|
2001
|
|
|
Zakur basak ez dira oso goxoak ez
|
Euskal
Herrian eta ez Indian ere. Alde bat dago, ordea.
|
|
2003
|
|
|
Ondorioz haren Inperioaren atzaparretan ikaraturik gelditu ziren, 12 urte luzez bederen, Frantzia, Espainia,
|
Euskal
Herria eta Europa guztia. Urte haietan, Iparraldean, Garat eta Harispe izan ziren Napoleonen zerbitzari ospetsuenak.
|
|
|
Bazirudien orduan memento ona zela, Québec en eta
|
Euskal
Herrian eta, menturaz, beste leku askotan, zenbaitek aipatzen zuten Askapen Teologiaren bidetik, beste itxura baten emaiteko, elizaren eta estatuen ohiko harreman hertsiegiei, Jainkoaren Herriaren eta Herrien beren onetan. Horra zergatik sartu nituen ene liburuan bi aipamen hauek:
|
|
|
Lurralde horietarik batek izena du
|
Euskal
Herria eta gure gaztaroan ginen baino biziki gazte gehiago baditugu gure iloben eta ilobasoen belaunaldietakoak, sorterriaren kezka bihotzean barna alha dutenak edo, haietarik batek zioen bezala, %100 basque izaiteko, nahiz ez beti euskaraz, nolazpait lehiatzen direnak.
|
|
2004
|
|
|
Hortara, hauzoko herrikide berrien izpirituetatik goganbeharrak erauzi nahiz, behin eta betirako jatorrizko" tatxa" zikin hori xahutu nahiz, Aberri berriarekiko" chauvinismoa" ere erakutsi behar izaten da.
|
Euskal
Herrian eta Irlanda’n, Bretaña’n eta Flandre’n, abertzalerik sutsuenak izen arrotzak dituzte. Abertzalerik gogorrenak bilbotarrak eta Enkartaziotakoak ditugu guk; eta españakoirik zitalenak berriz Azkoitia’n eta Durango’n.
|
|
|
zapaldutako ethniak" goitik" erbestetzen dira, eta" beheitik" lehengoratzen," goitik" saltzen dira, eta" beheitik" birrerosten; atzerriaren zerbitzutan jarriz hondatzen, eta bertako herriaren zerbitzutan jarriz salbatzen. Aurrenak herbestetzen,
|
Euskal
Herrian eta Bretaña’n, Viet Nam’en eta Algeria’n, beti izan dira puntuzkoak, jauntxoak, kapitalistak, eta, hitz batez, bere herriaren mixeriaz profitatu dutenak. Nork mespretxatzen zituen kitxuatarrak Peru’n:
|
|
2005
|
|
|
" Los asesinos de Ryan han segado la vida del Director de la Central nuclear de Lemóniz". Gizarte inarrosketa latzak pil pilean zeuzkan bazter guztiak
|
Euskal
Herrian eta kanpoan.
|
|
2006
|
|
|
1886an Unamuno
|
Euskal
Herriari eta euskal gaiei buruzko bere jarrera kritikoa, bere zalantzak, hasi da aldarrikatzen. Bere tesi oinarrizkoa da herritasunak eta hizkuntzak bat egiten dutela:
|
|
|
Ikusi dugu Espainian kualitate horiek, artean, zientzian, politikan, edonon falta direla.
|
Euskal
Herria eta Andaluzia ez, hori seguru; baina Espainia osoa ote da ez indoeuroparra. Filosofo madrildarra holakoxe samintasun metafisikoetan txirtxirtzen bizi den bitartean, kontsolamendu paregabekoa da E. Philipon baten liburua (nahiz" más aficionado que erudito" den), non ere aurkezten baita tesi berri berri bat, Iberiako biztanketa nola agitu bide zen.
|
|
|
menditar tontoa dela, arlotea, ezjakina, inkultoa, Tubal eta ideologia barregarrien sinestuna, etab., etab." Vizcaino burro", edo" más corto que un navarro" esaerak topikoak izan dira Gaztela zaharrean (non ere" vizcaino" eta" navarro" k euskalduna esan nahi baitute). Jada aro inperialetik zetorren destainazko tradizio hori, karlistadekin kanpaina sumin masiboa bilakatu da(" un inmenso clamoreo de odio" altxatu da Espainia osoan, zioen Unamunok)
|
Euskal
Herriaren eta euskaldunen aurka: " pedían muchos que se arrasara a sangre y fuego el país vasco, que se acabase de una vez con aquella casta levantisca".
|
|
|
Eta liberalei begira: " El que combatió contra el derecho divino, justo es combata contra lo que llaman soberanía nacional; ni el despotismo de un hombre, ni el despotismo de la masa" 235 Batzuen eta besteen aurka, Unamuno-k" liberalismo" berri bat proposatzen du, independentziaz
|
Euskal
Herriarentzat eta askatasun osoaz norbanakoarentzat, euskal herri gogoari egoki dagokiona hori bakarrik omen baita236.
