|
2001
|
|
|
Manipulazio mota horietatik badira batzuk gero eta gehiago, zoritxarrez ezagutu bai, ezagutzen ditugunak baina, hala ere, berdin berdin irentsi eta onartzen ditugunak. Adibideak erruz aurki daitezke baina, bat soilik jartzearren, aipa
|
ditzadan
jateko eta edateko ez naiz elikagai hitza esatera ausartzen saltzen dizkiguten gauzak horiek. Jateko eta edateko omen den edozein produktu hartzen dugularik berehalaxe ohartzen gara zerrikeria pilo batekin manipulatua izan dela (kontserbatzaileak, koloratzaileak, E, E, E HC, C.).
|
|
2002
|
|
|
Pertsona bat gosez dagoenean, edozein elikagaik ase dezake gosea. Hala ere, “craving” adierazten denean, elikagai jakin batek bakarrik ase
|
dezake
jateko gogoa. Sentsazio hori oso ohikoa da herritarren artean.
|
|
|
–Atera
|
iezaiozu
jateko edo edateko zerbait mediku jaunari, zer edo zer...
|
|
2003
|
|
|
Elikagaiek eragindako nahasteen jatorria izan daiteke substantzia toxikoek edo mikroorganismo patogenoek kutsatutako produktuak kontsumitzea. Baina desoreka metabolikoek edo portaerak ere baldintzatu
|
dezakete
jaten denaren segurtasuna eta organismoan dituen ondorioak. Azken ildo horretan kokatzen dira anorexia eta bulimia, Espainiako psikiatren arabera gero eta maizago gertatzen diren desordenak.
|
|
2005
|
|
|
Hasteko zaborrak ez
|
gaitzala
jan. Horretarako proiektuak landu behar dira.
|
|
|
Orain dela 250 Mu bizi ziren dinosauroek Afrikatik Ipar Amerikara bidaia
|
zezaketen
janari bila, garai hartan planetako lurrazal kontinental gehiena Pangea deritzon superkontinentea eratuz elkartuta zegoelako. Kretazeorako Ipar Amerika Afrikatik eta Europatik banatuta zegoen jada, beraien artean Ozeano Atlantikoko gandorra eta bertatik sortutako lurrazal ozeanikoa garatu zirelako.
|
|
2006
|
|
|
Kristaua, kristau ona, prestu eta ardurati behar da azaldu. Lana bizitzako helburu absolutua da, Jainkoak ezarria eta, beraz, lanik egiten ez duenak ez
|
dezala
jan. Amorrazioak jota lan egitea Jainkoaren grazia ezaren seinalea dugu.
|
|
|
Isiltzea komeni zitzaion seinale. Frontean egindako laurogeita hemezortzi egun doiek nekez eman
|
dezakete
jaten zenuten arrantxoaz hitz egiteko baino aukera gehiago, pentsatzen nuen nik.
|
|
2007
|
|
|
Ontzia irekitakoan nekez utz
|
diezaiokegu
jateari: zaporeak zehazki nabarmenak dira, estekatu egiten gaituzte eta hura agortu arte edo gehiegizko gantzaren efektuak nozitu arte segituko genuke zizka mizka.
|
|
2009
|
|
|
Irizpena eman ondoren, aldekoa bada, Batzordeak baimendutako substantzien zerrenda bateratua onartu du. Etiketatzeari dagokionez, elikagaiekin kontaktuan dauden material eta objektu aktibo eta adimendunak etiketatu egin behar dira, kontsumitzaileak garbi identifika
|
ditzan
jan ezin diren zatiak. Horiek horrela jaso badaitezke, etiketan “EZ IRENTSI” mezua jarri dute, ikusteko moduan, irakurtzeko moduan eta ezabatzeko moduan.
|
|
|
h) Egun osoa eman
|
lezake
jan eta jan.
|
|
2010
|
|
|
Bukatzeko, honakoa gaineratzen du: Egun guztia igaro
|
dezakezu
jaten ari zarena inoiz probatu duzun gauzarik onena dela esanez.
