|
2004
|
|
|
Eta orduantxe,
|
ez
dakit zein suertez, mutilak estropezu egin zuen eta simaur munto batera erori zen zabal bezain luze. Simaurretan blai gelditu zen aluxka.
|
|
2010
|
|
|
Bost geunden departamentuan, gu hirurok eta musika entzutearekin batera guregana bildutako bi mozkor. Bi mozkor haiek modako kantak eskatzen zizkioten etengabe, eta Ramuntxo berriz desesperatu egiten zen,
|
ez
baitzekien zein kanta ziren Espainian modan zeudenak. " Eta Gabinok kantatzen zuen hura?
|
|
|
" Joseba da. Oraindik
|
ez
dakit zein karta dagokion". Beharbada, berak ere gauza bera pentsatuko luke nitaz.
|
|
|
Nire aitaren etxea ez dut defendituko, ezinezkoa baitzait,
|
ez
baitakit zein den, ez eta, nire aitak etxerik izan zuenentz...
|
|
|
Eta edozein moro da susmagarri. Zeren, pakoak, baina berorrek, aita, berorrek
|
ez
daki zein den pakoa.282
|
|
2011
|
|
|
" dagoeneko
|
ez
dakit zein den lagunei erakutsi nahi nien aran lorea; elurra hasi du".
|
|
|
—Ez dakigu non dagoen Herioa, eta
|
ez
dakigu zein amaraun ibiliko duen gu harrapatzeko.
|
|
|
Uretan murgiltzen den sugar gorria bezalakotsua.
|
Ez
dakit zein den sekretua. Urte sasoia ote, urtaroaren aldaketa ote, neguaren zantzu hotza ote.
|
|
|
Orain dela gutxi entzuten nion irratian Afrikan ibilitako euskal bidaiari gazte bati berak erakutsi eta zein ongi kantatzen zuten kantu hori
|
ez
dakit zein herrialdetako haurrek nahiz militarrek (eramango zituela irratira hurrengoan, eta genituela bereizi gure txokoko beste edozeinengandik!). " Egoooak ebaaaki banizkiooon..." kantatzen dugu hemen denok, erreboltari nahiz ertzainek, mozkor nahiz abstemioek, fededun eta fedegabeek, zahar eta gazteek; kandelak piztuta eta begiak itxita, ozen edo belarrira xuxurlatuz (ez didazue sinistuko baina egia borobila da:
|
|
|
Hunkitu ninduen (eta berdin orain) nolako maisutasunez eta modu sinesgarrian jasotzen dituen Achiaryk folkaren eraginak abstrakzio gorenera jotzen duen ahots inprobisazioan. Orduan
|
ez
nekien zein folk tradizio edo tradizioetatik edaten zuen. Geroago, Basque Music Of Today eko50 lanak entzun nituenean, guztiz txundituta geratu nintzen, oilo azala jartzen zitzaidan, eta konturatu nintzen nola zegoen errotuta bere sorterrian (Euskal Herrian, frantsesez egiten duen aldean jaioa baitzen), eta bera zela agian bere belaunaldiko euskal kantaririk handiena ere.
|
|
|
Etimologia azalpena: Garbi dago bukaeran genitiboaren hondarkia eta artikulua daudela, eta oinarria antroponimoa dela ere bai, goitizena segur aski, baina
|
ez
dakigu zein den, ez eta, hola izatera, zeri zor zaion, nondik atera den.
|
|
|
Etimologia azalpena: Lekuko bakarra dugu, eta
|
ez
dakigu zein neurritan den fidagarria, unus testis nullus testis esan ohi baita. Baliteke Aginaga-ren moduko baten ordez egotea (hagin zuhaitz izena+ aga toki ugaritasunezkoa), baina higuin ‘nazka, narda’ izatea ere ezin zeharo baztertu, egun Goizuetan holakorik ibiltzen ez bada ere.
|
|
2012
|
|
|
Titanicera igo ziren pertsona guztietatik soilik batek zeukan abizen euskalduna (Ibarrako neskarena
|
ez
baitakigu zein izan zitekeen). Izen zerrendak irakurriz hantxe aurkituko dugu Manuel Urrutxurtu.