|
|
2008
|
|
|
–Ez du ematen zaila denik esaldi honek dioena ulertzea: hau da, euskarak egiten du
|
Euskal
Herria eta erdarak Erdal Herria. Erdarak, normala denez, ezin du Euskal Herririk egin; ez euskarak Erdal Herririk?.
|
|
2009
|
|
|
Dorreetako batean biblioteka zegoen, orduan niri itzelezko handia iruditu zitzaidana, eta biblioteka batean sarrera librea eta denetik itsu itsu irakurtzeko amorrazioa nik estreinako aldiz han ezagutu nuen, gutako beste askok bezala. Bitorianok han egin du
|
Euskal
Herriaren eta euskararen deskubrimendua; han murgildu da poesia espainol klasikoan, ezagutu du poesia frantses garaikidea. Nik ere, harrimenez, han deskubritu nituen Campion, Iturralde y Suit, Nafarroako historia, Altadillen gaztelu nafarrak, Oliteko gazteluaren inguruko ipuin, erromantikoak?.
|
|
|
10, 1; ik. Is., 5, 1; 24, 7 hurr.; 27, 2 hurr.; Jr. 2, 21; 12, 10; Ez. 15, 2; 17, 3), eta Gandiaga
|
Euskal
Herriaren eta Israelen asoziazioak iradokitzen ari dela, ez dio igarriko; ardoa sakramentu biziemaile dela(, herriak betirako/ bizi nahi du?: HGB, 27 or.), txakolinaren ospakuntza liturgia bat dela hortaz.
|
|
|
Mundua eta Arantzazu kontrarioak dira.
|
Euskal
Herria eta Arantzazu, bi mundu. Batean zaudenean, ez zaude bestean.
|
|
|
Hau izan da sermoietako ikuspegi tradizonala. Gero Salbatore Mitxelenak,
|
Euskal
Herria eta Arantzazu historia komun batean korapilatuz, biak mundu bat egin ditu, eskuz esku elkarrekin joaki. Ez mundu bat, baizik historia bat.
|
|
|
poesiarekin. Baina epaimahaiak isilpean utzi behar izan ditu irabazlea eta haren poesiaren gaia, zentsuraren beldurrez 20. Lore Jokoez gain,
|
Euskal
Herriaren eta euskararen ohorerako argitalpen inportanteak egin dira urteotan: Larramendiren Corografía de Guipúzcoa (1882); Astarloaren Discursos filosóficos sobre la lengua primitiva o Gramática y análisis razonada de la Euskara o Bascuence (1883); Novia de Salcedoren Diccionario Etimológico del Idioma Bascongado (1887), etab. Oro har,, etako urteek berrikuntza osoa ekarri zioten hizkuntzaren balioztapen ideologikoari (ez hainbeste sozialari), eta euskaltzaletasunak harez gero abiapuntu berrietatik ekin zion lanari?
|
|
|
Egiaz, orduko
|
Euskal
Herria eta euskara ez ziren landu landu horietakoxeak. 1900an% 29 analfabetoa zen Hego Euskal Herrian (egia da irakaskuntza Udalei eta Diputazioei kendu eta eskola estatal zentralistaz zibilizatu nahi gintuen Estatu Espainolean% 64 zela analfabetoa) 150. Baina alfabetoa dexifratzen jakin bazekitenak dezente baziren, egia da irakurleak gutxi zirela, eta oso eskasa zela irakurtzeko eskura zegoen euskal literatura, kantitate nahiz kalitatean.
|
|
|
hori duelarik, berriz han murgildu nahi lukeen arimaren aberria, Naturaren maitalearena txiki txikitatik. Erromako txoriaren despedida,
|
Euskal
Herriaren eta Naturaren gorazarre bat bihurtzen da horrela:
|
|
|
Laster izango da
|
Euskal
Herrian eta Euskalerriaren Alde aldizkarian emango du argitara, euskaltzaleen artera etorria, beraz, itzulerako bere pozaren berria:
|
|
|
41. Euskal Herria maitatzen, euskal lurra eta parajeak ikusten, euskal jendea miresten Truebak irakatsi ziola aitortzen du Gregorio Mujikak 42. Baina ez berari bakarrik, mundu osoari baino, berak dioenez: idazle maitagarri paregabea izaki irakurzalearentzat, eta frantses, italiano, portuges, aleman, ingeles, errusora itzulia izaki,
|
Euskal
Herria eta euskal herrietako jende xumea beste inork ez bezala Truebak eman ei dio ezagutzera munduari 43. Haren ondotik etorri den ia guztiengana eta guztira iristen da, Mujikari sinestekotan, haren eragina Euskal Herriko literaturan: haren jarraitzailetzat 44 jotzen baititu Joaquín Mazas y Orbegozo, Araquistain, Goizueta, Vicente de Arana, Sotero Manteli, Juan E. Delmas, Iturralde y Suit, Manuel Arcaya, José de Roure, etab. etab. Euskal autoreengan ere nabaritzen da Truebaren itzal handia:
|
|
|
Azkenean, Arrutiren
|
Euskal
Herria eta jendea(, pueblo que trabaja y reza?,, de fe sincera y de trabajo honrado?) 52, euskaldun fededundar, purua da, esan beharrik ez dago.
