|
2006
|
|
|
"
|
Euskarak
eta euskal kulturak ez dute labelik"
|
|
|
Dena den label guztiak ez dira guztion gustokoak, esaterako
|
euskarak
eta euskal kulturak ez dute labelik, horren dira sakratuak eta handiak non adjektiborik ez duten merezi ere. Beste hizkuntza eta kulturekin nahasian bizitzeko lehia gorrian jarrita dago euskara.
|
|
2007
|
|
|
IKER
|
Euskarari
eta Euskal Testuei buruzko Ikerketa Gunea Helbide elektronikoa: jean
|
|
|
Gaur egun euskal kulturen transmisioa eskuduntza publikoa bilakatua da urraspide luze eta eztabaidatsu baten ondotik. Ikusi dugu deixonne legearen bidez (1951)
|
euskara
eta euskal kultura eskola publikoan sartu zirela. 20 urtez legea aplikazio ofizialik gabe egon zen, baina anartean euskalgintza bizkortu zen eta ofizialtasunaren eskaera eraman zuen:
|
|
|
Deiadar (6 aldiz), Batera (4 helbururekin: euskararen ofizialtasuna, laborantza ganbara, unibertsitate burujabea eta euskal departamendua). ofizialtasunaren ordez onarpen publikora heldu dira
|
euskara
eta euskal kultura hiru egituraren bidez: euskal kultur erakundea (eke, 1990), Garapen kontseilua (1995), euskararen erakunde publikoa (eep, 2006). euskal kultur erakundea (1990) euskal kultur erakundearen araudiak 1901eko legearen araberako elkarte baten itxura dauka baina egiazko erakunde bat da, botere publikoa eta gizarte zibila biltzen dituena.
|
|
|
Gainera 1990 urtean udalerrietako ordezkariek antolatu zuten" euskal kultura sostengatzen duen herrienarteko sindikatua". Sindikatu honek
|
euskara
eta euskal kulturaren zerga biltzen du, euro bat herritar bakoitz. Gainera baditu bere jarduera propioak, adibidez eusko Jaurlaritzarekin elkarlanean eTBren errepikagailuak eraikitzen eta mantentzen ditu, kultura lehiaketak antolatzen eta sariak banatzen, euskararen aldeko aldarrikapenetan parte hartzen... egia erran, aspaldidanik udalerria da euskaltasunaren kokagune nagusia. eskuduntza dauka lehen mailako ikaskuntza laguntzeko bereziki hezkuntza elebiduna.
|
|
|
Ofizialtasunaren ordez onarpen publikora heldu dira
|
euskara
eta euskal kultura hiru egituraren bidez: Euskal kultur erakundea (EKE, 1990), Garapen kontseilua (1995), Euskararen erakunde publikoa (EEP, 2006).
|
|
|
Laburpena. erramun Baxok hizkuntzalariak dioenez,
|
euskara
eta euskal kulturaren transmisio familietarik abiatzen da, gero hezkuntza linguistikoa eta kulturala ikastetxeetan egiten da, bitartean elkarteak daudelarik. Ipar euskal herriko berezitasuna elkarte bizitzaren bizkortasunean dago.
|
|
|
Beste aldaketa nagusia 1981ean gertatu zen,"
|
Euskara
eta euskal kulturaren jardunaldiak" bildu zirelarik, Ikas elkartearen eta Euskaltzaindiaren ekimenez. Frantziako hauteskundeetan alderdi sozialista garaile agertu zelarik ate batzuk ireki ziren euskaltasunaren alde:
|
|
|
|
EUSKARA
ETA EUSKAL KULTURA, DOMINA BATEN AURPEGI BIAK
|
|
2008
|
|
|
Orokorrean, azken artikuluak
|
euskararako
eta euskal komunitaterako nahiko egoera ezkorra adierazten digula esan dezakegu, bizindar teoriaren arabera behintzat. Bestalde, aurreko artikuluetan euskararen inguruko gaietan esaten direnak ere kontuan hartuz, nahiko atzematen direla ere ikusi dugu.
|
|
|
Aitormenean sartu baino lehen, nire zorion beroenak eman nahi dizkizuet, zuri eta emazteari ere,
|
Euskararen
eta Euskal Herriaren alde orain arte bete duzuen ibilbide luze, aberatsa eta etengabekoagatik, zu Erramun aurten 80 urte betetzen dituzula aprobetxatuz.
|
|
|
Dena galzorian eta desegituratzen ikustea tokatu baitzaigu euskal unibertsoan. Mendeetan
|
euskarak
eta euskal unibertsoak iraupena jarraituki egokituz soziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain lortzeko eta etorkizunari aurre egiteko beharrezko zituen erakundeak, legeak eta tresneriak bere aukerara erabakiak subiranoki hartuz kudeatu zituen. Baina goi erdi arotik honako mendeetan gure hurbileko Herrietan ukandako bilakaerek erakundetze eredu berriak abian jarri zituztenetik abantaila hartu ziguten Herrien arteko lehiaren eraginez piskanaka desegonkortasuna pairatzen hasi ginen etxean.
