|
2007
|
|
|
12 ekintza definitu ziren 5 ardatz nagusiren inguruan:
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntza; euskal hedabideen zabalkuntza, irratiak eta euskal telebista; euskaltzaindia eta Iker zentroari buruzko diru laguntza; euskararen erabilera zerbitzu publikoetan; hizkuntza kontseilua egitarauaren gauzatzeko. Bururatzean aldarrikapen bat egin zen" Lehentasuna duten norabide hauei esker, euskararen aldeko hizkuntza politikarako zutabeak eraik daitezke, ofizialki onartuz nortasun hizkuntzak hartze duen oinarrizko estatutua:
|
|
2008
|
|
|
Lehen artikuluan Euskararen Erakunde Publikoaren (EEPa) 2004ko sorrera aipatzen da" Estatua, lurralde aginteak eta Ipar Euskal Herriko hautetsiak biltzen dituen Interes Publikoko Elkargo" moduan," euskararen aldeko hizkuntza politika baten definitzeko eta plantan jartzeko". Ondorengo urteetako bilakaeraren inguruko datuak ere eskaintzen dira, esate baterako, eredu elebiduna bultzatuz"
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntza" plangintza egiteko 2006 urtean hizkuntza politikaren proiektua onartzea, eta abian jartzea" Hiztun osoak helburu, haur eta gazteak lehentasun" lemarekin. EEPak horrelako epe motzean lehen eta bigarren mailako irakaskuntzan egin duen lana goraipatzekoa da, izan ere, gurasoentzat aukerakoa izanik ere, eskola mota guztietan ikasgelak ireki eta irakasleak kontratatu ditu.
|
|
|
Berrikuntza handia izan da Hezkuntza ministeritzak Kontseilu nagusiarekin sinatu duen hitzarmena euskal irakaskuntza antolatzeko. Ondorioz
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntza da hizkuntza politikaren helburu nagusi bat.
|
|
|
Gure ustez, hobe litzateke hitzez hitz" hizkuntzalerrakuntzaren alderantzikatzea" edo" hizkuntza aldaketaren alderantzikatzea" erratea," hizkuntza indarberritzea" (HINBE) baino, edo holako zerbait. kulturaren estatutu baten alde] dokumentua onartu zuten. 1988an, Europako Parlamentuak 1987/10/10ean onartua den Kuijpers ebazpena erabiliz, Euskaldungoaren eskubideak/ Les droits culturels basques apaindu zituzten13
|
Euskararen
eta euskarazko irakaskuntza garatu zen (1969an lehen ikastola, 1983an lehen klase elebiduna), euskal irratiak sortu eta indartu ziren (1981ean Gure Irratia), Pizkundeak eta Deiadar mugimenduak ekintza desberdin antolatu zituzten (1988, 1990, 1995, 1999), Euskal Kultur Erakundea eta Euskal kultura sustengatzen duen herrien arteko sindikata sortu ziren (1990).
|
|
|
IV. 1
|
Euskararen
eta euskarazko irakaskuntza garatu da
|
|
|
Hori da Ipar Euskal Herrian gertatu dena ere.
|
Euskararen
eta euskarazko irakaskuntzaren historia ez dugu hemen eginen21 Asmoa horren ebaluapen labur bat egitea litzateke, bereziki hizkuntza politikaren helburuei begiratuz.
|
|
|
Aipatu dugun 1951eko Deixonne legea baliatuz,
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntza garatu da, eskoletan bereziki. Eta esan behar da azken urte hoietan azkartzen eta hedatzen dela, lehen mailako parekotasuneko elebidun sarean bereziki.
|
|
|
Euskararen Erakunde Publikoa egitura berriaren hizkuntza politika proiektuan (ikus beherago, V. atalean) irakaskuntza da programazio zehatz bat duen alor bakarra (2005,
|
Euskararen
eta euskarazko irakaskuntza Epe luzeko programazioa). Urtero 4/ 6 irakasle postu berri aurreikusten dituzte lehen mailan (20/ 30 orotara), adibidez.
|
|
|
Datozen urteetan Hezkuntza nazionalak irakasle lanpostu asko kendu lituzke, Frantziako administrazio publikoaren murrizte politika aplikatuz. Ez dakigu argiki
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzaren kasuan nola gauzatuko den.
|
|
|
Lehen oharra da euskarak gero eta leku txikiago duela lehen mailatik bigarren mailara pasatuz, halaber bigarren mailatik unibertsitatera pasatuz. Laborantza irakaskuntzak eta irakaskuntza profesional eta teknologikoak
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzarik eskaintzen ez dute oraiko. Unibertsitatean, Euskal Ikasketetatik kanpo euskara hizkuntza ez ezaguna da.
|
|
|
Ipar Euskal Herrian holakorik ez dugu. Hezkuntza nazionalak
|
euskara
eta euskaraz ikasten duten ikasleen euskara maila ez du neurtzen. Azterketak denak frantsesez egiten dituzte, proba bat edo bi salbu, euskaraz ikasten duten ikastoletako haurrak barne.
