomia estatutuaren aldeko jarrera
|
gero
eta hedatuagoa zegoen.
|
|
|
Ondorioz, eskuineko hautagaien aldeko bozka ematen zuten hauteskundeetan, eta herritarrengan zuten autoritatea erabiltzen zuten hautagai katoliko eta tradizionalisten aldeko botoa eskatzeko. Dena dela, mende aurrera doan heinean, eta batez ere 1918tik aurrera,
|
gero
eta eliz gizon gehiagok Sabino Aranak bultzaturiko mezu nazionalistak bereganatzen hasi ziren. Bigarren Errepublika garaian, hainbat elizgizon abertzale edota euskaltzale zeuden Markinan eta Xemeinen (horrek azaltzen du, halaber, abade eta fraide askok Euzko Gudarosteko kapilau gisa aritzeak).
|
|
|
Bigarren Errepublika garaian, hainbat elizgizon abertzale edota euskaltzale zeuden Markinan eta Xemeinen (horrek azaltzen du, halaber, abade eta fraide askok Euzko Gudarosteko kapilau gisa aritzeak). Gainera, abade eta fraideek arazo sozialen inguruko
|
gero
eta kontzientzia handiagoa zuten (Martin Ugalde, Argia, VII).
|
|
|
|
Gero
alkateak berak euskaltzainburuari, Andres Urrutia jaunari, eman zion hitza egun hartako ekintzari buruz eta Karmel aldizkariaren digitalizaziori buruz zuen ikuspuntua ager zezan.
|
|
|
|
Gero
Madrilera joan beharra... oposisioak prestatzen.
|
|
|
Gaur egunean badakigu hizkuntzetan zelan holako corpusak behar diran...
|
Gero
, esate baterako, Euskalzaindiak lan egin behar dauanean, holako lanak erreferentzia moduan erabitzen ditu... Hitz edo berba bat aukeratzen dogunean jakin behar da nork, noiz eta zertarako erabilten dauan...
|
|
|
Behingoz esaten zan euskera baserritarra zala,
|
gero
kaletarra, orain, oraintsu entzun dodan lez, globalizatua egin dala. Globalizazio horretan Karmel be sartua dago, eta martxan jarri behar dogu.
|
|
|
Alkate jaunak
|
gero
Jabier Kalzakortari, herriko seme eta Deustuko Unibertsitateko irakasleari, eman zion hitza, ikuspuntu literariotik zertxobait azaltzeko. Jabierrek labur hitz egin zuen, eta aldizkariaren izatea eta jarraipena azpimarratu zituen batez ere.
|
|
|
urteetan Egutegi lez agertu zan; eta
|
gero
(19571961) barriro aldizkari lez, baina 1961ean Gobernuak debekatu egin eban. Orduan Santi Onaindia ahalegindu zan aldizkariari lotutako argitalpenak ateratzen, liburu eran..., ahal eban moduan.
|
|
|
Gazteak euren barruko idazketa garra suspertzeko aukera izan dabe beti Karmelen (lehenengo karmeldarren artean, eta
|
gero
besteen artean). Idazleen sortzaile izatea alde interesgarri lez aspimarratu daiteke.
|
|
|
|
Gero
irudi proiektatuz lagunduta, Juan Mari Arrizabalagak lehenik eta behin Karmel aldizkariaren web-gunea (www.karmeladizkaria.com) aurkeztu zuen, bai menu orokorraren edukiak, baita menu bereziarenak ere. Idazleen atala azpimarratuaz.
|
|
|
Aretoan bertan bertaratutakoen artean DVDak banatu ziren, eta
|
gero
udalak eskainitako luncha gozatzeko eta elkarrekin solasean aritzeko aukera izan zen.
|
|
|
Finean, artikuluko sorburuan aipatura itzuliz, baiezta dezakegu euskara ikasi
|
gero
erabiltzeko paradigmatik, erabiliz ikasten da dioenera aldatzeko tresna emankor bezain eraginkorra izango dela TXORIERRIKO BASERRI ANTZOKIA. Hala izan dadila hurrengo ehun urteetan.
|
|
|
Lehendabizi ikasi,
|
gero
erabili, paradigmaren mende gauden artean jai dugu.
|
|
|
Jose Ramon Garai, Dimako alkateak, ekintza honi hasiera emon eutson, udaletxean jartzen zan plakaren arrasoiak azalduz.