|
|
|
Zure gortean astrologo nabilenez geroztik jaso ditudan agindu bitxienak, esaten uzten badidazu. Aitor dut jakin mina piztu zaidala, jauna,
|
ez
baitakit zein den zuraje bitxi honen guztiaren xedea...
|
|
2013
|
|
|
Zalantza sortu zitzaien emakume haiei.
|
Ez
zekiten zein zen Santiora zihoana.
|
|
|
zu! Hiazinto, kala, lili, mitxoleta, arrosa,
|
ez
dakit zein izen eman zure betseinei. Denak motz beren galantasunean, denak zu baino ttikiago dira:
|
|
2014
|
|
|
Nik jakin,
|
ez
nekien zein ote zen haizearen noranzkoa, ez eta haizea gai ote zen ur lañoa harrotzeko ere.
|
|
|
" Turismoaren kontra, betiko gauzak betiko..." Edo euskal antzerkia ez zukeen ezagutzen. Hotel du fronton, euskal antzerkia aski ezagutzen dudala uste dut,
|
ez
dakit zein beste idazlanekin konparatzen zuen.
|
|
2015
|
|
|
Zein zentzu du arbasoen genetikak gaur egun? Kasu gehienetan
|
ez
dakigu zein izan ziren gure arbaso genetikoak, zer gertatuko da informazio hura eskuratzea dugunean. Zer jende mota, zer jende talde sortuko dira jakintza horretatik?
|
|
|
Gertaera bat gogoratzen zait une ontan zensurarekin zer ikusirik duena. Igande batez,
|
ez
dakit zein urtetan, bazkalondoan, telefono dei bat izan zuten Arrueren etxean. Nor izango eta:
|
|
|
Zalantza sortu zitzaien emakume haiei.
|
Ez
zekiten zein zen Santiora zihoana.
|
|
|
Ezin idatzi nobela baten ahots narratzaileari usu eskatzen zaiona: " Begien hondo sakonenean eromenezko bi txingar piztuta zituela sartu zen, ahapeka irainka, zeharka begiratu eta
|
ez
dakit zein keinu egin zuen, emazteari edo semeari ohiko musua emateko hurbiltzerakoan sakelatik bi kartutxo erori zitzaizkion sukaldeko lauzadurara, makurtu eta hartu eta atzera itzuli eta danbateko bat emanez eskaileratik lasterka jaitsi zen." Ezin dut horrela idatzi. Ezin bihurtu nire izenkide hura fikziozko pertsonaia.
|
|
|
|
Ez
dakigu zein irismen praktiko eduki ote zuen iruindarren artean euren alkateak aldarrikatzen zuen zibismoak, alta, badakigu haren obsesio pertsonala zela. Kontxita Otsoaren arabera," behin batean, paseietan ari ginela harresietako lanei begira, zerbait ikusi genuen erortzen leiho batetik beheitik.
|
|
|
Zaila da gizon hitoriko honi jarrikitzea, hormaren kontra egona zena jada, eta azken minutuan iritsi zen
|
ez
dakit zein mezulari, telefono ukaldika. Dio ez duela erran nahi zenbat urte duen 70etatik goitik, pata bat poliomielitikoa omen dauka, eta bestea... zera, zure haurrek karrikan lerraketen gisan.
|
|
|
|
Ez
dakit zein dataz, murruz haraindiko kaputxinoek markatzen dute eguna alkatea, idazkaria eta bi kalonje bazkaltzera gonbidatzekoa. Errolda zaharraren kontura.
|
|
2016
|
|
|
—Joan zaitez Euskal Herrira bolada baterako, eta izango duzu.
|
Ez
dakizu zein ondo lo egiten den nire etxean, uhinak hondartzan egiten duen soinuarekin.
|
|
|
Gutxienez hogeita bost xanpain botila eraman behar izan dituzte beste mahai horretara. Ez dakit, Danuta,
|
ez
dakit zein asmo daukan Piechniczekek. Igandean Errusiarekin halako partidu zaila izan eta gaur hemen mozkortzen.