|
|
|
Latexaren mugak Eskularruak erabiltzeak beste arazo bat ekar dezake, haiek egiteko materiala dela eta. Frogatuta dago material horrekin egindako latex proteinak manipulatu diren elikagaietara transferitzen direla, eta proteina horiek erreakzio alergikoak eragin
|
diezazkieketela
jaten duten latexarekiko sentsibilizatuta dauden pertsonei, baita janaria prestatu ondoren ere. Latexezko eskularruekin elikagaiak manipulatzean, alergeno bat ezkutatzen da.
|
|
|
Jaume Serrak, ABB zentroko elikadura nahasteen unitateko mediku laguntzaileak, dioenez, “jateko gogoa pizten duen sentsazioa atseginagoa da, ez benetako eskakizun biologiko batengatik, eta janariaren nutrizio eta energia ezaugarriak gorabehera”. Gosea, gogobetetasuna eta asetasuna Janarien aurkezpenak edo pertsona baten testuinguruak gosea sor
|
dezake
Jateko gogoa dugunean, behar baino kaloria gehiago hartzen dira, gure organismoak ez baitu mantenugairik behar. Jakina denez, zenbat eta kaloria gehiago gastatu, orduan eta koipe gehiago.
|
|
|
–Hemendik aurrera, igandero jango ditugu galeperrak –bota zuen aitak– Eta señoritoak nahi ez badu, ikas
|
dezala
jaten, besteek bezala. Nahi duana jan behar duk hik beti, ala?
|
|
2011
|
|
|
Elikadura desorekaren epidemiologia (TCA) egonkor mantentzen ari da, baina, hala ere, geroz eta urte gutxiagorekin utz
|
diezaiokete
jateari gazteek. Gazteek trikimailuak bilatzen dituzte interneten ezer jaten ez duten bitartean etxekoak ez konturatzeko, jakinarazi du adituak.
|
|
|
Hizkuntza bera garrantzizko elementua da Kalabaza tripontzia n. Landareek hitz egiten ikasiko dute,, aurrean goxo, aurrean goxo?, ardiek ez
|
ditzaten
jan; eta ardiak eurak hizkuntzari esker elikatu ahal izango dira gero: –Bertan goxo, bertan goxo?.
|
|
|
Eta hor daude bakoitza bere erranean azkar. Anitzer iduri baitzaie, aldiz, nonbait batetara doala zaldiak edan
|
dezan
jan aitzinean edo ondotik. Adi dezatela batzuek eta bertzeek zer dioen Europa iparraldeko zaldi artatzaile batek.
|
|
|
Neguan, bada, gauenara hazkurririk gabe da, eta ez du asmorik, ez hego aski azkarrik, egunazko enararekin joateko, itsasoaz haraindirat, hemen atzeman ez
|
dezakeen
jatekoaren bila. Zer bilakatuko da, beraz?
|
|
2012
|
|
|
Arraza batzuk erditzeko arazoak izateko joera dute, eta emeei zesarea egin behar zaie. Txakurkumeak garbi daudenean, ziurtatu egin behar da ama esnearen “oritza” har
|
dezaten
jaten dute, mantenugai ugarikoa, eta txakurkumeei gaixotasunei aurre egiteko babes erabilgarriak ematen dizkiete. Txakurrak kubiku erosoa izan behar du kumeak gelditu eta hazteko.
|
|
|
Elikaduraren arloko lehentasunei eta ikerketei dagokienez, giza elikaduraren portaera ezagutzeko ekarpen berri eta interesgarria da. Baina ikertzaileek ulertu nahi dute, halaber, “elikagaien koipeaz dugun pertzepzioak eragina izan
|
dezakeela
jaten dugunarengan eta irensten dugun gantz kopuruan”, Nada Abumrad ikertzaile nagusiak azaltzen duenez. Elikagaien koipea hautemateak eragina izan dezake jaten den horretan eta, ondorioz, irentsitako koipe kopuruan.