|
Gero
Andres Urrutia Badiola Euskaltzainburuak hartu eban hitza, Aita Linoren euskal letretako merezimenduak aitatuz. Azkenik, biak batera sokatik tira egin eta agerian jarri eben Linori eskainitako plaka:
|
|
|
–Aita Linoren bizitzako datuak
|
gero
emongo jatzuen Salmoak liburuan aurkitzeko aukera izango dozuenez, nik hemen beraren izaeraren zertzelada batzuk bakarrik haizeratu nahi dodaz: Hemen, Diman, jaio zan orain dala ehun urte, eta Begoñako Karmelon hil 1991n.
|
|
|
Zenbat lan anonimo egin ete eban bere bizitzan, baita komentuan be...! Hemen norbait, askotan ikasleen bat, argibide bila joaten zanean, ez zan harritzekoa purrustadaka lez hastea; baina hori lehenengo erreakzioa baino ez zan; bere berezko izaera
|
gero
erakusten eban: beti lagunduko eutson gogorik onenaz beregana jotzen ebanari.
|
|
|
adibidez behin, Luis Mitxelenak, hitzaldi baten aurretik isilean Linori esan eutson: , mesedez, zuk ez egin komentariorik, esatekotan
|
gero
neuri esan?.
|
|
|
Kasu askotan, hasieran gu material egokiak irakurtzen eta estudiatzen jarri ostean, berak liburu txiki zahartxuak irakurri eta notak hartzeari ekiten eutsan.
|
Gero
jakin neban klasikoen deboziozko liburuak zirala. Esan nahi dot, Teologiako eskola hareek ez jakozala inondik be eragozpen izan bere euskal gaietan buru eta bihotz murgiltzeko.
|
|
|
Laburra izan zan haren egotaldia: bazkaltzen izan zan gurekin eta
|
gero
pixka baten egongo zan A. Linorekin. Bazkalordu guztian ez zan isildu euskerari buruzko gauza asko aho minean erabiliz?
|
|
|
|
Gero
Bizkaiko Foru Aldundiko Kultura Saileko ordezkariak, Miren Dobaran Urrutia andreak, aurkeztu eban Lino Akesolo Bizkaiko kultura eta bizkaieraren ikuspuntutik...
|
|
|
Hurrengo egunean, apirilaren 16an, beste ekintza interesgarri bi izan ziran: Dimako parrokian meza santua eguerdiko ordu batetan, Aita Lino gogoratuz, eta
|
gero
herritarren arteko bazkaria.
|
|
|
Eta
|
gero
, mezako ordua hurreratuz joiala eta, beherantz jo genduan; bide luzetxoa, ia bost km.
|
|
|
|
Gero
Valladolidera joan zen Historia ikastera, aitaren laguna zen Cayetano Mergelina katederadun zen unibertsitatera. Honek susperraldia eman zion unibertsitateari eta harremanak zituen Madrileko. Centro de Estudios Históricos?. Durante mes y medio visitamos museos y ciudadades y para muchos de nosotros fue aquello el despertar de la vocación.
|
|
|
Irakasleen artean Benveniste, Chantraine, J. Bloch, J. Baruzzi, Dain eta beste batzuk izango ditu. Alejandro Cioranescuren adiskidetza izango du, eta
|
gero
Europako bigarren gerran honi ere lagunduko dio. García Lorcaren iritziz, J. Bergamini greziar tragedia batzuen itzulpenak aurkeztuko dizkio,. Cruz y Raya?
|
|
|
Urruñako dantzari trebea den Celinne de Peruk aurreskua dantzatu zuen Danielaren aintzinean, eta
|
gero
, Ixabel Etxeberria hautetsi abertzaleak Danielaren lana, herriko etxean, herrigintzan, preso eta errefuxiatuen aldeko sostenguan, behartsuen aldeko komiteetan, euskal kultura sustatzen, goraipatu zituen bertan zeudenen arteko txaloen artean.
|
|
|
Senhar emaztegaiac ziren alegera, prestatu zirenian amaren hiltzera. Libratuko zirela
|
gero
ezkontzera, ordian zabaldu zen gaïxtuen bandera.
|
|
|
Hil eta onduan
|
gero
laurdengatu dute, itsasbazter batian ihortzi baitute, guarda gomendant batek hatzeman du fite, jandarmeriak laster arrestatu duzte.
|
|
|
Handik Iruñera joan zen(), Nafarroa ez baitzen debekaturiko herrialdeen artean sartzen. Bi hilabete Zornotzan izan zen, eta beste bi eta erdi Korellan;
|
gero
Kantabriako El Soto ra bidali zuten (19441948), eta Ponte Viesgo ko parrokiako arduradun izan zen.
