|
2000
|
|
|
Gero, abiatu da ortziko marran zekusan argitxora eta konturatu da barkurik
|
ezin
duela jan, justu hegalarekin branka jo baino lehen.
|
|
|
Ondo jatea eta atseden osoa hartzea ziren orduan tuberkulosiaren kontrako erremedioak. Atseden hartzekotan ezin zenuen lanik egin, eta lanik egin ezean
|
ezin
zenuen jan, ez ondo ez gaizki. Beraz, aukera bakarra zen lanean jarraitzea, eta halaxe egin nuen, erabat jota geratu nintzen arte.
|
|
2005
|
|
|
Gainera, “Cocktail’ metodoaren eraginkortasun eta sinpletasun handiari esker, laborategietan egokitu daiteke, zeliakoentzako elikagai dietetikoen glutena aztertzeko funtsezko tresna gisa” gehitu zuen. Zeliakoek glutenari alergia diote, eta
|
ezin
dute jan gari irina, garagarra, zekalea, oloa eta malta dituen elikagairik. Osasunaren Mundu Erakundearen arabera (OME), gaixo horientzat diseinatutako elikagaietako gluten mailak milioiko 20tik 200era bitartekoak dira.
|
|
|
Igual ez harria bezain gogorra, baina oso gogorra. Eta lehoiak
|
ezin
zuen jan. Eta hor ikusten da dortoka inteligentea dela, ze lehoia indartsuagoa da, eta hortzak luzeak ditu eta handiak, eta dortoka baino azkarragoa da korrika egiten, ze dortoka oso oso astiro ibiltzen da, baina hor ikusten zen telebistan lehoiak haginka egin nahi ziola dortokari eta ezin zuela.
|
|
2006
|
|
|
Baina ohiko elaborazioan, gari irinarekin, zeliakia dutenek ezin dute kontsumitu. Pertsona horiek ogiak edo ore bereziak baino
|
ezin
dituzte jan, eta horiek elikagaiaren itxura ematen saiatzen dira, gluten gabeko irinen nahasketa batekin, arrozarekin eta artoarekin, oro har. Hori dela eta, forma askotan desberdina izaten da, glutenik ez duenez, masa ez baita igotzen; beraz, oro har, lauak eta trinkoak dira.
|
|
|
Eritasun zeliakoa glutenarekiko intolerantzia da, garian, garagarran, zekalean, oloan eta tritikalean (gariaren eta ehunekoaren hibridoa) dagoen proteina. Afektatuek
|
ezin
dute jan zereal horiek dituen elikagairik, ez eta horietako batekin kontaktuan egindako elikagairik ere, toxikoak iruditzen baitzaizkie. Ogia, adibidez, glutenik gabeko barietateak erabiltzen dituzte.
|
|
2007
|
|
|
|
Ezin
dut jateari utzi
|
|
|
mahats garauak, ahabiak, fruitu lehorrak, datilak... Bakarrean
|
ezin
ditut jan, beraz fruitu lehorrak apurtu eta kutxan nahastu ditut denak. Fruta entsalada bikaina daukat, oso ona dago.
|
|
|
Horregatik, mahaspasa ogiak kolesterola du, ohiko ogiak ez bezala (ez du kolesterolik), eta koipe asea ere handiagoa da. Zuntz asko duen arren, ez du balio estreñimentua tratatzeko, kaloria asko baititu; gainera, zeliakoek eta diabetikoek
|
ezin
dute jan, eta karborne eta koipe hidratoen kontsumoa kontrolatu behar dutenek mugatu egin behar dute haien kontsumoa. Mahaspasa ogiaren kalorien beste zati bat Corintoko mahaspasetatik (osagai nagusia) eta fabrikazioan gehitzen den azukreetik datozen azukre sinple gehiago dituelako da.
|
|
2008
|
|
|
Beraz badago aukerarik lekaleak
|
ezin
baditu jan.
|
|
2009
|
|
|
Baraua egun horretan jatordu bakarra egitea zen, bazkaria normalean. Garaitiko jatorduak ezabatu behar ziren, edo gauzatxoren bat baino
|
ezin
zuten jan. Abstinentzia, ostera, okelarik ez jatea zen.
|
|
|
Eta esnea eta esnearen eratorriak ere eduki ohi dituztenez,
|
ezin
dituzte jan laktosarentzat intolerantzia dutenek eta kaseinarentzat alergia (esnearen proteina da kaseina).