|
|
|
Baina ikertzaileek ulertu nahi dute, halaber, “elikagaien koipeaz dugun pertzepzioak eragina izan dezakeela jaten dugunarengan eta irensten dugun gantz kopuruan”, Nada Abumrad ikertzaile nagusiak azaltzen duenez. Elikagaien koipea hautemateak eragina izan
|
dezake
jaten den horretan eta, ondorioz, irentsitako koipe kopuruan. Zenbait aukeraren artean, garrantzitsua da elikagaiak aukeratzea, zenbait ikerketaren arabera; izan ere, ikusi dute indibiduo lodiek gantz gehien duten elikagaiek baino gogo handiagoa dutela.
|
|
|
– Ez
|
nazazula
Jana deitu. Ez dut beste aholkurik zuentzat.
|
|
|
Hilkutxan aurkitu poltsatik gatibatu nortasun agiriko Janaren argazkia erakusten nien urrats nagian hondarrak, dunak eta oasiak zeharkatzen zituzten gameluekiko ibiltariei. Gatz puskak oparitzen zizkidaten, oihuz iraun nezan basamortuan, iraun nezan ezinezko amodioak iruten, iraun
|
nezan
Janaren atzetik. Uste dut Ilseren ahotsarekin batera oilarraz ohartu nintzela.
|
|
2013
|
|
|
Eztabaida piztu Animalien Berdintasuna taldearen lanak piztu du zalaparta, eta horixe izan da, hain zuzen ere, haren helburuetako bat. «Eztabaida piztu nahi dugu gizartean, jendeak jakin dezan foie grasaren atzean zer dagoen, gogoeta egin
|
dezan
jaten duenari buruz». Foie grasaren aurkako kanpainarekin aurrera jarraitzeko asmoa du Animalien Berdintasunak.
|
|
|
urtean, gida batek honako gomendio hau eman zien haurdun zeuden emakume guztiei: ez
|
zezatela
jan hestebeterik eta haragi gordinarekin egindako produkturik, aurrez izozten ez baziren (adibidez, txorizoa eta urdaiazpikoa).
|
|
|
Gariaren eratorria izaki, zeliakoek ez
|
dezakete
jan, ezta gariarekiko intolerantzia dutenek ere.
|
|
|
–Ez, baina hitz egin
|
dezagun
Jani buruz. Ez dut nahi pentsatzea beste guztiei buruz iritzi erradikalak ditudala eta nire bizitza zapuztu zuen koldarrari buruz ez dudala hitz egin nahi.
|
|
|
Zakur bat oso mehea edo elikatu gabea izateko arrazoiak askotarikoak dira. Galdu den edo abandonatu den txakur batek hainbat egun igaro
|
ditzake
jan gabe, eta pisua nabarmen murriztu. Kanoiak, gainera, gaixotasun bat izan dezake edo parasitoak hartu.
|
|
|
. Animalia batek jaten duenean, guardia jaitsi egiten da, eta egoera kontrolatzen ez duela hautematen badu, ez du elikatu behar arriskua saihesteko. Adoptatutako txakur batek guardia jaisteko beldurra izan
|
dezake
jaten ari den bitartean El txakur adoptatua gaixorik egon daiteke eta horregatik ez du jan nahi. Jaiotzez betetako aterpetxe batean bizi izan den txakur batek erosteko aukera gehiago ditu parasitoak eta gaixotasunetatik kutsatzea.
|
|
|
Fitxak masillarekin dira, ez
|
itzazu
jan!
|
|
|
Ez jausi eta ez
|
zaitzatela
jan.
|
|
2014
|
|
|
Inkestan parte hartu duten kontsumitzaileen %39k uste dute diabetikoek ez
|
ditzaketela
jan karbohidrato ugari duten elikagaiak.
|
|
|
Ugaltzeko adinean dauden emakumeak, haurdunak eta bularra ematen ari direnak: ez
|
dezatela
jan.
