|
2017
|
|
|
Etxean ere oso ondo konpontzen gara elkarrekin, umeak edukitzeari buruz hitz egin genuen bart gauean baina ez zait momentu egokia iruditzen gizarteko egoera nola dagoen ikusita. Gizonak frontera joatera derrigortzen dituzte eta
|
ez
dakit nire txanda iritsiko den. Oso kezkatuta nauka Margotek.
|
|
|
Ez diot inolako sinesgarritasunik ematen diskurtso horri, ez ezagutzaren atrebentziatik esaten badut ere. Europako Batasunetik irteteak ekarriko duen krisi eta porrot izugarria, ekonomikoa eta beraz bizimodukoa bizimoduaren alderdi materiala,
|
ez
dakit nik zinez hainbestekoa den. Finantza eta ekonomi eta merkatu harreman sare horren desegitea denen kalterako den ez dakit, sare horren irabazi eta beraz erabaki-guneetan daudenentzat bai seguru.
|
|
|
Tira, barkatu.
|
Ez
nekien nik... desenkusatu zen Bestea, ...eskatu besterik ez zenuen.
|
|
|
Baina, jauna,
|
ez
dakit nik zer ahalen indarrez
|
|
|
Guztia libre izan zuen. Egun batean, baina,
|
ez
dakit nik zergatik oso ondo, hain maite zutenen kontrako kasuak ikertzeari ekin zion. Eta hor, elizarekin topo egin zuen, gaztelania garbian esaten den moduan.
|
|
|
Bizkaiko bertsolarien txapelketa bateko finalean boxeolariaren azalean jarri ninduten. Gaia zaila egin zitzaidan
|
ez
dakidalako nik boxeoari buruz ia ezer. Lagun batekin txapelketaren balorazio pertsonal emozionala egiten ari nintzela, gaiaren zailtasuna azaldu nion, baina bera ez zegoen ados:
|
|
|
Umetan esaten ziguten inauteriak aproposak zirela urte guztian izan nahi genuen hori izateko. Azalpen polita da ezer ulertzen ez duen umearentzat, baina
|
ez
dakit nik hori den mozorroak estaltzen duena. Ez dut uste mozorrotu naizen gauza guztiak izatea gustatuko litzaidakeenik:
|
|
|
Ba hori, Jainkoaz maitemindurik nagoela, eta
|
ez
dakit nire harekiko amodioa ez ote den mingarria izango harentzat...
|
|
|
Euzue bakea; ez da bidegaberik egin. Ur hau aurtiki duenak ez nau ni busti, zeren
|
ez
zekien ni nintzela.
|
|
|
Arlotea ematen nuen, edo azokako abeltzaina, eta etxezain txukun batek erosotasun handiko tenplu honetara ekarria ninduen! Onena zen oraindik
|
ez
zekitela nire izena zein zen ere.
|
|
|
Hura ikustean horren agurgarria, errotua eta segurua, gobernuaren, legeen eta arau guztien ikurra, harrituta geratu nintzen eta lekuz kanpo sentiarazi ninduen.
|
Ez
zekien ni benetan nor nintzen; bestela, ez nindukeen horrela tratatuko. Ezin nuen aitzakia faltsuekin haren abegia onartu.
|
|
|
Beharbada, gizonak antzezten ari ziren, baina, hala izanez gero, non zegoen publikoa?
|
Ez
zekiten ni hogeita hamar metrora nengoela, errododendro batean. Ezinezkoa zen pentsatzea gizon osasuntsu horiek ez zirela ziruditena:
|
|
2018
|
|
|
MANUEL.
|
Ez
zakinat nik ba... eta euria topatu baino lehen...
|
|
|
Euskara gehiago egin dezaten, jakina. Erraza da esaten, egiten
|
ez
dakit nik.
|
|
|
Sentitzen dut hain berandu erantzutea baina tira hementxe dator...
|
Ez
dakit nire ohar xume horiek lagungarriak izango diren baina tira hementxe datoz. Euskaraz idazteko dudan gaitasuna oso mugatua da beraz zer edo zer ez bada ulertzen esan lasai eta beste modu batean adierazten saiatuko naiz.
