|
2000
|
|
|
–Gestalt Terapian funtsezkoena da jakitea,
|
ez
hitzezkoa beti dela hitzezkoabaino garrantzitsuagoa. Hitzek gezurra diote eta zuritu egiten dute; gorputzarenposturak, ahotsa eta ez hitzezko jokaerak beti egiazkoak dira?. 24
|
|
|
–Gestalt Terapian funtsezkoena da jakitea, ez hitzezkoa beti dela hitzezkoabaino garrantzitsuagoa. Hitzek gezurra diote eta zuritu egiten dute; gorputzarenposturak, ahotsa eta
|
ez
hitzezko jokaerak beti egiazkoak dira?. 24
|
|
2006
|
|
|
Hiperaktibitatea eta inpultsibitatea dituzten haurrek zailtasunak izaten dituzteharremanetan: gehiegizko nabarmendu nahia, frustrazioa eraman ezina, berehalakoabantailak lortzeko erreakzio inpultsiboak, arauekiko begirune gutxi, galtzenhastean jokoa uztea, egonarririk eza, gezurretarako joera, gizarte komunikazioetanarreta gabezia kronikoa, hitzezko eta
|
ez
hitzezko seinale xeheetan arretarik ez jartzea eta pertsonen arteko arazoak ebazteko gabeziak. Ez dira onartuak lagunarteaneta zailtasunak dituzte guraso, irakasle eta neba arrebekin ongi konpontzeko.
|
|
|
15.2.8 Ikaskuntzaren
|
Ez
hitzezko Nahasteak
|
|
|
AGHNa dutenengan Ikaskuntzaren
|
Ez
hitzezko Nahasteak ere sarri agertzendira. Ikuspegi estuegia hartzen dute nahaste hau dutenek:
|
|
|
Haurraren portaera positiboetan jarri behar dituzte gurasoekbegiak, errieta eta kritiken gurpil zoroa hautsiz. Aldian behin, portaeraegokien aurrean laudoriozko hitzak edo
|
ez
hitzezko onarpen adierazpenakagertuko ditu gurasoak. Gaizki portatzen hasten denean, beste aldera begiratu edo ez ikusia egingo du.
|
|
2008
|
|
|
WISC R eskalak 6tik 16 urtera bitarteko haurren adimen maila neurtzen du. Hitzezko eskala eta
|
ez
hitzezko eskalak ditu. WPPSI eskalak 4 urtetik 6 urte eta erdira bitarteko haurren adimena neurtzen du.
|
|
|
– Luriaren eremuan elkartzen dira fonema eta grafema, hau da, fonemaren soinuzko irudia grafemaren ikustezko irudi bihurtzen da; han dute abiapuntua esku eta hatzen praxiek eta
|
ez
hitzezko adierazpenek.
|
|
2009
|
|
|
|
Ez
hitzezko portaerak eta mezuak kodetzen eta deskodetzen gizonek eta emakumeek dituzten aldeak ondoko puntu hauetan laburbil daitezke (Burgoon, 1994):
|
|
|
Esaten dena baino gehiago, esaten dena nola esaten den aztertzen du paralinguistikak. Hitzezko jokaeraren
|
ez
hitzezko alderdiak biltzen ditu: ahots tonua, ozentasuna, solasaldiaren erritmoa, tinbrea, pausaldiak, gorabeherak, abiadura, ahotsaren altuera, oihartzuna, intziriak, eztulak, soinu arrotzak eta abar.
|
|
|
Pertsona arteko komunikaziorako gaitasun handiagoa dute emakumeek. Adierazkorragoak dira eta besteen adierazpenak (hitzezkoak eta
|
ez
hitzezkoak) hobetoulertzen dituzte.
|
|
|
8 Generoa eta
|
ez
hitzezko komunikazioa
|
|
|
Ondorioz, mutilek hizkuntzaren arloko nahaste (dislexiak, disgrafiak...) gehiago agertzen dituzte neskekbaino. Hitzezko mezuak adierazi eta irakurtzeko ez ezik,
|
ez
hitzezko mezuakkodetu eta deskodetzeko ere trebetasun gehiago dituzte emakumeek. Emakumeekgizonek baino aurpegi eta keinu adierazkorragoak eta biziagoak erakusten dituzte.Afektuak eta emozioak errazago agertzen dituzte, eta besteen afektu adierazpenakerrazago irakurtzen dituzte.