|
|
|
Hala, bada, lortu zuten lau langileek sindikatuetan infiltratzea. Eladio Orbegozo eta Venancio Laín UGTn, eta Luis Moraza eta Felipe Briones CNTn?, baita haietako bik halako pisu espezifiko bat izatea ere nork bere sindikatuaren barne eztabaidetan. Eladio Orbegozok UGTn, eta Luis Morazak, langile batzordeko kidea ere bazenak, CNTn?, eta orduan, Teofilo Mariari, Martin Belzunzek emandako datu guztiak eskuan zituela, azken kolpea ematea bururatu zitzaion, bi fasetan burutu beharrekoa: lehenengoan, Teofilo Mariak berak bultzatuko zuen greba bat, hartarako sindikatuetan infiltratutako langile asaldatzaileak erabiliz; sindikatuak jakinaren gainean zeuden, bestela ere, enpresak Renault etxearekin kontratu ezin hobeak egin zituela, orbetarrena
|
Euskal
Herrian eta penintsula osoan automobil industriarekin harremanak zituèn enpresa gutxitakoa zen, bakarra, beharbada?, eta irabazien apurra eskatzeko garaia zen, beraz, bi sindikatu nagusiek adostutako igoeraren arabera: % 6koa, soldatetan; enpresak, jakina, ezetz eta ezetz,% 3arekin aski zutela; harik eta langileek grebari ekin zioten arte:
|
|
|
Nola da posible, haatik, hain oinarri gaixoti eta ahulak dituen erlijio batek, alegia, erlijio kristauak,
|
Euskal
Herriari eta mundu osoari hainbeste eragitea, kristautasunaren izenean lagun hurkoa akabatzeraino?
|
|
|
Aspaldion gertatzen ari dena da zibila zakurra paseatzera atera, zakurrak babestuko duelakoan, zakurrak ordea kontrola galdu, sokatik bortizki tiratu, zibila dandarrez eroan eta putzuan amildu duela. Batasuneko buruzagiek ETAkoek baino hobeki dakite zer den gaur egun
|
Euskal
Herria eta zein den ezker abertzalearen benetako indarra. Herriak nahi duena hurbilago dago. Ahotsak, en tankerako ekimen batean sakontzetik lehia militarretik eta norgehiagoka krudeletik baino.
|
|
|
Hala, bada, lortu zuten lau langileek sindikatuetan infiltratzea –Eladio Orbegozo eta Venancio Laín UGTn, eta Luis Moraza eta Felipe Briones CNTn–, baita haietako bik halako pisu espezifiko bat izatea ere nork bere sindikatuaren barne eztabaidetan –Eladio Orbegozok UGTn, eta Luis Morazak, langile batzordeko kidea ere bazenak, CNTn–, eta orduan, Teofilo Mariari, Martin Belzunzek emandako datu guztiak eskuan zituela, azken kolpea ematea bururatu zitzaion, bi fasetan burutu beharrekoa: lehenengoan, Teofilo Mariak berak bultzatuko zuen greba bat, hartarako sindikatuetan infiltratutako langile asaldatzaileak erabiliz; sindikatuak jakinaren gainean zeuden, bestela ere, enpresak Renault etxearekin kontratu ezin hobeak egin zituela –orbetarrena
|
Euskal
Herrian eta penintsula osoan automobil industriarekin harremanak zituèn enpresa gutxitakoa zen, bakarra, beharbada–, eta irabazien apurra eskatzeko garaia zen, beraz, bi sindikatu nagusiek adostutako igoeraren arabera: % 6koa, soldatetan; enpresak, jakina, ezetz eta ezetz,% 3arekin aski zutela; harik eta langileek grebari ekin zioten arte:
|
|
2010
|
|
|
Ondorioa ezin garbiagoa da: Euskal Herria maitagarria litzateke, baina ez da posible; eta posible balitz, orduan ez litzateke maitagarria izango; beraz, ahaztu dezagun
|
Euskal
Herria eta biba Espainia!
|
|
|
Bestela esango dizut: irudika itzazu inurri bat eta inurria zapaltzera doan bota; bada, inurria da
|
Euskal
Herria eta Espainia da bota; hori bai, inurria botaz libratu eta inoiz hankara jauzi eta kosk egiten badizue, izugarri kexatzen zarete, euskaldunok ez ote dugun berezko aberekeria eta piztikeria bat?; hedabideak manipulatuz, hain zaio erraz botereari, mende dituen hedabideak medio, biktimaren papera jokatzea, benetako borreroa boterea bera den arren?!?, zabaldu ere, zabalduko duzue lau haizeetara... gurekin ongi konpondu nahi baduzue, utz iezaguzue, lehenik eta behin, arnasa hartzen; gainerakoak ez garamatza inora.
|
|
|
Rodriguez Zapaterok egindako adierazpenari buruz oso bestelako balorazioa egin zuen, 2006ko ekainaren 30ean, Batasuneko Mahai Nazionalak. Mahaikide guztien agerraldian Olatz Dañobeitiak euskaraz eta Otegik gazteleraz irakurritako agirian, Rodriguez Zapateroren adierazpenari garrantzi handia eman eta?
