|
2000
|
|
|
Joxerra Fachado aktoreak txikitan
|
euskaraz
besterik ez zekien, baina guztiz ahaztu zuen hizkuntza, eta 16 urterekin hasi zen berreskuratzen.
|
|
|
José Ramón Fachado Donostiako Zurriola ikastolan antzerkia irakasten aritzen da gaztetxoei. Txikitan
|
euskaraz
besterik ez zekien, baina guztiz ahaztu zuen hizkuntza, eta 16 urterekin hasi zen berreskuratzen. Liburuak, fitxak... izan zituen baliabide.
|
|
2001
|
|
|
Beraz hiru talde baziren. Iztuetari, esate baterako, sinetsi behar baldin badiogu, eta ez da aspaldiko kontua, duela ehun eta hogeita bost urteko kontuak dira, Gipuzkoan seitatik bostek ez zekien
|
euskara
besterik. Halaz guztiz administrazioko eta politikako hizkuntza erdara zenez gero, seitatik batek bakarrik hartzen zuen parte behar bezala administrazio eta politika gaietan.
|
|
|
Behinola Mikel Zaratek asmatu zuen dakigunetik ez dakigunera hura goiburu daukagunok, mendebaldeko euskalkitik euskara baturako bidegintzan, nekez uler dezakegu askoren gogoa, mendebaldeko
|
euskara
besterik gabe arautzeko, orain artekoa kareletik botata.
|
|
2002
|
|
|
Ikasleak hasieran etortzen dira galduta daudelako, pisu bila, lan bila… Eta halako zerbitzuak ere eskaintzen ditugu. Niri hasieran ere gertatzen zitzaidan, denbora osoa ematen nuen Euskal Etxean eta
|
euskara
besterik ez nuen hitz egiten. Eta gure helburua ez da ghetto bat osatzea.
|
|
|
Euskal sare unibertsitarioari indarra emateko gai izango diren euskaldunek hiruzpalau hizkuntzaz ondoaritzeko gai diren pertsonak izan dute jakintza sailik gehienetan. Horretaranekez iritsiko da, baina,
|
euskara
besterik erabiltzen ez duena bere ikas irakaskuntza unibertsitarioan, eta are gutxiago gaztelania besterik erabiltzen ez duena. –euskaraz ari denak bai baitaki, gehiagorik ezean, gaztelania edo frantsesa ere?.
|
|
2003
|
|
|
Zer esanik ez, euskararen apologistak hizkuntzaren gutxiesleei zuzentzen zitzaizkien, eta foruen defendatzaileak zein gizon ilustratuak, berriz, gobernatzeko aukera zuen gutxiengoari, hau da, gaztelaniaz aise irakurtzeko gai zen elite alfabetatuari.
|
Euskaraz
besterik ez zekien gehiengoari zuzentzea estamentu bati baino ez zitzaion interesatu: Elizari.
|
|
2004
|
|
|
Eta, jakina, hori ez da zilegi. Gure euskaltzale maitea,
|
euskara
besterik maite ez duena, hezkuntzaren izaera elebiduna oroz gain begiko duena, bere onetik ateratzen da euskal hezkuntza euskararen ikasbide garbira mugatzen ez delako.
|
|
2005
|
|
|
Oso giro euskaldunean bizi izan diren herrietan, euskaraz ez dakiten familiak iristeak aldaketak ekarri ditu. Orain arte,
|
euskara
besterik ez zen entzuten kalean, tabernan, eskolan… Baina euskaraz ez dakiten familien iritsierak, hainbat ohitura birplanteatzera behartu ditu bertakoak. " Eskolako bilerak euskara hutsean egiten genituen lehen eta orain, bi hizkuntzetan egiten ditugu.
|
|
2006
|
|
|
Azkeneko berrehun urte honetako historia. Zure ama, bere larogeita hamalau urterekin,
|
euskara
besterik ez dakielako, lotsamindurik joaten da klinikara. Bera jaio zenean euskaldun huts hutsa zen eta gaztelaniaz inork hitz egiten ez zuen eskualdean.
|
|
|
Bestela nekez uler daiteke ume txiki elebakar euskaldun askok" no" rako duen joera.
|
Euskara
besterik ez dakiten ume txiki askori, izan ere, beren euskara hutsezko jario etengabe horretan, harrigarriro," no" hitza isurtzen zaie behin eta berriz. Dena euskaraz esan, eta" ez" esan behar dutenean:
|
|
2007
|
|
|
Xabierrek, agonian, sukarretan, azken beltzean, hitzen batzuek ahoskatu omen zituen portugaldar poliglotak ulertu ez zizkionak. Geroztiakoa zeuek imajina dezakezue, hizkuntza asko zekitzanak ulertu ez zuen hizkuntzan hitzegin bazuen horrek
|
euskara
besterik ez zezakeen izan.
