|
2001
|
|
|
Lagungarri, betiere, berrikitan Labayru ikastegiak eskuratu digun Aita Ipolito Larrakoetxea renGrimm anayen ipuinaklibu rua. Egin eginean ere,
|
euskara
egokia da horkoa eta askorentzat harrigarria.
|
|
2002
|
|
|
Jende anitzek aukeratu du eredua ikasketak egiteko orduan aurtengo ikasturtean? Gehienez ere galde dezakegu, beharbada, halako liburu jakin batean erabiltzen den
|
euskara
egokia den edo ez. Baina besterik gehiago deus gutxi.
|
|
2003
|
|
|
Eskutitzotan, ordea, beste Antton bat dago. Bere betiko
|
euskara
egoki, samur eta sen ikaragarrizko hori darabil hemen ere, noski. Baina eskutitz hauetan mundu berri bat deskubritu duela iruditzen zait, eta harrigarria da zer nolako ausardiaz jokatu duen, eta zeinen ondo asmatu duen mundu berri hori eraikitzen.
|
|
|
Eta bidea urratsez urrats egiten denez, badirudi euskaraz biziko den campus bat sortzea dela bidean irabazi beharreko beste koska bat. Unibertsitatea eta
|
euskara
egokiago ezkontzeko bidean, egungo egoera gainditzeko modua eskain lezakeen proposamen bideragarria iruditzen zait euskara hutsez biziko den campus autonomo berri bat sortzea. Lehenago ere proposatu izan dut campus euskalduna.
|
|
2004
|
|
|
Euskara zuzena, egokia eta jatorra (ona) hainbat aldiz izan dugu hizpide azken egunotan. Zuk zeuk lan honen hitzaurrean diozu garrantzia berezia eman diozula
|
euskara
egokiari. Zergatik?
|
|
|
|
Euskara
egokia egoera eta testuinguru bakoitzari ongi lotzen zaiona da. Azken batean, kaleko hizkera galtzean egoera informaletan euskaraz jarduteko modu bat galdu dugu.
|
|
|
Lege berriaren zioen azalpenak nolabaiteko zehaztasunarekin jorratzen du gai hori. Lerrokada oso batean dihardu horri buruz, eta lerrokada hori gogoan hartzekoa da, are gehiago, halako testu bat
|
euskaraz
egoki adierazi nahi denean. Lehenengo baieztapenak berak erakusten du hizkera ulergarriagoa erabili nahi dela; historian barrena gaztelaniazko hizkera judizialari itxia izatea leporatu zaio, eta izaera horretatik aldendu nahi da lege berrian:
|
|
|
Hiru bakarrik aipatuko ditut hemen: euskara zuzena,
|
euskara
egokia eta kazetari euskara. Horrek esan nahi du euskara jatorraren barne arauen moldekoa dela hizkuntzaren arlo guztie tan:
|
|
|
ahoskeran, joskeran, hiztegian, ortografian...
|
Euskara
egokiak, berriz, bi ezaugarri hauek ditu: zuzena da eta lehenengoan ulertzen da?. 569
|
|
2005
|
|
|
Hiztunei erabiltzean plazer emango dien euskara behar dugu, hiztunen komunikazio premiak asetzeko modukoa. Hori da oroz gain zaindu beharreko kalitatea, eta horri esaten diogu guk"
|
euskara
egokia". Jakina, egoki izateaz gain zuzen eta jator balitz, hobe.
|
|
|
Irizpide deserosoa da egokitasunarena, ez baitago behin betiko zehazterik. Aitzitik, aldian aldiko egoeraren arabera erabaki behar da kasu bakoitzean zer den eta zer ez den
|
euskara
egokia.
|
|
|
Azken aldiko gogoeta da euskara jatorra, zuzena, eta egokia bereiztea, eta egokia bultzatzea. Zuretzat zein da
|
euskara
egokia?
|
|
|
Bata sasi euskara, gordina bigarrena eta egokia azkena.
|
Euskara
egokia oinarrian hartuta osatzen dute laugarrena: kazetaritza euskara.
|
|
|
c.
|
Euskara
egokiaren ezaugarriak
|
|
2006
|
|
|
|
Euskara
egokia egin behar omen dugu. Zuzenkeriaren garaia gainditu dugularik, orain egoki hitz egitean dago koxka.
|
|
|
Hiztun berriak, ordea, eta baita zaharrak ere sarritan, zalantza handi samarrak izaten ditu horren gainean. Zein da
|
euskara
egokia. Egokia ote da egiten ari naizena?