|
|
|
Azterketak denak frantsesez egiten dituzte, proba bat edo bi salbu, euskaraz ikasten duten ikastoletako haurrak barne. Horrek ere argiki erakusten du,
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntza jasaten badu ere, Frantziak ez duela bere osotasunean onartzen. Lurraldeetako hizkuntzak ikasten eta irakasten dira irakaskuntza horren emaitzak zein diren jakin gabe zehazki, haurren gaitasunak ebaluatu gabe.
|
|
|
Hezkuntza nazionalak
|
euskara
eta euskaraz ikasten duten ikasleen euskara maila ez du neurtzen. Azterketak denak frantsesez egiten dituzte, proba bat edo bi salbu, euskaraz ikasten duten ikastoletako haurrak barne.
|
|
|
Azterketak denak frantsesez egiten dituzte, proba bat edo bi salbu, euskaraz ikasten duten ikastoletako haurrak barne. Horrek ere argiki erakusten du,
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntza jasaten badu ere, Frantziak ez duela bere osotasunean onartzen.
|
|
|
Hori guztia kontuan hartuta, adierazle batzuk positiboak izanik ere (elkarteen eta euskaltzaleen lana,
|
euskara
eta euskaraz ikasten ari diren
|
|
|
Esan nahi baita egutegirik ez dela, 2010 arte bederen. Gorago esan dugu, halere,
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzak programa bat baduela. Baina eremu bakarra da.
|
|
|
Adierazle batzuk positiboak izanik ere (elkarteen eta euskaltzaleen lana,
|
euskara
eta euskaraz ikasten ari diren haur kopuruaren emendatzea, botere publikoen jarrera berria), badirudi" hizkuntzaren nahi"," motibapen" horiek ez direla behar bezain eraginkorrak izango euskararen egoera aldatzeko.
|
|
|
• Euskaldun zaharrak (LH
|
euskara
eta euskaraz ondo hitz egiten dute) • Jatorrizko elebidunak (LH biak eta euskaraz ondo hitz egiten dute) • Euskaldun berriak (LH gaztelania eta euskaraz ondo hitz egiten dute) • Partzialki euskaldun berriak (LH gaztelania eta euskaraz nekez hitz egiten dute)
|
|
2009
|
|
|
" Un enseignement des langues et des cultures régionales peut être dispensé tout au long de la scolarité". Hortaz, xedapen honetan oinarrituz, beti ere borondate printzipioari jarraiki, irakaskuntza publikoaren eremuan
|
euskara
eta euskaraz irakats daiteke. Hain zuzen, 1995eko apirilaren 7ko 95 zki.dun Zirkularrak, Frantziako hizkuntzen ondarea babestearren, honakoa ezartzen du:
|
|
2010
|
|
|
ama argeliarra alabaren bila joan da ludotekara. Neska, 5 urtekoa, euskalduna da, bertako eskolan
|
euskara
eta euskaraz ikasia. Ludotekatik atera da eta arratsaldean egindakoaren berri amari ematen hasi zaio.
|
|
|
Zaharragoa da bertan, baina higatuagoa dago.
|
Euskarak
eta euskararen erabilerak atzean duen oinarria, euskarria... ez dira erdararenak bezain egonkorrak, edo, begirada herritik pixka bat altxatuz gero, erdarak dituen babesa eta bitartekoak handiagoak dira. Errazago egin dezake atzera euskarak erdarak baino.
|
|
|
Diploma horrekin sare elebidun publikoan edo murgiltze ereduan
|
euskara
eta euskaraz irakats daiteke. Urtero bi irakasle postu eskaini dira, bat sare publikoan eta bat sare pribatuan, eta bospasei hautagai badaude.
|
|
|
nafarroaren ipar mendebaldea, gipuzkoa (donostia beterri eremua izan ezik) eta bizkaiko ekialdea. ...eela bertako eskola sisteman. eae osoan izan duen berreskurapen handia da horren froga. eta" bertan inoiz hitz egin ez delako" euskara erriberan inoiz ezartzerik ez dela izango uste dutenei, nahikoa da enkarterri erdialdeko adibidea erakustea; izan ere, jakina denez, erromantzea ageri da beti nagusi eremu horretan, hasiera hasierako dokumentuetatik hasita7 hala ere, bertako biztanleriari
|
euskara
eta euskaraz ikasteko aukera eman zaionean eta aukera hori sustatu denean, hara zer emaitza eman duen, 2001eko erroldaren arabera: eskola adinekoen %65 elebidunak dira.