|
|
2008
|
|
|
Guraso biak elebidunak direnean, euskararen transmisioa bermatuta dago: seme alaben %95ek gutxi gorabehera euskara jasotzen du lehen hizkuntza gisa, horietako gehienek
|
euskara
besterik ez.
|
|
|
• Guraso biak elebidunak direnean, euskararen transmisioa bermatuta dago: seme alaben %95ek gutxi gorabehera euskara jasotzen du lehen hizkuntza gisa, horietako gehienek
|
euskara
besterik ez.
|
|
|
Bereziki deigarria gertatzen da, prentsa idatziaren kasuan, etxean
|
euskaraz
besterik hitz egiten ez dutenek askoz ere gehiago irakurtzen dutela, gainerakoek baino. Etxean bietara baina nagusiki euskaraz hitz egiten dutenek, euren prentsa kontsumoaren %14, 3 egiten dute euskaraz, eta kopuru hori %36, 3raino igotzen da etxean euskaraz soilik hitz egiten dutenen kasuan.
|
|
|
Egin dezagun sintesi moduko bat Linazisororen jarrera laburtzeko: geure bizitza euskaraz eratzen ez badugu, espainolak edo frantsesak izango gara; haatik, euskararen herririk ez dugu berrantolatuko
|
euskara
besterik ez baldin bada gure izateko moduaren kezka eta zioa. Galdu duguna euskara izan da, bai, euskaraz egindako bizitzaren tankera, eta galera ordezkapen horretan den dena galdu dugu:
|
|
2009
|
|
|
Herriaren kontzeptu diferenteak daude, esan bezala, eta Gandiagarenak badauzka bere mugak: ez da kontzeptu politikoa, ez da kontzeptu sozial ekonomikoa, historikoa, etab., kasik
|
euskara
besterik ez da. Hau beste zenbaitek ere izan dugun muga modu bat da; edo, hobe, hautua.
|
|
|
Calderón, Quevedo, Cervantes. Eskolan euskal literatura ez handi ez txikirik existitzen da, eta Oliteko bibliotekan egon badagoentxoa, engoitik etxeko
|
euskara
besterik ez, eta hura atzendua, dakien erdaldunduarentzat, edo zailegia da, edo irenstezina. Irakurzale euskaltzaletuak apenas aurkituko du literarioki bere gustuko euskal autore handirik (nik Axular osoa makinaz kopiatu nuen Aita Villasanterentzat, beste bi lagunekin batera, Oliten, momentu batean ere hartan literaturarik igarri gabe).
|
|
|
Euskara.
|
Euskara
besterik ez da. Nahiz beste muturretik esaten duten euskara banatzailea dela, justu kontrakoa da, gu batzen gaituena da.
|
|
|
Demagun Euskadiko herritarren %90ek primeran ulertzen duela euskaraz: zilegitzat onartuko ote litzateke, euskara ere ofiziala den lurraldean, euskara ofiziala denez gero, aireportu eta tren geltokietako seinaleztapena, hegazkinetako eta trenetako megafonia bidezko oharrak, telefonia enpresen komunikazioak, saltoki handietako formularioak eta abar, denak edo gehienak
|
euskaraz
besterik ez eskaintzea, nahiz eta hizkuntza ofiziala izan euskara eta jende gehienak ulertu. Zilegitzat onartuko ote litzateke azalera handiko merkataritza guneetan, energia elektrikoa edo gasa edo telekomunikazio zerbitzuak ematen dituzten enpresekiko harremanetan, finantza erakundeekiko erlazioetan gaztelania erabiltzeko aukera bermatua ez izatea?
|
|
2010
|
|
|
Ele biko hiztun elkartea (bilingual speech community) osatzen du euskaldun jendeak. Euskaldun hutsik,
|
euskaraz
besterik ez dakienik, apenas gelditzen da inor gure artean, hiruzpalau urtetik gorakoetan. Erdaldun hutsak eta (mintzagai jasoetan edo idatzizko zereginetan batik bat) erdaraz erosoago moldatzen diren vasco euskaldunak, aldiz, asko dira:
|
|
|
Orduan ez zegoen euskara jakin beharrik, gaztelera zen ezagutu behar zena, ez bakarrik udaletxean, e, kalean ere bai eta dendetan zer esanik ez.
|
Euskaraz
besterik ez zekienari, edo gazteleraz barregarri egiten zuenari burla egiteko Bedaiopekoak mutilak izan gaituk beti, ez ahaztu. Horregatik, Patxintxik ez zian euskaragatik sekula arazorik izan.