|
|
|
urruntzen du. Kalitatezko euskara
|
euskara
egokia da, gutxi gorabehera.
|
|
2007
|
|
|
Está suficientemente claro que no podría sorprenderme (aunque quizá podría estar alarmado) si para empezar no tuviera creencias. Quizá está igualmente claro que tener una creencia, al menos de la clase que he tomado como ejemplo, supone la posibilidad de la sorpresa[
|
euskaraz
egoki asko daukagu: usteak ustegabekoa inplikatzen du, egiazta eta gezurtapena, egia eta errorea].
|
|
|
Euskararekiko egitasmorik badaukazue? Euskararen legea ondo dago, baina lortu behar dugu ikasle guztiek 16 urterekin
|
euskaraz
egoki berba egin eta idazteko gai izan daitezen. Helduei aukerak ematen saiatu behar da, ikas dezaten.
|
|
2008
|
|
|
Gizartedimentsio eta oihartzun honek, aparteko motibazioa emateaz gain, arduratsuago bihurtu ditu idazterakoan.
|
Euskara
egoki nahiz zuzena erabiltzen saiatzen dira, eta, helburu horrekin, blogean txertatu ditugun baliabideak, erabili nahi dituen edonoren esku daudenak, maiz baliatu ohi dituzte (hiztegi batua, sinonimoak, euskara gaztelania hiztegiak, antolatzaileak, atsotitzak, esamoldeak,...).
|
|
|
Ikus entzunezko
|
euskara
egokia den epaitzeko, nahitaezkoa da aldez aurretik urrats bi egitea.
|
|
|
(?) Halaber, gazteen artean euskararen erabilera indartzeko bestelako aldaerak (argota, hitanoa, etab.) sailkatzea eta kontuan hartzea garrantzi handiko kontuak dira. Izan ere,
|
euskara
egokia eta une egokian erabiltzeko gai ez den hiztunak ez du komunikaziorik lortuko, ez du hizkuntza erabiliz gozatuko, eta, azken batean, euskara bazterrean utzita beste hizkuntza batez baliatuko da.
|
|
|
Beraz, dokumentu horretan zeregin, egiteko eta zenbait beharren azterketa egiten da: bestelako aldaerak kontuan hartu beharra eta komunikazio egoeraren araberako
|
euskara
egokia erakustea eta erabiltzea hain zuzen. Horrexetara datoz, bada, txosten honetan jorratu nahi ditugun gaiak; batetik, bestelako aldaerak kontuan hartu behar direla, eta, bestetik, zertarako eta komunikazio egoeraren araberako erregistro egokia gauzatzeko, batez ere erregistro ez formala lantzeko.
|
|
|
Haatik, eta Hamabostaldiari dagokionez, arlo horretan jarrera eredugarria izan duela iruditu zait: ahozko zein idatzizko informazio orotan euskara lehenetsiz, opera osoen zein kantatutako zati guztien bat bateko itzulpena
|
euskara
egoki eta jasoan emana, bulegoko arreta, eta abar euskarari bere lekua emateko lan asko eta ondo burutua adierazten dute.
|
|
2009
|
|
|
Gazteria heldu da, eta egia erran beti plenitzen naiz bestaldeko euskaldunek euskaraz gaizki idazten dutela baina badira ere telebistan batzuetan euskara ederki emaiten dutenak. Orduan
|
euskara
egoki eta zuzen hori salbatuko da. Haatik nola euskaldunak bildu jakin dezaten beren hizkuntzak beste altxor linguistikoak badituela ere?.
|
|
|
Pello Esnal lanaren koordinatzaleak azpimarratzen zuenez, liburu honek euskararen egokitasuna du langai, galdera bat gidari: nola ekoiztu
|
euskara
egokia. Eta erantzuten ere saiatu gara:
|
|
|
Medikuntza erlatiboa bihurtu al da? Osakidetzaren ustez, bai, itzulpen akats bat dela-eta gaztelerazko azterketan erantzun desegokia dena
|
euskarazkoan
egokia baita.
|
|
|
Antton Olanok (Eibar, 1963) jasoko du aurrenekoz, Wilkie Collinsen Ilargi harria eleberriaren itzulpenagatik (Alberdania & Elkar). Epaimahaiak. Collinsek obra horretan erabiltzen dituen erregistro ugariak
|
euskarara
egoki bihurtzeko ahalegina eta arrakasta, nabarmendu ditu.
|
|
|
Erromes doazela badiot, ez da Erromarantz doazelako, ez ohiko erromes gure trazakoetan doazelako.
