|
2003
|
|
|
Egoera berezi hori dela eta, honako bi argumentu kontrajarri izan dira: a) euskal Eliza izan da
|
euskararen alde
gehien egin duena, eta berari esker dago bizirik, neurri handi batean, gure hizkuntza; b) Eliza dela eta, zeharo atzerakoia izan da euskal literatura; are gehiago, ortodoxia katoliko hertsian mugatu izan da euskara âeta gizarte euskaldunaâ, Europako ideia berritzaile eta literatur joeretatik urrundurik. Sarasolaren hitzetan (1976: 53)," a la Iglesia Católica no hay nada que reprocharle ni que agradecerle.
|
|
2008
|
|
|
aipaturiko eta Oñatiko batzar ostean Luis Arbeloak proposatu zuen zuzenketa harekin, nahiz oraingoan Euzko Deyako artikulua gogorragoa agertzen zen aldizkari ezjeltzaleak baztertzean. Bestalde, emaitza alderdikoi hori euskararen onerako argudiopean justifikatzen bazen ere (jeltzaleak zirela
|
euskararen alde
gehien egiten zutenak eta beraz euskararentzat onena jeltzaleen eredua zela), aurrerago artikuluak berak erakusten zuen Euzkeltzale Bazkunakoentzat ez zela hizkuntza garrantzitsuena baizik beren proiektu politikoa: «euzkeldunak eta euzkeltzaliak baño beñago abertzaliak gara».
|
|
|
25 urte daramatza PSE EE Barakaldoko Udal Gobernuan eta
|
euskararen alde
gehien egiten omen duten horiexek honako panorama taxutu dute urtetik urtera: Barakaldoko kaleetan euskararen erabilera %10 ekoa da, udal eredu hirueleduna ezarri zuten euskarazko eredua baztertu asmoz, Euskararen Udal Ordenantzak eta Normalkuntza Planak pentsaezinezko tresnak dira bertan, Udalak euskara teknikari bakarra du itzulpenak egiteko baliatzen duena, euskara ikasteko beka sistemarik ez dago onartua, Barakaldo Antzokian ingelesezko ikuskizunak euskarara bikoizten dituzte... Ezaugarri guzti hauek (eta makina bat gehiago) aintzat hartuta, 2006 urtean Kontseiluak eginiko udalerrietako hizkuntza politikaren neurketan, 10 puntutik 1,4 besterik ez zituen eskuratu PSE k kudeatutako Barakaldoko Udalak.
|
|
2010
|
|
|
b) Taldeko erabilerak duen pisua aski ezaguna izanik, adierazle hori erregresio anizkoitzetik kanpora utziz zera ikusten da: hurbileko harreman sareetan euskara erabiltzen duten ikasleak direla, maila indibidualean,
|
euskaraz
gehien egiten dutenak. Hurbileko harreman sare horien artean herriko lagunekiko erabilera, eta anai arrebekikoa, dira ikaslearen jolaslekuko erabilerarekin lotuenik ageri diren aldagaiak.
|
|
2011
|
|
|
Gazteek euskara gero eta gehiago erabiltzen duten arren, oraindik erdara nagusi da beren gizarte harremanetan. Haurrak eta gazteak dira kalean
|
euskaraz
gehien egiten dutenak helduak eta adinekoekin konparatuta. Baina badirudi ume askok koskortu ahala, euskaraz egiteari utzi egiten diotela eta beren harremanetan erdara nagusitzen hasten dela.
|
|
|
Adin tarte honetan izandako jaitsiera gazteen erabileran eragiten duen faktore gehigarri bat dela pentsa daiteke.9Alde hoGazteek euskara gero eta gehiago erabiltzen duten arren, oraindik erdara nagusi da beren gizarte harremanetan. Haurrak eta gazteak dira kalean
|
euskaraz
gehien egiten dutenak helduak eta adinekoekin konparatuta. Baina badirudi ume askok koskortu ahala, euskaraz egiteari utzi egiten diotela eta beren harremanetan erdara nagusitzen hasten dela.
|
|
|
Arrazoia zeukan gaur egunean
|
euskararen alde
gehien egin zezakeena Madonna dela zioen hark. Gauzak dauden moduan, ez kanpaina instituzionalik, ez euskaltegirik, ez bestelakorik, ez da iritsiko Madonnaren mailara.
|
|
2016
|
|
|
• 1.2.2.Antzemango dela eragina kanpora —aisialdian, lanera edo ikastera— gehien jotzen duten gainerako herritarren artean ere; eta kontrara, haurrak eta heldu zein adineko zaharrenak izango direla
|
euskaraz
gehien egingo dutenak.
|
|
|
Horrekin batera,
|
euskaraz
gehien egiten den herri txikietako egoera soziolinguistikoa aldatzen ari deneko berriak azaleratzen ari diren honetan, Aiako datuak ere ezagutaraztea on litzateke, gainerakoekin alderatzeko, eta batik bat, informazioa osatzeko.