|
|
|
Hau guzia mingarria bada atzerritik agindutako lehiaketetan gertatzen den euskal intelektualarentzat, anitzez mingarriagoa da
|
euskara
eta euskal unibertsoa zerbitzea helburu duten erakundeetatik kudeatutakoetan jokabide berarekin aurkitzean. Oraino ez gara egoera horretatik atera.
|
|
|
herri mugimendu indartsu horrek bi motatako arerioak ukan dauzkala. Arerio izendatzen ditugunek eragindakoak, hots,
|
euskararen
eta euskal unibertsoaren aurkako jokabideak behin eta berriz daramatzenek sortuak Alde desberdinetatik agertzen joan litezke etorkizunean ere. Herri subiranoen bitartekoak handiak baitira kalte egiteko erabili nahi direnean.
|
|
|
euskal departamendua (54), herri hizkuntzen eta kulturen garapena (56) eta tokiko irratien askatasuna (94). 25 kultura elkarte eta sindikata bildu ziren eta eztabaidatu zuten lehen euskal kulturaren lehen egitaraua" Pour un statut de la langue et la culture basques"(
|
Euskararen
eta euskal kulturaren estatutuaren alde). Pizkundea sortu zen euskal kultura mugimenduaren gehiengo handia bilduz.
|
|
|
1 Elkarte mugimendua biziki eraginkor ateratzen da,
|
euskararen
eta euskal kulturaren alde, indarrak biltzen dituelarik ideologien eta gatazken gainetik. Gainera, publiko berri bat erakarri dute," Kantuketan" eta" Batekmila" bezalako animazio zabalek.
|
|
|
hiru hitzarmen nagusi badira Ipar Euskal Herria eta Euskal Autonomia Erkidegoaren artean,
|
euskararen
eta euskal kulturaren alorretan: Euskal Kultur Erakundea eta Kultura Sailaren arteko hitzarmena (2003), Baionako Protokoloa (2003) eta Euskararen Erakunde Publikoa eta Hizkuntza Politika Sailburuordetzaren arteko lankidetza hitzarmena (2007).
|
|
|
Autonomia Erkidegoaren artean,
|
euskararen
eta euskal kulturaren alorretan: Euskal Kultur Erakundea eta Kultura Sailaren arteko hitzarmena (2003), Baionako Protokoloa
|
|
|
IKER
|
Euskarari
eta Euskal Testuei buruzko Ikerketa Gunea, Helbide elektronikoa: jean baptiste.coyos@wanadoo.f
|
|
|
Hori indarrean jartzeko, 1959an, Ikas elkartea sortu zuten euskaltzale batzuek (Haritschelhar, Lafitte, Malharin, Soubelet). 1981ean Ikasek eta Eukaltzaindiak deiturik hainbat euskal elkarte bildu ziren eta" Pour un statut de la langue et de la culture basques"[
|
Euskararen
eta euskal
|
|
|
EITB sorrarazi zuen Legeak bi eginkizun nagusi aitortzen zizkien irrati eta telebista publikoei: herritarren informazio eta partehartze politikoa bata, eta
|
euskara
eta euskal kulturaren sustapena, bestea.
|
|
|
Helburu horiek lortzeko, EITBk 1982ko sorrera legeak azpimarratzen dituen asmoei (informazio eta parte hartze politikoa eta
|
euskara
eta euskal kultura sustatzea) modu zabal eta integratzailean heldu behar dizkie. Digitalizazioak ahalbidetzen dituen garapen kuantitatiboa (telebista kanal, irrati emisorea eta sareko zerbitzu kopurua handitzea) eta kualitatiboa (medio eta euskarri desberdinen arteko sinergiak landuz, euskal eta euskarazko komunikazio eremuan ari diren beste hedabide eta eragileekin indarrak batuz eta hezkuntza sistemarekin erabateko sintonia bilatuz) lortu behar ditu.
|
|
|
EITB sorrarazi zuen Legeak (Euskal Irrati Telebista (EITB) Herri Erakundea sortzeko 5/ 1982 Legea) bi eginkizun nagusi aitortzen zizkien irrati eta telebista publikoei: herritarren informazio eta partehartze politikoa bata, eta
|
euskara
eta euskal kulturaren sustapena, bestea. Horrela. lege horren babesean sortutako komunikabideak" herritar euskaldunak argipide eta politikan lehen lehen mailako bide direnez eratzen dira, eta bai hezkuntzarekiko eta euskal kulturaren suztapen eta zabalkundearekiko gure erapidetzaren oinarrizko lankidetasun tresna direnez ere, euskeraren suztapena eta zabalkundea bereziki kontutan izanik" (5/ 1982 Legearen aitzinsolasa).
|
|
2009
|
|
|
L k betidanik ezagutu du aita
|
euskara
eta euskal kulturaren inguruko lanetan. Aitak euskara maite du eta ez du inoiz ulertu zergatik Nafarroako Legebiltzarrak euskaren koofizialtasuna22 aitortu arren, azkenean Nafarroa hiru hizkuntza eremutan zatitu zen.
|
|
|
Euskaltegiko azken kurtsoetan L k eman zizkion eskolak. Euskararekin harremanak estutzen zituen heinean, Nafarroan
|
euskarak
eta euskal hiztunek bizitzen zituzten egoeraz jabetu zen.