|
|
|
Hiru urtez azpiko haurrak: ez
|
dezatela
jan.
|
|
|
Beste proteina batzuk, txahal haragian daudenak esaterako, digeritzeko zailagoak dira, eta horrelako pentsu txakurretan saihesten dira, gibel gaixoak ahalik eta gutxien lan egitea lortu nahi baita. 3 Gibeleko arazoak dituen txakurrak ez
|
dezala
jan Irudia: Derek Gavey Gibel patologiak dituzten txakurrak ez dira gogaitzen, baina elikagaiak ongi jatearen mende daude, bai kantitatean, bai kalitatean.
|
|
|
Eta abere guztiek izan
|
dezatela
jatekoa eta edatekoa.
|
|
|
Ekar
|
ezazue
jateko zerbait!
|
|
2015
|
|
|
Itxuraz, hezkuntzarako gaitasun ikuskatzaileak nahiago du mintzatu lan egin baino: besteok eman
|
diezaiogun
jaten, bere hitz politak entzutearren.
|
|
|
–Hala manu eman zion Jainkoak gizonari: , paradisuko zuhaitz guztietatik jan ezazu; ordea, ez
|
ezazu
jan ongiaren eta gaizkiaren jakitatearen zuhaitzetik, hartatik jaten duzun egunean heriotzaz hilko baitzara?. Baina gizona hiltzeko gurariz zegoen, jakituriaren bitartez nahi baitzuen berdindu Kreatzailea, ez hilezkortasunaren bitartez, eta horregatik ez zuen inolako desiorik bizitzaren zuhaitzera hurbiltzeko.
|
|
|
Halaxe egin zuen. Asko kosta zitzaigun bat etortzea, errentaz fundatzen nituen monasterioak nahikoa izan zezaten arduratzen nintzelako ni beti, mojek ez ahaideengana ez beste inorengana jo beharrik izan ez zezaten; horrela, etxean eman
|
ziezaieten
jateko eta janzteko behar zuten guztia, eta gaixoak ongi zainduak izan zitezen; izan ere, beharrezkoa falta izatetik eragozpen ugari sortzen dira. Eta pobretasunezko monasterio ugari errentarik gabe egiteko egundo ez zait falta kemenik eta konfiantzarik, Jainkoak hutsik egingo ez dielako ziurtasunez.
|
|
|
Eta kontuan izan dezatela erremediorik hoberena ofiziotan guztiz okupaturik edukitzea dela, irudimena irabioan erabiltzeko aukerarik izan ez dezaten, hortxe baitago gaitz guztia; eta ofizioak ongi egin ez arren, akats batzuk jasangarriak izan daitezke, galduak dabiltzanean egiten dituzten larriagoak ez jasatearren; izan ere, nik uste dut eman dakiekeen erremediorik egokiena dena, eta eguneroko bizitzan ere ez dezatela izan otoitzaldi askorik; haietako gehienek irudimen ahula dute eta kalte handia egin diezaieke, eta horrez gainera, ez beraiek ez beraiei entzuten dietenek ulertuko ez dituzten irudipenak izango dituzte. Kontuan izan ez
|
dezatela
jan arrainik, gutxitan baino; eta barauei dagokienez ere, gainerakoenak bezain etengabeak ez daitezela izan.
|
|
|
6 Ahizpak oso pozik daude. Hitzarturik utzi genuen emakume oso teatino bat ekartzea, eta etxeak eman
|
diezaiola
jaten (limosna bat egin behar dugunez gero, hauxe izan dadila) eta doan irakats diezaiela neskatilei lanak egiten, eta aitzakia honekin, kristau ikasbidea irakats diezaiela eta Jauna zerbitzatzen, probetxu handiko gauza baita. Mutil baten bila ere bidali du berak eta Huernak (halaxe deitzen diote) zerbitzu lanak egiten dizkie; eta mutila eta apaiza kristau ikasbidea irakasteko daude.