|
|
|
ez euskal hiritar ez euskal gizartean integratuta sentitzeko ez da euskara derrigorrezko elementutzat jotzen. ...hizkuntzak, bestalde, itxuraz behintzat, hain balio integratzaile txikia izatea harrigarri suertatzen da. gainera, hirugarren atalean esan den bezala, hizkuntza gutxituak bizirauteko balio integratzaileak berebiziko garrantzia duela gauza ezaguna da. hori dela-eta, partaideen lekukotasunak beste kontzeptu baten bidez aztertu dira, bi mundu (bi munduko egoeran bizi) kontzeptuaren bidez, hain zuzen,
|
euskarari
eta euskarazko ekoizpen kulturalari erreferentzia egiten dietenean besteekin, nirea ez denarekin aurrez aurre jartzen direlako. dimentsio horrek zera adierazten du: euskarari lotutako mundu bat dagoela eta gizateriaren zati batek, euskaraz ez dakienak, ez daukala mundu horretara sarbiderik, gaztelaniak bideratzen duen munduarekin baino ez daukala lotura. hortaz, norbaitek pentsa lezake euskara ikasteak berez ekarriko lukeela euskararen mundura sartzea. baina nahikoa al da euskara ikastea beste mundu horretara, euskararen mundura, sartzeko?
|
|
|
7 ondorioaK artikulu honetan heldu erdaldunek zein balio ematen dizkioten euskarari aztertu da, aurkeztu den bezala, azken urteotan euskararen tresnabalioa hazi delako pertzepzioa orokorra da baina horrekin batera balio integratzailea ere beharrezkoa dela azpimarratu dute ikerketako partaideek. Bi munduko egoeran bizi dimentsioa bereziki emankorra suertatu da helduak euskararekiko nola kokatzen diren ulertzeko. izan ere, heldu asko bi munduko egoeran bizi direla kontuan harturik, hiritar horiek
|
euskararekiko
eta euskararen aldeko politikarekiko dituzten jarrerak ulertzea errazagoa da. artikuluan beste auzi garrantzitsu bat ere aztertu da: bi munduko egoeran bizi diren heldu horiek nola sumatzen dituzten euskara ikasteko aukera izan duten gazteak. euskararen normaltze bidean gazteek talde estrategikoa osatzen dutela badakite helduek eta auzi garrantzitsuak azalarazten dituzte. oso orokorra da gazteek euskara ez dutela erabiltzen edo oso gutxi erabiltzen dutela pentsatzea, nahiz eta" primeran" dakiten. gertakizun horren aurrean helduek ematen dituzten azalpen eta arrazoiak gazteen hizkuntza portaera ulertzeko lagungarri izan daitezke eta sakonago ikertu beharrekoak seinalatzen dituzte:
|
|
|
Heldu asko bi munduko egoeran bizi direla kontuan harturik, hiritar horiek
|
euskararekiko
eta euskararen aldeko politikarekiko dituzten jarrerak ulertzea errazagoa da.
|
|
2011
|
|
|
Hori dela eta, normalizaziorako plangintzek aintzat hartu lukete hauek joka dezaketen papera Arrasaten.
|
Euskarazko
eta euskararen erreferentzia bihur daitezen ahalegindu luke nerabeen euskararen erabileran eragin nahi duen edozein plangintzak. Arrasaten euskalgintzan dabiltzanek taldeok nerabeen artean duten indarraz baliatu lukete, izan ere, nerabe askoren erreferenteak badira dagoeneko, baina ez euskararen erabileran.
|
|
|
Aurrenik eta bat euskara eusko Jaurlaritzako Lehendakaritzaren lehentasunezko gaien artean dagoelako. hori, berez, ez da txarra, egin nahi duten politikaren arabera, jakina. Telefonoz elkarrizketatuen erantzunak, beste aldetik, nahiko argiak eta adierazgarriak izan dira. oro har,
|
euskararen alde
eta euskara sustatzearen alde.
|
|
|
Lehen esan dugu, inkesta honetan erabilitako galderetan inplizituki antzeman daitezke hizkuntza politikoaren ideia nagusiak. Ideia horiek eusko Jaurlaritzarenak izango balira euskararen aldeko hizkuntza politika baino euskararen aurkakoa dela esango genuke. zorionez, oraingo honetan, elkarrizketatuek erabat gaitzetsi dute hainbat galderei darien inperialismo linguistikoa eta
|
euskara
eta euskararen sustapenaren alde, krisi garaian ere, argi lerratu dira. Agian hori jakin nahi zuen eusko Jaurlaritzak, bada, orain badaki.
|
|
|
Bosgarren kapituluan, partaide" bai bainakoak" aztertzen dira, aurrez emandako kontzeptuak erabilita. Bai bainako bezala sailkatu dira,
|
euskararekiko
eta euskaren aldeko hizkuntza politikari buruzko jarrera ez sutsua edo ez grinatsua duten lagunak. Interesgarria da oso" bai bainakoak" euskararekiko duten jarrera ezagutzea, euskararekiko jarrera epela dutenez rol aktiboa joka dezaketelako euskararen normalizazioan modu eta maila desberdinetan.