|
Euskarak
egoki eta xaloki bereganatu du, hala zebiltzanei ohiko zitzaiena: pobrezia, beharra.
|
|
|
Anarik
|
euskaraz
egoki baleza?
|
|
2010
|
|
|
frantsesa, gaztelania, alemana, ingelesa, katalana… Luditoys enpresak hutsunea ikusi zuen hor, eta baita abagunea ere, euskaraz jolas hezitzailea eta dibertigarria kaleratzeko. Ohiko legez, hizkuntzak garrantzi berezia izan du Luditoysen azken jolasean, eta horregatik mediku talde baten laguntzarekin egin zen itzulpena, osasunaren inguruko kontzeptuak
|
euskara
egokian egon daitezen.
|
|
2011
|
|
|
Baina ez dira batere ongi moldatzen, adibidez, txisteak kontatu, sexuaz berba egin edo messengeren elkarrizketan aritzeko. Badirudi halako esparru informaletan erdaraz ohituragatik aritzen direla, baina oinarrizko arazoa esparru horietarako
|
euskara
egokia ez izatea dela uste dut. Gabezia horrek erdara erabiltzera bultzatzen ditu ikasleak eta gero eta gutxiago erabiltzen dute euskara.
|
|
|
Anne Franken egunkaria (Anne Frank) liburuaz; itz. Josu Zabaleta:
|
euskara
egokian eta sinesgarrian
|
|
|
gisa Anaitasuna erabiliz. Horixe zen nire erreferentzia nagusia, liburu egokirik ez bainuen (ba ote zegoen?), eta aldizkariaren barruan lehen aipaturiko orrialdea aztertzen nuen, bereziki, bertan Imanolek
|
euskara
egokirako azalpenak ematen baitzituen, alerik ale, hitzen adierak argitzeko eta esplikatzeko berariaz jarritako hiztegiarekin batera. Funtsezkoa nuen orrialde hori aldizkari barruko artikuluak ondo ulertzeko, baita euskararen batasunerako egokienak ziren hitzak aintzatesteko ere.
|
|
2012
|
|
|
1 Beren pertsuasio piezak eta ekintzak euskaraz ere egiten dituzten iturriek txukun erabili behar dute, euskarak eskain dezakeen pertsuasio eraginkortasuna eskuratzeko: euskarazko bertsioa zainduz (eta ez itzulpen literalak edo okerrak eginez),
|
euskara
egokia erabiliz (eta ez euskara zuzenarekin tematuz)... Eta, gainera, euskara plangintza orokor baten baitan hartzen badituzte neurri horiek, askoz ere hobeto, zenbait euskaldunengan sor daitezkeen mesfidantzak uxatzeko eta kanpo komunikazioari begirako neurri soilak ez direla erakusteko.
|
|
|
Erdal eremuetako bertsolaritzak baditu bereizgarriak: ez du euskalkirik izaten, eta, euskara jatorra nondik hartu ez dutenez, hura lehenetsi baino gehiago, komunikaziorako arrakasta duen
|
euskara
egokia aukeratzen dute bertsolariok, nagusiki kaleko euskaratik eta eskolak eman dien euskara zuzenetik. Horren adibidea da Arkaitz Estiballesek joan zen igandeko finalerdian erabilitako Federer, Jes Estender eta joder hitzak.
|
|
|
gutxienez idazle eta irakurle askorentzat indarrean egon zen kultur eta literatur ideologia bat: euskal liburuen betebehar ia ia bakarra hizkuntzaren bizitzari laguntzea denez gero, berdintsu zen liburu hauek itzulpenak izan edo ez izan, garrantzizko gauza bakarra euskara jatorrean idatzita egotea izanik, hau da,
|
euskara
egokian; itzulpenek abantaila handi bat dute, beste askoren artean: literato onak gutxi dira berez eta nekez hazi daitezke, baina hiztun eta idazle jatorrak, garbiak, itzulpen txukunak egiteko gai diratekeenak, bai hezi daitezke; hauek behar eta komeni ziren liburuak itzultzera jarriez garo polito konpon zitekeen, eta gainera epe labur samarrean, euskarak eta euskaldunek zuten gabezia latzena?
|
|
2013
|
|
|
Zuzendaritzak, alabaina, oreka mantentzeko ahaleginak egiten ditu gehiegikeriarik gerta ez dadin alde batera nahiz bestera. Hori bai, idazleak
|
euskara
egokia erabiltzea bultzatu izan da.
