|
2007
|
|
|
Barnetegiak alde batetik eskola denboraren trinkotzea bilatzen zuen, epe labur baten ikas prozesuan sakon murgiltzea, baina beste alde batetik, erabileran ere murgiltzea bilatzen zuen, bi arlotatik: eskola denboratik hara euskara erabili behar den gunea barnetegian bertan eratuta, eta bestetik, ikastaldea
|
euskararen
berezko inguru baten kokatuta. Gaur egun nahikoa estandarizatuta daukagu barnetegien eskaintza, urte osoan zehar gainera.
|
|
|
Barnetegiak alde batetik eskola denboraren trinkotzea bilatzen zuen, epe labur baten ikas prozesuan sakon murgiltzea, baina beste alde batetik, erabileran ere murgiltzea bilatzen zuen, bi arlotatik: eskola denboratik hara euskara erabili behar den gunea barnetegian bertan eratuta, eta bestetik, ikastaldea
|
euskararen
berezko inguru baten kokatuta. Gaur egun nahikoa estandarizatuta daukagu barnetegien eskaintza, urte osoan zehar gainera.
|
|
|
euskarazko kultura, erdal kultura frantsesa eta kultura globalizatua, zeinahi hizkuntzatan adierazten dena. gazteagoetan. Araberan Nafarroa Beherean eta zuberoan (32.000 biztanle) da ama hizkuntza euskara dutenen ehuneko handiena, eta Lapurdi barnealdean (96.500 biztanle) kopururik handiena.
|
euskara
berezko hizkuntza delarik familian," happening" kulturala edo bat bateko kulturgintzaren gunea bilakatzen da. ezteietako eta bestetako apairu luzeak, denek ezagutzen dituzten kantuez alaiturik. Jarraian, zahar eta gazte mahai inguruan dantza jauziak ematen dituzte, txistulari batek bultzaturik.
|
|
2010
|
|
|
2001ean euskaldunen kopurua %50etik gorakoa zuten eskualde guztiek osatzen dute, eta ziur asko ipar durangaldea gehituko zaie. eskualde horietan, premiazkoa da euskararen nagusitasunari dagokion estatu legedi bat: ...k eskaini behar dizkiela. zoritxarrez, laugarren eskualde multzo batez ere hitz egin litzateke. ez dirudi nafarroa erdialdearen eta erriberaren zatirik handienak datorren urtean %10a lortzeko moduan ere egongo direnik. nafarroaren azken 25 urteetako hizkuntza politikaren emaitza ezin zen bestelakoa izan, eskualde horiek eremu ez euskaldunean utzi direnez gero. nafarroari dagokionez, lurralde osoan
|
euskara
berezko hizkuntzatzat joz eta probintzia osoan planifikazio bati ekinez soilik lor daiteke hegoaldearen hegoaldeko muturra euskararen rlSren gurdira igotzea. arabara begiratu besterik ez dago, horrela dela egiaztatzeko. gure zientzia gaztea da. Soziolinguistikak mende erdi baino ez du. eta hizkuntzen berreskurapeneta normalizazio prozesuek, are gutxiago. ez dut uste gehiegizkoa denik esatea arlo horretan diharduten guztiek hura eraikitzen laguntzen ari direla, gehiago edo gutxiago. guztiek egiten dugula zientzia, batzuetan akatsak eginez eta besteetan asmatuz. eta argi dago aurretik joateak eta erreferentzia puntu gehiegi ez izateak ez duela asko laguntzen. baina denborak arrazoia ematen digu, emeki emeki. hortxe dago gure lurraldeetako gazteria, gero eta eleaniztunagoa dena. egia da rlS aro mesianikoan sartzetik urrun dagoela (Joshua Fishmanen esapide egokia hizpide hartuta). baina haiengatik bada ere, gure etorkizunagatik, aurrera egin dugu. badakigu halakorik ez egiteak nora eramango gintuzkeen.z aipuaK
|
|
|
• orokorrean
|
euskarak
berezko tresna baliorik ez daukala uste da, euskaraz jakitea ez baita beharrezko antzematen lanean aritzeko edo eguneroko bizitzan konpontzeko, salbu eta oso eremu zehatzetan, hala nola hezkuntza munduan. Sarri, ideia hau azaltzeko konparaketaren teknikaz baliatu dira partaideak, nazioartean ospe handiko hizkuntzak aipatuta, horiek (gaztelania eta ingelesa, normalean) badutela berezko tresna balioa esanez.
