|
2016
|
|
|
Zinema eta ikus entzunezkoa ikusi, pentsatu eta sortzeko gune berria ekarriko dute gurera. Formatu finko bat izango dute, eta formazio garapen
|
ez
formal bat eskaintzea dute helburu».Sergio Oksman brasildarra zinema dokumental garaikideko erretratugile aipagarrienetakoa da. Hark eta haren lankide Carlos Mugiro gidoigile nafarrak gidatuko dute aurtengo lehen laborategia, La cabeza del cineasta.
|
|
|
Goian aipatu ikerketan hainbat gako ageri dira hiztun berriek gizarteratzeko egin behar izaten duten ahalegina, nolabait, errazteko: sareak sortzea, ikasi duten euskararekin ondo sentitzea, euskara espazio
|
ez
formaletara zabaltzea, haien berba moldeetara hurbiltzeko ahalegina igartzea... Bada, AEKn aspaldi ohartu ginen honetaz: ez da nahikoa euskara euskaltegietako lau hormen artean irakastea eta ikastea; ikasitakoa praktikatu behar da, eta horretarako bideak jarri behar dira.
|
|
2020
|
|
|
Albisteak emateko, badago euskara estandar bat, formala. Baina gizarte moduan, hausnarketa bat egin genuke gazteeentzako euskara
|
ez
formalari dagokionez. Eskozian, Galesen, Islandian eta beste herrialde batzuetan, eztabaidak izaten dituzte gazteen hizkera ez formalaren inguruan.
|
|
|
Baina gizarte moduan, hausnarketa bat egin genuke gazteeentzako euskara ez formalari dagokionez. Eskozian, Galesen, Islandian eta beste herrialde batzuetan, eztabaidak izaten dituzte gazteen hizkera
|
ez
formalaren inguruan. Esan nahiko nuke Jon Gotzon pertsonaiak erabiltzen duen euskara bakarrik Jon Gotzonek erabil dezakeela.
|
|
|
Hezkuntzaz ari zarenean, zertaz ari zara, hezkuntza formalaz ala
|
ez
formalaz?
|
|
2021
|
|
|
Horrez gainera, beste hainbat erronka ere buruan dituzte: ikastetxeetako autonomia areagotzea, bizipen emozionalei heltzea, hezkuntza formalaren eta
|
ez
formalaren arteko «sinergiak sendotzea»... Bildarratzek ezinbestekotzat jo du hezkuntza sisteman akordioak lortzea ere.
|
|
|
Hau guztia adimena eta ateak irekitze bat da, sagardoa mahai eta manteldun jatetxeetan sartzea. Ezagutzen dugu sagardotegietan egiten den kontsumoa, kalean eta lagunartean egiten dena, modu
|
ez
formalean egiten den hori, baina pasatu behar dugu hortik sagardoa erdi eta goi mailako jatetxeetan sartzera».
|
|
|
Pandemiarekin batera iritsitako krisi ekonomikoak zenbait ondorio eragin ditu, bata bestearen ondotik, milioika lagunengan, haien bizibidean, bai eta haien bizitzan ere, eta bereziki erasan die jada arriskuan zeuden talderik zaurgarrienei: haur babesgabeei; emakume eta neskatxei; urritasunen bat dutenei; diru sarrera gutxi dituztenei eta lan
|
ez
formaletan aritzen direnei... Zerbaitengatik esan du OIT Lanaren Nazioarteko Erakundeak pandemia dela Bigarren Mundu Gerraz geroztik izan den mundu mailako krisirik okerrena; izan ere, ondorio lazgarriak eragin ditu mundu guztian eta bizitzako arlo guztietan.
|
|
2022
|
|
|
Eta, hezkuntza formalari eta
|
ez
formalari erreparatzearekin batera, jolasari ere garrantzia ematen dio Bartzelonak. Izan ere, arazo bat dagoela uste du Gonzalezek:
|
|
|
Lehen, hau zegoen: «Euskal Hezkuntza Sistemaren baitan euskara lehenetsiko da jarduera harremanetan zein profesionaletan, bai eta ikasleen eta irakasleen arteko harreman formal eta
|
ez
formaletan ere. Irakasleria hizkuntzen irakaskuntzaren metodologietan formatzen jarraitzea aurreikusten du legeak, baita euskal kulturaren transmisio eraginkorrerako beharrezko den gaikuntza izateko ere».
