|
2007
|
|
|
Hutsune honi aurre egiteko eta
|
euskararen
erabileraren datu zuzenagoak eta fidagarriagoak lortzeko sortu zituen euskararen kale neurketak SIADECOk (sorrera horri buruz gehiago jakin nahi izanez gero: " SIADECO:
|
|
|
Arabako
|
euskararen
erabilera datuetan gertatzen diren neurraldiz neurraldiko gorabeherak metodologiari egotzi beharrekoak dira, behaketa teknikak dituen mugei zein lagin erroreari, hain zuzen ere. Hortaz, datuen irakurketak joera edo norabide osoa hartu behar du kontuan, ez neurraldiz neurraldiko datuen irakurketa xehea.
|
|
|
Oraindik ere leku batzuk bereziki babestu beharrean gara eta hori ez da gertatzen ari. Nafarroa Garaiko datuetara etorrita berriz ere Vascuenceren legeak berak oinarri hartzen duen banaketak ere ez du bermatzen euskara ofiziala behar lukeen lekuetan hala izan dadin, datuak begiratzea besterik ez dago
|
euskararen
erabilera datu orokorrak ezagutza handia den eremuetan 1993ko kale neurketaren azpitik ageri baitira, zer esanik ez euskarak babes hori ez duen eremuetan. Administrazioak eta Euskal Autonomia Erkidegoaz ari naiz oraingoan, behin eta berriz esan izan digu azken aldian euskaldunon utzikeria dela erabilera datuak aldrebesten dituena.
|
|
2009
|
|
|
Balorazio kualitatiboari erreparatuz gero, HINAT (Hizkuntza Neurtzeko Artezeko Tresna) neurgailuak ematen dizkigu.
|
Euskararen
erabileraren datuak kanpainan parte hartzen dutenei dagozkie (ez GernikaLumoko merkataritzari bere osotasunean). Datu horiekin urtetik urteko bilakaera kontrolatzen ari gara eta emaitzak gizarte mailan jasotzen ditugun datu orokorrak baino askoz hobeak dira.
|
|
2012
|
|
|
Hiriburuetako datuak ikustea besterik ez dago lehen hazten ari zena orain abiadura berean txikitzen ari dela egiaztatzeko. Agian goizegi da hain ondorio beltzak, edo grisak behinik behin, ateratzeko, baina ez dugu uste goizegi denik
|
euskararen
erabilera datuei buelta eman eta lehengo goranzko bidean jarri nahi baditugu berrikuntza behar dugula proposatzeko.
|
|
|
Kale erabileraren neurketa zonaldeka begiratuta, datu batzuk kolpean deigarri egiten zaizkigu. Zonalde soziolinguistiko euskaldunenetan gero eta erabilera datu hobeak ikusten diren artean, hirigune eta zonalde soziolinguistiko erdaldunenetan datuak kezkagarriak dira, kasu batzuetan
|
euskararen
erabilera datuak oso baxuak direlako (Bilbo, Gasteiz eta Iruñea, kasurako) eta beste batzuetan datuetan atzerakada ikusten delako.
|
|
2014
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Ikerlan honetan, izenburuak argi esaten duen bezala,
|
euskararen
erabileraren gaineko datuak interpretatu eta konparatzen dira. Horretarako, administrazio desberdinetan banaturik dagoen euskal eremuko bi herriren eta euskal eredua lantzen duten ikastetxe moten datuak erabiliko dira.
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza daramatza herrian, eta guztiz integratua dago. Ama hizkuntza %75ek euskara du; %12, 5ek, gaztelania; %6, 25ek wolofera; eta %6, 25ek Serer ra.
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza eta %57, 14k, gaztelania. Beste herriko errealitatearekin alderatuz, dagoeneko desberdintasunak nabari dira.
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa dutenek herrian, futbolean, lagunekin, proposatutakoan... euskaraz egiten dutela esan dute, baina, ondoren, ZENBAT, galderari erantzuterako orduan, erantzun hauek eman dituzte:
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza banandua dagoen eremu batekin lotu dute. Iruñean, aldiz, Iruñerriatik kanpo dagoen herri batekin lotu dute.
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa nerabeengan estandarra edo formala erabiltzeko lanketa egitea euskara% handi batean bermatua dagoen herrietan.
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa bakarrik izan da etorkina edota kanpotik etorritako ikaslea. Iruñeko bi ikastetxeetan ez dago etorkinik matrikulatuta aztertu den mailan eta Ondarroako bi ikastetxeetan daude aipatutako %ak.