|
|
|
Nagusitasuna agertzera zuzendua dago gizonen
|
ez
hitzezko portaera; emakumeena, berriz, mendetasuna agertzera. Ikusmenari dagokionez, gizonak emakumeak baino menderatzaileago agertzen dira:
|
|
2010
|
|
|
Gaitasun lexikoa (hiztegia) zahartzaro normalean aldaketa gabe manten daitekeedo hobera egin dezake, baina hitz jarioak (denbora unitateko esandako hitz kopurua) narriadura argia izaten du. Emaitza horiek logikoak dira, hitz jarioa ebaluatzen duten zereginetan
|
ez
hitzezko osagaiek parte hartzen dute-eta: abiadura, arretamantentzeko gaitasuna, prozesamendu kognitiborako gaitasuna eta ekoizpen motorra.
|
|
|
^ Alzheimer motako dementzia duen gaixoarengan esku hartze ez farmakologikoa hainbat arlotan landu daiteke, besteak beste, arlo kognitiboan (funtziokognitiboak estimulatuz), arlo emozionalean (depresioa eta herstura egoerakbideratuz), portaera arloan (portaera nahasteak maneiatuz) eta komunikazioaren arloan (hitzezko zein
|
ez
hitzezko komunikazioa erabiliz).
|
|
2011
|
|
|
Eskizoideak gertaera emozionalak eta sozialak prozesatzeko zailtasunak ditu eta ez da batere trebea besteen pentsamenduak eta sentimenduak ulertzen; haiekin komunikatzeak ahalegin handia eskatzen dio.
|
Ez
hitzezko komunikaziorako trebetasun gutxi du. Besteen sentimenduak eta emozio adierazpenak interpretatzeko zailtasunak ditu, eta, ondorioz, haien premia emozionalak ez ditu asebetetzen.
|
|
|
Besteen sentimenduak hautemateko gaitasunik ez duela dirudi eta haien konpainia bilatzeko joerarik ez zaio ikusten. Sinbolo matematikoak edo gramatikoak erraz ulertzen ditu, baina nekez ulertzen du
|
ez
hitzezko hizkuntzaren sintaxia. Autisten edo Asperger en sindromea dutenen moduan, gabeziak ditu ez hitzezko komunikaziorako eta pertsona arteko loturak finkatzeko.
|
|
|
Sinbolo matematikoak edo gramatikoak erraz ulertzen ditu, baina nekez ulertzen du ez hitzezko hizkuntzaren sintaxia. Autisten edo Asperger en sindromea dutenen moduan, gabeziak ditu
|
ez
hitzezko komunikaziorako eta pertsona arteko loturak finkatzeko. Besteengandik ez du ezer espero, ez du haiekin harremanik nahi eta ez du haien beharrik.
|
|
|
Erasoen aurrean beren burua eta pertsona ahulen eskubideak defendatzen badakite.
|
Ez
hitzezko komunikazioaren mezuak ulertzeko eta lan munduko botere egituraren berri jasotzeko trebetasun handia dute.
|
|
|
–
|
Ez
hitzezko komunikaziorako trebetasunak landu.
|
|
|
Teknika horien bidez, kontrako iritzia dutenen aurrean bere iritzia ematen, bere burua baieztatzen eta pertsona arteko trebetasunak erabiltzen ikasi behar du. Trebetasun horien artean,
|
ez
hitzezko komunikazioarenak (ikusmenkontaktua, jarrera, mimika irribarretsua?) ere landuko dira. Izan ere, nortasun saiheskaria dutenen gaitasun sozialak eta ez hitzezko komunikaziorako trebetasunak nahiko ahulak dira, eta horiek indartu behar dira.
|
|
|
Trebetasun horien artean, ez hitzezko komunikazioarenak (ikusmenkontaktua, jarrera, mimika irribarretsua?) ere landuko dira. Izan ere, nortasun saiheskaria dutenen gaitasun sozialak eta
|
ez
hitzezko komunikaziorako trebetasunak nahiko ahulak dira, eta horiek indartu behar dira.