|
|
|
Azken batean, funtsezkoena ez zekitek, eta horregatik zebiltzak teatro hau egiten, Jon eta Joneren gordelekua zehazki non dagoen jakitea falta zaielako. Edozein tokitan eduki zitzakek gorde dituenak, zeren hori duk bestea,
|
ez
dakitela zein den organizazioari laguntzen ari dena, edo hi haizen, edo Guiomar den, edo Ugarte bera den, edo Dororen semeak diren... oso gutxi zekitek, Carlos. Zera esan zien norbaitek, hotel inguru honetan daudela, edo hemen ibili direla behintzat, eta horregatik bidali diate hona Stefano, eta horregatik ekarri dizkiate beharbada, ez negok seguru, hain guardia prestatuak futbolariak zaintzeko; baina hortik aurrera, Carlos, nondik hasi ere ez dakitela zeudek".
|
|
|
Erantzunaren zain gelditu gabe, Carlosek bere apartamenturantz jarraitu zuen.
|
Ez
zekien zein informazioz ari zen Ugarte, Nuriak eman ahal zionaz, Pascalek eman ahal zionaz ala bere kalkuluetan sartzen ez zen beste norbaitek eman ahal zionaz; baina, Sabinok maiz esaten zuen bezala, poliki poliki aurreratzen ez zuen aktibistak sekula ere ez zuen aurreratzen. Ugarteri begira asmatutako taktikaren lehen pausoa emana zegoen, eta hurrengoen txanda iritsi gabe.
|
|
|
|
Ez
dakit zein neurritan Villasanteren hitzok artatzen ari diren egun, baina arras pozgarria zait DBHn erabiltzeko Mendiguren Izagirre tandem gotorrak ateratako testu-liburua Euskal literaturaren antologia, Donostia, Elkarlanean, 1998txirikordatzeko erabili irizpidea; eta horra hor, non Iraola dagerkigun handien baita apalagoen ereartean argazki eta guzti, alaintso!
|
|
|
Bonapartek zituen Sakanako testuak ere ez ziren gutxi. ...iniko dotrina bat; eta Gipuzkoakoan berriz, Urdiaingo euskarara eta Etxarri Aranazkora eginiko hiru dotrina badaude aipatu testu gehientsuenak Rosa Miren Pagolak zuzendu taldeak eginiko Bonaparte ondareko eskuidatzien edizioetan ditugu irakurgai jada eta zorionez; Urdiaingoa eta Etxarriko bat esku berberak idatziak daude, Bruno Etxenikerenak hots, eta nahiz aski argi dagoen berak ez zituela sortu,
|
ez
dakigu zein neurrian kolaboratzailearen ukitua garrantzizkoa den:
|
|
|
Ez txosten oso bat baina, gutxienez, beste aldeko pertsonen hitzak.
|
Ez
zekien zeinen zaila zen hori.
|
|
2017
|
|
|
Auzuneak, herri inguruetako parajeak eta horrelakoak izaten dira. Ezer jartzen ez duenean, esan nahi du
|
ez
dakigula zein objektu den.
|
|
|
Lehena, nuragea, Paulisek aipatzen du baina ez da ageri gaur eguneko mapetan.
|
Ez
dakigu zein kokapen duen. Bigarrena, Gallurako auzunetxoa, Monte Tundu delakoaren magalean dagoena.
|
|
|
"
|
Ez
dakit zein puntutaraino naizen besteengandik berezia. Hori da memoria idazleen beste zailtasunetako bat" zioen Viriginiak.
|
|
|
Sarri askotan hogei pertsonako taldeak baino ez ziren. Mugimendu horiek errealistak nahasten zituzten,
|
ez
baitzekiten zein izan zitezkeen Minaren benetako asmoak eta hurrengo urratsak. Errealistak nahasturik, ez zuten asmatzen Minak Monterreyra joan nahi zuen Bernardo Gutierrez de Lara matxinoarekin bat egitera ala hegoaldera joan nahiago zuen Guadalupe Victoriarekin elkartzera.