|
|
|
9 Bestetik, beharrezkoa da kontuan izatea hizkuntza komunitatearen mailakatzea edo barne egitura ere. Hiztun komunitatearen erdigunean kokatzen dira ‘hiztun osoak’, funtzio informal eta formal desberdinak
|
euskaraz
egoki egiteko gai direnak. Horiek baino erdigunerago, euskaraz bizi eta euskaraz kontsumitzeko hautua egin dutenak.
|
|
|
Hedabideetako hizkerak eragin handikoak dira gurea bezalako prozesuetan. Tesiaren ondorioetako batek zioen urte batzuk galdu genituela kazetari hizkera bizia eta hedabideetarako
|
euskara
egokia garatzeko orduan. Bereziki EITBren praktikari zegokion kritika hura.
|
|
|
Barrutik kanporako egitura espiral horretan, erdigunean dauden geruzek (hizkuntzan jantzienek, gaituenek, motibatuenek) berebiziko garrantzia dute. Euskaraz bizitzeko hautu antolatua egin duten milaka horien edota funtzio desberdinak
|
euskaraz
egoki egiteko gai diren hiztun osoen arteko komunikazio kanalak ukaitea beharrezkoa da. Ez gara, beraz, estuki kopuruez ari.
|
|
|
Bestetik, eta hizkuntza baten biziberritze edo garapen prozesuaz ari garenez, beharrezkoa da kontuan izatea hiztun komunitate horren mailakatzea edo barne egitura ere. Hiztun komunitatearen erdigunean kokatzen dira ‘hiztun osoak’, funtzio informal eta formal desberdinak
|
euskaraz
egoki egiteko gai direnak. Horiek baino erdigunerago, euskaraz bizi eta euskaraz kontsumitzeko hautua egin dutenak.
|
|
2014
|
|
|
Lehen fase honetan, bi helburu nagusi izan ditugu: i) predikatu mailakoetiketatzea egiteko hautatutako eredua
|
euskararako
egokia dela egiaztatzea, eta ii) etiketatze prozesuan lagungarri izango zaigun eskuliburuaren lehen bertsioa osatzea.Eskuliburu hori da etorkizunean EPEC corpus osoa etiketatzeko erabiliko dugunoinarria.
|
|
|
Dena euskaraz egin zen. Sekula
|
euskara
egokiagorik! Baserritarrak printzesa bezala hitz egiten entzuten aspertuta nago.
|
|
|
Nire birraitonaren heriotzaren berri ematen duen testuaren alboan" De que debemos escribir en euskera" izenburuko testua dago, non zalantzan jartzen den politikaz idazteko
|
euskara
egokia den. Eta aurreko eguneko egunkariko orrialdean," conejo" ixena daukon ur lixiba botiletan Bilbon saltzen duen gizon baten iragarkia.
|
|
2015
|
|
|
Faktore horiengan eragiteko hainbat urrats eman daitezke erakunde eta esparru ezberdinetatik:
|
euskararentzat
egokiak diren legeak, gero eta komunikabide gehiago eta gero eta eduki gehiagorekin euskaraz, eta abar. Baina artikulu honetan aurkezten dudan proposamena zuzeneko harremana duten eragileei begirakoa da.
|
|
|
Horretarako, gazteak gaitasun nahikoa izan dute, hizkuntza eurena dela eta euren errealitatera egokitzen dela sentitu eta euskara erakargarri dela ikusi, hauen errealitate eta erreferentzietara egokituz. Izan ere,
|
euskara
egokia eta une egokian erabiltzeko gai ez den hiztunak ez du komunikaziorik lortuko, ez da hizkuntza erabiliz gozatuko, eta azken batean, euskara bazterrean utzita beste hizkuntza batez baliatuko da. Bide horretan, ahozkotasunaren garrantzia nabarmena da eta ahozkotasuna lantzera begira eskolan jarri beharreko indarra ere gakoetako bat da.
|
|
|
|
Euskara
egokia eta une egokian erabiltzeko gai ez den hiztunak ez du komunikaziorik lortuko, ez da hizkuntza erabiliz gozatuko, eta azken batean, euskara bazterrean utzita beste hizkuntza batez baliatuko da.
|
|
|
gazte hizkera. 1960az geroko ahalegin guztiak gorabehera, gaztetxoek euskaraz jakin arren, eta eskolako zereginak
|
euskaraz
egoki egin arren, lagunartean erdaraz aritzen zirela ikusi zen, eta horren arrazoiak aztertzeari eta konponbideak bilatzeari ekin zitzaion.