|
|
2012
|
|
|
ez dezagun instituzio publikoen menpekoak diren euskararen Aholku Batzorde eta enparauetan parte hartu, sortu ditzagun gure euskararen Aholku batzordeak eta instituzio publikoek parte har dezatela gugaz batera, auzolanean. Non dago
|
euskararen
eta euskarazko kulturaren aldeko masa kritikoa ez bada euskalgintzan eta euskal kulturgintzan. Non daude euskararen eta euskarazko kulturaren aldeko militanteak ez bada euskalgintzan?
|
|
|
Non dago euskararen eta euskarazko kulturaren aldeko masa kritikoa ez bada euskalgintzan eta euskal kulturgintzan? Non daude
|
euskararen
eta euskarazko kulturaren aldeko militanteak ez bada euskalgintzan. Non biltzen gara euskara erabili eta euskarazko kultura kontsumitzen dugunok ez bada euskalgintzaren eta euskal kulturgintzaren inguruan?
|
|
|
Non biltzen gara euskara erabili eta euskarazko kultura kontsumitzen dugunok ez bada euskalgintzaren eta euskal kulturgintzaren inguruan? euskal herriko instituzio publikoetan agintean daudenentzat
|
euskara
eta euskarazko kultura ez dira lehentasunezko, euskalduntzea ez dago
|
|
|
zerk eragozten digu euskalgintzako kideoi presio sozio-politikoa nahikoa egingo duen subjektu politiko bilakatzea? euskalgintza eta euskal kulturgintza osotzen dugunok norberaren proiektua estrategikoena dela pentsatzeari utzi behar diogu eta
|
euskararentzat
eta euskarazko kulturarentzat estrategikoa zer den adostu behar dugu, auzolanean. euskalgintza eta euskal kulturgintza osotzen dugunok, nor bere aldetik, gogoeta sasoian gaude. Berandu orduko bildu, gogoeta horiek trukatu, eztabaidatu eta ebatziak hartzen has gaitezke. euskalgintza eta euskal kulturgintza osotzen dugunok euskararen eta euskarazko kulturaren aldeko subjektu politiko bilakatu gaitezke, instituzio publikoetan emango diren aginte aldaketak aldaketa, dagoena dagoela, datorrena datorrela, hizkuntza eta kultura politika geuk gidatuko dugula ulertarazi geniezaieke euskal herritarrei eta klase politikoari.
|
|
|
euskalgintza eta euskal kulturgintza osotzen dugunok norberaren proiektua estrategikoena dela pentsatzeari utzi behar diogu eta euskararentzat eta euskarazko kulturarentzat estrategikoa zer den adostu behar dugu, auzolanean. euskalgintza eta euskal kulturgintza osotzen dugunok, nor bere aldetik, gogoeta sasoian gaude. Berandu orduko bildu, gogoeta horiek trukatu, eztabaidatu eta ebatziak hartzen has gaitezke. euskalgintza eta euskal kulturgintza osotzen dugunok
|
euskararen
eta euskarazko kulturaren aldeko subjektu politiko bilakatu gaitezke, instituzio publikoetan emango diren aginte aldaketak aldaketa, dagoena dagoela, datorrena datorrela, hizkuntza eta kultura politika geuk gidatuko dugula ulertarazi geniezaieke euskal herritarrei eta klase politikoari. Sinets dezagun horretarako gai garena, badugula nahikoa indar, auzolanean edozertarako gai garela, herritarrak alde ditugulako. ostantzean, orain arte legez, erresistentzia lanetan iraungo dugu, nekaraziko gaituzte eta nekatuko gara.
|
|
|
Euskalgintza eta euskal kulturgintza osotzen dugunok
|
euskararen
eta euskarazko kulturaren aldeko subjektu politiko bilakatu gaitezke, instituzio publikoetan emango diren aginte aldaketak aldaketa, dagoena dagoela, datorrena datorrela, hizkuntza eta kultura politika geuk gidatuko dugula ulertarazi geniezaieke euskal herritarrei eta klase politikoari.
|
|
|
Gaur eta hemen, hiru logikak bizi bizirik baititugu. kantagintza da adibiderik garbiena: ...subjektuak (parte hartzaileak) eta funtzio sozialak, berriz, diferenteak. hala, bada, euskarazko kulturgintza indartsu bat antolatzeko, euskaldunok hiru kultur logikak beharrezko ditugun ustea dugu guk. hain zuzen ere, eraginkortasunari begira hiru kultur logikak ikuspegi kritikoarekin landu behar ditugula deritzogulako egiten dugu auzolanaren aldeko apustua. herri antolakuntzaren senak ekarri du
|
euskara
eta euskarazko kultura hogeita batgarren menderaino, eta sen horrek indartsu dirauen eremuetan da gaur ere indartsu. edozelan ere, egia da azken hamarkadetan indar handiagoa jarri dugula, batetik, diskurtso normatiboetan (logika instituzionala) eta, bestetik, lanketa komertzialetan (merkatuaren logika): eskubideak, legeak, diru-laguntzak...; profesionalizazioa, zerbitzugintza, erakargarritasuna...