|
|
2011
|
|
|
–Euskaraz naiz ni bakarrik/ euskaraz naiz ni libre,/ eta euskaraz bakarrik/ nezake mundua maite. / Nire libertatea ezin da/
|
euskara
besterik izan?. Bitoriano Gandiaga, Euskalminez, 2005, 22 or.
|
|
|
Bost urteotan aurrerakada polita egin digu: Mitxelena biak (prantziskotarra ta bestea, Luis), Villasante, Etxaide gaztea, Andima t.a. berriak ditugu gure auzo-lanean; gazteok txairo, sakon eta goxo datoz eta
|
euskeraz
besterik ez dute idatzi nai. Ortarako ikasi egin bear eta gogotik ikasi dute gure euskera zarra (Data:
|
|
2012
|
|
|
Puzzle handi hartan ezinbesteko pieza hernaniar bat izan zen, Florentino Goikoetxea, honek pasatzen baitzituen paraxutista galdu eta ikaratuak, gauez, Donibane Lohitzunetik Oiartzun inguruan dagoen" Sarobe" baserriraino.
|
Euskaraz
besterik jakin gabe ehunka aldiz ibili zuen bide hori hamaika nazionalitate ezberdin zituzten pertsonak gidatu eta eramanez. Gerra amaitu zenean Belgika, Frantzia, Ingalaterrako gobernuek bere goi dominarik ohoretsuenak eman zizkioten urtetako bere lan isil eta ezin arriskutsuagoa eskertu nahirik.
|
|
2013
|
|
|
Orain ere, hitz hauk paperaren gainean eskribitzen ditudan momentu honetan bertan ere, nire herrikideen artean, Arantzazu deritzan paradisu honetan. Nire inguruan (bazkalostea da, eta ehun bat erromesek bazkaltzen dute Oñati gaineko ostatu honetan)
|
euskeraz
besterik ezta entzuten (Aresti: Gutuna, in:
|
|
2014
|
|
|
Gidoitik at. Atzoko El Parlamento de las ondas saioan, Radio Euskadin, Maria Eugenia Arrizabalagak eta Xabier Isasik euskarara jo zuten, bat batean, barruak aginduta, hiruzpalau esaldiz osaturiko biko elkarrizketa eginez. Euskaldunak dira, euskaraz bizi dira eta ahotik
|
euskara
besterik ez zaie aterako topo egiten dutenean euskal legebiltzarrean. Parentesi anakroniko baten protagonista izan ziren bi politikariak, gaztelaniazko irrati publikoaren eguneroko martxan.
|
|
|
Hamar urte zituela ama hil zitzaien, etxean, aita, amona zaharra eta haren biahizpak gelditu zirelarik. Eskolara oso denbora motzean joan zen, beraz, emakumeheldua egin zenean ikasi behar izan zuen gaztelania, etxean
|
euskara
besterik egitenez baitzen.
|
|
|
Herri guztiaren problema hori zen: %96 euskal hiztunak ginen, baina
|
euskara
besterik ez genuen egiten. Guardia zibilen ume guztiek euskaraz egiten zuten.
|
|
2015
|
|
|
eskolarena.
|
Euskaraz
besterik ez zekiten umeak gaztelaniaz hitz egitera behartuta zeuden, zigortu egiten zituzten bestela. Debeku eta zigor horiek bertatik bertara ezagutu zituen arabar baten lekukotasuna ere badaukagu.
|
|
|
Hasteko, Errezilgoa argituko dut, bestela... Ez, Errezilen gertatu dena eskolakoatarian ume bila joaten garenean beti euskaraz hitz egin izan dela da,
|
euskaraz
besterik ez. Bertakomutil batek bikotea erdalduna hartu du, eta alaba bat eduki dute.
|
|
2017
|
|
|
|
Euskara
besterik ez naiz
|
|
|
Eibar, orduan, desertua zen kulturalki eta politikoki, baina herri euskalduna zen. Alfan, esate baterako, produkzioan, tailerretan eta bulego teknikoetan ez zen
|
euskara
besterik. Gure laneko hizkuntza euskara zen, baina gaur egun ez, pikutara joan da hori!
|
|
|
426. Zenbat eta zenbat euskaldun ez ote dugu ezagutu umetan
|
euskara
besterik aditu ez zutenak (hamar bat urte egin arte, adibidez), nolabaiteko gaztelania eskola frankista negargarri batean ikasitakoak eta, Donostiara bizitzera joanda (berriz diot, Donostiara, ez Quito-ra) zenbait urteren poderioz euskara guztiz ahaztu, edota, sarriago, euskaraz hitz egiteko zailtasun nabarmenak dituztenak! Zenbat!?.