|
|
|
Nork jakin? Gauza horiek nire irismenetik harago daude, eta Zaluk ere
|
ez
zekien nik baino gehiago horri buruz.
|
|
|
Ulertu al duk? (Mutikoak bere burugogorkerian kasu handirik egiten ez dionez, hasperen egingo du eta bere buruari hitz eginez.)
|
Ez
zakiat nik ba. (Juleni adiskidetsu azaltzen saiatu nahian.) Entzun, Julen, beharrezkoa duk jokoaren hutsune horiek salbatzea.
|
|
2019
|
|
|
|
Ez
nekien nik Cheshireko katuak beti barrez egoten zirenik. Egia esan, barre egin zezaketenik ere ez nekien.
|
|
|
Beti gauza xelebreak egin behar ditu.
|
Ez
dakit nik, ez dakit...
|
|
|
Egon lasai. Ai Harper andrea,
|
ez
dakit nire barrua nola lasaitu. Egia esateko, sufrimendua besterik ez zidan ematen, baina zenbait poz ere bai tartean.
|
|
|
Baina,
|
ez
nekien nik zer egiten eta... Gehiegi edan dut bart.
|
|
|
Gizon gaixoa, gazte gaixoa. Izan ere
|
ez
dakit nik zer demoniotarako etortzen diren hildakoak lapurtzera. Muff Potter harrapatzen badute zintzilikatuko dute, dudarik ez izan.
|
|
|
Ika mikan,
|
ez
dakit nik ika mikan edo eztabaidan.
|
|
2020
|
|
|
|
Ez
dakit nik zer dugun uda partean bidaiekin, urtean zehar egiten ez ditugunak denak egin nahi izaten ditugula. Baina fisikoki baino nahiago duenak bidaiatu liburuetan, urteko edozein sasoi zaio aldeko horretarako.
|
|
|
|
Ez
dakit nik Otamendik leporatzen didana erdietsi ote nuen nik nire liburu horrekin baina, zalantzarik gabe," pentsamendurako giltza" izan dadin literatura egitea izan da, hasiera hasieratik, nire helburuetariko bat.
|
|
|
Horrela izanda, sendagile saiatu eta zintzoa, urraiztar guztiek estimatuta eta goraipatuta, eta hala eta gutiz ere herbesteratu behar izan zuen aitaginarrabak jaregindako Kalebarriko etxebizitza utzi eta hiriko merkatari aberats gehienak bizi ziren Errementeria kaleko jauregi xume baina dotore batera aldatu egin ziren nire gurasoak behin betikoz. Bertan, Ollanda Dorrearen itzalpetik gertu gertu zegoen jauregi batean jaio egin nintzen ni, behinola Joan Ruiz de Ozenda eta Maria Diez de Abezia jaun andreek Erremenderia kaleko bost orubetan eraikitako harrilanduzko jauregi errenazentista batean eta geroago gebaratarren eskuetara igaro zena
|
ez
dakit nik zeren ordainez. Edonola ere, kalez aldatutakoan nire aita Ollanda Dorreko jaunaren idazkari izan ez ezik maizter ere bilakatu egin zen.
|
|
|
Zentinelok, ordea, burdin hesia altxatu egin dute ezustean eta batez ere ordu onean.
|
Ez
dakit nik ba komedia petral honen nondik norakoen arabera zer topatuko dudan hesiaz bestealdean, baina tira, nire atzetik segika zetorren jendentza asaldatuaren beldurrez edo kanpoan zain ote zuten etsai ezezagun bati erasoan zetorrelakoan, zentinelek paso eman eta nik ez dut aiko maikorik egin begiak ia itxita, harresia zeharkatu eta Urraitz inguruko bide, larre eta galsoroetan barrena antxintxi...