|
|
|
Baikorragoa da Iñaki Mart� nez de Luna: "
|
Euskara
eta euskara gaitasuna hedatzen jarraituz gero, eta pentsatzekoa da baietz, merkatuan gero eta abantaila handiagoak izango ditu. Gainera, lehen aipatutako erregistro diferentziak, euskalkiak direla edo gaitasun mugatua dela eta, horiek gainditzen ari dira".
|
|
|
|
Euskararekiko
eta euskararen aldeko hizkuntza politikari buruzko jarrera ez sutsua edo ez grinatsua duten lagunak dira. Ikertzaileen hitzetan pertsona horiek iritzi sorta konplexu eta zehaztua dute, zenbaitetan iritzi kontrajarriak dituzte eta euskararen aldeko konpromiso maila epela.
|
|
2013
|
|
|
...eta arrazoibide ezberdin gehiago onartu, orduan eta indar handiagoz tira egingo dugu euskararen gurditik; behar dugu jakin zer den euskara indarberritzeko" nahi" hori gauzatzeko ezinbestez egin behar dena, zer deserosotasun diren saihetsezinak aurrera egiteko, zer den bakoitzak egin dezakeena eta norberak baino egin ezin dezakeena, eta zer prezio gauden prest ordaintzeko, guztia ez baita
|
euskara
eta euskarak berak ere ez baitu —eta ez du izango— balio bera guztientzako. Hizkuntzaren gainetik dago hiztuna, eta hizkuntza ez ezik beste" osagai" asko ditu hiztunak.
|
|
2014
|
|
|
Hedapena guztiontzat onuragarria dela ikustaraziz. Horretarako, arnasguneak
|
euskaratik
eta euskaraz eleaniztasuna
|
|
|
Irakurketari dagokionez, aniztasuna ikusten da ikasleen erantzunetan. Ikasleen %68, 75ek euskaraz irakurtzen du; %6, 25ek,
|
euskaraz
eta euskara ez den beste hizkuntza batean; eta euskara ez den beste hizkuntza batean, %25ek. Filmei dagokienez, ikasleen %100ak dio euskara ez den beste hizkuntza baten ikusten dituztela.
|
|
|
Aisialdian irakurketari dagokionez, aniztasuna dagoela erakusten dute datuek. Euskaraz %59k irakurtzen du;
|
euskara
eta euskara ez den beste hizkuntza batean, %31, 81ek; eta euskara ez den beste hizkuntza baten, %4, 54k. Nahaste baten ondorio izan daiteke, baina% 4,54k ez dio galderari erantzun.
|
|
|
Filmak gehienek euskara ez den beste hizkuntza batean ikusten dituzte, zehazki esanda %95, 45ek; eta %4, 54k,
|
euskaraz
eta euskara ez den beste hizkuntza batean.
|
|
|
Iruñeko A Ikastetxean ama hizkuntzaren erantzunak oso anitzak dira gela barruan eta %ak asko aldatzen dira. %9, 52k euskara du ama hizkuntzatzat; %33, 3k,
|
euskara
eta euskara ez den beste hizkuntza bat;
|
|
|
Bestalde, gela kanpoko euskararen erabileraren kasuan, eskola bitarteetan edota jolas orduetan ikaskideen %80, 95 euskara ez den beste hizkuntza baten aritzen da; %9, 52, euskaraz; eta falta den %9, 52,
|
euskaraz
eta euskara ez den beste hizkuntza batean.
|
|
|
Aisialdiari dagokionez, irakurketa arloan, ikasleen %54, 54k
|
euskaraz
eta euskara ez den beste hizkuntza batean irakurtzen dituzte irakurgaiak; %14, 28k, euskara hutsean; eta %28, 57k, euskara ez den beste hizkuntza batean. Pelikulei dagokienez, %ak bestelakoak dira irakurketarekin konparatuta.
|
|
|
Pelikulei dagokienez, %ak bestelakoak dira irakurketarekin konparatuta. Ikasleen %90, 47k euskara ez den beste hizkuntza batean ikusten dituzte pelikulak; eta% 9,52k,
|
euskara
eta euskara ez den beste hizkuntza batean.
|
|
|
Eskola bitarteetan eta jolas orduetan, ikasleen %95, 23k euskara ez den beste hizkuntza bat erabiltzen du; eta% 4,76k,
|
euskara
eta euskara ez den beste hizkuntza bat.
|
|
|
Horrez gain, ikasleek gurasoekin dituzten hizkuntza erabilerek beste ikastetxeetan gertatzen ez den errealitate bat erakutsi dute oraingoan. Ikasleen %14, 28k euskara hutsa erabiltzen du gurasoekin; %47, 6k, euskara ez den beste hizkuntza bat; %23, 8k, gurasoetako batek behintzat euskaraz badaki; eta %14, 28k, gurasoek
|
euskara
eta euskara ez den beste hizkuntza bat dakite.