|
|
|
Fobia soziala dutenek hitzezkoak eta
|
ez
hitzezkoak diren gizarte trebetasunetan hutsuneak izaten dituzte. Hori dela-eta, gizarte harremanetarako gaitasunetan trebatzen da pertsona.
|
|
|
Haur hauek heldutasun sozialean, jarduera sozialetan eta arrazoitze sozialean atzerapen deigarria dute, hizkuntzaren alderdi pragmatikoetan arazoak dituzte, modu pedantean hitz egiten dute,
|
ez
hitzezko portaerak interpretatzeko eta erabiltzeko gaitasun gutxi agertzen dute, arazoak dituzte harreman sozialetan edo lagunak egiterakoan, emozioak kontrolatzeko arazoak dituzte eta sentimenduak intelektualizatu egiten dituzte. Ikusmen kontaktuan, aurpegi adierazpenetan, gorputz jarreren eta keinuen bidez komunikatzeko arazoak dituzte.
|
|
|
Gaitasun intelektualetan arazorik ez dute, baina egoera sozialak ulertzeko zailtasunak dituzte.
|
Ez
hitzezko seinaleak ulertzeko arazoak dituzte.
|
|
|
Konfiantza hori lortuko badu, komunikazio argia, ekibokorik gabea, hitzezkoaren eta
|
ez
hitzezkoaren artean desadostasunik gabea, presiorik gabea erabili behar du terapeutak; nortasun helduko pertsona baten moduan jokatu behar du, pazientearen inpresio eta jokabideei iraunkortasun bat emateko.
|
|
2014
|
|
|
Irakasgaian egingo ditugun simulazio edo dramatizazioetan irakaslearen roleandagoenak gurasoen emozio eta ekintzei modu egokian erantzuten jakin du, bai hitzezko bai
|
ez
hitzezko komunikazioaren bidez, norberaren afektibitatea etabestearen perspektiba ondo kudeatzen eta enpatikoki jokatzen aurrekoari erantzunez.Horretarako haien emozioak adierazten utzi behar die eta horretarako eskubideaaitortu, aldi berean berak oreka emozionala mantendu behar du elkarrizketarengidaritza egokia izan dadin eta gaitik ez desbideratzeko plano pertsonalera joz.
|
|
|
Bestelako kodea aldarrikatu nahi dut: hitzarena ez bezalako kodea, hizkera
|
ez
hitzezkoa, oroimenean kondenatu ezineko lengoaia, zinak gezurta ditzakeen berbakera, erreklamazio libururik eta tarifa zerrendarik gabeko mintzo mutua, mezu anbiguoz itxuraturiko jario askea, adierazi gura ez denaren adierazpidea.
|
|
|
Zerbait ongi egitean, laudorioak, iruzkin positibo eta motibatzaileak egin; hitzezko errefortzu horiek hasieran sari materialekin batera joan daitezke, eta portaeraren ondoren berehala eman behar dira. Haurra animatzeko, irakasleak edo gurasoak erabil ditzakeen
|
ez
hitzezko portaerak: besarkadak, bizkarrean edo buruan laztandu, irribarre egin, erpurua altxatu, begiaz keinu egin.
|
|
|
Hiperaktibitatea eta oldarkortasuna duten haurrek zailtasunak izaten dituzte harremanetan: gehiegizko nabarmendu nahia, frustrazio eramanezina, berehalako abantailak lortzeko erreakzio oldarkorrak, arauekiko begirune gutxi, galtzen hastean jokoa uztea, egonarririk eza, gezurretarako joera, gizarte komunikazioetan arreta gabezia kronikoa, hitzezko eta
|
ez
hitzezko seinale xeheei arretarik ez jartzea, pertsonen arteko arazoak ebazteko gabeziak. Ez dira onartuak lagunartean, eta zailtasunak dituzte guraso, irakasle eta neba arrebekin ongi konpontzeko.
|
|
|
AGNHa dutenengan ikaskuntzaren
|
ez
hitzezko nahasteak ere sarri agertzen dira. Ikuspegi estuegia hartzen dute nahaste hori dutenek:
|