|
|
|
Horren ordez, zera adostu dute EAJk eta PSE EEk: «Euskal Hezkuntza Sistemaren baitan, euskararen erabilera bultzatuko da jarduera harremanetan eta profesionalen arteko harremanetan, baita ikasleen eta irakasleen arteko harreman formaletan eta
|
ez
formaletan ere. Irakasleen prestakuntzak hizkuntzen eta euskal kulturaren irakaskuntzako metodologiak hobetzea izango du helburu».
|
|
|
Administrazioaren eta ikastetxeen arteko harremanak «birformulatzeko» asmoa daukate, «hezkuntza deszentralizazioa, tokiko erakundeen protagonismo zabalagoa, familien partaidetzaren sustapena eta hezkuntza formala eta
|
ez
formalaren arteko elkarlana direlarik ortzi muga». Besteak beste, tokiko hezkuntza kontseiluak eratzea eskatzen dute, hezkuntza komunitate guztiaren partaidetza bilatu, eta hezkuntza formala eta ez formala uztartzeko.
|
|
|
Administrazioaren eta ikastetxeen arteko harremanak «birformulatzeko» asmoa daukate, «hezkuntza deszentralizazioa, tokiko erakundeen protagonismo zabalagoa, familien partaidetzaren sustapena eta hezkuntza formala eta ez formalaren arteko elkarlana direlarik ortzi muga». Besteak beste, tokiko hezkuntza kontseiluak eratzea eskatzen dute, hezkuntza komunitate guztiaren partaidetza bilatu, eta hezkuntza formala eta
|
ez
formala uztartzeko. Hainbat gairen inguruan kontsultak egiteko baliabidea izango da:
|
|
|
Gazteengan ere jarria dute arreta aspaldi. Haiek euskara oraindik eremu
|
ez
formalekin eta eskolarekin lotzen dutela azaldu du: «Gai dira erro karratuak euskaraz egiteko, baina ez dira gai euskaraz ligatzeko.
|
|
|
«Geldialdian» ikusten du euskara alor askotan. «Administrazioan eta lan munduan erabilera handixeagoa da, baina kalean eta harreman
|
ez
formaletan atzeraka goaz. Hori dugu erronka:
|
|
|
Izenak izana duen bezala, esanak jarduna eskatzen du, ekitatearen aldeko diskurtsoak berezkoak dituen bezala konpromiso zehatzak. Hitzarmeneko batzuk aipatzekotan, (i) erronkari aurre egiteko plan ebaluagarriak dituzten ikastetxeak Euskal Hezkuntza Zerbitzuko parte izango dira, dena dela ere ikastetxeon izaera juridikoa; (ii) gurasoen ikastetxea aukeratzeko eskubidearekin batera ikastetxe guztietan gordeko dira plazak ikasle zaurgarriek aukera ditzaten; (iii) heziketa formal zein
|
ez
formalerako aukera berdintasuna babesteko neurri zehatzak hartuko dira. Denon artean denontzako hezkuntza.
|
|
|
Akordioak eskola publikoarentzako finantzaketa planik ez duela aurreikusten ere salatu du plataformak, eta inbertsio plana egitearen garrantzia azpimarratu dute. Besteak beste, ikastetxe publiko berriak sortzeko, azpiegiturak hobetzeko, euskara indartzeko plana egiteko eta hezkuntza
|
ez
formala doakoa izateko. «Horri eman behar zaio lehentasuna», nabarmendu dute.
|
|
|
Prozesuak, halaber, prozesua bera zaintzea eta pertsonak eta taldea zaintzea funtsezkoa dela egiaztatu du. Baita espazio
|
ez
formalen garrantzia ere, taldearen ekosistematik kanpo gertatzen den guztiarena. Ildo horretan, balioa eman nahi diegu prozesuari esker eraikitzen joan diren konfiantzazko harremanei eta konplizitateei, ziur baikaude etorkizun hurbilean fruituak ematen jarraituko dutela.
|
|
|
Horiek horrela, Batuz Aldatuk eremuz eremu hizkuntza politiketan dauden lehentasunak eta neurriak zehaztu ditu, bai Euskal Herri mailan, bai euskara ofiziala den edota ofiziala ez den eremuetan. Administrazioan, esaterako, zerbitzua euskaraz jasotzeko herritarren eskubidea bermatzeko «epemuga zehaztea» eta horretarako «beharreko zirkuituak osatu beharra» zehaztu dute; hezkuntzaren alorrean, ikasle guztiei «gaitasun egokia bermatuko dien euskarazko ikas eredu orokortua abian jartzea» ere zerrendatu dute lehentasunen artean; eta hezkuntza
|
ez
formalean, «administrazioak kudeatzen dituen aisialdi eta kirol eskaintzak euskaraz» izateko eskaera ere bai.