|
|
|
Zeliakia dutenek (glutenarekiko intolerantzia), bestalde, ezin dute galletarik jan, gari irina izaten baitute; kaseinarentzat alergia dutenek ere
|
ezin
dituzte jan, esne gazura eduki ohi dutelako, eta arrautzari alergia diotenek ere kontuz ibili behar dute, zenbait galleta arrautzaz eginak daude eta (guk aztertu ditugunetatik, Marie Lu eta Chiquilín).
|
|
|
Zaldi haragiak duen eragozpen bakarra beste haragi gorri guztiek daukaten berbera da: purinak ditu, eta, ondorioz, hiperurizemia edo hezueria daukatenek
|
ezin
dute jan.
|
|
|
–Uigur kultura desagerrarazi nahi dutenez, pobre bizitzera behartzen gaituzte, hala
|
ezin
baitugu jatea ez den bestelako kontuez arduratu?, esan izan duzue. Nola egiten du hori Txinako Gobernuak?
|
|
|
Falujaz pentsatzen dudan bakoitzean, usaina datorkit gogora; jasanezinezko usaina. Sudurrean itsasten zaizu, eta jada
|
ezin
duzu jan.
|
|
|
Akituta zegoen eta xanpainak sorgortuta.
|
Ezin
zuen jan: eztarria itxita zuen larritasunagatik eta goragalea ematen zion errusiar eran jarritako janari hark (Elinorren lehenengo ezkontzak halako nahasketa arraro bat sortua zuen, haren estatubatuar izaeraren eta ohitura eslaviarren artekoa).
|
|
|
Paradisuan daude bi gizakiok. Jainkoak edozer gauza jan edo egin dezaketela esaten die; ongiaren eta gaizkiaren arbolatik
|
ezin
dute jan, ordea. Suge maltzurrak xaxatuta, azkenean zuhaitz debekatutik jaten dute.
|
|
2010
|
|
|
Hain jatorri ezberdineko mahaikideak bildu arren, janariaren inguruan ez zen eskakizun berezirik izan, ordezkari bat barazkijalea dela eta beste batek esnekiak
|
ezin
dituela jan alde batera utzita.
|
|
|
Ikerne behingoz iristea nahi dut.
|
Ezin
dut jan ere egin.
|
|
|
Eta kadiak: " Badakizu zuk hori, apatxetatik beherakoa besterik
|
ezin
duzula jan!". Etxera eraman eta buruz behera ipini zuen zerria, apatxetatik zintzilik.
|
|
2011
|
|
|
Ziurtatu egin behar da, dena den, ez dela fekulaz egindako mazapana, zeren hori
|
ezin
baitute jan zeliakoek eta gariarekiko intolerantzia dutenek.
|
|
|
Jatorrizko mazapana almendrak eta azukrea nahasiz egiten da, ez du izaten beste osagairik, salbu eta mazapan fekuladunak: fekula edo irinak eransten dizkiote horri, eta zeliakoek
|
ezin
dute jan.
|
|
|
Piramide tridimentsional eta intuitiboa Heldu bat portaera eredu bat behartzeko gai bada ere, haurra eta nerabea beren nortasuna ikasten eta konfiguratzen ari dira. Heldu batek
|
ezin
du jan, eta haur batek eta nerabe batek jan dezaketenari jarraitzen diote. Hori dela eta, eurentzat prestatutako piramidearen lehen aldeak erakusten die egunean bost otordu jatea eta astean zehar jan behar dituzten jakiak begiz ikustea.
|
|
|
–
|
Ezin
dut Jan ahaztu, bota zuen Annak bat batean.
|
|
2012
|
|
|
Kaseinarekiko alergia dutenek
|
ezin
dute jan jogurtik (behi esnearen proteina da kaseina, eta jogurtetan ere agertzen da).
|
|
|
Zuk
|
ezin
nauzu jan.
|
|
2013
|
|
|
Ezkorrak diren gaixoek denbora gehiago behar dute sendatzeko, eta berriro gaixotzen dira. Ezkorra den pertsonak hirugiharra
|
ezin
duela jan pentsatuko du; baikorrak, berriz, buruan izango du oraindik mendi buelta bat egiteko gai dela. Pentsamendu positiboek asko laguntzen diete gaixoei.