|
|
|
Lana, ikerketa, gehiago eta gehiago jakin nahia... horiek ziren haren izaeraren ezaugarri nabariak... hala ere lagun artean eta etxean iteresgarri eta kritikoa zen, haserretzen zenean barre eragiten zuena... Norbait argibide bila joaten zitzaionean, ez zen harritzekoa purrustadaka bezala hastea; baina hori lehen erreakzioa baizik ez zen, haren berezko izaera;
|
gero
beti lagunduko zion gogorik onenaz harengana jotzen zuenari. Ez zen batere handigurakoa eta zaratatsua.
|
|
|
kartzela bihurturik zen Begoñako Karmelon, Lagrarizen, Venta de Baños en eta Karmonan. Lino eta haren lagunak batasunean bizi ziren, garraztasunik gabe, bai kartzelan zeuden garaian eta baita
|
gero
ere. Herriaren hondamena ikustea negargarria zen, baina ez zuten itxaropenik galdu.
|
|
|
Daranatzek bere Curiosités du Pays Basquen Santiagoko bideko frantses kanta batzuk, 18 mendean argitaratuak, jaso eta eman zizkigula dio; euskarazkorik aurkitzea ez zuela lortu. Baina
|
gero
euskarazkoak ere agertu zirela. Esaterako, Aigeru Irigarai izan zela halako kopia batzuen jabe.
|
|
|
Karmelo Etxenagusia, Mikel Zarate eta abar zituan lagun. Elizbarruti bakoitzean ziharduen talde txiki horreek izango ziran
|
gero
sortuko zan Euskal Herri mailako liturgi itzultzaile taldearen hazia?.
|
|
|
Honek, ustekabean, aramaioar idazlearen eskuizkribu originala eskuratu ahal izan zuen, eta hartaz tentuz eta zuhurki baliatuz, irakurleari biderik ziurrena erakusten dio. Barrutiaren bizitza eta lanaren harian, goian aipatzen direnez gain, beste izen batzuk ere aipatu behar genituzke, eta lehen lehenik eta goi goian Juan Carlos Guerra, orain arteko argitarapen guztien iturri izan dena, eta
|
gero
R.M. Azkue, Barrutiaren lehenengo argitaratzailea. Mitxelenak, Onaindiak, Villasantek..., labur bada ere, lekutxo bat eskaintzen diote literaturaren historian.
|
|
|
Hara hurbildu ginen denok eta hango materiala ikusiz eta bertan zirenekin hizketan ordu erdi bat inguru eman genuen.
|
Gero
. euskaltzainak Altzürüküra joan ziren bazkaltzera eta gainerakook Mauleko frontoian ezarritako mahai inguruan eseri ginen. Berehala horretarako arduradun zirenak lehen platera zerbitzatzen hasi zitzaizkigun.
|
|
|
Bazkaltiar aunitz altxatu eta dantzari lotu gintzaizkion.
|
Gero
gerokoa, eta geroko hori Zuberoan beti kanta eta dantza izaten denez gero, egun horretakoa ere horrelakoa izan zen.
|
|
|
1521ean eta inaugurapena 1646an. Berrikuntza premisa gotikoekin hasia;
|
gero
iritsiko dira Errenazimenduko influentziak. Dorre barrokoa, 1728an Jose de Lizardik eraikia.
|
|
|
11 IRUN. Junkal Eliza 1508 urtean hasi ziren eraikitzen eta 1606an amaitu zuten; eraikuntza lanek luze jo zutenez era askotako arte estiloak daude ikusgai tenplu honetan. Dorrea jasotzeko harria Amasatik ekarri zuten, Hernaniraino gurdietan,
|
gero
gabarretan Donostiako Santa Catalina zubiraino eta azkenik portutik Irunera itsasontziz
|
|
|
20 LOIOLA, basílika. Loiolako Inazio Deuna Basilika barrokoa. Carlos Fontanak diseinatu eta
|
gero
Bere eraikuntzan, besteak beste, Ignacio de Ibero eta Joaquin de Churriguerak parte hartu zuten. Hasi:
|
|
|
joan zaitez beste lurralde batzuetara, ikasi ipuin guztien misterio ezkutua, eta
|
gero
, nitaz ahazten zarenean, ni izango nauzu ahanztura horren oroimenoihukari, lander, errukarria.
|