|
|
|
Aisialdian, irakurketari dagokionez, %14, 28k euskaraz irakurtzen du; %19, 4k, euskara ez den beste hizkuntza batean; eta %66, 6k,
|
euskara
eta euskara ez den beste hizkuntza batean. Ikasleetatik %14, 28k onartu du euskaraz ikastetxeko zeregin bezala bidaltzen dietelako irakurtzen duela, bestela, beraien hautuz, euskara ez den beste hizkuntza bat aukeratuko luketela.
|
|
|
Filmen inguruan beste ikastetxeetan ikusten ez dugun argazki bat agertzen zaigu. Ikasleen %4, 76k euskaraz ikusten ditu filmak; %52, 38k, euskara ez den beste hizkuntza batean; eta %42, 85ek,
|
euskara
eta euskara ez den beste hizkuntza batean.
|
|
|
Arlo ez formala denean, ordea, ikasleek irakasleari euskaraz egiten diote, baina beraien artean euskara ez den beste hizkuntza bat hitz egiten dute. Euskaraz bizi atalean ikusiko dena aurreratuz, badirudi ikasleen% batek
|
euskara
eta euskararen erabilera ikastetxeko hizkuntzarekin identifikatzen duela.
|
|
|
Orokorrean, Ondarroan euskara da gurasoekin hitz egin eta jasotzen duten hizkuntza% oso handi batean. Iruñean desberdintasun batzuk dauden arren, erdi eta erdikoa dela esango genuke, hau da,
|
euskara
eta euskara ez den beste hizkuntza bat proportzio antzerakoan erabili eta zabaltzen diete seme alabei.
|
|
|
Ondarroan euskalkia erabiltzen dute eta egoera ez formal bat denez, naturalki ateratzen zaie. Iruñean, eta lortu diren datuak ikusita, euskara hutsa %9, 52k ibiltzen du; eta %24, 28k,
|
euskara
eta euskara ez den beste hizkuntza bat. Falta den gainontzeko %a euskara ez den beste hizkuntza batean mintzatzen da aisialdi orduetan.
|
|
|
Iruñean, ostera, euskara hutsean irakurtzen dutenen %ko altuena 14,28koa da. Egia da
|
euskara
eta euskara ez den beste hizkuntza baten irakurtzen dutenen %a ikastetxe mota eta lurralde bietan oso altuak direla, altuena %66, 6koa. Hala ere, Iruñean, oraindik ere, euskara ez den beste hizkuntza batean irakurtzen dutenen %ak handia izaten jarraitzen du.
|
|
|
Pelikulei dagokienez, erantzunak homogeneoagoak dira eta ikasle gehienek erantzun antzekoak eman dituzte. Salbuespena ikasle talde batengan egon da, hau da, nahiz eta ikusten dituzten pelikulen kopuru% handiena euskara ez den beste hizkuntza batean izan,
|
euskara
eta euskara ez den pelikulen %ra asko hurbiltzen da, ia ia parera. Euskara ez den beste hizkuntza bateko pelikulak %52, 36k ikusten badituzte ere, euskara eta euskara ez den beste hizkuntza batean ikusten dituztenak %42, 85 dira.
|
|
|
Salbuespena ikasle talde batengan egon da, hau da, nahiz eta ikusten dituzten pelikulen kopuru% handiena euskara ez den beste hizkuntza batean izan, euskara eta euskara ez den pelikulen %ra asko hurbiltzen da, ia ia parera. Euskara ez den beste hizkuntza bateko pelikulak %52, 36k ikusten badituzte ere,
|
euskara
eta euskara ez den beste hizkuntza batean ikusten dituztenak %42, 85 dira.
|
|
|
Iruñeko B Ikastetxean ikasleen %19, 4k euskara du ama hizkuntza; %47, 6k, gaztelania; eta %33, 3k,
|
euskara
eta euskara ez den beste hizkuntza bat. Erosotasunaz galdetu zitzaienean, ikasleen %9, 52k euskara esan zuen; %19, 4k, euskara ez zen beste hizkuntza bat; eta %71, 42k, euskara eta euskara ez zen beste hizkuntza bat.
|
|
|
Iruñeko B Ikastetxean ikasleen %19, 4k euskara du ama hizkuntza; %47, 6k, gaztelania; eta %33, 3k, euskara eta euskara ez den beste hizkuntza bat. Erosotasunaz galdetu zitzaienean, ikasleen %9, 52k euskara esan zuen; %19, 4k, euskara ez zen beste hizkuntza bat; eta %71, 42k,
|
euskara
eta euskara ez zen beste hizkuntza bat.