|
|
|
|
Ezin
duzu jan oraindik.
|
|
2014
|
|
|
Horren barruan baina, ez da hain ezaguna menu begetarianoarena. Haragia eta arraina datozkigu burura sagardotegiez pentsatzean, batzuk horixe jateko gogoz eta beste batzuk urteroko zalantzan,
|
ezin
badut jan zertarako joan. Bada, menu begetarianoa izan liteke aukera bat.
|
|
|
Pentsu batzuk berariazkoak dira gibeleko gaitzak dituzten txakurrentzat, baina albaitari batek agintzen ditu. Txakurren elikagai terapeutiko horiek
|
ezin
dituzte jan animalia osasuntsuek, elikadura gabeziak ekarriko bailizkioke. Gibeleko patologiak diagnostikatutako zerra produktuak dira.
|
|
|
Pasealeku luze baten ondoren, neka neka eginda dagoen gure lagun zintzoa guregana ekartzeko ideia batzuk sagar zuku bati itsastea, bat partekatzea azenario zukua eta ahabiak, edo platano eta aza zukua. Baina txakurrentzako fruta zukuen errezeta horiek sariak dira, hau da, inoiz
|
ezin
dute jan mahaikide arruntaren ohiko elikadura, eta ez dira egunero eskaini behar. Beste neurri batzuk?
|
|
|
|
Ezin
dut jan nire pilulak hartu baino lehen.
|
|
|
Lagunok, irakasleak
|
ezin
dituzue jan.
|
|
2015
|
|
|
7 Berorrek zioena, hau da, gure monasterioetako batean egotea, esan zidan berak ere; baina horrek ez darama inora, ez delako egoki laikoak izatea eta emango lizkiokeen janariak ere ezin janezkoak lirateke. Oraintxe bertan ere, ostatuan okela apailatua eta egosia ematen ez diotenez gero,
|
ezin
du jan; pastel batekin kontentatzen da. Nik ahal dudanean, huskeriaren bat bidaltzen diot; baina gutxitan izaten da.
|
|
|
Niri, antza denez, kalte egin dit; izan ere, Valladolidetik hona eztarriko min txar batekin etorri naiz (eta orain ere hala nago), erremediotzat hainbat gauza eman badidate ere, ez baitzait guztiz kentzen. Hobeki nago, baina gauza mamurturik
|
ezin
dut jan. Ez bitez nahigabetu, Jainkoa lagun, laster kenduko baita, beroriek Jainkoari nire alde eskatzen diotenez gero; horregatik gutun hau ez da nire eskuz idatzia.
|
|
|
Alba Edoskitzea elkarteak ere gai horri buruz hitz egiten du: «Hasieran gurasoak baztertuta sentitzen gara,
|
ezin
dutelako jaten eman eta gure semeak amarekin egon nahi duela ikusi». Baina testuak eransten du «hau normala dela eta baita animalia erreinu osoan gertatzen dena ere»; izan ere, ugaztunen munduan, gutxienez, kumeak amari itsatsita egoten dira, eta horrek elikatzen ditu jaiotzean, beti ere baldintza normalak bete badira.
|
|
|
|
Ezin
dut jan?
|
|
2016
|
|
|
—Entzun dudana entzun eta gero, amuarrainik
|
ezin
dut jan. Eta musikorik ere ez.
|
|
2017
|
|
|
Pepote aritu da chef nagusi eta bere laguntzaile taldearekin menu gozoa prestatu digute... mila esker guztiei. Nik
|
ezin
dut jan... Hau zorte txarra!
|
|
2018
|
|
|
Bestelako bitxikeriak ere jaso ditu idazleak. Ipuinetako batean, esaterako, juduen hainbat sektak duten debeku bat aipatzen du, zeinaren arabera
|
ezin
duten jan oiloek sabbath egunez errundako arrautzarik, «sabbath eguna jaungoikoarena delako, eta ez arrautzak jan edo jartzekoa». Bitxikeriak bitxikeria, bere asmoa ez dela «umore txarrez sartzea edo inkisizioari halako kritika bat egitea» izan azaldu zuen idazleak.Askotariko erlijioen ingurukoak ageri dira kontakizunetan, nagusiagoetakoak ez ezik, minoritarioagoetakoak ere bai.