|
Euskal
Herriaren eta euskal herritar ororen garaipen demokratikotzat, jo zuen.
|
|
|
Prozesu honen helburua gatazka politikoa eta armatua gainditu eta
|
Euskal
Herria eta euskal herritar guztien eskubide ororen errespetuan oinarritutako eskenatokia ahalbideratzea da.
|
|
|
Halaber, ETAri ustezko, tutelajeen? inguruko oharpenak eginez edota herri erantzun espresioen aurrean salaketa oportunistak errepikatzen aritzen diren eragile edota buruzagiek, hobe lukete
|
Euskal
Herria eta herri mugimenduen aurkako errepresio sistema ez demokratikoaren aurrean oldartuko balira. Inora ez garamatzan hitz jarioa alboratu eta determinazioz egiazko demokraziara eramango gaituen norabidean lan egitera gomitatzen ditugu.
|
|
|
PP UPN eta Espainiar Estatuko eskuin faxista alboratu eta Espainiar Estatuaren bigarren erreforma egitera ausartu lirateke indar demokratikoak. Urte luzeak pasa dira Euskal Herriaren aurka bide errepresiboa erabiltzen aritu direnetik eta sufrimendua besterik ez du ekarri
|
Euskal
Herria eta Espainiar Estatuarentzat.
|
|
|
Bestela esango dizut: irudika itzazu inurri bat eta inurria zapaltzera doan bota; bada, inurria da
|
Euskal
Herria eta Espainia da bota; hori bai, inurria botaz libratu eta inoiz hankara jauzi eta kosk egiten badizue, izugarri kexatzen zarete, euskaldunok ez ote dugun berezko aberekeria eta piztikeria bat...; hedabideak manipulatuz —hain zaio erraz botereari, mende dituen hedabideak medio, biktimaren papera jokatzea, benetako borreroa boterea bera den arren...! —, zabaldu ere, zabalduko duzue... gurekin ongi konpondu nahi baduzue, utz iezaguzue, lehenik eta behin, arnasa hartzen; gainerakoak ez garamatza inora.
|
|
2011
|
|
|
Bukatzeko: hain dira ametsak ageri diren eleberriak bikainak eta izugarriak, pentsa bailiteke ETAren ekarpenik handiena
|
Euskal
Herriari ETAri buruzko euskal literatura izan dela.
|
|
|
(198).
|
Euskal
Herriak eta Penintsula Iberikoko beste herriek jadanik X. mendean kontzientzia politikoa eta zentzu kolektiboa zeuzkaten.
|
|
|
Beste askoren artean, Michael Keating ena bezalako lanek argibide handia dakarkigute nire iritziz. Literatura honetan,
|
Euskal
Herria eta Katalunia eta Eskozia bezalako, nazio zaharrak?, Europaren baitan bizi izanik eta ordena internazionalaren erakunde komertzial eta kulturalak bereganaturik, politika forma berrien aitzindariak lirateke. Estatu klasikoak eta nazio egitearen formak bereizten dituzte.
|
|
|
Lau jatorri desberdineko aitona amonak izan zituen: Alemania eta Espainia aitaren aldetik,
|
Euskal
Herria eta Frantzia amarenetik. Haurtzaroaren zati bat jaioterrian igaro zuen, Donostian, eta inguruak eragindako inpresioa nabaria izan da bere zinemagintzan.
|
|
|
Sonatua izan zen Burgosko prozesua, 1970eko abenduan burutua; 16 militante epaitu zituzten, ETAko kide izateaz eta Meliton Manzanasen atentatua egiteaz akusatuta, eta guztira sei heriotza zigor eta kartzelan igaro beharreko 752 urte eskatzen ziren. Sei ez, azkenean bederatzi heriotza zigor ezarri zituzten, baina
|
Euskal
Herrian eta nazioartean epaiketaren aurka jaio zen protesta mugimendu entzutetsuak indultua ematera behartu zuen Francoren erregimena. Epaituek prozesuaren oihartzuna baliatu zuten frankismoaren opresioa salatzeko.
|
|
|
Bigarren xedea izan zen pelikula baliatzea plataforma modukoa sortzeko, zinema
|
Euskal
Herrian eta Euskal Herriko jendearekin egiteko asmoz. Askorentzat lehenengo esperientzia izan zen zeluloidearen munduan, formaziorako proba bat.
|
|
|
Labur edo luze, zinemaren industriak Euskal Herrian duen ikuspegiarekin oso kritikoa da zuzendari donostiarra. Bere hitzetan, denerako eta denek talentua dugula uste dugu hemen, baina onartu beharra daukagu
|
Euskal
Herrian eta euskaraz sortua den produktuarekin diskriminazio positiboa egiten dela. Merkatuak berak erakusten digu:
|
|
|
Familia
|
Euskal
Herrian eta gizarte tradizionaletan oso inportantea dela diote egileek, eta horren kontrako kritika txikia ere egin nahi izan zutela. Etxebestetarrak, bederen, gauza izango dira inguratzen dituen gizarte hipokritaz jabetzeko, denak ere gainontzekoek gutaz duten irudiaren menpe.