|
|
|
%28, 57arengan ikusi da desberdintasun apur bat. Horiek irakaslearekin euskaraz mintzatzen dira, baina beraien artean
|
euskara
eta euskara ez den beste hizkuntza bat erabiltzen dute. Gainontzekoek ez dute ohar hau egin, hau da,% 71,43k.
|
|
|
Soraluzeko Pil Pilean Euskara Elkarteko kide naiz eta bertako aisialdi taldetik 2008an ekin genion herriko gazteekin aisialdia
|
euskaratik
eta euskaraz lantzeari. Gaztetxokoaren bueltan proposatutako ekimen ezberdinei esker haiekin zuzenean harremantzeko aukera izan dugu.
|
|
2015
|
|
|
Modu honetako tailer eta jarduerekin ikasleekin
|
euskararen inguruan
eta euskararen erabileraren inguruan hausnartzea bilatzen da, eta soziolinguistikako oinarrizko kontzeptu batzuetatik abiatuz testuinguruan bizi duten errealitateaz ohartzea eta hor eragile izan daitezkeela ikustea. Azken batean hizkuntza sozializazio prozesuaz jabetzea nahi da eta hor ematen diren egoerak aldakorrak direla eta beraiek aktiboki aldatu ditzaketela konturatzea bilatzen da.
|
|
|
Neurri horien bidez,
|
euskara
eta euskararen lur gunea berrosatzeko bidean jauzi nabarmena egin nahi da. Testuinguru honetan, egitasmo honek lan ildo juridiko bat bultzatu du; horren bidez prebentzioaren ikuspegia txertatu nahi da administrazioen jardunean eta, horretarako, arau egitasmo bat zehaztu, herri aginteek beren eraginpeko esparruetan ezarriko dutena.
|
|
2018
|
|
|
BERTSO MUNDUA
|
EUSKARAZKO
ETA EUSKARAREN ALDEKO MUNDU
|
|
2019
|
|
|
Belaunaldikoa diot, ez baita bakarra, beste batzuk ere hor daude. dena den soziolinguistikaren alorrean neurri berezikoa da mikel zalbide eta bere iritziak kontu handiz eta kritikoki, lehen deskribatu dudan bezala, hartzeko modukoak dira. estandarizazioaren eta normalizazioaren, hizkuntza plangintzaren eta estatus plangintzaren hainbat alor ezagutu (eta ezagutzen) ditu: euskara batuaren sorrera eta bilakaera barnetik ezagutzen ditu, euskararen estatus plangintza ere ofizioz ezagutu izan du urte askoan, afizioz ere lan anitz egin du eta egiten du
|
euskararentzat
eta euskarari buruz. ofizioz eta afizioz euskaltzale da mikel zalbide, horrezaz gainera soziolinguistikan oso prestatua: soziolinguistikaren alorreko autore, kontzeptu, arau eta paradigma klasikoak, ezagunak eta ez hain ezagunak, barrutik ezagutzen ditu. ezagutza teoriko eta praktiko horrek euskararen egoera soziolinguistikoari buruzko ikuspuntu zabala ematen dio. artikulu honetan aspaldidanik giltzarri eta lehentasunezko iruditzen zaigun arnasguneei buruz hitz egiten du zalbidek. artikulua ona iruditu zaigu:
|
|
|
sormena literaturan bai, sormena zineman bai, sormena musikan bai, baina baita zientzian, egunerokoan, filosofian, lanean eta abarretan ere. Euskaraz sortzea, alegia,
|
euskaratik
eta euskaraz gurago bada. eta, sufrimendu guztiaren erdian, kontzeptu berri batek balio lezake, mutilazioan aringarri: masturbazio linguistikoa. hots, eguneroko frustrazio linguistikoak desafio gisa hartu, jolas baten pare, eta horrekin gozatu. euskaraz gozatu sormen alor guztietan, baita politikan ere.
|
|
2021
|
|
|
Libertimenduen garaia bukatu berri dela, usaian baino askatasun usain goxoagoarekin hartu dute plaza Hazparne, Garazi, Ortzaize edo Donapaleuko gazteek.
|
Euskaratik
eta euskaraz. Konfinamendu, etxeratze agindu eta elkarretaratzeko debekuen gainetik, sortzeko indarrak batu du herrietako gazteria.
|
|
|
Euskararekiko jarrerei dagokienean, bi espedizioetako parte hartzaileak oso proaktiboak dira, asko egiten baitute
|
euskararen alde
eta euskara erabiltzeko oso motibatuta daude.
|
|
|
Euskaraz Pulunpa! Ikasleak
|
euskaran
eta euskaraz bustitzen dira lehen egun honetan eta hezitzaileek haiekin egiten dute pulunpa, ondorengo saio eta bidaiari heltzeko.
|
|
|
% 9,3koa zen 1996an eta 2016an. Halere,
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntzari esker, belaunaldi gazteetan euskararen ezagutza handitzen da: 1996an 16 urte bitartekoen% 11,3 ziren euskaldun eta% 18,9 2016an.