|
|
|
Hiriko bizimodua ez zait batere atsegin, beti
|
ez
dakit nik zeren errudun edo begiratzen didate nire auzokokoek. Ez litzaidake inporta hiritik alde egitea lurretik bizi izateko esan ohi zien bere adiskide bakanei, dena itxura besterik ez bazen ere Mariari eraikiko diot jauregi ikaragarri eder bat hegoaldeko hiri batean, baliteke Tabornigan bertan, nire arbasoen sorterrian.
|
|
|
Beltzak ikara aurpegia jarri zuen eta korrika atera zen. Guztiok sentitu genuen, arraioa,
|
ez
dakit nik zer sentitu genuen, baina hunkigarria zen gizon hura han, arnasestuka, begiak zuri zuri eta hilzorian bezala ikustea.
|
|
|
Txantxa izango da hori!
|
Ez
nekien nik inolako umorerik zuenik.
|
|
|
|
Ez
dakit nik; baliteke egotea, baina itxura egiten ari dela iruditzen zait niri.
|
|
|
Egia esateko, animalia ziztrin eta berekoi bat da. Baina garai hartan
|
ez
nekien nik haren berri. Herrialde hartara iritsi nintzenean, ezjakin hutsa nintzen hartz kontutan.
|
|
|
|
Ez
nekien nik zuek apaizok hunen bero eta ausarta ziñatenik... eta gu emakume ezkonduekiko gaiñera!
|
|
|
|
Ez
dakit nik zein eskualdetan dagoen.
|
|
|
Eginkizunen bat ote zenuen epe horren barrurako, asmoren bat ote?
|
Ez
dakit nik. Beharbada... beharbada ezkontzekotan zaude.
|
|
|
|
Ez
zekiat nik, Pierre ekin zuen Jean' ek. Burges ideologiak irentsi gaitula, fenomenu nabarmena iruditzen zaidak; Belgika osoa irentsia dik.
|
|
|
Dufrasnes jaunaren bidez lortu dut lan hau.
|
Ez
nekien nik zu hemen... Ez nion antzik ere ematen!
|
|
2021
|
|
|
Bilbora heldu, Bilboko emanaldia baitzen Euskal Herrira berriro ekarri egin nauen egiazko zioa, profesionala, besterik ez, eta gure nebaren etxean nengoela, oraindik ere bere etxean lo egin ohi dut Bilbora etortzen naizen gutxietan, Carlton hotel ospetsu eta ezin dotoreagoan gela bat hartzeko eskubide osoa dudan arren, ustez behintzat musikaren diva berri bat naizenez gero telefono dei bat jaso egin nuen Luzaroko udaletxetik. Shanti Andia delako domina eskaintzen zidaten Luzaroren izena lau haizetara hedatu izanagatik, telefonoaren hariaz bestaldean zegoen kultur zinegotziak ondotxo zehazten
|
ez
zekien niri emandako nazioarteko sari ospetsu bati esker. Txunditurik nengoen, oso, eta ez Shanti Andia izeneko domina petral horren eskaintza hutsarengatik hain zuzen ere, hau emateko zioarengatik baizik:
|
|
|
Tamalez, herrian bazeuden zurrumurru maltzur horiek oso gogotan zituztenak, gehienak asmatuta izanda ere, horietako asko gezur borobilak, ahazteko gertu ez zeudenak, euren ustez kontu guztiok
|
ez
dakit nik zeren errudun bihurtzen gintuzten. Baina bai, nolabait errudun bihurtzen gintuzten, Abalostar guzti guztiak, gainera.
|
|
|
Eta azken hau esanda Iñaki mahaitik jaiki eta lepotik oratuz ateraino eraman narama.
|
Ez
dakit nire irakasle superjator eta hirpekontzetziatua kalean beherantz goazela, eta nire ustez lehenengo aldiz suminduta, ahapeka biraoka eta ukabilei gogor eutsiz, ikustean beldurrak nagoelako edo benetan nazkatuta mundu guztiak ia arrastaka naramalako edo, baina orduan otutzen zaidan aurrenekoa botatzen dut ia ezustean.
|
|
|
Eskapatu egin zaidala uste dut.