|
|
2018
|
|
|
zatiketak hainbat norabidetan ageri dira (isoglosa batzuek eremu osoa harrapatzen dute; beste batzuek erdiko gune bat eratzen dute, iparraldetik eta hegoaldetik bereizita; badaude ipar ekialdetik hego mendebalera doazenak; orobat ekialdea eta mendebala bereizten dutenak; eta Muzkik eta Utergak beregain jokatzen dute ezaugarri batzuetan (Salaberri, 2000, 916). Aitzitik,
|
ez
dakigu zein leku dagokion hiriburuari egitura linguistiko horretan: ez dakigu zein isoglosak uzten zuen Iruñea eremu jakin batetik kanpo eta zeinek zeharkatzen zituen harresiak, ez eta zer nolakoa zen hiriaren eragina isoglosa horien norabideetan ere.
|
|
|
Aitzitik, ez dakigu zein leku dagokion hiriburuari egitura linguistiko horretan:
|
ez
dakigu zein isoglosak uzten zuen Iruñea eremu jakin batetik kanpo eta zeinek zeharkatzen zituen harresiak, ez eta zer nolakoa zen hiriaren eragina isoglosa horien norabideetan ere.
|
|
|
Beste batzuek botatakoak jaso, tolestu eta pilatzen ditu. Lotu eta bizkarrean eramaten ditu
|
ez
dakit zein almazenetara. Idaztea, nik egin nahi dudan moduan behintzat, kartoiak biltze hori bezalako zeregina da.
|
|
2019
|
|
|
Amandre Demetria zurbiltasun erigarriak jota zegoen, fisikoari hots egin zioten, eta horrek gaitza ikertu zuen frantsesez idatzitako bere liburu gutxietan, aitajaun Pantxori deitzeko erregutu zuen," non den ere, hura hiltzeko dago eta". Eta aitajaun Pantxo Done Bikendi Arana inguruko lurretan zebilen,
|
ez
dakit zeinek esana baitzion Rodriguez kaporalari buruz ematen zituen ezaugarriak bat zetozela erdi ezkutuan eta larru gorridun zaldian zebilen norbaitekin. Aitajaun Pantxo ere ez zuten garaiz aurkitu.
|
|
|
Egia da
|
ez
dakigula zein azalpen izan zen lehenengoa eta zein azkena; hala ere, paragrafo horietan garbi ikusten da Mitxelenak ez zuela batere garbi zein zen aizkora hitzaren jatorria.
|
|
|
|
Ez
dakigu zein zen iturri hauen eginkizun edo arrazoia, Elizaren eraginaren edota erritualen lekuko izateaz gain.
|
|
|
|
Ez
dakizu zein erantzun eman alabak jaurti berri dizun galderari. Heldua balitz, akaso, aitortuko zenioke uste baino gehiago eragiten dizula ohitura sozialak; giroaren eta tradizioaren arabera moldatzen duzula zuk ere zeure jokaera.
|
|
2020
|
|
|
—Ezta galdera bat ere, elkarrizketa arruntaren batean egin daitekeenez kanpo. Beraz, erabateko gezurrak dira, esan dizut, xantaiak, mehatxuak,
|
ez
dakit zein drogak eta gazurak, atxilotua automata bihurtua zutenak. Noizbait Olcozek esan zuen zerbait familiaren negozioei buruz, gure galderaren bati erantzuteko, baina halakoetan jakin min hutsak mugitu gintuen.
|
|
2021
|
|
|
Kontua da hizkuntza bat irakastekotan norberak menperatu behar duela hizkuntza hori, eta ahalegin horretarako eskas nuen etxeko euskara; alfabetatzeko behar larriak estutzen ninduen, beraz. Horrexek katalizatu zuen nire egitekoa, eta
|
ez
dakit zeinekin eman nituen ordu gehiago, Euskalduntzen metodoarekin —gela barruko ardurari jasaz eta ganoraz erantzuteko—, ala Alfabetatzen metodoarekin —nire ignorantzia entziklopedikoa estaldu guran zelanbait— Esan gabe doa, lagun asko eta on onak egin nituen gau eskolaren inguruan.
|
|
|
(Oraino
|
ez
zakiat zein izanen den, baina agertuko duk bat edoren bat.)