|
|
|
Alor batzuen garapenean parte hartu du:
|
euskararen
eta euskarazko irakaskuntza, euskara teknikarien lanpostuak, euskal elkarteen lanaren bermatzea eta profesionalizatzea... Beste batzuk sortu ditu:
|
|
2022
|
|
|
Pentsa liteke
|
euskaratik
eta euskaraz egindako jarduera hau hitanoaren arnasgune dela, hitano hiztun tradizionalaren profilarekin bat egiten duten norbanakoak bildu izan dituen neurrian. Dena den, bertsolaritzan hitanoak duen presentzia ez da bereziki ikergai emankorra izan.
|
|
|
Kike Amonarrizek Euskararen bidegurutzetik liburuan aipatu bezala, inertziak astintzeko, egiturak bir pentsatzeko eta behar diren egokitzapenak egiteko unea da, egoera soziolinguistiko berriak eskatzen dituen erronkei modu egokiagoan erantzuteko eta jauzi kuantitatiboak eta kualitatiboak emateko unea (Amonarriz K., 2019). Ea ba osasun arreta ere
|
euskaratik
eta euskaraz egin dezakegun.
|
|
2023
|
|
|
Oro har, udalekuetan izandako esperientziatik bizipen positibo bat daramatela haiekin, eta hori guztia,
|
euskaratik
eta euskaraz gauzatu dela.
|
|
|
Eman Hegoak egitasmoan parte hartzen duten haurrek ongi pasa dutela ikusi dugu. Oro har, udalekuetan izandako esperientziatik bizipen positibo bat daramatela haiekin, eta hori guztia,
|
euskaratik
eta euskaraz gauzatu dela. Hau da, Eman Hegoak egitasmoak, udarako egunetan, haurren eta euskararen babesgunea izatea lortu duela esan dezakegu.
|
|
|
Langabeen datuekin amaitzeko, landunen moduan, euskara, gaztelania eta euskara eta gaztelania (biak) erabiltzen zituztela erantzun dute. Kopuru berberak erantzun du
|
euskara
eta euskara eta gaztelania erabiltzen zituztela, bi kasuetan,% 35ek. Gainontzeko% 30ek gaztelania hutsean lan egin zuela adierazi dute.
|
|
|
Hala genion Oinarriparretan: " Euskal kulturgintza,
|
euskaratik
eta euskaraz sortzen den produkzio artistikoa, euskaldunon bizinahiak behar duen erregai sinbolikoa da. Sormenak eta ospakuntzak dakarte berrikuntza, autokonfidantza, poza".
|
|
|
/ Kontua ekitea da. / Eta nor izatea, herri hau
|
euskaraz
eta euskaratik arnas berriz sortu, birsortu eta ahalduntzeko. / Eta nor izatea, euskahaldunduz guztiok ahaldunduko gaituen herri bat sortzeko.
|
|
|
Marikobasoren sorrera bera ere izan da Derioko euskaldun batzuentzat behinik behin, poztasunerako motibo. Izan ere, prozesu horrek erakutsi du Derion badagoela euskaraz bizitzeko gogoa, badagoela gauzak ganoraz egiteko kemena eta badagoela
|
euskaraz
eta euskaratik lan egiteko ilusioa.
|
|
|
Hirugarrenik, aipatuko nuke Marikobasoren sorrera bera ere izan dela Derioko euskaldun batzuentzat behinik behin, poztasunerako motibo. Izan ere, prozesu horrek erakutsi du Derion badagoela euskaraz bizitzeko gogoa, badagoela gauzak ganoraz egiteko kemena eta badagoela
|
euskaraz
eta euskaratik lan egiteko ilusioa. Horrek zer eragin duen autoestimu kolektiboan ez nuke jakingo zenbatzen, baina baduela eta positiboa dela argi dut.
|
|
|
Bertakoak eta bertako hizkuntza ikusezinak balira bezala.
|
Euskara
eta euskarari lotutako mundua baztertua sentitu zuten, alegia. Bertako euskaldunek kanpokoen hizkuntza baldintzetara egokitu behar izanaren sentsazioa dute, euren ohiko hizkuntza alde batera utziz.
|
|
|
Euskararen periferietan bizi diren ikasleen kasuan nabarmenagoa da kosifikazio hau euskaltasunarekiko bisioa gehienetan eskolan baino jaso ez dutelako. Azken hauek sarritan ez dute garatua talde pertenentzia sentimendurik
|
euskararen inguruan
eta euskara beraien errepertorio pertsonaleko osagai moduan ikusten dute bakarrik. Jakina, gure ikasle guztiak bizi diren gizartearen isla dira; esan nahi baita euskarak euskal gizartean bete behar duen funtzioa argitu gabe dagoela eta hizkuntz normalizazioa adierazpenaren atzean adiera ezberdinak daudenez (Iztueta 2015) ikasleen (eta irakasleen) artean ez dagoela euskaltasunarekiko bisio partekaturik.
|