|
|
2018
|
|
|
Azkeneko berrehun urte honetako historia. Zure ama, bere larogeita hamalau urterekin,
|
euskara
besterik ez dakielako, lotsamindurik joaten da klinikara. Bera jaio zenean euskaldun huts hutsa zen eta gaztelaniaz inork hitz egiten ez zuen eskualdean.
|
|
2019
|
|
|
Pentsa ezazue: familia erdalduna, eskola erdaraz, garai hartako komunikabide, paisaia linguistiko eta liburu guztiak erdaraz... baina kalean, jolastokian, lagunartean
|
euskara
besterik ez! Diglosia garbia.
|
|
|
Sinestezina baina izugarria bi anaia horien elkartzea gauaren erdian, non eta, Andeetako gailur batean, batak besteari lapurtzeko eraso egin zionean, hiru mila eta bostehun metroko altitude hartan. Kuatrero hitzak abere lapur esan nahi du, baina nire birraitonaren familian,
|
euskaraz
besterik ez baitzekiten mintzatzen, uste izan zuten Jose Kruz ingeniari, abokatu edo antzeko zerbait egin zela hitz hura entzun zutenean. Noski, elebakarra izanda gizakia ezeroso mugi daiteke gaur egun, tranbiaren errailetako batean soilik mugituko bazina bezala.
|
|
|
Badira hamaika hitz zorioneko maisu garbizale pedante ergelok batuaren izenean egin duten kalte sekulakoa erakusten dutenak, eta horietako bat pronto hitza. Zenbat modutara aditua ote nago mutikotan, bestetan beste,
|
euskara
besterik ez zekiten bordari goizuetarren ahotan, eta zeinen dotore eta bizi erabilia. Zoaz orain hizketako grazia xuhur haren bila, ez batu eta ez patu gelditu garenean.
|
|
|
Herri honetan dagoeneko ez dago inor
|
euskaraz
besterik ez dakiena. Inoiz dendaren batean sartu eta, gazteleraz ez dakidala esaten diedanean, harritu egiten zaizkit.
|
|
2020
|
|
|
Mikelarentzako nabarmen izango den zerbait hizkuntzarena da. Berak Goierriko
|
euskara
besterik entzuten ez duen testuinguru batetik, bertan gaztelera eta euskara desberdin bat topatuko du; Altsasukoa eta Bakaikukoa. Gaztelania zertxobait jakingo du, eskolan oinarrizko hiztegia ikasi duelako.
|
|
|
Neskek eta mutilek aparte ikasten zuten noski, eta nesken maistrak betiere bihozberagoak izaten omen ziren; mutilenak, berriz, zein baino zein ankerragoak.
|
Euskaraz
besterik ez zekiten umeentzat euskara debekatua zegoen, nahiz eta gazteleraz tutik ere ez ulertu: ez ulertzeagatik zerbait gaizki egiten bazuten, egurra; euskaraz hitz egiteagatik, egurra; edozer gauzagatik, egurra.
|
|
2021
|
|
|
Zergatik ez dio amerikar gazte xarmant horri itzulia dagoela aitortzen? (...) Juliak badaki bere ingurukoek irakurri dutela jakiteak, erdaraz denean batez ere,
|
euskaraz
besterik baita oraindik, deseroso sentiarazten duela, eta garai batean, gaztelaniara itzuli zuten arte idazle kontsiderazioaz disfrutatu ahal izan zuen bere lanak merezi zezakeen iritziaz askorik kezkatzeko motiborik gabe, ezagunen artean inork gutxik duelako irakurtzeko, are gutxiago euskaraz irakurtzeko ohiturarik. Lagun askok hizkuntzaren aitzakia erabiltzen dute oraindik ez dutela irakurri esateko, Julia da horren lekuko, zeinen damu diren irakurri ezina, ez dakitela nahikoa euskara esaten diote kalean, zerbait argitaratu duela edo argitaratzeko dagoela jakin duelako, eta berak ongi darama hori, irakurriko balute dezepzionatu egingo lituzkeela pentsatzen baitu.
|
|
|
Ni euskaraz saiatzen natzaio, baina berak kostata erantzuten dit euskaraz. Maizpiden gaudela, ikasle batek proposatu dit etxeko leku jakin bat izendatzea, bi ahizpok han
|
euskaraz
besterik ez egiteko. Ideia ona iruditu zait".
|
|
2022
|
|
|
Flandrieraz besterik ez?" Baina, jakina, segituan jarri nintzen berriz: etxean ez zen
|
euskaraz
besterik egiten, eta eskolan, berriz, frantsesez. Hermann Fraterrek frantses eskolan sartu ninduen, baina ordaintzen zutenen artean, uniformea janzten zutenekin batera.
|