|
2001
|
|
|
«Euskara bere betetasunera etaosotasun betera iritsi dadin eragina izango duten helburuak eta jardunbideak definitu eta abiarazi»; «Euskal Herriko erakunde eta gizarte eragileguztiak partaide egitea»; «hizkuntzaren normalizazioak mailaz mailakoprozesua izan behar du,... borondate onean oinarritu beharrak berak dakar, nolabait, komunikazio lan handi bat egin beharra, herritar guztiak jakitunegin eta sentsibilizatzeko, baina, batez ere, gizarteko eragile guztiek, enpresa alorrekoek, hezkuntzakoek, kulturakoek, erakundeetakoek, etaabar? Euskal Herrian Euskararen erabilera Normalizazioko lanetan ardurahar dezaten eta eginkizun horretan konpromiso zehatzak har ditzaten bultzatu, gogoberotu eta animatzeko»; «diagnosi zehatz bat egin behar delaeuskarak gaur egun duen egoeraz, alde batetik normalizazioak bere aldedituen eragileak, eta bestetik
|
euskararen
normalizazio prozesuak dituenoztopo eta ezintasunak azpimarratuz. Hortik abiatuta, Euskal Herriko gizarte, ekonomia eta kultura bizitzak dituen alor desberdinetarako egokien direnhelburu estrategikoak eta jardunbideak zeintzuk diren zehaztea...».
|
|
2002
|
|
|
– Zenbateraino zaude prest
|
euskararen
normalizazio prozesuan murgiltzeko?
|
|
|
Jakina, euskararen normalizaziorako dinamika horrek euskara ez dakitenirakasleen estatus linguistikoa ukitzen du, euskalduntzea denon arazoa dela.planteatuz.
|
Euskararen
normalizazio prozesuan euskara ez dakitenek ulertzeko gaitasuna eduki lukete hasieran. Progresiboki, EHUko irakasle guztiek gaitasuna eduki lukete erkidegoko bi hizkuntzetanirakaskuntza emateko.
|
|
|
Ezin dugu ahaztu gizarte harremanetan duten garrantzia, eta, gure ustez,
|
euskararen
normalizazio prozesuan eragin handiko esparrua da. Agente eragileakizateaz gain, faktore biderkatzaileak ere izan baitaitezke.
|
|
2003
|
|
|
Bide horretan egindako lana oso emankorra izan zen, eta 1979an argitaratu zuen bere lehenengo hiztegia, Fisikakoa. Ondoren beste 40 hiztegi etorri ziren8 UZEIren lana ez zen, ordea, Koldo Mitxelenaren oso gustukoa, eta 1981eko abenduan Muga n sona handia izan zuen idazlan bat argitaratu zuen9 Bertan, UZEIren lana aitzakiatzat hartuta,
|
euskararen
normalizazio prozesua kritikatu zuen, gehiegizko abiadura zeramalako, gaztelaniaren menpe jarriz hiztegi espezializatuen bitartez. Artikuluak polemika zabala sorrarazi zuen euskalgintzako sektoreen artean10, eta UEUko zenbait kidek, Jose Ramon Etxebarriak (Fisika hiztegiaren arduraduna) eta Jesus Mari Txurrukak, bakoitzak bere aldetik, euren iritziak eman zituzten11; Mitxelenaren salaketak ukatzeaz gain, beraien ustez «arlo bakoitzeko komunitate zientifikoak berak, erabaki behar du zeintzu hitz erabiliko dituen eta bakoitzarekin zer adierazi nahi duen».
|
|
2009
|
|
|
Euren seinalea Euskal Herri guztian (edota, Radio Vitoriaren kasuan, herrialde bakarrean) zabaltzen duten hedabideak bazter utzita, pausa dezagun orain begirada EITB taldea sortu eta urte batzuk geroago izaniko beste eztanda txiki batean; izan ere, euretako bakoitzarena askoz eragin eremu mugatuagoa izan arren, mugimendu global modura hartuta tokiko hedabideek funtsezko zeregina betetzen baitute
|
euskararen
normalizazio prozesuan 1980ko hamarraldiaren amaieraz geroztik; hedabide horien sorrera prozesuari eta ondorengo bilakaerari erreparatzeko garaia dugu, honenbestez.
|
|
2011
|
|
|
Gorago aipatu denez, Mitxelenak UZEIren hiztegigintza bidea kritikatzeaz gain, euskararekin zientziaren esparruan egiten ziren gehiegikeriak kritikatu zituen. Azken finean, Mitxelenaren iritziz,
|
euskararen
normalizazio prozesua arinegi zihoan. Horregatik, ez da harritzekoa Zientzia Fakultateko irakasle batzuek Mitxelenaren artikuluaren kontra eta beraien ekarpenaren alde iritzi artikuluak argitaratzea sasoiko prentsan.