|
|
|
–1996ko Deklarazio Unibertsalaren arabera,, hizkuntz komunitatea da zuzenbidezko subjektua?. Berdintasunezko printzipio hori behar dugu, gure eskubideak ez ezik, munduko pertsonen, hizkuntzen, eta herrien eskubideak ere gauza daitezen;
|
Euskal
Herriak eta munduko hizkuntz komunitate guztiek hizkuntz eskubideak bermatzeko, hizkuntz komunitate bakoitzaren osotasunaren baitan, eta munduko hizkuntz aniztasuna bermatzeko?. Inazio Agirre,? 30 urteren ondoren?, Gara,.
|
|
2013
|
|
|
Ez dut gogoratzen azkena galdera hori egin zidaten eguna noiz izan zen. Stonehamen nengoenean, herriko umeek galdetzen zidaten non zegoen
|
Euskal
Herria eta nondik nentorren. Baina, handik aurrera, ez dit inork galdera berdina egin.
|
|
|
Ulergarritasuna, bota zuen Oierrek sinesmen handiarekin; gero baietz egin zuen buruarekin, baina Martinek zer esan jakin gabe jarraitzen zuen, eta azkenean Oierrek jarraitu zuen berriro?. Lehen, ezker abertzaleko bozeramaileentzat, galdera edozein zela ere, erantzuna?
|
Euskal
Herriaren eta estatu espainiarraren arteko gatazka?, hasten zen, eta taldekoa ez zenak, ezker abertzalekoa ez zenak, ez zuen ezer ulertzen.
|
|
|
baita Hamzak eta Koldok elkarrekin egin zezaketèn elkarrizketa edo liburu proiektua ere: nola egin zitekeen (solasaldi huts baten arabera, edo aipuak eta poemak tartekatuz?), non argitaratu(
|
Euskal
Herrian eta Balad al Xamsen batera, ausaz), etab??, bere automobilean eraman zituen bisitariak, paraje ezin ederragoetan zehar.
|
|
|
Biharamunean bere gain hartu zuen GALek atentatua, eta barkamena eskatu «hutsagatik».
|
Euskal
Herrian eta Frantzian sumindura handia eragin zuen Brion 16 urteko gaztetxoaren eta Matxikote 60 urteko baserritarraren hilketak.
|
|
|
Gobernuak desegin egin nahi zuen, besteak beste, Ipar
|
Euskal
Herrian ETAren babeslekua deitzen zuten hori.
|
|
|
Poliziak ezagutzen zituen atxilotutako mafiosoak.
|
Euskal
Herrian eta mundu zabalean, ez da Pannecau karrikako atentatu kopurua ukan duenik: karrika horretan, zazpi, eta ingurukoetan, hainbat.
|
|
|
Batetik, ETAren ekintzak gero eta ugariagoak ziren, eta jardunean atxilotzen ez zituzten etakideek errazegi ihes egiten zutela pentsatzen zuten askok. Frantziak ez zuen estradiziorik onartzen, eta Ipar
|
Euskal
Herriari ETAren babeslekua deitzen zitzaion. Babesgune horretan ekitea eta Frantziaren jarrera aldaketa sustatzea nahi zuten, eta aurreko gobernuak erabilitako bideak balio zezakeelakoan zeuden asko.
|
|
|
CESIDek lan txukunagoa egiteko asmoa zuen nonbait, eta beste eragileen aldebakarreko ekinbideak horretan oztopo izan zitezkeen kezka zuen, nahiz eta propio Ipar
|
Euskal
Herrian eta Frantzia hegoaldean zabaldu zen Huron espioitza sareak bildutako informazioa izan GALeko ekintzaileek euren lan zikinerako zuten oinarri nagusia. Hain zuzen, Juan Alberto Perotek koordinatzen zuen informazio bilketa hori.
|
|
|
Ekialde eta Mendebaldearen arteko gerra, zientzia eta erlijioa, artea, famili kontuak... baita Hamzak eta Koldok elkarrekin egin zezaketèn elkarrizketa edo liburu proiektua ere: nola egin zitekeen (solasaldi huts baten arabera, edo aipuak eta poemak tartekatuz...), non argitaratu(
|
Euskal
Herrian eta Balad al Xamsen batera, ausaz), etab... –, bere automobilean eraman zituen bisitariak, paraje ezin ederragoetan zehar.
|
|
2015
|
|
|
Astakeria bat. PPko zinegotzia zen gazte gizagaixo hura hiltzeko erabakia tragedia bat izan zen guretzat, baina akats tragikoa beraientzat, horrek guztiak panorama politiko eta soziala aldatu zuelako
|
Euskal
Herrian eta Espainian?.
|
|
|
|
Euskal
Herria eta euskara bezain sorgindua.