|
|
|
Kontu izan berak esaten dituen dukearekiko eginbideak betetzeaz, izan ere hainbeste negozioren artean bera bakarrik, ez dakit nondik aterako dituen indarrak Jainkoak mirariz ematen ez badizkio. Uste dut ez zaidala burutik pasatu hor ez
|
dezala
jan esatea (premia handian baitaude); horretara ez doanean, ez dadila sarri joan, begiratu gabe dena ken ez dadin; bestalde, karitate handia egiten didate gure aita arreta handiz zaintzean; ezin izango diot hori egundo ordaindu. Esan ahizpei, ene Gabriela harro dago horregatik, bere gutunean idazten didanez.
|
|
|
Menbrillo batzuk bidaltzen dizkiot, berorren giltzariak kontserba ditzan eta jatordu amaieran jan dezan, eta marmelada kaxa bat, eta beste bat San Josereneko priore ordearentzat, ahulezia handiak izaten dituela baitiost. Esan
|
biezaio
jan dezala, eta berorri eskatzen diot ez emateko hortik inori, nire izenean jan dezala baizik; eta amaitzen denean, jakinaraz diezadala, hemen merke baitago eta ez baita komentuko dirutik erosia; aita Graciánek agindu zidan obedientziaren pean egin ohi nuena egiteko, nik nuen ahalmena ez baitzen niretzat, Ordenarentzat baizik. Alde batetik sentitu egin dut; bestetik (ni nagoen tokian hainbeste gauza batzen direnez gero, garraio saria baino ez bada ere), poztu egin naiz; pena ematen dit hainbeste kosta izatea, eta asko dira nahi izaten direnak?
|
|
2016
|
|
|
«Gainera, sarritan gertatzen da felido zaharrak ez dute hainbeste jateko gogorik, gustuaren eta usaimenaren zentzumenak ere galdu egiten baitira adinarekin», erantsi dute Felina Medikuntzako Taldeko albaitariek. Oso ugariak dira sarritan ikusmena galtzea eta hortzetako arazoak Beraz, minak azal
|
dezake
jateko erresistentzia jartzen dutela. Adinarekin batera, handitu egiten dira giltzurrunen funtzionamendu akatsak.
|
|
|
Egun batez, bortxara ari
|
nintzan
jaten deurru batek barnetik dait beharrira erraiten.
|
|
|
– Egun osoa igaroko dugu etxetik kanpo –gaztigatu zion Txominek, neskatoa zen gure amari– Ekar
|
ezazu
jateko zerbait eta zelairen batean jango dugu.
|
|
|
Tira, ñuzaki gazte, bila
|
dezagun
jatekoa.
|
|
|
Ez
|
nazazu
jan, mesedez!
|
|
|
Abiatzea eginen da goizeko 10:00etan Lapurdi zentrotik. Bazkaria antolatua da pik-nik moldean, bakotxak ereman
|
dezake
jateko eta edateko, han elgarretaraturik partekatzeko. Karriketan animazioak, merkatuak eta kontzertuak izanen dira eguna goxoki pasatzeko.
|
|
2017
|
|
|
Adanek anitz fabore eta abantaila errezibitu zuen Jainkoagandik. Eta gero, haien guztien buruan, zuhaitz bat seinalatu baitzion, esan zion beste guztietatik bai, baina haren fruitutik ez
|
zezala
jan.
|
|
|
Anima, habes multa bona, posita in annos plurimos, requiesce, comede, bibe, epulare.
|
Dezagun
jan eta edan, dezagun pausa eta atsegin har, zeren berdin ez dugu deusen eskasik, ez dugu egun hauetan eskean ibiltzeko arriskurik.
|
|
|
Egia. Baina, anaia, aurrena utz
|
iezaguk
jaten, eta gero lasai lasai eta patxada guztian egingo diagu, hire, eta, nire?