|
|
2017
|
|
|
Haurrak eta ondoren gazteak dira
|
euskaraz
gehien egiten dutenak baina 35 urteren ostean arduratzekoa da oraindik guztiek hizkuntza gaitasuna bermatua ez edukitzea. Erraz botatzen zaie errua hauek euskara erabiltzen ez dutenean baina hainbat faktore daude erabilera urri hau gertatzeko.
|
|
2018
|
|
|
Asteburutan eta astean zehar euskararen erabilera nahiko pareko dago, gaztelania gailentzen da bietan, eta, kasu batzuetan, euskararen eta beste hizkuntzen erabilera antzekoa da. Bi kasuetan 2 urte bitartekoak izan dira
|
euskara
gehien egin dutenak. Egoera hau, datui dagokion atalean azaldu bezala, herriko egoerarekin alderatuz, kontrakoa da guztiz, izan ere, Oiartzungo herrian euskararen gaitasuna %71, 7 da, eta ondorioz, UEMAKO kide dugu.
|
|
|
Asteburutan eta astean zehar euskararen erabilera nahiko pareko dago, gaztelania gailentzen da bietan, eta, kasu batzuetan, euskararen eta beste hizkuntzen erabilera antzekoa da. Bi kasuetan 2 urte bitartekoak izan dira
|
euskara
gehien egin dutenak. Lintzirinen jasotako euskararen egoera eta Oiartzunen bizi dutena konparatuz gero, kontrakoak dira biak, muturrekoak.
|
|
2019
|
|
|
Azaldu dezadan hau. Administrazioan da
|
euskaraz
gehien egiten duten lekua (%23, 5), baina haien pertzepzioen arabera %49, 5ek uste dute erdiek baino gehiagok dakitela euskaraz administrazioan. 26 puntuko aldea.
|
|
|
Kale erabilerari dagokionez,
|
euskara
gehien egiten dutenak haurrak(% 92,1) eta gazteak(% 92,9) dira. Helduen artean, elkarrekintzak hamarretik zazpi euskaraz izan dira(% 72,9).
|
|
2022
|
|
|
Bada, Euskal Herrian erabat normaltzat hartzen den joera bat, nire ustez, lorpen sozial ezohiko eta sekulakotzat hartu genukeena: haurrak izatea
|
euskaraz
gehien egiten duen adin tartea, hain zuzen ere, eta bigarrena gazteena izatea, helduen eta adinekoen aurretik. Horrelakorik ez da gertatzen, nik dakidala, Europa mendebaldeko hizkuntza gutxituetan; ez behintzat galegoaren, katalanaren, okzitanieraren, bretoiaren edo galesaren kasuetan.
|
|
2023
|
|
|
Europako kasuak alde batera utzita, euskarari dagokionez, Siadecok egindako ikerketako datuen arabera, ikusi dugu gune soziolinguistiko batzuetan lantokia dela
|
euskara
gehien egiten den eremua. Beste batzuetan, ordea, alderantziz.
|
|
|
Zumaiako haurren artean txikienak dira
|
euskaraz
gehien egiten dutenak, azken urteetako ikerketa gehienek rakusten duten bezala; baina ezin da esan haur horien euskararen erabilera modu linealean jaisten denik haurrak hazi ahala: HH5ekoek egiten dute gehien euskaraz, baina LH4ko haurrak baino nabarmen gehiago egiten dute Zumaiako LH6ko haur handiagoek.
|
|
|
Desberdintasun horien artean dago ikerketaren emaitza harrigarriena. Izan ere, Zumaiako haurren artean txikienak dira
|
euskaraz
gehien egiten dutenak, azken urteetako ikerketa gehienek erakusten duten bezala; baina ezin da esan haur horien euskararen erabilera modu linealean jaisten denik haurrak hazi ahala: espero izatekoa zen bezala, HH5ekoek egiten dute gehien euskaraz eta LH4ekoek haiek baino gutxiago; baina LH6koek tarteko erabilera egiten dute.
|
|
|
Bestalde, emaitzen artean baieztatu da, aurreikusi bezala, eskolak baduela ahalmen handia haurrek euskaraz egin dezaten (Zalbide 2013). Eskola da Zumaiako haurrek
|
euskaraz
gehien egiten duten gunea, eremu formalean euskararen nagusitasuna erabatekoa da, araua da; zenbat eta egoera formalago orduan eta erabilera handiagoa. Eta, hala islatzen da, esate baterako, haurrek euskaraz gehiago egitean ikasgelan jolaslekuan baino.
|
|
|
Eskola da Zumaiako haurrek
|
euskaraz
gehien egiten duten gunea, eremu formalean euskararen nagusitasuna erabatekoa da, araua da; zenbat eta egoera formalago orduan eta erabilera handiagoa. Aisialdian, ordea, eremu formaletik aldenduz, haurrek eta nerabeek gutxiago egiten dute euskaraz.
|
|
|
– Behatutako haur txikienak dira
|
euskaraz
gehien egiten dutenak Zumaian; haurrak hazi ahala, euskararen erabilera higatzen doa. Baina, erabileraren jaitsiera ez da lineala:
|