|
|
|
Ulertuko zuen jendea izan dira Ameriketako euskaldunak, eta ez da hizkuntza kontua bakarrik. Eta are gutxiago, euskaltasuna ez da batere kontzeptu politikoa beretzat, kontrakoa, ez zaio gustatzen
|
Euskal
Herria eta politika nahastea, hala esaten dit sarri,, politikak banatu egiten du?.
|
|
|
Osatzeko, Katalunian %56, 5ek hobesten du azkeneko aukera hori (hizkuntza, %33k); Galizian, berriz, %42, 7k (hizkuntza, %41, 8k). Nabaria da, beraz, Hego
|
Euskal
Herria eta Katalunia multzo baten sar daitezkeena; eta Ipar Euskal Herria eta Galizia beste baten. (Datuetarako, ik. Linz 1986:
|
|
|
Osatzeko, Katalunian %56, 5ek hobesten du azkeneko aukera hori (hizkuntza, %33k); Galizian, berriz, %42, 7k (hizkuntza, %41, 8k). Nabaria da, beraz, Hego Euskal Herria eta Katalunia multzo baten sar daitezkeena; eta Ipar
|
Euskal
Herria eta Galizia beste baten. (Datuetarako, ik. Linz 1986:
|
|
|
Zer esanik ez, jarrera gradualista horiek helmuga dira beste batzuentzat, eta eurekin konta liteke helburuok lortzeko, baina ez harago joateko. Jarrera gradualistari gehiago ekiteko,
|
Euskal
Herrian eta EB barruan, ezkerrak orain arteko jokaera aldatu luke; eta azkeneko helburua nabarmenago ipintzeko eta haren aldeko ekimenak burutzeko, berriz, eskuinak aldatu luke. Ildo biak honela jorra litezke (ik.
|
|
|
Dena dela, oinarrian kostatarra zuten arren,
|
Euskal
Herriaren eta euskararen osotasunaz ere jabetu ziren idazle haiek. Honela mintzatu zen Axular (1643:
|
|
|
leporatu behar; bizkaitar zenbaitek ere izan dutelako horretan erantzukizuna. Euren euskalkiko gauzarik bitxienak eta berezienak baliatu eta indartu dituzte sarritan, sekula izan gabeko euskara sortzen eta asmatzen jardun zuten XIX eta XX. mendeetan eta, XVIII. mendetik honakoan,
|
Euskal
Herriaren eta euskararen osotasunari ezikusi egin, eta euren herrialdean eta euren euskalkian itxi dira behar baino gehiagotan.
|
|
|
Eta gertakari hori ere oso kontuan eduki behar dugu euskara batuari eranskinak egiteko orduan: norbere euskalkiaz gainera, hizkuntzaren osotasuna izan behar dela begien aurrean, Ipar
|
Euskal
Herria eta Hego Euskal Herria, Lapurdi, Zuberoa, Bizkaia eta Nafarroa.
|
|
|
Garai hartako guztiek bezala, hiru euskalki bereizi zituen, Larramendiri jarraituaz: a) nafar lapurtarra, Ipar
|
Euskal
Herrian eta Nafarroan erabiltzen zena, b) giputza, Gipuzkoan eta Araban mintzatzen zena, eta c) bizkaitarra. Hauxe esan zuen euren arteko aldeaz (in Humboldt 1933:
|
|
|
Zalantzarik gabe, Euskal Herriaren zatiketa administratiboarekin dauka horrek zerikusia. Norbere herrialdea eta norbere euskalkia izan da, gehienbat, ahaleginaren helburua, ez
|
Euskal
Herria eta euskararen osotasuna.
|
|
|
Baina gatozen Mogelengana berriro.
|
Euskal
Herriaren eta euskararen osotasunari begiratzen ziola nahi dut argiro nabarmendu: bere euskalkia uztea, eta euskara giputza ikastea eta erabiltzea dira horren adibidea.
|
|
|
Iparraldekoak dira alta hitza eta bildu sosa egitura, Hegoaldean, gehienbat, aldiz edo ordea, eta bildutako sosa edo bildu zen sosa esan ohi direnak. Ipar
|
Euskal
Herrian eta euskara nafarrean erabiltzen da, berriz, eraikitzen ahal da egitura, eraiki daiteke edo eraiki ahal da esamoldeen baliokidea. Horretan guztian bada, beraz, batasuna.
|
|
|
edo lapurtar zaharra aldarrikatzen zutenak, eta bizkaitarrak eurak ziren, sarritan, eragile eta bultzatzaile nagusiak. Baziren, jakina, euskara bizkaitarrari lotuta jarraitzen zutenak, eta baita batasunaren erabat aurka zeudenak ere, baina nabarmentzekoa da euren herrialdetik eta euren euskalkitik irtenda,
|
Euskal
Herria eta euskara aintzakotzat hartzea. Beste kontu bat da, jakina, aukeratzen zituzten bideak egokiak ziren ala ez esatea.
|
|
|
Pascal Ricaudek informazio gehiago damaigu irrati horretaz; berak dioenez (Nor taldea, 2000: 47),. Pirinio Atlantikoetan, 1984an bi buruko (euskalduna biarnesa) estazio bat sortu zen Radio France Pays Basque Pau Béarnekin, bi kokaleku izan dituena (Baiona eta Paue), eta lehen urteaz geroztik, bertan Ipar
|
Euskal
Herriak eta Biarnok zeinek bere egitarau bereiziak izanez.?