|
|
|
Laurogei urte betetzen dituzula eta, Txillardegi, nire zorion beroenak eman nahi dizkizut, edo dizkizuet —zure emazte Jone ere elkartuz—,
|
euskararen
eta Euskal Herriaren alde orain arte bete duzuen ibilbide luze, aberats eta etengabeagatik. Orokorrean, pozgarria bazaigu zure 80 urtemuga ospatzea, are gehiago BAT Soziolinguistika Aldizkaritik begiratuta, zu izan zarelako hamaika urtean zehar aldizkariaren lehen zuzendaria bere sorreratik 1990ean, Euskal Kulturaren Batzarrean (EKB), 2000 urtea arte, jadanik Soziolinguistika Klusterrean.
|
|
|
• BAT Soziolinguistika Aldizkaria egitasmoarentzat izan duzun garrantziaz ere zertxobait esan nahi nuke.
|
Euskararen
eta Euskal Herriko historian badaude kontuan hartu beharreko zenbait ekimen garrantzitsu. Horietako asko oraindik behar bezala baloratzeko daude, eta beste batzuen inguruan hasiak dira lan horietan, esate baterako, Euskaltzaindian, Joseba Intxausti eta beste batzuen inguruan.
|
|
|
Euskal Herriaren herritasuna, izaera eta bizitza bera dagoela jokoan, alegia, euskara bizi ala ez bizi?
|
Euskararen
eta Euskal Herriaren arazoari buruz ikuspegi" agonikoa" du Gandiagak, Txillardegik bezala. Bestalde, ezagunak da batak nahiz besteak eurrez erabili izan duten" euskaldunak" versus" baskoak" bereizketa.
|
|
|
1990ean bi erakunte publiko sortu ziren
|
euskara
eta euskal kultura sostengatzeko. Alde batetik Euskal Kultur Erakundea (EKE), Pizkundean federatuak ziren elkarteak eta botere publikoaren ordezkariak elkarretaratu zituenak.
|
|
|
Zure aditzea zabala da Euskal Herrian eta baita hemendik kanpo ere. Lan arlo ugaritan jorratzaile, modu nabarmenean
|
euskararen
eta euskal kulturaren eremuan aritu zara. Euskaltzale izugarria zaitugu; hizkuntzalari, nobelagile, ikerlari eta euskal intelektual gisa, zure jardueraren emaitza oparoa ikusi besterik ez dago.
|
|
|
Zure ibilbidea etenik gabekoa da
|
euskararen
eta euskal kulturaren aldeko ekimenean. Euskara ikasi, landu, zabaldu eta ekarpen zientifikosoziolinguistika klusterra martin ugalde, kp/ 20140 andoain 135 aren eremura eraman duzu.
|
|
2010
|
|
|
Iker
|
Euskarari
eta Euskal testuei buruzko Ikerketa Taldea, euskarari emana den goi mailako ikergune zientifikoa Baionan ere kokatua da, Fakultateko campusean 2008ko urriaz geroz.
|
|
|
Euskararen presentzia Frantziako unibertsitateetan 1948an hasten dela erran dezakegu,
|
euskararen
eta euskal literaturaren katedrako sorkuntzarekin Bordeleko Unibertsitatean. Euskara ikertzen eta irakasten zuen René Lafon irakasleari eskaini izan zaio.
|
|
|
Ikerketa zientifikoa: Iker
|
Euskarari
eta Euskal testuei buruzko Ikerketa Taldea – UMR 5478 (www.iker.cnrs.fr):
|
|
|
Unibertsitateen arteko Euskal Ikasketen Sailari loturik arestian aipatu dugun Iker ikerketa zentroa daukagu. Goi mailako ikergune zientifiko bakarra da Frantzian osoki
|
euskaran
eta euskal testuetan espezializatua. CNRSko, Bordele 3ko Unibertsitateko eta UPPAko zaindaritza hirukoitza dauka.
|
|
|
Unibertsitateen arteko Euskal Ikasketen Sailari loturik arestian aipatu dugun Iker ikerketa zentroa daukagu. Goi mailako ikergune zientifiko bakarra da Frantzian osoki
|
euskaran
eta euskal testuetan espezializatua. CNRSko, Bordele 3ko Unibertsitateko eta UPPAko zaindaritza hirukoitza dauka.
|
|
|
IKER
|
Euskarari
eta Euskal Testuei buruzko Ikerketa GuneaBaiona Helbide elektronikoa: jean
|
|
|
40; barrios eta beste 2008: 1518, besteak beste). gazte eta haurrak euskararen etorkizunari eta normalizazioari begira talde estrategikoa direla jakinda, belaunaldi gazteei begira dago gizartea, eta ez soilik euskaldunok baita
|
euskararen alde
eta euskal mundutik hurbil egonik, euskaldundu ez diren hiritarrak ere. artikulu honetan euskaldunak ez diren helduen jarrera, uste eta pertzepzioak arakatuko dira, gai biren inguruan: euskarari ematen dizkioten balioak, batetik, eta gazteen euskararen erabilera (hizkuntza hautua) nola perzibitzen duten, bestetik. horretarako, ikerketa lan zabal batetik hartutako emaitza batzuk aurkeztuko dira, hurrengo atalean azaltzen den bezala.
