|
2009
|
|
|
...rk okerreko interpretaziorik egin ez dezan, komeni da hemen esatea, nolanahi ere, nahitaezkoa dutela hizkuntza bizikidetzak eta hizkuntza pluraltasunak hizkuntza politika publiko bat, nahitaezkoak dituela euskarak herri aginteen eskutik bere aldeko politika aktibo eta sustatzaileak, nahitaezkoa duela euskarak bere biziberritze prozesua sendotzeko herri aginteen aitzindaritza, eta ezinbestekoa dela
|
euskara
indarberritzeko prozesuan herri aginteek ahaleginari geldialdirik gabe eustea, ahalegin hori etengabe eguneratzea eta, ahal bada, areagotzea.
|
|
|
Mugak aipatu ditugunez, esan dezagun askotarikoak direla
|
euskara
indarberritzeko prozesuaren luze zabalera eta abiadura mugatzen duten faktoreak. Horietariko batzuek egoera soziolinguistikoarekin dute zerikusia, euskarak gizartean duen presentziarekin, alegia.
|
|
|
Jakina denez, oso arrazoi ezberdinak, kontrajarriak izateraino ezberdinak? erabiltzen dituzte hezkuntzak
|
euskara
indarberritzeko prozesuari azken hogeita bost urteotan egin dion ekarpena gutxietsi edo gaitzesten dutenek. Nork ez ditu entzun, sarri askotan entzun ere, honako esaldiok edo antzeko beste batzuk?
|
|
|
Horretan ezin da mirakulurik espero, harreman sare euskaldunak dituzten elebidun berrien kasuan izan ezik. Baina
|
euskara
indarberritzeko prozesuak egiazki aurrera egingo badu, kuantitatiboki ez ezik kualitatiboki ere aurrera egingo badu, ezin da atzera pausorik egin etxetik euskal hiztun direnek ohiko jardun hizkuntzarako euskara gorde eta sendotzerakoan. Seguruenik, horretan jokatzen dugu euskararen etorkizunaren parte handi bat, handiena ez bada?, horretan eta haurtzaroan euskal hiztun egiten diren gazte euskaraz adierazkortasuna eta naturaltasuna bereganatzean.
|
|
|
Adostasun sozial eta politikoa da, erakargarritasunarekin batera, ezagutzatik erabilerarako zubia den atxikimendua eraikitzeko zutoin ezinbestekoa. Euskararen auzia euskararena bainoago hizkuntza bizikidetzaren auzia baldin bada, gizarte elebiduna baldin bada helburua, eta helburu den gizarte elebidunaz ulertzen dena ez bada bi hiztun elkartez osaturiko gizartea baizik eta euskara eta gaztelania, biak, neurriren batean erabiltzen dituen komunitate bakarreko gizartea, orduan gizarte osoak nahitaez ados jarri behar du
|
euskara
indarberritzeko prozesuaren gainean. Ados jarri behar dute kolore politiko ezberdinetakoek, eta kontuan hartu behar dira, nahitaez, elebakarrak ere.
|
|
|
Adostasun sozial eta politikoa hil edo bizikoa du euskarak bere erabilera indartuko bada eta berarekiko atxikimendua areagotuko bada.
|
Euskara
indarberritzeko prozesuaren arrakasta bermerik handiena adostasuna da. Adostasuna zenbaterainokoa, halakoa aurrerakada.
|
|
|
Gainera, etorkinen %85ek 44 urte baino gutxiago du, eta jada %55 derrigorrezko hezkuntza urteetatik kanpora dago, 20 eta 40 urte bitartean dagoelako, hots, hezkuntza sistemaren bidez bermatzen den euskararen transmisio aukera baliatzeko zaharregia. Baina, aldi berean, gaztea da etorkinen %55 Datu horiekin batera, gainera, kontuan hartzen badugu etorkinen erdiaren ohiko hizkuntza gaztelania dela, latinoamerikarra baita etorkinen ia erdia?, bistan da
|
euskara
indarberritzeko prozesuan aurrera jarraitzeko oso aintzakotzat hartu behar dela hau guztia. Aurreko atalean elebitasun pasiboaz esan duguna oso kontuan hartzekoa da, ezbairik gabe, arlo honetarako estrategiak definitzerakoan.
|
|
|
Halere, urte guztiotan egin zitekeenaren eta egin denaren artean alde handia, handiegia, gertatu dela uste dugu administrazioan; edo, beste hitz batzuekin esanda, egin den ahaleginari ez zaiola atera, urrutitik ere, atera zekiokeen etekinik administrazio zerbitzuetan.
|
Euskara
indarberritzeko prozesua, zenbaitetan egin dugun antzera, argi ilunen prozesutzat irudikatuko bagenu, nekez jarriko genuke administrazio zerbitzuetan urraturiko bidea argiuneetan, errazago ilunguneetan. Dioguna diogu ez gutxi delako egin dena, baizik eta handia, handiegia, delako egiazki egin zitekeenaren eta egin denaren arteko aldea.
|
|
|
Beste modu batez esanda:
|
euskara
indarberritzeko prozesuan, gizartearen bulkadatik haratago dago legeria; edo alderantziz formulatuta: euskal hiztunen komunitateak egin nahi izan dezakeen ezer ere ez dago, Euskal Autonomia Erkidegoan, legeriak galarazten edota oztopatzen duena.
|
|
2011
|
|
|
Identifika itzazu eta konparatu EAEn, Nafarroan eta Iparraldean hezkuntzaren esparruan emandako pausoak edo aurrera eramandako ekimenak. Halaber, saiatu zaitez pauso eta ekimen horiek Fishmanen GIDS eskalan kokatzen, eta hortik abiatuta, eztabaida ezazu pauso eta ekimen horien ekarpena
|
euskara
indarberritzeko prozesuan.