|
|
2016
|
|
|
Lehenengo biak despolitizazioa eta aldarria egokitzeabadaude jasota diskurtso koherentea osatzeko asmoz arestian aipatu diren puntuetan. Hurrengo bostak, aldiz, lotuago daude euskararen hautemate ludiko, erakargarri eta estetikoarekin, planteamendu filosofiko eta pragmatiko sakonekin baino; alegia, hizkuntza merkaturako
|
euskarari
egoki gertatuko litzaizkiokeen marka izenarekin eta irudiarekin.
|
|
2018
|
|
|
2009an Peru Abarka eta Maisu Juanen arabera gabiltza oraindik. Tolosako ikastolan umeren batek
|
euskara
egoki eta bizi erabiltzen duenean kaxerito deitzen diote.
|
|
|
Arestian mahaigaineratu den Zenbat eta osatuagoa euskararen sozializazioa ikasleengan, hainbat eta handiagoa hizkuntza horren erabilera hipotesia egoki gertatu da ikerlan honen datuen argira. Hortaz, eskolako euskararen erabilera areagotzeko hizkuntza sozializazioaren baitako funtzio edo dimentsioak
|
euskararentzako
egokiago bihurtzea da gakoa. Bide horretan eskolako, familiako eta gizarte hurbileko eragileak funtsezkoak dira, horiek ezarritako sozializazio baldintzak direla medio.
|
|
|
Horrexegatik, eta burua gorantza jarrita eramateko ohitura dudalako, nire herrikide lekeitiarrek halako ezizena ere jarri zidaten, Labe Garaiak, goi mailako Sestao eta Barakaldoko altzairuzko lantegi haien moduan. Banaiz, bestela ere,
|
euskara
egokiaren zalea. Horrexegatik herritarrei esaten diet eurekin hizketan ari naizela guardasola baino hobe dela aterkia esatea, eta eurok ni sotana eta guzti jantzita ikusten nautenean apur bat beldurtu egiten dira!
|
|
2019
|
|
|
Egokitasuna: Bere xederako egokia dena da
|
euskara
egokia, eta, Mitxelenak zioen bezala, hizkuntzaren xedea eragitea da batez ere. Egokitasun kontzeptu honetan txertatzen dugu, beraz, eraginkortasunaren alderdia, nahiz jakin batzuek guk, jator?
|
|
|
Azken batean, kalitate integrala da helburua: euskara ona, alegia
|
euskara
egokia, ahalik eta jatorrena eta, behar denean, zuzena. Egoki ez ezik zuzen eta jator hitz egiten duten hiztunak behar ditugu, beraz, eta horrek ikusmoldeak eta jarrerak aldatzea eskatzen du.
|
|
2020
|
|
|
Hizkuntza nahasmenduak (afasia) dituzten euskaldunak artatzeko ia bitartekorik gabe egiten dute lan. Zein hizkuntza arazo duten ebaluatzeko euskarazko testik ez, hizkuntza berreskuratzeko esku hartzea ere ezin egin
|
euskaraz
egoki, eta ikerketa lanak ere urri dira. UEUk eta Iker zentroak Hizkuntzalaritza klinikoko I. jardunaldia antolatu zuten irailaren 4an.
|
|
|
Euskara gutxiesten dela salatzen duten sarreren motibazioak ezberdinak dira: harien% 25ak euskara eskolen udal eskaintza txikiegia du hizpide,% 15 udalerriko errotulazioari buruzkoa da,% 12 udalak euskarazko komunikazio bati euskarazko erantzuna ez emateari buruzkoa,% 10 euskara ikasteko dirulaguntzen eskasiari buruzkoa, eta% 8 udal argitalpen edo itzulpenetan
|
euskara
egokia edo zuzena ez erabiltzearen ingurukoa. Guztira% 70.
|
|
2021
|
|
|
bilaketak euskaraz eginda hiruretako emaitzak batera ikusteko aukera eskaintzen du. Era berean, kontsultagai daude fundazioak
|
euskaraz
egoki idazten eta hitz egiten laguntzeko argitaratzen dituen gomendioak.
|
|
2022
|
|
|
Nola adierazi edo egokitu
|
euskarara
egoki?
|
|
2023
|
|
|
Hizkuntzak aldatu egiten dira, eta hau ez al da euskarak berak behar duen makulu bat, eta onartu beharrean gaudena?
|
Euskara
egokia egin behar dugu, bai, baina baita ere modernoa, hau da, gazte jendea erakartzeko moduko elementuak behar ditugu. Hori lortu da, esaterako, bertsolarien mugimenduarekin.
|