|
Ez
nekien nire irakaslearen matraka nola moztu, eta otu zaidan bakarra gezur maltzur bat botatzea izan da. Zer esanik ez, dagoeneko banago zeharo damuturik.
|
|
|
Nik orduan sudurra zimurtu egin nuen. Emaztearena uler nezake, zeharo, baina agurearen elkarteekiko jokabide zatar hura
|
ez
nekien nik oso zentzuzkoa zen, izugarri berekoia edota agian mendeku modukoa ez ote zen. Baina, bai kasualitatea, nire sudur zimurtu hori eskatzen ari zitzaizkion argibideak emateko imintzioa ere betarik izan baino lehenago, bere begi are zorrotzagoek zein bat bateko irribarre maltzurrak nire irakasle superjator eta hiperkontzentziatua nire atzetik guganantz zuzen zuzen eta harro harro zetorrela adierazi egin zidaten.
|
|
|
Yâsser egunero ikusten dut kalean akademiarantz noala, Antzaren Enparantzako aulki batean eserita bere piurako hamaika gaztez inguratuta eta beraganatzen saiatu naizen bakanetan beti gelditzeko keinu bat egin dit,
|
ez
dakit nik zertan oso lanpetuta dela adierazi nahian.
|
|
|
Ondo ba, bukatu da, bestela ilunkarak irentsiko nau inor gutxik ezagutzen duen zoko honetan eta okerrena, behin berriro eta agian betiko ere nire bizikleta maitea galduko dut, ez baitut uste Gabriel jaunak behingoz bat berreskuratzeko beste aukera bat emango zidanik. Erlojuari erreparatutakoan ikaragarri aztoratu naiz eta beste inon
|
ez
nekiela nire galtzaren atzeko aldean eta ia arin arinka eta erdizka bakarrik gorde izan dudan zorioneko minikontsola jausi zait burdinazko hesia berriro igotzerakoan. Zorutik hartu eta behin pizteko inolako modurik ez dagoenez izutzen naiz.
|
|
|
Atzokoaz gero agurea ez zait begitantzen usteko nuen basapiztia arrazista oso tipo zuhur eta benetako jatorra baino, hau da, beti nire atzetik, eta berak dioenez beti ere nire on beharrez omen, kuxkusean izan ohi dudan irakasle superjator eta hiperkontzenziatua hamaika aldiz baino egiazkoagoa. Gabriel jauna behin gertutik ezagututa beherala oso bihotz onekoa dela jabetzen zara; baina, hala eta guztiz ere, eta
|
ez
dakit nik adinaren kontua den ala zer, oso suminkorra dela ere antzematen zaio, batez ere bere ustez buru buztanik ez duten kontuak egin edota esaten dizkiozunean, denbora kaikukerietan alperrik galtzea egin diezaiokeen bekaturik larriena bailitzan. Beldurrak nago, beraz, gaur gero ez ditudan inoiz berriro ikusiko nire bizikleta eta bera ere bai.
|
|
|
Orduan, artean
|
ez
nekien nire anai arrebak, Jose Mari eta Mari Jose, bizi izan zirenik ere. Batzuk gai izan ziren hildako aiton amonei buruz hitz egiteko eta, haien harira, pasadizo pila bat kontatu zituzten beste batzuek.
|
|
|
Zer dela eta?
|
Ez
dakit nik ere oso ziur, baina nolabait ere uste izan nuen Mariasunena ez zegokidala, bere senitartekoen esku utzi behar nuela bakarbakarrik, beti hauengandik ahalik eta aparteen eta bere egoeraren berriak zeharka eta puntuoro jasoz. Gainera, nola azaldu nire burua.
|
|
|
Jakina, ulertzen dut, ez zenuten apenas elkar ezagutzen...
|
ez
dakit nik oraingoan bere irribarre finkoa adar jotzeko modukoa zen.
|
|
|
Beno bai. Praxkuk, zer esan
|
ez
zekiela Nik ez dut inoiz zalantza izpirik izan nire emaztearen fideltasunaz... baina misterioa behin betiko argitu dezagun, horrelako proba bat eskatzera etorri gatzaizkizu.