|
|
2012
|
|
|
" hezkuntzak gizartearen gaitzak sendatzeko duen berezko balioaren fedearen isla" (1990: 188). Bere esanetan,
|
euskararen
indarberritze prozesuaren ardatza ama hizkuntzaren transmisioa da; hizkuntzaren indarberritze prozesuetako erdigunea etxean, auzoan eta hurbileko elkartean dago. hortik abiatuz, eskola prozesu askoz zabalago eta konplexuagoa den zatia baino ez da. Nekez egingo du eskolak modu esanguratsuan aurrera etxean, auzoan eta lagunartean euskarari ez bazaio eusten, esparru horietan ez bada eragiten. edonola ere, horrek ez du kentzen, mugak ezagutuz eta tokian tokiko eta unean uneko aukerak ongi aztertuz, eskolak funtsezko zereginak izatea.
|
|
2018
|
|
|
Edozein kasutan,
|
euskara
indarberritzeko prozesuan eragile izan den jendeak, dena delako esperientzia horrek asebetetzeko, osoa izateko, osagai emozionalaz gain(" ederra izan da" edo" zenbat jende..."), osagai logikoa, arrazoi linguistikoa, kontzienteagoa(" lortu dugu hau edo beste hura") ere behar ohi du, dugu.
|
|
2019
|
|
|
Topagunearentzat eta berau osatzen dugun Euskaltzaleen Mugimenduarentzat biziki interesgarria da bazkide garen Soziolinguistika klusterraren proiektu zientifiko honetan parte hartzea. Izan ere,
|
euskararen
indarberritze prozesuan aktibismoaren eta zientziaren arteko zubiak indartzea premiazkotzat jotzen dugu, bien arteko ezagutza transferentziak indargarri baitira, adituak eta arituak elkarlotzen dituen neurrian eta errealitatearen berri modu sakonago eta zabalagon ematen duen moduan.
|
|
|
bizilagunen lehen hizkuntza euskara izatea, euskaraz bizitzea erabat naturala izatea, hizkuntza belaunaldiz belaunaldi transmititzea... Soziolinguisten arabera,
|
euskara
indarberritzeko prozesuan bereziki garrantzitsuak dira; besteak beste, arnasguneetako herritarrek erakusten dutelako posible dela euskaraz bizitzea bizitzako esparru guztietan, hizkuntza bera eraberritzen dutelako, modu naturalean, hitz eta esamolde berriak sortuz, eta, gainerako euskaldunekin euskaraz egiteko joerari eusten diotenez, euskara ohiturak hedatzeko ahalmen handia dutelako.... Nolanahi ere, arnasgune gehienak herri txikiak direnez, aldaketa soziolinguistiko eta demografikoek eragin handia izaten dute haietan.
|
|
|
Arnasa Gararen sustatzaileen hitzetan, soziolinguisten arabera, arnasguneak “bereziki garrantzitsuak” dira
|
euskara
indarberritzeko prozesuan. Hainbat arrazoi aipatu dituzte:
|
|
2020
|
|
|
Garai zailak datoz, ziurgabetasun eta aldaketa garaiak, eta arriskua argia da:
|
euskararen
indarberritze prozesuak lekua galtzea agenda publikoan. Ezinbestekoa izango da ardura partekatua:
|
|
|
Tolosaldea euskalduntzeko bere aletxoa jarri duten herritar, elkarte, erakunde eta enpresa guztiak eskertu nahi izan dituzte, eta aurrera begira indarberritzen jarraitzea dute helburu. Eta elkarlana, eta elkarren arteko bultzada eta babesa ezinbesteko ikusten dituzte
|
euskararen
indarberritze prozesua aurrera eramateko. Besteak beste," komunitate bat garela sentitzeko gaude gaur hemen, eta elkarrekin lan egin behar dugula nabarmentzeko", adierazi dute.
|
|
|
ertza eta ertza ez dena.
|
Euskara
indarberritze prozesuan ere hori da behar duguna: hiztun aktiboak diren zizelkariak, ertza direnak eta ez direnak, berriak eta berriak ez direnak.
|
|
|
Eta gauza bera gertatzen da hizkuntza ideologiarekin, nahiz eta hizkuntza guztiek eta horien praktika sozialek, nahi ala ez, beti dakarten dimentsio ideologikoa. Norbaitek uste al du azken hamarkadetako
|
euskararen
indarberritze prozesua gertatuko zela hizkuntza berreskuratzearen aldeko ideologiarik gabe. Eta, bestalde, Katalunian bezala Euskal Herrian ere, estatuek ezartzen duten gaztelania eta frantsesaren aldeko hizkuntza ideologia boteretsurik gabe ez al ginateke egoera hobean egongo?
|
|
2021
|
|
|
Topagunearen helburu estrategikoetako bat da etorkizunean Nafarroako biztanleriaren gehiengoa
|
euskararen
indarberritze prozesuaren alde egotea. Hori gogoan antolatu du jardunaldia.
|
|
|
Guztia etorkizunean nafar gehiago
|
euskararen
indarberritze prozesuarekin enpatiko izateko. Garbi dugu: euskararen aldeko gehiengo soziala eraiki nahi dugu.
|
|
2022
|
|
|
Hala ere, alde handiz, udalerri horiek dute euskara erabiltzeko egokierarik onena, eta horietan erabiltzen da gehien.
|
Euskara
indarberritzeko prozesuan ezinbesteko heldulekua dira, hortaz. • Hitz gakoak:
|
|
2023
|
|
|
Onartutako bost puntuko adierazpenak dionez," larritzat" jotzen dute
|
euskararen
indarberritze prozesuan aurkako azken epaiak. Horregatik, bat egiten du bihar Bilboko manifestazioarekin.
|