|
|
2011
|
|
|
• Ikerketaren helburua (Gazte nerabeek musikarekin duten lotura eta honetan
|
euskarak
eta euskal munduak duen presentzia aztertzea).
|
|
|
Ikusi bezala, 70 hamarkadan egin ziren ikerketa soziolinguistiko aplikatuak
|
euskararen
eta euskal kulturaren inguruko erakunde semi publikoek bultzatu edota babestu zituzten, nagusiki (Vianako Printzea Erakundeak, Euskaltzaindiak edo Euskalerriaren Adiskideen Elkarteak).
|
|
2012
|
|
|
• Apologia estamentala:
|
euskara
eta euskal jendea, foru erakundeen zerbitzura; odol garbiaren eta jatorri berezi eta zaharraren bermea. kanpo agintariei zuzendua zenez, ekimen hau erdaraz egin zen gehien bat; euskaldunak inperioen antolamendu eta egitasmoetan txertatzeko bide izan zen. euskara bereizgarri bikaina bihurtu zuten, baina esan bezala, herritik eta euskal jendartetik kanpo erabiltzeko zenez, ondo ikasi zuten denek er...
|
|
|
Euskaldunok kultura propio bat garatu dugun heinean, esan genezake, artearen espresiobide guztietan badirela geuregeureak diren ezaugarriak, egiteko moduak, ulertzeko manerak,... eta horien bitartez ideia eta balio konkretu batzuk transmititzen direla. deban hiru dira
|
euskara
eta euskal kultura erdigunean jarri duten taldeak. Antzerki taldea, euskal dantzen taldea eta txistulari taldea.
|
|
|
Nolanahi ere den, geurera etorriz,
|
euskara
eta euskal komunitatea euren jardueraren erdigunean jarri duten taldeak, direnak direla ere, zentrora ekartzea komeni zaigu, horiek prestigiatzea, ikusgarri egitea eta, besteenera zabalduta, produktu original, moderno eta bizigarriak sortzea.
|
|
|
Taldeen funtzionamenduan pisu handia duen beste faktoreetako bat liderrarena da, zalantzarik gabe. ...ita, nola ez, talde barruko hizkuntza harremanetan ere. esan bezala, debako taldeek ez daukate herriaren ikuspegi orokor eta bateratu bat, helburuak adosteko eta (balia) bideak markatzeko. kultur taldeek, orokorrean, ez dute euskal kultura eta euskara bera biziberritzeko, prestigiatzeko eta balioan jartzeko daukaten potentzialitateari buruzko kontzientziarik. ez da, aipatutako taldeetan izan ezik,
|
euskara
eta euskal kultura jardueraren erdigunean jartzeari buruzko hausnarketarik egin, kontzienteki erdigunean jartzeak, premia desberdinei erantzutea baitakar. zentzu horretan garrantzitsua deritzogu taldeak euskalgintzaren parametro hauetan ere jartzea; lan hau bera kontzientzia hartzen joateko lehen urratsa izan daitekeela uste dugu. Ikusi dugunez, euskal hiztun komunitatearen elikagai izan daitezen, beharrezkoa dute taldeek kultura eta hiztun komunitatearekiko hausnarketa egitea. kulturgintzaren eraginaren inguruko diskurtso berriak lantzea ezinbestekoa dela esango genuke eta, bide horretan, baliagarriak izan daitezke, nik uste, ekologiak edo genero berdintasunak, parekidetasunak, eskaintzen dizkiguten euskarri eta argumentuak. kaletar, herri mugimendu, erakunde publiko zein merkatuan mugitzen diren enpresen artean diskurtso horiek zabaldu eta bere egin ditzaten saiatzea behar beharrezkoa dela iruditzen zaigu.
|
|
|
Nolanahi ere den
|
euskara
eta euskal komunitatea euren jardueraren erdigunean jarri duten taldeak, direnak direla ere, zentrora ekartzea komeni zaigu, horiek prestigiatzea, ikusgarri egitea eta, besteenera zabalduta, produktu original, moderno eta bizigarriak sortzea.
|
|
|
...a iritzi arren, ez da sumatzen taldeen aldetik horrelako elkarte bati ekiteko behar adinako indarrik (denbora falta izan da gehienek emandako arrazoia). euren inplikaziorik gabe, beraz, zail ikusten dugu horrelako elkarte bat martxan jartzea, nahiz eta desiragarria litzatekeela uste dugun. hala ere, eratzekotan, komenigarria irudituko litzaiguke talde guztiak bilduko lituzkeen elkarte bat eratzea,
|
euskara
eta euskal kultura hasieratik erdigunean izango dituena, euskararen aldeko diskurtsoa behar bezala landuko duena eta kulturak duen dimentsio linguistikoa bere lekuan jarriko duena. eta amaitzeko, analisi unitate bakoitzean jasotakoa xehatuta, hona, buruan jira bueltaka geratu zaizkigun kontuak:
|
|
|
hizkuntza minorizatu baten beharrak ase al ditzake hizkuntzak zentraltasunik ez duen politika batek? euskararen beraren premien barnetik analisia egitea beharrezkoa da
|
euskara
eta euskal kultura jokoan dagoen eremu guztietan. Beste era batera esanda, euskaldun izateko nahimena elikatuko duen kultur politika behar dugu.