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza transmititutakoa eta harremanetarako hizkuntza bera izaten da. Aisialdia ere, hizkuntza berdinarekin dago lotua.
|
|
|
Beñat Urkiza – Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza rraldetasuna, hizkuntzak, datu soziolinguistikoak, hezkuntza ereduak, etorkinak eta nerabezaroa.
|
|
|
Sei gai horiek erabiliko dira, eta gainontzeko argudiaketa guztia puntu hauen gainean oinarritu da. Puntu hauetan aipatzen dena hona laburtuta ekarri ez bada ere, zerbait esan behar da hizkuntzen inguruko legediaz edota
|
euskararen
erabilerari buruzko datu soziolinguistikoez.
|
|
|
Lurralde eta ikastetxe desberdinetako
|
euskararen
erabileraren datuen hausnarketa eta konparaketa – Beñat Urkiza
|
|
|
Sarritan agertzen dira
|
euskararen
erabilera datuak eta zonalde bakoitzeko euskalkiak neurtzea ere ez da malkarra... baina hitanoaren erabilpen eta zabalpenaz zenbat dakigu?
|
|
|
Estatistikoki ez dakigu non erabiltzen den, ez dakigu zenbatek erabiltzen duten, ez dakigu eskualde honetako gazteek erabiltzen ote duten; eta honek eragina du hika galbidean ikusteko. Sarritan agertzen dira
|
euskararen
erabilera datuak eta zonalde bakoitzeko euskalkiak neurtzea ere ez da malkarra... baina hitanoaren erabilpen eta zabalpenaz zenbat dakigu?
|
|
2018
|
|
|
Batez besteko
|
euskarazko
erabileraren datu hauek guneka bereizita ikus ditzakegu jarraian 1 taulan. Gune hauetan esperientziak garatu ahal izateko ezaugarri komun batzuk betetzen ziren arren, lankideen arteko euskarazko erabilerari dagokionez, aniztasuna handia da, datuetan ikus daitekeenez.
|
|
2019
|
|
|
Bigarren bide horri helduko diogu guk artikulu honetan, eta egun dagoen informazio estatistikoarekin arnasguneen kontzeptu teorikoa enpirikoki aztertzen hasteko ekarpena egiten saiatuko gara. Lehenago ere aritu ginen antzeko ahaleginean (Iurrebaso Biteri, 2015) baina oraingo honetan, teorian orduan baino hobeto errotuz, dagokien zentralitatea emango diegu
|
euskararen
erabilera datuei.
|
|
|
bata, sare sozialen erabiltzaileen% 14,2k euskara erabiltzen duela erdara beste edo gehiago, eta, bestea, datu hori gazteengan %23, 2koa dela. datu horien harira, Soziolinguistika klusterreko Asier Basurtok eItBko" Arratsaldero" saioan honako hau adierazi zuen: " Sare sozialetan errepikatzen da gazteek kalean lagunartean daukaten joera" (eItB, 2011). hipotesi horretatik abiatuta, aipatutako bi datu horien ehunekoak eta
|
euskararen
erabileraren datuak antzekoak izan lirateke. hala balitz, honako hau frogatuko genuke: hizkuntza ohiturak sare sozialetara eramaten ditugula. hona hemen aipatutako sare sozialen datuen eta euskararen erabileraren datuak bateratuta (eusko Jaurlaritza, 2016):
|
|
|
" Sare sozialetan errepikatzen da gazteek kalean lagunartean daukaten joera" (eItB, 2011). hipotesi horretatik abiatuta, aipatutako bi datu horien ehunekoak eta euskararen erabileraren datuak antzekoak izan lirateke. hala balitz, honako hau frogatuko genuke: hizkuntza ohiturak sare sozialetara eramaten ditugula. hona hemen aipatutako sare sozialen datuen eta
|
euskararen
erabileraren datuak bateratuta (eusko Jaurlaritza, 2016):
|
|
2020
|
|
|
Jasotako informazioa ikergaien arabera antolatu eta egituratu da bere ustiapenerako. Informatzaileek emandako informazioaren gainean eta GU k argitara ematen dituen
|
euskararen
erabileraren gaineko datuekin elkartu da eta oinarrizko hurrenkera, sailkapen eta kodifikazioa egin da. Analisi kuantitatiboa egin da baina ahalegin nagusia analisi interpretatiboa egitea izan da.
|
|
2021
|
|
|
Gernikak eta Zumaiak dituzten baldintzei eustea litzateke helburua; aitzitik, gaur egun Pasai Donibanek eta AmorebietaEtxanok dituztenak aldatu edo moldatu egin lirateke
|
euskararen
erabilera datuak. hobetzeko.
|
|
|
Gernikak eta Zumaiak dituzten baldintzei eustea litzateke helburua; aitzitik, gaur egun Pasai Donibanek eta Amorebieta Etxanok dituztenak aldatu edo moldatu egin lirateke
|
euskararen
erabilera datuak hobetzeko. Hainbat arlo eta eremutan dago zer egina:
|
|
2022
|
|
|
Ikerketaren oinarria den premisa nagusia: euskara eta kultura banatzeak azken hamarkadetan testuingururik gabeko euskara bat lantzea ekarri du eta honek azalduko luke egungo
|
euskara
erabilera datuon zergatia.