|
|
|
Lehenengo arazoa hitz jokoaren lehenengo adieran topatzen dugu," heziketa zuzena", heziketa eragileek
|
ez
baitakite zein den lortu beharreko ideal hori, zein den bide zuzena, idealez edo ameskeriez harago. Mediku ortopedistak gaixoei beren bizitzak erraztu eta hobetzeko milurtekoetan zehar metatutako jakintza guztiaz, garapen zientifikoaz, baliatzen diren ez bezala, hezkuntza eragileak galduta dabiltza oraindik ere, nora begiratu jakin barik, zeri heldu jakin barik, maizegi ikasleen bizitzak kaskartuz.
|
|
|
Johnson doktoreak —ilustratu ingeles ospetsua— esaten zuen inork ez duela sekula idatzi, astazakil edo txoriburu hutsa izan ezean, diruagatik ez bada.
|
Ez
dakigu zein buru mota zuten antzinako idazleek, baina denek zekiten hasmentatik beretik ez zegoela liburukien salmentaren bidez dirua egiteko esperantza izpirik ere. I. mendean, Martzial umorista kexu zen:
|
|
2022
|
|
|
Besteak beste, Jaungoiko Zale eta Euskal Esnalea aldizkarietan kolaboratu zuen, eta baita Euzkadi egunkarian ere.
|
Ez
dakit zein urtetan apaiztu zen, baina, aurkitu dudanez, berak bataiatu zuen Mañarian Kirikiñoren loba eta aldi berean koinata izan zen Errose Bustintza(), gerora Mañariko pseudonimoaz kronikak izenpetzen hasiko zena 1929an Euzkadi egunkarian. Azkue Bibliotekaren katalogoan eta egiaztatu dudanez, Frantzisko Belaustegik, Tabira’tar delakoak, hainbat idazlan argitaratu zituen:
|
|
|
Eta eskola, ikastetxe eta institutuetako liburutegietan garbiketa egin behar dela eta liburu zaharrak bota behar direla dioenik ere badagoen arren, askok nahi baino gehiago.
|
Ez
dakit zein kalte egiten duten liburuek bere apalategietan, edo zein den" garbiketa" egitearen helburua, horma huts eta liburuz garbiak dekoratiboagoak direlako iritzia sendotzea ez bada. Eta hori, duela lau bat urte Bizkaiko hainbat eskola liburutegi aztertuta ondorioztatu zen arren liburutegiek ondo funtzionatzen zuten ikastetxeetan ikasleek gehiago irakurtzen zutela.
|
|
|
No problem, baina konstatazio txikiak dira niretzat.
|
Ez
dakit zein den konstatazio txiki hauen ondorioa, egia esan.
|
|
2023
|
|
|
Gertatutakoa jasanezina zitzaidan. Esperientzia txit urriko irakaslea izaki,
|
ez
nekien zein klaraboiatatik irten, nola ezabatu nire burmuinetik umiliazio hura. Ez al nuen ba gaia —Poesia eta kanta Espainian XX. mendearen bigarren erdian— behar bezala ezagutzen?
|
|
|
Azalaren izkina batean, Mexikoko
|
ez
daki zein tokitan gertatutako matxinada bati buruzko zerbait dioen albiste labur bati ere erreparatu dio, non matxinatuen eta armada erregularraren arteko lehen borroketan dozenaka hildako egon diren, baina, zorionez, mundua bereziki urrun geratzen da goiz batzuetan eta, nolanahi ere, nori bururatzen zaio matxinatzea mende honen bukaeran?
|
|
|
—Eta oraindik 90etara trukatuta —harrotu da David— Eta
|
ez
dakizu zein ongi doan!
|
|
|
" Benetako filosofoek", berriz," gaztetatik,
|
ez
dakite zein den agorara daraman bidea, non dauden ez auzitegiak, ez kontseilua, ez hirietan egon ohi den beste edozein bilgune publiko ere". Ez dakite zer diren" karguak erdiesteko jukutriak, eta ez dira joaten bileretara, ezta txirulari eta guzti egiten diren oturuntza eta festetara ere".
|
|
|
" Markos, arazoa dut tituluarekin. Inprentara daramat liburua, autobusean noa, eta oraindik
|
ez
dakit zein titulu aukeratu: Sosa izar ala Gure zeru galarazia?"
|