|
|
|
Alde batetik administrazioei eta berauen hizkuntza politikei leporatu zaizkie
|
euskararen
eta euskal hiztunon gaitzen ardura. Eta arrazoi puntu bat badago, noski, hizkuntza politika uzkur eta herrenak aplikatu direla esan denean (aplikatu diren kasuetan, sarri hizkuntza politikarik eza edo kontrako hizkuntza politikak ere ezagutu izan ditugu eta).
|
|
2014
|
|
|
— (2003). "
|
Euskara
eta euskal eurohiria: Ipar Euskal Herriko ikusmolde bat", BAT.
|
|
|
ikaskideekin harremanak eta afektibitatea: ikastetxean nola sentitu, poza bizitza pertsonalarekin eta EAEn bizitzearekin, jarrera klasean, emaitza akademikoak, gurasoen laguntza, eta 2)
|
euskara
eta euskal kultura lantzeko eskolan proiektua izatea.
|
|
|
Ikerketa honetan, ikasleen praktika linguistikoak eta kulturalak nolakoak diren jakiteko asmoz, eta
|
euskararen
eta euskal kulturaren praktikan eragiten duten faktoreak aztertzearren, galdera ireki eta itxiez osatuta galdetegi bat erabili dugu, metodologia kuantitatibo eta kualitatiboan oinarrituz. Artikulu honetan, azterketa kuantitatiboko datu nagusi batzuk baino ez ditugu aurkeztuko, zehazki, ikasleen hizkuntza praktikak eta hizkuntza zein kultura praktikekin erlazionatzen diren aldagaien inguruko datuak eskainiko ditugu.
|
|
|
Ikerketa honetan, ikasleen praktika linguistikoak eta kulturalak nolakoak diren jakiteko asmoz, eta
|
euskararen
eta euskal kulturaren praktikan eragiten duten faktoreak aztertzearren, galdera ireki eta itxiez osatuta galdetegi bat erabili dugu, metodologia kuantitatibo eta kualitatiboan oinarrituz.
|
|
|
Jarrerazko alderdiak(
|
euskara
eta euskal kultura ezagutu nahia) ere garrantzitsuak dira, bai euskararen erabileran eta baita euskal kulturaren praktikan ere.
|
|
|
Hortaz, baieztatu egiten da, partzialki behintzat, 1 ereduan aurreikusten genuena. Alderdi psikopedagogikoan,
|
euskara
eta euskal kultura sustatzeko Proiektua da, hau duten eskoletan, eragin handiena duena euskararen eta euskal kulturaren ezagutzan eta erabileran ere.
|
|
|
Hortaz, baieztatu egiten da, partzialki behintzat, 1 ereduan aurreikusten genuena. Alderdi psikopedagogikoan, euskara eta euskal kultura sustatzeko Proiektua da, hau duten eskoletan, eragin handiena duena
|
euskararen
eta euskal kulturaren ezagutzan eta erabileran ere.
|
|
|
Jarrerazko alderdiak(
|
euskara
eta euskal kultura ezagutu nahia) ere garrantzitsuak dira, bai euskararen erabileran eta baita euskal kulturaren praktikan ere.
|
|
|
Nahiz eta 1990ean desagertzekotan egon, hiru bazkidek Elgoibarko Izarrari eustea erabaki zuten. Hementxe hasi zen bigarren etapa, xedea lehenengo bera zelarik, hau da, Elgoibarko
|
euskaran
eta euskal kulturan eragitea eta berau sustatzea. Hau bete ahal izateko, Elgoibarko Izarrak batez ere, elgoibartarron artean euskararen erabilera sustatzeko proiektuak prestatzen ditu egun. Horien artean Atxutxiamaika Saila dago.
|
|
|
Dena dela, urteak aurrea joan ahala, Ikastola indarra hartuz joan zen eta hau horrela izanik, Elgoibarko Izarrak bere arduren poltsa handitu zuen. Orduan bide berri bat urratzeari ekin zion elkarteak eta herrian
|
euskara
eta euskal kultura indartzeko lanetan hasi zen.
|
|
|
Deban azterketa zabal bat4 egin zen kultur taldeei buruz, elkarrizketa eta galdetegi sakonekin, eta Zumaiako egoera jaso nahi izan nuen, antzeko hurbilpen bat egiteko. Aukera izan dut ikusteko egoera hobea dela Zumaiako taldeena,
|
euskarak
eta euskal kulturak presentzia eta pisu handiagoa dutela.
|
|
2015
|
|
|
Honen harira, pentsatzekoa da baldintza hauek euskarari eragin ziotela. Hain euskaldun gutxi zituen hiri batean, erdaldunak ziren eta beste errealitate bat zekarten bizilagun berri andanaren ostean, nola sustatu
|
euskara
eta euskal kultura. Zein izango zen Andaluziatik etorritakoen irudia Gasteiz erdalduna ezagutzean?