|
|
|
Ez ahaztu oraino emakumeak Paradisuko sagarrak ebatsi zituela; paparrean gorde zitian eta orain hor ari duk batetik bestera bere haiek espantutan erakusten, tximista gaiztok joko ahal dik! Sagar horietatik jan zak batto, tristea, eta galdu haiz;
|
etzak
jan batere, eta berdin galdu haiz! Zer kontseilu emango diat orduan, haurra?
|
|
2018
|
|
|
–Prostituta baten bizimoduak hainbesteraino ukatzen du gizarteko bizimodu normala, ezen drogazale baten bizimoduaren parekoa baita?. Horrez gainera, emakumeak prostituta zergatik bihurtzen diren, horri ere arreta handia jarri izan diote, baina, frogen arabera, arrazoia ez da batere misteriotsua; in extremis, emakumeek beren gorputza sal
|
dezakete
jana lortzeko. Horren adibide bat da XIX. mendeko Ingalaterrako neska gazte pobre langabe bat, galdera hau egin ziotena (My Secret Life idazlanean):
|
|
|
(off) Altxatu ganba baina ez
|
ezazue
jan. ... Ea, peripatetikoak,
|
|
|
Zenbat kaloria erreko ditut ibilaldi ordu batekin? Konpentsa
|
dezaket
jan dudan guztia 30 minutu pedalei eragiten badiet. Kaloriak gastatzea pisua galtzea da?
|
|
|
Bereziki, elikagai asko dutela: nonahi lor
|
dezakete
jatekoa. Azken urteetako laborantza intentsibo edo produktiboagoak, geroago eta negu bigunagoak… ekarri du basurdeen hazkundea.
|
|
|
âGure erlijioaren etsairik amorratuenek engainatu egiten dute jende xaloa eta bihotz onekoa; gezur gaiztoak zabal  tzen dituzte egunero euren liburu eta egunkari nazkanteen bitartez; Satanasen aginduetara jarduten dute, infernuko ateak zabalduz eta barrura sartzeko gonbita eginez. Baina ez
|
dezagun
jan Jaunak landu ez duen baratzetik; ez dezagun edan gure Salbatzaileak bedeinkatu ez duen urik. Benetako zoriontasuna gure erlijiotik etorriko zaigu, zoriontsua baita sinisten duena.
|
|
|
Iduritzen zaigu datorren urteetan oraino gertakizun hau errepikatu behar litaikeela, beharbada beste modu desberdin batez, nonbait olerkien irakurketak, idatzitako mintzairetan atxikiz, bainan hizkuntza batek bestea ez
|
dezan
jan, kongresuko idatzi eta erran guziak bi hizkuntzetan espresatzea behar beharrezkoa litezkeela sentitzen dugu!
|
|
|
—Bi egun iraun
|
nezakek
jan gabe, baina tekila on gabe egun betea ez. Hori badaukat.
|
|
2019
|
|
|
Testamendu berrian, Paulen ondoko esaldi ospetsuan: " Batek ez badu nahi lan egin, ez
|
dezala
jan ere egin!". Erran hau behin eta berriz hartua izan da mendeetan zehar, esanahi ezberdinekin baina arau moralaren balioa mantenduz.
|
|
|
bizirik iraunarazten digu. Azken batean, gizakiak denbora gehiago eman
|
dezake
jan gabe, lo egin gabe baino: hamaika egun, horixe omen errekor ofiziala.