|
|
|
Helduen euskalduntze alfabetatzearen sektoretik harago ere hartu dira neurriak, haien ustez, eta zerrendatuta daude atzo aurkeztutako dokumentuan. Administrazioa, hezkuntza
|
ez
formala, eremu sozioekonomikoa eta ingurune digitala euskalduntzeko neurriak daude proposamenean, Kontseiluak aurrez alor horietako bakoitzean proposatutako neurrien ildokoak: administrazioko lan deialdietan euskara balioztatzeko merituen sistema amaitu, eta lanpostu guztietan euskarazko gaitasun «egokia» eskatzea; eremu ez formalean diruz lagundutako eskaintza euskarazkoa izatea; langile guztiei lanorduetan euskara ikasteko eskubidea aitortzea...
|
|
|
Administrazioa, hezkuntza ez formala, eremu sozioekonomikoa eta ingurune digitala euskalduntzeko neurriak daude proposamenean, Kontseiluak aurrez alor horietako bakoitzean proposatutako neurrien ildokoak: administrazioko lan deialdietan euskara balioztatzeko merituen sistema amaitu, eta lanpostu guztietan euskarazko gaitasun «egokia» eskatzea; eremu
|
ez
formalean diruz lagundutako eskaintza euskarazkoa izatea; langile guztiei lanorduetan euskara ikasteko eskubidea aitortzea...
|
|
|
Lanbidek deitutako enplegu eskatzaileek, prestakuntza edo ebaluazio prozesu baten ondoren preskribatutako prestakuntza egiteko (lan esperientziaren bidez edo prestakuntza bide
|
ez
formalen bidez eskuratutako lanbide konpetentziak ebaluatzeko eta egiaztatzeko prozeduraren esparruan).
|
|
2023
|
|
|
Hainbat faktorek eta inertziak eragin dute egoera defendaezin hau: zientzien mardultasuna bera, zientzian ari garenon interes falta egiten dugunaren arrazoiketa zabaltzeko, periferiek zientzietan aritzeko izandako zailtasunak, zientzien transmisio okerra arlo formal eta
|
ez
formaletan, zientziak aspergarriak omen direla, berehalakotasunaren gizartean denbora eta energia ez izatea arnas luzeko hausnarketentzat, edota gure erakundeak eta agintariak ez direla eredugarriak ebidentzietan oinarritutako erabakiak hartzerako orduan. Horietako batzuk zuzentzeko neurriak hartu badira ere, oraindik bide luzea dugu zientziak behar bezala ulertzeko.
|
|
|
Aurretik zegoen taldea deseginda, neska gazteen artean elkar hobeto ezagutzeko eta babes sarea sortzeko beharra zegoen Markina Xemeinen. «Gazte askoren ahotik entzuten zen hezkuntza formal zein
|
ez
formalean neskei eraso egiten zietela. Espazio seguruak falta ziren», azaldu dute June Pagaldaik eta Malen Arratek.
|
|
|
Ideia horretan jarri dute azpimarra agerraldian: «Eremu
|
ez
formaletan ematen den sozializazioa euskaraz izatea kohesio elementu indartsua da, ikasleen aniztasuna aintzat hartuz». Gainera, uste dute Gasteizko egoera soziolinguistikoari erreparatuta, «koherentea» dela aisialdia euskaraz bermatzea; izan ere, Gasteizko Lehen Hezkuntzako ikasleen %94, 1 daude D eta ereduetan matrikulatuta.
|
|
|
Gainera, uste dute Gasteizko egoera soziolinguistikoari erreparatuta, «koherentea» dela aisialdia euskaraz bermatzea; izan ere, Gasteizko Lehen Hezkuntzako ikasleen %94, 1 daude D eta ereduetan matrikulatuta. «Euskarazko aisiak ardatza izan behar du esparru
|
ez
formaletan euskararen erabilera bermatzeko», ondorioztatu dute.
|
|
|
Izan ere, uste du hori garatu ezean ikasleak «bigarren mailan» geratuko direla, eta, gainera, arriskuak har ditzaketela: «Uzten badugu teknologiaren ikaskuntza eta irakaskuntza eredu
|
ez
formalaren esku bakarrik, askok bakarrik ikasiko dute, eta bakarrik ikasteak berekin dakar askoz arrisku gehiago izatea aurrean».
|
|
|
Euskara ardatz hartuta, bi hizkuntza ofizialen eta gutxienez atzerriko hizkuntza baten gainean egituratuko da sistema. Era berean, euskara testuinguru formaletan eta
|
ez
formaletan erabiltzea bultzatuko du». Ereduak ere izan ditu aipagai:
|