|
|
|
Eragin linguistikoaren ebaluazioa (ELE) Gipuzkoako Foru Aldundiak 2012an abian jarritako proiektua da. Bere xedea, lurralde eremu jakin bateko (auzo, herri, hiri, eskualde) proiektu eta jarduera pribatu zein publikoek bertako errealitate linguistikoan izan ditzaketen balizko eraginak aurreikustea, identifikatzea, ebaluatzea da, eta
|
euskararen
eta euskal hiztun elkartearen egoerari kalterik eraginez gero, horiek murrizteko eta aurrea hartzeko neurriak hartzea. Egitasmoaren aplikazio eremua, bereziki, euskararen arnasgune diren herri euskaldunak dira, egoera soziolinguistiko onean dauden eremuak babesteko, nahiz eta gainerako eremuetan ere aplikatu ahal izango den.
|
|
|
Lurralde eremu (auzo, herri, hiri, eskualde) jakin bateko proiektu eta jarduera pribatu zein publikoek bertako errealitate linguistikoan izan ditzaketen balizko eraginak aurreikustea, identifikatzea, ebaluatzea, eta
|
euskararen
eta euskal hiztun elkartearen egoerari kalterik eraginez gero, horiek murrizteko eta aurrea hartzeko neurriak hartzea da proiektu honen xedea.
|
|
|
Lurralde eremu (auzo, herri, hiri, eskualde) jakin bateko proiektu eta jarduera pribatu zein publikoek bertako errealitate linguistikoan izan ditzaketen balizko eraginak aurreikustea, identifikatzea, ebaluatzea, eta
|
euskararen
eta euskal hiztun elkartearen egoerari kalterik eraginez gero, horiek murrizteko eta aurrea hartzeko neurriak hartzea da proiektu honen xedea.
|
|
|
Cummins ek (1979) dioen bezala, bakoitzaren kultura eta hizkuntza mantentzea garrantzitsua da, era berean horrek eragin positiboa duelako bigarren hizkuntza ikasterakoan. Hortaz, integrazio eta kulturen arteko bideak erabili ditugu etorri berriek beren hizkuntza eta kultura galdu gabe,
|
euskara
eta euskal kultura beregana ditzaten.
|
|
|
Alexander Aginagaldek atzerriko unibertsitateetan
|
euskara
eta euskal kulturako irakurletzak bitarteko, ikasleen iritziak bildu ditu. " Etxepare Institutuaren irakurletza atzerriko unibertsitateetan; euskararen kanpo zabalkundeari egiten dioten ekarpena eta hizkuntzaren nazioarteko irudian duten eragina" du izenburu lanak.
|
|
|
Honela, irakurletzak zenbat unibertsitatetan eskaintzen diren,
|
euskara
eta euskal kulturak zein pisu akademiko duen eta munduan zenbat ikasle dabiltzan matrikulaturik aztertu ahal izan dut.
|
|
|
Bestetik, ikasleen datu eta iritziak jasotzeko bi teknika erabili ditut. Lehenik, elkarrizketak burutu nizkien Chile eta Argentinako unibertsitateetako irakurletzetan
|
euskara
eta euskal kultura ikasten duten lau ikasleri. 2015eko otsailean.
|
|
|
Bestetik, ikasleen datu eta iritziak jasotzeko bi teknika erabili ditut. Lehenik, elkarrizketak burutu nizkien Chile eta Argentinako unibertsitateetako irakurletzetan
|
euskara
eta euskal kultura ikasten duten lau ikasleri. 2015eko otsailean Etxepareren bekei esker Zornotzako barnetegian hilabeteko egonaldia burutzen ari zirela aprobetxatu nuen horretarako.
|
|
|
Horrela, modu kualitatiboan jaso nituen lehen datuak.
|
Euskara
eta Euskal Kulturako ikasle hauek aurrez aurre elkarrizketatuz ezagutu ahal izan ditut haien esperientziak, motibazioak, iritziak, eta ideiak.
|
|
|
Bigarrenik, aurreko elkarrizketak abiapuntutzat hartuta, nazioarteko
|
Euskara
eta Euskal Kultura ikasleentzako internet bidezko inkesta osatu nuen. Galdetegi hauek ikasleei helarazteko, ezinbestekoa izan da Etxepareren irakurleen lankidetza, haiek birbidali baitiete euren ikasleei inkestaren linka jasotzen zuen mezua.
|
|
|
|
Euskararen
eta euskal kulturaren ezagutza eta prestigioa nazioartean sustatzeko, Etxepare Euskal Institutuaren jarduera nagusietako bat Euskara eta
|
|
|
Ikerketan nik nahi baino ikasle gutxiagok parte hartu du (honi buruzko azalpen posibleak Metodologiari buruzko eranskinean eman ditut). 6 Halere, mundu osoan Etxeparek kudeatzen dituen irakurletzetan
|
Euskara
eta Euskal Kultura ikasten duten unibertsitarioen %12 inguruk erantzun dute inkesta. Laginak zehaztasun zientifikoa ez badu ere, lehen hurbilketa gisa eta atzerriko ikasleen motibazio eta iritzien ideia orokor bat egiteko, eta hortaz, irakurletzek euskararen hedapen eta irudian eraginik ote duten ikusteko, baliagarria dela esango nuke.