|
|
|
Hala, kultur hiztegiaren gaineko eztabaidek euskara garbiaren bazterketa eta mordoiloaren gailentzea ekarri zuten, baita euskararen batasunaren alde jartzea ere, eta 1968tik aurrera euskal kulturgintzaren baitan Euskara Batuaren aldeko bozgorailu garrantzitsuenetako bat bihurtzea. Beraz, Jakin aldizkaria
|
euskararen
normalizazio prozesuaren historiaren parte da.
|
|
|
Laburbilduz, hasieran euskara mordoiloaren alde, ondoren euskararen batasuna bilatuz, eta azkenik, Euskara Batuaren bozgorailu eta motorretako bat izanez, Jakinek erreferentzialtasun kultural izugarria eskuratu zuen. Eta euskararen batasun prozesuak aurrera egiten zuen heinean (eta aldizkaria debekatuta egon ez zen garaietan), proiektua haziz joan zen bai kolaboratzaileei dagokienez, bai harpidedunei dagokienez ere179 Halaber,
|
euskararen
normalizazio prozesuarekin hizkuntza estandarra bai gizartean bai esparru unibertsitarioan ere, finkatu den heinean, Jakinek agian erreferentzialtasun hura galdu du.
|
|
|
Konparaketa baterako, Uztaro aldizkaria hartzen badugu, UEUk argitaratzen duen Giza eta Gizarte Zientzien arloko aldizkaria, gaur egun 300 bat harpidedun ditu eta 1.000 aleko tirada. Hau da,
|
euskararen
normalizazio prozesuaren (linguistikoa, politikoa eta kulturala) bidean gaudenean, eta euskara unibertsitatera heldu denean, gaur egungo goi mailako aldizkari baten harpidedunak Euzko Gogoak zituenen antzekoak dira. Guatemalako aldiarekin konparatuz gero?, edo nabarmen kaskarragoak. Biarritzekoarekin alderatuz gero?. Kopuruen atzean zenbait fenomeno egon litezke:
|
|
|
Ikertzaile askok adierazi dutenez, Mitxelenak Mugako artikulua
|
euskararen
normalizazio prozesuaren abiadurari egindako kritika bat izan zen, bere ustez, gehiegizko abiadura zeramalako. Esparru zientifikoan euskara erabiltzea, eta erabilera horren ondorioz eratorrita sortutako hiztegi eta testu espezializatuak horren adibide ziren.
|
|
2014
|
|
|
Arnasguneak
|
euskararen
normalizazio prozesuan.
|
|
2015
|
|
|
|
Euskara
normalizazio prozesuan dagoen hizkuntza izanik, termino berriak etengabe sortzen dira. Gure nahia da, prototipoak automatikoki identifikatu ez dituen terminoak terminologia zerbitzarira eskuzgehitzeko aukera ematea.
|
|
|
Hizkuntza normalizazioa desabantaila edo gutxitu posizioan dagoen mintzaira ala hizkuntzaaldaera baten egoera soziolinguistikoa hobetzea da, horretarako gizarte esparru anitzetanekimen sustatzaile sendoak bideratuz. Ikerketak aditzera eman digu, aztergai diren alderdipolitikoen artean badirela
|
euskararen
normalizazio prozesuaren baitan kokatzen direnak etaprozesutik kanpo lekutzen direnak. Bigarren horixe da PPren kasua eta, neurri txikiagoan, PSEEErena.
|
|
|
SARRERA. UDALERRI EUSKALDUNEN GARRANTZIA
|
EUSKARAREN
NORMALIZAZIO PROZESUAN.
|
|
2017
|
|
|
Dena dela,
|
euskara
normalizazio prozesuan egonik, ez da harritzekoa UF batzuen aurrean hiztunguztiek sentipen berbera ez izatea. Esate baterako, kontraesan gehien sortu dituen konbinazioa darpasos izan da:
|
|
|
Nolanahi den, esanen genuke ez dela handia izanen, jakin baibaitakigu horretan jarduten duten argitaletxeak urriak direla. Hipotesi kezkagarria iruditzen zaigu, beraz,
|
euskararen
normalizazio prozesuari laguntzen ez diolako, batez ere, baina baita literatur sistemabera ahultzen eta, tamalez, Hego EHren zein Frantziaren mendeko egiten duelako ere.
|
|
|
Osasun arloan euskaraz aritu nahi badugu, ezinbestekoa da terminologia finkatzea. Osasun langilearengana hurbildu eta, tengo rotura del tendon del musculo esplenio del cuello esan ordez, lepoko espleniogiharraren tendoia hautsia dut esateko gai bagara,
|
euskararen
normalizazio prozesuan aurrerapausoizugarria egina izango dugu.
|