|
|
|
Ez diñot nik ori, gizon zital gorria. Nire alogera bere biotza litzake.
|
ez
dakit nik niretzat izango bada edo ez, baña, dana dala, Riktrudisi poztasun piska bat emoteagaitik egiñalak egingo ditut nik.
|
|
|
Zeiñek ez dakit ondo: Auñemendik, Erriak, euskaldunak edo
|
ez
dakit nik zeiñek.
|
|
|
Izotz andia egin dau zirautsan dukeak emazteari eta
|
ez
dakit nik zetarako iagi zarean.
|
|
|
|
Ez
dakit nik bere izenik; prankotar gizon eder bat zan.
|
|
|
I azan langillea eta igaroko lau egunetan ez don ezer egin ganoraz.
|
Ez
dakit nik zer darabilnan.
|
|
|
Ez deust niri ezer esan neure gizonak.
|
Ez
dakit nik egun oneetan emen zer dabillen. Euk biurtu ditun etxe onetako gauzak atzekoaz aurrera; euk erakuste eutsanaz otseiñai lanerako gogoa eta onbidea; euk emoten egunoro erakuste barriak eta arren gozoak; eu abill ezagun guztien artean Iesusen legea zabaltzen; eu az, diñoenez, inguruko landerrak dauken ongillerik andiena; eta euk eroango uanan Amandogana nire senarra.
|
|
|
Ni beiñik beiñ Riktrudisen iazkera, esakera, ibillera eta begiradeak konkortuta itxi nituan. Dana zan aiñ... aiñ...
|
ez
dakit nik zelan esan bere, barru barruan gozotasun andi bat emoten ebana. Ez ian, ez edan, ez berotu, ez iñori iaramonik egiñ; kokolotuta, gatzabagetuta, izututa, lotsatuta, Riktrudiseri begiratzea baiño besterik ez neban egiten.
|
|
|
Zu ziñan beraz zirautzan Amandok, irri barre amutsuagaz, euren izkuntzan zu ziñan Aitz barrenengo burrukalaria.
|
Ez
nekian nik, Adabaldo, ez nekian.
|
|
|
Iazu eta edaizu, lagun zaarra, eta zeure naigabeok alde batera itxizuz. sarrera ona egin dozu, beti legez, baiña bigunegi edo, samurregi edo,
|
ez
dakit nik zer esan bere. Ezgaikezuz geiegi oillotu, biar edo etzi iñoiz baiño gogorragoak izan bearko dogu eta. ea, esaiguzu gudarako eresi bat.
|
|
|
Ondo... bai, Amandok esan deunana egia bada... eta egia izango da, apezpiko iaun egizalekoak esan dabenean; baiña
|
ez
dakit nik zergaitik naiagoko neukean berak Aitza barrengo iazoera orren gaiñean esan deutsun guztia guzurra balitz. Ain nago prankotarrai buruaren erdian beste zartada bat emoteko gogotsua!...
|
|
2022
|
|
|
Ba, orain
|
ez
dakit nik ba.
|
|
|
|
Ez
dakit nik Errenteriako hilerrian hainbeste deitura" euskaldun" topatuko ote genituzkeen! Agian, txikiagoa delako;) Proba egin pasioan nabilen baten batean.
|
|
|
"
|
Ez
dakit nire buruaren barruan edo hormaren barruan dagoen."
|
|
|
|
Ez
dakizu ni ere nola pozten naizen, zu ontsa, honelako ostatuan eta familiarekin ikusteaz.
|
|
|
Beraz, zein ikasgairi buruz
|
ez
dakit nik
|
|
|
Edonorenarekin, epaile berarenarekin ere. Ez zeukan ahazteko etxeko sukaldea zaharberritu zutenekoa, kontratistari" Zuk
|
ez
dakizu ni nor naizen!" lotsagarri hura botatzera iritsi zenean. Ulergarria zen, hortaz, agure gaixo baten pazientziak ere antzeko egoera batean gainezka egitea eta lehertzea.