|
|
|
|
Euskararen
eta euskal kulturaren ezagutza eta prestigioa nazioartean sustatzeko, Etxepare Euskal Institutuaren jarduera nagusietako bat Euskara eta Euskal Kultura irakurletza programa bere gain hartu eta osatzea izan da.
|
|
|
Euskararen eta euskal kulturaren ezagutza eta prestigioa nazioartean sustatzeko, Etxepare Euskal Institutuaren jarduera nagusietako bat
|
Euskara
eta Euskal Kultura irakurletza programa bere gain hartu eta osatzea izan da.
|
|
|
Nazioartean 34 unibertsitatetan egon da 2014/ 15 ikasturtean
|
Euskara
eta Euskal Kultura ikasteko aukera. Europako 23 unibertsitatetan (horietariko 5 Espainiar Estatuan), Hego Amerikako 6 unibertsitatetan, Ipar Amerikako 4 unibertsitatetan, eta aurten sortu berri den Tokioko irakurletzari eske, lehen aldiz baita Asiako unibertsitate batean ere.
|
|
|
Ikasle kopuruaren bilakaerari dagokionean, 2010 urtean
|
Euskara
eta Euskal Kultura ikasten zuten mundu osoko unibertsitateetako 1.105 ikasleetatik, 2014 urteko kopurura, 1802etara, alegia, igoera nabarmena izan da, %63koa. Kopuru hauei, gainera, Etxeparek beste 5 unibertsitatetan dituen katedren datuak batu litzaizkieke (2014ko datuen arabera, 41 ikaslek hartu zituzten programa hauetan eskolak).
|
|
|
2015eko ekainean argitaratu da datozen bi ikasturteetan Etxepare Institutuak beste bost irakurletza abian jarriko dituela.8 Beraz, 2016rako 39 unibertsitate izango lirateke
|
Euskara
eta Euskal Kultura ikasteko aukera eskainiko dutenak mundu zabalean Etxepareren sarean. Hauek kontuan hartuko bagenitu, 2010etik 2016ra irakurletza kopuruan egongo den igoera %56koa izango litzateke.
|
|
|
3.2
|
Euskara
eta Euskal Kulturaren lekua unibertsitateetan
|
|
|
Munduko 34 unibertsitate hauetan 27 irakurlek"
|
Euskara
eta Euskal Kultura" irakasten dutela diogunean, zertaz ari gara. Bada, bildutako informaziotik atera dudan ondorio nagusia da ikasgaiaren forma eta pisu akademikoa oso ezberdina dela unibertsitatearen eta herrialdearen arabera.
|
|
|
Ikasgaiak izan dezakeen curriculum mailako garrantziari erreparatuko diot lehenik. Kasu batzuetan, Europan batez ere,"
|
Euskara
eta Euskal
|
|
|
"
|
Euskara
eta Euskal Kultura" ikasgaien formari dagokionez, normalean irakurleak ikasgai bat baino gehiago eskaintzen ditu, lauhilabeteko iraupenekoak. Batzuetan" Euskara eta euskal kultura I" eta" Euskara eta euskal kultura II" moduan bereizten dira; beste batzuetan soilik" Euskara" ematen da; eta unibertsitate gehienetan alde batetik" Euskara" eta bestetik" Kultura" ematen dituzte.
|
|
|
" Euskara eta Euskal Kultura" ikasgaien formari dagokionez, normalean irakurleak ikasgai bat baino gehiago eskaintzen ditu, lauhilabeteko iraupenekoak. Batzuetan"
|
Euskara
eta euskal kultura I" eta" Euskara eta euskal kultura II" moduan bereizten dira; beste batzuetan soilik" Euskara" ematen da; eta unibertsitate gehienetan alde batetik" Euskara" eta bestetik" Kultura" ematen dituzte.
|
|
|
" Euskara eta Euskal Kultura" ikasgaien formari dagokionez, normalean irakurleak ikasgai bat baino gehiago eskaintzen ditu, lauhilabeteko iraupenekoak. Batzuetan" Euskara eta euskal kultura I" eta"
|
Euskara
eta euskal kultura II" moduan bereizten dira; beste batzuetan soilik" Euskara" ematen da; eta unibertsitate gehienetan alde batetik" Euskara" eta bestetik" Kultura" ematen dituzte.
|
|
|
Irakurleek, eskolak emateaz gain, euskal kulturaren nazioarteko enbaxadore izateko funtzioa ere badute haien unibertsitateetan eta hainbat ekitaldi antolatzen dituzte
|
euskara
eta euskal kultura sustatzeko.
|
|
|
|
Euskara
eta euskal kulturako katedrak, euskal ikasketei buruzko irakaskuntza espezializatua (bereziki, gradu ondoko mailakoa) eta euskal ikasketei buruzko ikerketa akademikoa sustatzeko tresna dira eta irakasle espezializatuek edo kultur sortzaileek unibertsitate batean egindako egonaldien bitartez gauzatzen dira.
|
|
|
Hauek
|
euskara
eta euskal kulturaren nazioarteko zabalpen eta prestigioan duten eragina ez dut lan honetan ikertuko. Halere, aipatu nahi dut Katedra hauetako programa akademikoetan 42 ikaslek hartu zutela parte iaz 2013/ 14 ikasturtean, eta 57 ikaslek jarraitu dituzte 2014/ 2015ean.