|
|
|
Azkenik, eta egungo impasse egoerarekin lotuz, hona ikerketaren oinarria den premisa nagusia: euskara eta kultura banatzeak azken hamarkadetan testuingururik gabeko euskara bat lantzea ekarri du eta honek azalduko luke gure iritziz hein batean, eta esan bezala, beste hainbat faktorerekin batera, egungo
|
euskara
erabilera datuon zergatia.
|
|
|
80ko hamarkadan ematen den instituzionalizazioaren ondorioz, hizkuntzak aurretik zeukan kultur testuinguraketa galdu zuen eta honek azal dezake beste hainbat elementuren artean, noskiegungo
|
euskararen
erabilera datu baxuen zergatia.
|
|
|
egun, zein pisu hartzen du kulturak hizkuntzaren biziberritzean? Gure iritzian, 80ko hamarkadan ematen den instituzionalizazioaren ondorioz, hizkuntzak aurretik zeukan kultur testuinguraketa hein batean galdu zuen eta honek azal dezake beste hainbat elementuren artean, noski egungo
|
euskararen
erabilera datu baxuen zergatia.
|
|
|
Haurrak eta nagusiak (gazteak, helduak nahiz adinekoak) batera daudenean euskararen erabilera altuagoa da, bereizita daudenean baino (21 grafikoa).
|
Euskararen
erabilera daturik altuenak haurrak eta nagusiak daudenean jasotzen dira, eta baxuenak haurrik ez dagoen elkarrizketetan. Nagusien erabilera bikoiztea edo hirukoiztea dakar haurrak solaskide izateak, lurralde guztietan.
|
|
|
|
Euskararen
erabilera daturik altuenak haurrak eta nagusiak daudenean jasotzen dira, eta baxuenak haurrik ez dagoen elkarrizketetan. Nagusien erabilera bikoiztea edo hirukoiztea dakar haurrak solaskide izateak, lurralde guztietan.
|
|
|
|
Euskararen
erabilerari buruzko datu baxuak ikusita, gogoratu behar da antzeko egoera antzematen zela pasa den mendeko laurogeiko hamarkadan, euskararen berreskuratzea hezkuntza sistemaren bidez bakarrik ezinezkoa zela ziotenen iritzietan. Orduan, euskara inplementatzeko mekanismo eragingarriak eskatzen ziren, erakundeak egiten ari zirena nahikoa ez zela salatuz.
|
|
|
Erabilera datuak oro har, harrigarriagoak egiten zaizkie euskararekin harremanik ez dutenei harreman handia dutenei baino.
|
Euskararen
erabilerari buruzko datu baxuak ikusita, gogoratu behar da antzeko egoera antzematen zela pasa den mendeko laurogeiko hamarkadan, euskararen berreskuratzea hezkuntza sistemaren bidez bakarrik ezinezkoa zela ziotenen iritzietan. Orduan, euskara inplementatzeko mekanismo eragingarriak eskatzen ziren, erakundeak egiten ari zirena nahikoa ez zela salatuz.
|
|
|
|
Euskararen
erabileraren datuek erakusten dutenetik desberdin, euskararen garapenak aurrerapen handiak izan dituela atxiki behar da, ezagutzari erreparatzen badiogu. Jakina da hizkuntza bat jakiteak ez dakarrela nahitaez haren erabilera, baina horrek ez du esan nahi euskararen ezagutzari dagokionez urteotan bilakaera oso positiboa izan ez denik.
|
|
|
|
Euskararen
erabileraren datuek beste gai bat ere islatzen dute. Ez da soilik erabileraren auzia, baizik eta baita ikas eta irakastearena ere; gabeziak transmisio moduetan ere egon litezke.
|
|
2023
|
|
|
|
Euskararen
erabilera datuei erreparatuz gero, euskararen erabilera% 32,6 da eta gaztelaniarena% 66,6 2000 urtetik hona, gorabehera batzuk izan ondoren, euskararen erabilerak beheranzko joera du, eta, batik bat, erdigunean hitz egiten da euskara gehien, 2 adin tartean. (Soziolinguistika Klusterra 2019).
|
|
|
– Haurren
|
euskararen
erabilera datua Zumaiako kaleetan Soziolinguistika Klusterrak egindako Hizkuntzen erabileraren kale neurketan bildutako datuekin alderatzea interesgarria da. Bi ikerketa horiek metodologia berbera erabiliz egin dira, bi eremu desberdinetako esparru ez formaletan (herriko kaleetan Zumaiako Hizkuntzen Erabileraren Neurketan eta eskola eremuan Zumaiako Euskarazko Haurren Sozializazioan).
|
|
|
Zumaiako neurketan euskararen erabilera orokorraren datua% 50,8koa izan da, eta haurren erabilera orokorra% 70,3koa (Iñarra et al. 2022). Esan daiteke daurren kaleko eta eskola esparruko
|
euskararen
erabileraren datuak oso koherenteak direla, izan ere, eskola inguruan jasotako datua bost puntu altuagoa izateak berresten du eskola giroak haurrek euskaraz gehiago hitz egin dezaten duen eragina (ikus artikuluaren bigarren atala: Sozializazioaz).
|