|
|
|
–Ipar
|
Euskal
Herrian eta Euskal Herrian, oro har, frantsesez idazten duen egunkari bakarra egon da orain artean, Sud Ouest, Bordeleko talde baten edizioa dena. Horren harira, pentsatzen genuen Euskal Herriak, bertako biztanleriaren kopuru dezente batek egiten duen hizkuntzan, hots, frantsesez, egunkari bat bertan egina eta bertakoentzat egina izango zena behar zuela.
|
|
|
Hedabide ofizialetatik aparteko informazioa, Euskal Herriko berri emanen duena Bordele edo Parisko bahetik pasa gabe.
|
Euskal
Herrian eta euskal herritarrentzat egina. Ipar Euskal Herriko egoera soziolinguistikoa dela eta, idatziz komunikatzeko frantsesez aritzea ezinbestekoa da maleruski.
|
|
|
ARACIL, Lluis V.: ?
|
Euskal
Herria eta soziolinguistika: bi zalantza eta apostu bat?, in Jakin aldizkaria, 42 zenbakiak, 1987 (euskaratzailea:
|
|
|
Euskara proportzioari gagozkiola, lehen aste horretan batez beste Gararen orrialdeen %20 inguruan zen nagusi euskara (horrek ez du esan gura orriok euskara hutsez idatzita zeudenik), beste orrialde bakan batzuetan ere presentziarik bazeukala (Iritzia eta Kultura sailetan ageri zen gehien, baina
|
Euskal
Herria eta Nazioartea sailetan ere askotxotan). Hurrengo asteetan ere joera eta proportzio bertsuak izan ziren.
|
|
2016
|
|
|
Hitz gaurkoagoetara ekarrita, euskal estatua behar dugu, Euskal Herri erdaldundua berreuskalduntzeko. Gu ez gara separatistak, gu unionistak gara, Ipar
|
Euskal
Herria eta Hego Euskal Herria batu nahi ditugulako, egun EAE, Nafarroa eta Ipar Euskal Herria esan behar!?; espainolak eta frantsesak dira separatistak, Bidasoaz bi aldeetako euskaldunak banatuak nahi gaituztelako.
|
|
|
Jakintza berrien aldetik egiten dugu, beraz, liburu honetan geure hizkuntzaren defentsa. Eta hau eginez, bai
|
Euskal
Herriari eta bai Kultura guztiari gorazarre eta mesede egin nahi diogu49.
|
|
|
Marxismoa,
|
Euskal
Herrian eta nonahi, egoera sozial jakin baten ondorioa da; eta zehazkiago adieraziaz, kapitalist sistimaren ikerlan teorikuak eman duen produktu bat da, jarrera iraultzailearen hildotik129.
|
|
|
|
Euskal
Herrian ETA ekintza errepresioa ekintzaren espiralean abiatu zen, Pardines guardia zibilaren eta Txabi Etxebarrietaren hilketekin.
|
|
|
Espainiako 1978ko konstituzioa ezin onartua zitzaion, bereziki autodeterminazioa ukatzen ziolako
|
Euskal
Herriari eta gaztelaniaren alderako diglosia sendotzen zuelako; halaber, haren mugen barruko autonomi estatutuak akats larriegi bat zuen: Nafarroa kanpo uztea, Euskadi Nafarroa denean, euskal abertzaletasunak Nafarroarik gabe zentzurik ez duenean.
|
|
|
Nafarroaren bandera, historia, ikurren borroka.
|
Euskal
Herria eta Nafarroa esparru berean daude Espainiaren kontra, eta artikulazio horrek birkokatu du borroka ideologikoa. Bestetik, azken urteetan herria eraikitzeko eredua planteatu denean, Nafarroak bere erabakiak hartuko dituela aitortu dugu.
|
|
|
gertatu diren lekuei buruz. Halaber,
|
Euskal
Herrian eta inguruan
|
|
|
zoritxarra eta esperientzia gogorrak; euskara, natura,
|
Euskal
Herria eta haren arazo eta
|
|
|
|
Euskal
Herrian eta egungo gertaeretan. Horrez gain, ikasi
|
|
|
Baina, ez baitzen halakorik gertatu: Manex kanporatu eta aste baten buruko, gutunez helarazi nion ene deskargua Hariztia jaun zuzendariari, erranez ez nuela frantses Eliza nazional baten zerbitzari ibili nahi Ipar
|
Euskal
Herrian eta beraz banindoala!
|
|
|
Adiskideak elgarrekilan Aldi bat zoragarria, Bizitzen ari gara guziak, Zer bihotz altxagarria!
|
Euskal
Herria eta euskara, Horra gure lokarria, Askatasun ta Zuzentasunez Finkaturik oinarria.
|
|
2017
|
|
|
Claudia bitan erdibituta bezala bizi izan zen urte haietan. Burua eta bihotza, biak ala biak,
|
Euskal
Herrian eta Nikaraguan aldi berean.