|
|
|
Burututako elkarrizketa eta inkesten bitartez, ikerketaren helburu orokorrari begira, honako azpi atal hauek aztertu ditut: ikasleen euskara ikasten hasteko arrazoiak;
|
euskara
eta Euskal Herriari buruzko aurre ezagutza; zein helburu edo asmo dituzten etorkizunean euskararekiko; euskarari buruz duten iritzia; eta, irakurletzez egiten duten balorazioa.
|
|
|
Burututako elkarrizketa eta inkesten bitartez, ikerketaren helburu orokorrari begira, honako azpi atal hauek aztertu ditut: ikasleen euskara ikasten hasteko arrazoiak;
|
euskara
eta Euskal Herriari buruzko aurre ezagutza; zein helburu edo asmo dituzten etorkizunean euskararekiko; euskarari buruz duten iritzia; eta, irakurletzez egiten duten balorazioa.
|
|
|
2015eko otsailean, Hego Amerikatik Zornotzako Barnetegira hilabeteko egonaldia egitera etorri ziren
|
Euskara
eta Euskal Kulturako irakurletzako 4 ikasle elkarrizketatu nituen.
|
|
|
Hauei burututako elkarrizketan, honako iritzi eta ideia hauek jaso nituen, ikerketarako aipagarriak iruditzen zaizkidanak.9 a) Euskara ikasten hasteko arrazoiak: b)
|
Euskara
eta euskal kulturari buruzko aurretiazko ezagutza:
|
|
|
Alexander Aginagalde Lopez – Etxepare Institutuaren irakurletzak atzerriko unibertsitateetan. Euskararen kanpo zabalkundeari egiten dioten ekarpena eta hizkuntzaren nazioarteko irudian duten eragina c)
|
Euskara
eta euskal kultura zein helbururekin ikasten duten:
|
|
|
Elkarrizketa hauen ondoren, ikasleen profil eta ideien lehen ikuspegi bat izanda, inkesta bat diseinatu nuen, internetez
|
Euskara
eta Euskal Kultura munduko unibertsitateetan ikasten ari diren ikasleen iritziak jasotzeko.
|
|
|
Elkarrizketa hauen ondoren, ikasleen profil eta ideien lehen ikuspegi bat izanda, inkesta bat diseinatu nuen, internetez
|
Euskara
eta Euskal Kultura munduko unibertsitateetan ikasten ari diren ikasleen iritziak jasotzeko.
|
|
|
Aurtengo ikasturtean
|
Euskara
eta Euskal Kultura ikasten egon diren ikasleetatik, 214k bete dute galdetegi hau. Ikerketa idazteko momentuan (2015/ 06), ez dut 2014/ 15eko behin betiko ikasle kopururik ezagutu ahal izan, beraz, kontuan izanik 2013/ 14 ikasturtean 1802 ikasle aritu zirela munduko unibertsitate ezberdinetan ikasgai honetan matrikulatuta, Etxepare Institutuaren irakurletzak atzerriko unibertsitateetan.
|
|
|
Herrialdeka sailkatzen baditugu erantzunak, ikus dezakegu lehen aukera adierazi duten ikasle ia denak europarrak (eta japoniarrak) direla. Beraz, Hego eta Ipar Amerikan
|
Euskara
eta Euskal kultura ikasten duten ikasleek oro har beste ikasketa batzuk burutzen dituzte. Datu honekin erlaziona genezake hirugarren aukera, hau da, zientzietako ikasketak egiten ari direla adierazi duten ia guztiak (32) hegoamerikarrak edo iparramerikarrak direla ikustea.
|
|
|
Unibertsitate bakoitzean egon den erantzun kopurua, horietan
|
Euskara
eta Euskal Kultura ikasgaian dagoen matrikulazio kopuruaren araberakoa izan da hein batean, baina kasu batzuetan ikasle gutxi egon arren ia denek bete dute inkesta. Honen azpian metodologia oharren eranskinean aipatuko ditudan faktore batzuk egon litezke eta baita klaseetako asistentzia maila edota irakurleak izan dezakeen gaitasun/ eragina ikasleak inkesta erantzutera animatzeko orduan ere.
|
|
|
|
Euskara
eta Euskal Kultura ikasten hasteko motibazioen artean, nagusitzen den arrazoia Interes linguistikoa (26,6) da, bigarren tokian Interes soziokulturala (%25, 2) eta hirugarren tokian Interes pertsonala (%22) ordena horretan. Ikasleen erdiak, beraz, %51, 8k hizkuntza edo kulturarekin loturiko arrazoiak dituzte euskara ikasten hasteko.
|
|
|
Salbuespen bakarra, Argentinakoa da. Hemen bai, 10 ikasletik 8k lotura familiarra aipatzen dute
|
Euskara
eta Euskal Kultura ikasteko arrazoi nagusi gisa.
|
|
|
Ikasleen %64k adierazi du ikastaroaren aurretik euskarari buruz zuten ustea edo iritzia aldatu egin dela
|
Euskara
eta Euskal Kultura unibertsitatean ikasi ondoren. Antzekoa da emaitza kontinenteka aztertuta ere.
|