|
|
|
–Ez, ez, esan du?,
|
ezin
ditugu jan, debekatuta dago. Egunen batean itzuliko dira jabeak.
|
|
|
hilko ahal haiz!
|
Ezin
dut jaten jarraitu. Neba gazteak ere ez.
|
|
|
|
Ezin
duzu jan!
|
|
|
|
Ezin
dituzue jan kontsakratutako hostiak.
|
|
2019
|
|
|
Ja ez zaizu gustatzen nik prestatzen dudan janaria?", galdetu zidan. Zaila egiten zitzaion erregistratzea nik
|
ezin
nuela jan lehen adinako kantitatea. Hori konpentsatzeko, lagun bat etorri zen, eta, agurtu ondoren, hozkailura jo zuen zuzenean.
|
|
|
|
Ezin
dut jan, ez tomaterik, ez piperrik.
|
|
|
|
Ezin
dut jan.
|
|
2020
|
|
|
–Daukagun guztia
|
ezin
dugu jan, eta etxean inor ez dago saltzera joateko moduan, kopeta belztu zuen, minduta bezala?. Nahiko lan hartu genuen osabak eta biok patata uzta jasotzeko...
|
|
|
Burdinaz mozorrotuak
|
ezin
zuen jan, ez edan. Zigor hori ezartzen zitzaien mozkorrei, lurra jaten zutenei.
|
|
2021
|
|
|
ANNA orain izar bat da. Pisua mantentzera behartzen duen kontratua sinatu du eta, ondorioz,
|
ezin
du jan. Egun batean sagartxo bat ostu eta ezkutuan jan du, baina pisatzera joatean gramo bat gehiago eman du, eta ENPRESARIA ileetatik tiraka hasi da.
|
|
|
–Ez al dituzu jogurtak limoizkoak? Limoizkoak gustatzen zaizkit –dio–; ez badira limoizkoak
|
ezin
ditut jan.
|
|
|
Baina haurra hazten doan heinean eta bereziki hizkuntza garatzen doala, laringea heldutan izango duen kokagunera jaisten doakio apurka apurka, horrela soinu sorta zabala ekoizteko aukera emanez. Aldaketa hori egiten denean, haurrak
|
ezin
du jan eta arnasa hartu une berean, eta itotzeko aukerak igo egiten dira. Horrez gain, laringearen jaitsiera garezurraren aldaketarekin batera gertatzen da.
|
|
|
Horren arabera, gatzik gabeko patatak baino
|
ezin
dituzu jan, hiltzen zaren arte.
|
|
|
|
Ezin
dut jan.
|
|
2022
|
|
|
Oña herritik ez oso urrun Antso okerrago jarri zen eta herrixka batean geratu ziren. Antso oso ahul sentitu zen eta oso gauza arinak baino
|
ezin
zituen jan. Nolanahi ere, burua ongi zuen eta Azenariri esan zion hitz egin nahi zuela.
|
|
|
Txoriak txioka ari ziren huntzean eta errezelaren amaraun eguzkitsua diz diz zoruan:
|
ezin
zuen jan, zorionaren zorionez. Jendez beterik zegoen nasa eta han zeuden biak, zutik, eta berak txartel bat ipini zuen Grettaren eskularruaren ahur epelaren barruan.
|
|
|
Idoia: Hori da! Etxean kozinatu
|
ezin
duzun jateko berezi hori prestatzeko leku aproposa da elkartea.
|
|
2023
|
|
|
1884ko irailaren amaieran (380) Nuenendik idatzitako gutunean Vincentek Theori esaten zion neguan hainbat marrazki egin eta London News era bidali behar zituela, Graphic baino hobea zela eta;
|
ezin
zuela jan eta ezin zuela lo egin eta horrek ahuldu egiten zuela; bera barrikadaren alde batean zegoela eta Theo bestean; jende gazteak ez zuela bera atsegin, baina ez zitzaiola axola; 48ko belaunaldia nahiago zuela 84koan baino; baina, 48ko belaunalditik, Michelet eta Barbizongo pintore nekazariak zituela gogoko, ez Guizot en antzekoak; laidogarria zela Theok adierazi nahi zuena, hots, Goupil eta...
|
|
|
Heldua ez badago,
|
ezin
duzu jan.
|
|
|
Oinkek, beste kumeek bezala,
|
ezin
du jan gailletarik.
|