|
|
|
Kanpamentuan, izandako galerek sorrarazitako negarra eta pena alde batera utzirik, eta hauek ez direlarik gehiegizkoak izan, jende honek sentimenduak gogorturik baitauzka eta ez baita oso negartia, nabari dira etorkizunari buruzko konfiantza handia eta Jesukristo Gure Jaunaren laguntzan fede neurrigabea, oraingo aldi honetan ez du Ouriquen egin zuen lana egin, hau da, ez du haragizko itxuraz agertu, nahikoa mirakulua egin baitu lortu duelarik mairuek, presaren presaz atzera eginik, hiria hornitzeko eta hirian kabitzen ez zirelako mendi magaleko erdian irekiriko zorupeetan, Porta de Ferro eta Porta de Alfofaren artean, itxirik zeuden gari, artatxiki, eltzekari eta garagar karga anitz laga zezaten etsaiaren gosearen aringarri, gurearen, alegia. Orduan, garaipen zoriontsu honen kariaz, On Afonso erregeak, bere adinaren txikia aintzat hartuz espero izatekoa ez zen jakinduriaz, hogeita hamazortzi urte baizik ez zituelako, mukizu bat, berehala ideia portugaldarren sarean sartu zen erranairu famatua asmatu zuen, Jan behar duenak gorde
|
dezala
jatekoa, eta zuhurki agindu zuen jaki horiek guztiak bil zitezen, beste erranairu famatu bat horren azkar asmatu behar ez izateko, Behartsuaren sabel gosetua, deus utzi aitzin lehertua, jakiak anoatzeko unerik egokiena, zer anoatu dagoenean izaten da, bukatu zuen.
|
|
|
Antxoak ozpinetan Ozpin antxoak dira Espainian erregistratutako anisakiosia gehienen erantzuleak. Errezeta hau gordinik prestatzen da; beraz, anisakisa baldin badago, bizirik iraun dezake, eta hainbat arazo sor
|
diezazkiguke
jaten dugunean: sabeleko mina, gorakoak, traktu gastrointestinala zulatzea eta beste organo batzuen inbasioa.
|
|
|
Hori dela eta, berdura ultraizoztuak ezinbesteko produktu bihurtzen dira urte sasoi honetan, sukaldean denbora gehiago ematen baitugu. Horrela, hozkailuan eduki
|
ditzakegu
jan arte, beti egoera onean, heltze unerik onenean biltzen baitira, eta ultraizoztuak bere ezaugarriak osorik gordetzen ditu. Alde horretatik, zopak, kremak edo gazpatxo hotzak ere plater egokiak dira modu egokian hidratatzeko.
|
|
|
Elikagai bat osasungarria izan daiteke, baina munduko beste muturretik ekarri behar badugu, gozatu ahal izango dugu, edo, bestela, ur asko behar da, eta horrek arrastoa utziko du ingurumenean. Aukera
|
dezakegu
jaten dugunaren ingurumen inpaktua kontuan hartzea. Eta, ahal den neurrian, gehiegizko enbalajea duten elikagaiak erostea saihestea.
|
|
|
Gosearen harrak zulatu egiten zien barrena, eta amaigabeko ibilaldiak, gupidagabeko pendizak, areagotu jangura. Inolako arrastorik ez begi bistaren aurrean adieraziz laster batean aukera izan
|
zezaketela
jateko eta atseden hartzeko. Hura ibili eta igo baino ez zen, igo eta ibili amaigabea.
|
|
|
Gose naiz. Eska
|
dezagun
jateko zerbait, Jainkoarren.
|
|
|
Ezin
|
nazazu
jan eta jan.
|
|
2020
|
|
|
Arazoa konpontzera etortzen dira gugana. Nik esan
|
diezaieket
jaten duguna garela, hala uste baitut, baina azken batean nahiko lan izan ohi du berak elikadura osasuntsu bat martxan jartzearekin. Ez baita erraza, ohiturak asko aldatzea eskatzen dio jende askori.
|
|
|
Bestalde, izokinaren garai bateko ugaritasuna frogatzeko erabiltzen den beste argudioetako baten arabera, dokumentu zaharrek eta ahozko iturriek errepikatzen dute nagusien eta langileen arteko kontratuetan azpimarratzen dela langileek egindako eskaera, alegia, izokin sasoian nagusiek izokina astean bitan bakarrik eman
|
zezaten
jateko. Baina Ternuako urrutiko paradisu izoztuan balea beharrean balea buztana sarriago izango zuten bezala, Bidasoa aldeko paradisu hurbileko izokin errekekin ere antzeko zerbait gertatuko zen.