|
|
|
Hara. Eta gatia hola jiten zuzun (zen) doaikabe jendeen ondorat,
|
ez
dakit nik nola.
|
|
|
Ez zekiat,
|
ez
zekiat nik, ba, hori egia osoa ote den! apezak, inolako konbentzimendurik gabe.
|
|
|
Ni ez nintzen zirri egiteko gogotan geratu, zu bezala. Nik
|
ez
dakit nire" mulata" ren izena, baina bere gorputza ezagutu nuen. Baina..., utz dezagun kontu hura.
|
|
2023
|
|
|
Ezer
|
ez
dakizu nitaz esan nion, herabe.
|
|
|
Frankismoko desarrollismoaren garaian hartutako erabakien seme edo alaba zen zentral haren eraikuntzak eta martxan jartzeak izugarrizko susperraldia ekarri zien herri txiki honen ekonomia eta demografiari. Esan bezala, hona etorri aurretik deus ere
|
ez
nekien nik herri honi buruz, izena ezta ere, baina behin hona iritsita, berton jaiotakoak ezagutu nituenean, nekazarien herri bat zela hau kontatu zidaten Inmak eta Alexek batez ere, Madrilen norbaitek hemen zentral termiko bat eraikitzeko erabakia hartu baino lehen. Aurretik, herriko jendeak nekazaritzan lan egiten zuen; zekaleak ekoizten zituzten bertokoek, garia, garagarra.
|
|
|
|
Ez
dakit nire promesa sinistu ote zuen. Nik urte batzuetan ahaztu egin dudala uste dut.
|
|
|
|
Ez
dakit nik gau aproposena den barraka politikoetara joateko bota nuen nik.
|
|
|
Bai, oraingoan gogorregi jo diate,
|
ez
zakiat nik...
|
|
|
Orduan, Acaciak sagardo botila buruaren parean jartzeko agindu digu apurtxo bat asaldaturik, antza.
|
Ez
dakit nik dagoeneko Kepa ni bezain txolindurik edo agian apurtxo bat gehiago dagoen; baina, botila lehen bere buruaren gainean kokatu eta gero hau eskuaz botilari ondo eutsita makurtzen ikusi dudanean zurbildu egin naiz lotsari ezin eutsiz. Entzun besterik ez dago egin behar hiru neskatoen barre algarak zein gure mahaiaren ingurukoetatik datozkigunak.
|
|
|
Zer erantzun dizute? Pikutara bidali naute, laztana, zertarako elkarrekin geratu behar genuen egotzi didate, jaietan parrandaz ez joateko ez baldin bazen; nahiago zutela jaiak pasa eta gero geratu, haiek
|
ez
dakit nik Foru Enparantzako zein kontzertura joango zirela. Ezetz esan diezu, ezta?
|
|
|
Baina, bestela ez dago modurik, Txerran beti ari da kexu agentziara etorri behar duelako administrari lan egiten duen garraio enpresatik irten bezain laster, neke neke eginda iristen dela, txipa, berak dioenez, izugarri aldatzea izugarri kostatzen zaiola haren mahaiaren aurrean eseri eta gero. Kostatuko, bai noski, baina astean hiru arratsaldez baino ez da etortzen agentziara lan egitera edo dena delakora;
|
ez
dakit nik beraz zertaz kexu dagoen. Biok negozio hondagarri honen bazkide gara, baina ni naiz egunero zortzi orduz lan eginez soldata gabeko bakarra, Txerran agentziara ustez lan egitera etortzen den arratsaldeetan berehala gaixotzen baitzait sarri askotan.
|
|
|
Haren musuari erreparatu nion, hunkituta zegoen. Orduan,
|
ez
dakit nik oso ondo zergatik, ni ere hunkitu egin nintzen.
|
|
|
|
Ez
dakit nik zergatik jartzen ditudan hainbeste kartel esan zuen Antoninok, apur bat urrundu zirenean. Eta hauek, gainera, zakurrarekin!
|