|
|
2011
|
|
|
Objektu batekiko jarrera definiturik izan ahal izateko, lehenbizi, ezinbestean, objektu hori ezagutu behar da, ezagutzen ez ditugun objektuekiko ez ditugu jarrerak eraikitzen. hizkuntzen arteko korrespondentziari, korrespondentzia ezari, dagokionez, bigarren erantzun aukeran, b),
|
euskarari
berezko hizkuntza izendatzen zaion bitartean, gazteleraz lengua por excelencia deitzen zaio. Bistan da ez dela gauza bera, begiratu, adibidez, elhuyar hiztegi entziklopediakoak por excelencia lokuzioari ematen dion euskal ordaina.
|
|
2015
|
|
|
ondare kulturala ere paisaiaren zati garrantzitsua da. Eta ezinezkoa denez ondare kulturalaz hitz egitea hizkuntza ondarea ere kontuan eduki gabe, Euskal Herriko paisaia babesteko, antolatzeko eta kudeatzeko,
|
euskararen
berezko altxor kulturala ezin da gehiago alboratu, baita paisaiaeta ingurumen politikak koordinatu behar dituen lurralde antolakuntzari dagokionean ere. • Hitz gakoak:
|
|
2017
|
|
|
Hala ere, beste hizkuntzetan bezala gurean ere botere elementu hauek sartu egin ziren, gizarteko desberdintasunak irudikatzeko tratamendu desberdinen erabileraren bitartez. Honek, elkartasunezko
|
euskararen
berezko tratamenduaren (T), hau da, hitanoaren desplazamendu bat ekarri zuen bere erabilera kasu batzuetara mugatuz.
|
|
2018
|
|
|
Hiztegi zein itzultzaileek jatorrizko terminoaren egituraren kalkoetara jotzeko joera duten bitartean, adituek
|
euskararen
berezko egituretara jo ohi dute. Hori horrela izanik, medikuek sortutako lagina hobetsi dugu hiztegietatik erauzitako adibideak baino.
|
|
|
Bi medikuri egitura horietako adibideak eman dizkiegu, horiei euskarazko ordainak emateko. Izan ere, Zabala et al. (2012) lanean erakusten duten bezala, hiztegi zein itzultzaileek jatorrizko terminoaren egituraren kalkoetara jotzeko joera duten bitartean, adituek
|
euskararen
berezko egituretara jo ohi dute. Hori horrela izanik, medikuek sortutako lagina hobetsi dugu hiztegietatik erauzitako adibideak baino.
|
|
2019
|
|
|
3
|
euskarak
berezko espazio sozio funtzionalak behar ditu: "... funtzio batzuetan jarduteko beharrezkoa edo onuragarria izan behar du(...) ez dakitenek sentitu behar dute ez jakite horren galera edo kaltea" (Zalbide, 2015:
|
|
2022
|
|
|
Ozaitak (2014) bi ikuspegi jaso zituen: batzuek zioten generoa bereiztea ez dela inorentzat kalte, ezta berdintasunera bidean atzerapauso ere, eta gainera
|
euskarak
berezko duen aberastasuna dela hitanoa; beste batzuek, berriz, garai berrietara egokitzeko beharra ikusten dute, eta hitanoak ez omen du laguntzen genero aniztasuna ikusarazten. Alberdi Zumetaren (2019) parte hartzaile batzuek sexistatzat eta atzerakoitzat jotzen dute hitanoa, hain zuzen, bereizketa horrengatik.
|
|
|
Bestalde, VI. Inkesta Soziolinguistikoaren emaitzek ere interpretazio hori babesten dute. Izan ere, 3 urte bitarteko seme alabak dituzten familietan
|
euskararen
berezko transmisioa oso altua da; erabatekoa da (batzuetan erdararekin batera) guraso biak euskaldunak direnean, eta handia gurasoetako bat erdalduna denean. (Eusko Jaurlaritza et al., 2016:
|
|
|
Adin taldeetan gorantz egin ahala EKEk erakusten duen beheranzko joera orokorra heldu gazteek eten izana,
|
euskararen
berezko transmisioa seme alabengan bermatzeko ahaleginaren ondorioa litzateke; hau da, haiekin euskaraz gehiago egingo lukete adin talde bereko solaskideekin baino.
|
|
|
Beraz, nahiz eta eskura dagoen informazioak ez duen frogatzen kausazko lotura zuzenik dagoenik, gure usteak oinarri sendoa omen du. Horren arabera, adin taldeetan gorantz egin ahala EKEk erakusten duen beheranzko joera orokorra heldu gazteek eten izana,
|
euskararen
berezko transmisioa seme alabengan bermatzeko ahaleginaren ondorioa litzateke; hau da, haiekin euskaraz gehiago egingo lukete adin talde bereko solaskideekin baino. Neurri apalagoan bada ere, antzera gerta liteke 45 urte bitarteko heldu nagusiekin, horietako gazteenak kaletik beren seme alabekin oraindik ibiliko direlako.
|