|
|
|
–Otoi, otoi, Otso jauna, ez
|
nazazula
jan! –otoitzen du Txanogorritxuk– Amatxi tristeegi litzateke!
|
|
2021
|
|
|
hago isilik!; haika, mutil, jaiki hadi!; bil itzazue zuen puskak!; erran beza egia!; has dadila festa! Ez dira, hargatik, aginduen adieraztera mugatuak, besteak beste, aholkuak (ez
|
ezazu
jan hori, gero, gaixotu eginen zara eta!), erreguak (etor zaitez laguntzera, mesedez!), debekuak (ez bedi erre tabernaren barruan!) eta baimenak (sar zaitez!, joan bitez festara!) ere adieraz baititzakete.
|
|
|
Ez
|
ezazu
jan, ez edan eta ez alferkeriatan ibil.
|
|
|
Onbur gaiztoak denok ez
|
gaitzan
jan
|
|
|
Onbur gaiztoak denok ez
|
gaitzan
jan
|
|
|
(Lanera joan baino lehen eman
|
iezaiok
jatera txakurrari.)
|
|
|
Jan ditzagun batzuk! ilargia.—Hirekin ados nauk, baina nork bere haurrak ez
|
ditzan
jan, hau proposatzen diat: batak besteari bere haurrak igorriko dizkio, eta hola nork bestearen haurrak janen ditik, eta ez bereak.
|
|
2022
|
|
|
Baina, sukaldaritzaren interesaz gain, perretxikoak biltzea kirola egiteko edo naturarekin harreman ona izateko motibo ludikoa da maiz. Hala ere, adituek diotenez, horrek perretxiko bilketa neurrigabe bat dakar, basoetako superpopulazioa, data horiek iristen direnean, eta horrek intoxikazioak eragin
|
ditzake
jateko espezieak eta toxikoak bereizten ez badira. Artikulu honek perretxikoak modu seguruan jasotzeko aholku batzuk ematen ditu, eta zein diren saihestu beharreko espezie toxiko nagusiak.
|
|
|
" Nola ukan
|
lezake
jateko gogoa?", Gabrielek bere artean, esku zurbilez begiak estaliz.
|
|
2023
|
|
|
Zer da haientzat “ondo jatea”? Zer lehentasun dituzte eta nola uste dute hobetu
|
dezaketela
jateko modua. Galdera horiei erantzuteko, Elikagaien Segurtasunaren eta Nutrizioaren Espainiako Agentziak (AESAN) azterketa kualitatibo bat egin du 12 eta 14 urte bitarteko gazteekin.
|
|
|
«Lekaleak haziak dira, eta, babes gisa, saponina izeneko substantzia xaboidunak dituzte azalean, intsektuek ez
|
ditzaten
jan. Beratzean, saponina horiek uretara joango dira».
|
|
|
Finean, ekosistema bat osatzen du balea batek erortzen den orotan; bere gorpuzkiek berrogeita hamar eta hirurogeita hamabost urtean zehar eman
|
diezaiokete
jaten organismo komunitate oso bati, han beheko osinean, non nekez aurki daitekeen jatekorik. Baleen hilotzetan baino bizi ez diren espezieak omen daude, beste inon aurki ezin daitezkeenak balea baten heriotzan ez baldin bada.
|
|
|
Minutu batez sorgorturik, harik eta hozkailuaren motorra berriro abian jartzen den arte, ohartarazpen suerte bat. Apaila
|
dezadan
jateko zerbait aitaren batean, edozer, eta aurrera. Bada, apustu segurura joko dut, automatikora, klasikora:
|
|
|
Erreserbatu
|
dezakezu
jateko?
|
|
|
Tripako mina badu, ez
|
dezala
jan, ez da ezer gertatzen.
|
|
|
Utz
|
diezaiokezu
jateari une batez?
|
|
|
Purpura, ez
|
nazazu
jan".
|