|
|
|
merkatu ekonomia edo kapitalismo liberalaren eredua batetik, eta bestetik, kapitalismo koordinatuaren eredua. Hemen, Alemania aztertu nahi dut, hori baita kapitalismo koordinatuaren eta ongizate erregimen korporatibistaren eredu, kontuan hartuz, betiere, Hego
|
Euskal
Herrian eta zehazki EAEn eredu koordinatua izan dela nagusi orain arte. Azkenik, gogoan izan ongizate erregimen sozial-demokratak (Europako iparraldea) eta kontserbadoreak (Frantzia, Alemania, Austria eta abar, eredu mediterraneoa barne), kapitalismo koordinatuaren ereduan garatu direla.
|
|
|
Bi musu eman dizkit, beraz, eta, berak beti egin ohi duen moduan, kolpetik galdetu dit ea etxean nengoen. Baietz erantzun diot, arratsaldeko bostak zirela
|
Euskal
Herrian eta denbora pasa sartu naizela ikastaroan bisita labur bat egiteko asmoz. Bera ere etxean dagoela erantzun dit, gehienetan bezala bakarrik, esaldi hori errepikatu du hitzen ordena aldatuz, senarra hiriburuan zuelako, baina hura etxean dagoenean ere bakarrik sentitzen dela erantsi du.
|
|
|
Nazio politikoak, berriz, nazio kulturalaren ezaugarri bat edo bat baino gehiago izanik, ezaugarriok zehazteko eta kudeatzeko botere politiko subiranoa izateari?. Marc Biosca, Haiek zergatik deitzen diote
|
Euskal
Herria eta guk Ithaka?, Alberdania, 2009, 20.
|
|
|
Batetik, komunitate politikoaren osasun adierazle gisa, eta, bestetik, komunitate politiko horrek berak era horretako baliabideak nazio nortasunaren eraikuntzan nola erabiltzen dituen egiaztatzeko?. Marc Biosca, Haiek zergatik deitzen diote
|
Euskal
Herria eta guk Ithaka, Alberdania, 2009, 101.
|
|
|
balitz bezala transmititu. Euskara problema da
|
Euskal
Herriarentzat eta euskaldunontzat, Euskal Herria eta euskaldunok ezin garelako euskaldun izan modu duingarrian. Euskalduntasuna problema bihurtu behar den afera da, auzitan jarri behar den nozio politiko linguistikoa147.
|
|
|
balitz bezala transmititu. Euskara problema da Euskal Herriarentzat eta euskaldunontzat,
|
Euskal
Herria eta euskaldunok ezin garelako euskaldun izan modu duingarrian. Euskalduntasuna problema bihurtu behar den afera da, auzitan jarri behar den nozio politiko linguistikoa147.
|
|
|
Hasteko, euskararik gabeko euskalduntasuna zuritzen duen baskoen nortasuna daukagu390 Euskal identitatearen barruan euskara enegarren lekuan kokatzen dizu diskurtso horrek, pilota edo dantza edo antzeko beste ezaugarrien paretsu edo. Euskara ez da
|
Euskal
Herriaren eta euskaldunaren bizkarrezurra; beste edozein, euskal, tasun nahikoa litzateke euskaldun izateko.
|
|
|
Legezko hiru neurri horiek ezarriz gero, prozesuari, eta, besteak beste, armagabetzeari, hauspoa emango zitzaiela uste zuten Parisko taldeko kideek. Frantziari adierazi nahi ziotena zen pausoak ematen bazituen Ipar
|
Euskal
Herrian eta estatuan babes politiko eta soziala izango zuela. Sostengu hori irudikatzeko antolatu zuten bake konferentzia.
|
|
|
islatu nahi zuen. . Urrats hori ez zegoen estatuei zuzenduta,
|
Euskal
Herriari eta nazioarteari baizik?. Baina,, jakina?, estatuen jarrera baldintzatu nahi zuten.
|
|
|
–ETAk, nazio askapenerako euskal erakunde sozialista iraultzaileak,
|
Euskal
Herriari eta Nazioarteko Komunitateari jakinarazi nahi die jadanik erakunde armagabea dela, kontrolpean zituen arma eta lehergailuak gizarte zibilaren esku baitaude dagoeneko.
|
|
|
Idatzi haren sinatzaileei deitu egin zien, presio diplomatikoak egin zituen? Garai hartan, Madril esaten ari zen ezker abertzalearen babes guztiak desagertu egin zirela
|
Euskal
Herrian eta nazioartean, ez zutela inolako sarrerarik nazioartean, baina Bruselako adierazpena heldu zen. Madrilen jarreraren beste adibide bat, Rufi Etxeberriak kontatua:
|
|
|
ETAk bere armategia zigilatzeko prestasuna agertzen zuen, trukean ezer espero gabe, baina operazioa gauzatzeko segurtasun bermeak eskatzen zituen. Horrela, akordio giroa sustatu nahi zuen, ustez estatuen interesekoa izan zitekeen eta inolako kosturik ez zekarkien proposamen baten bidez. Eta, bide batez,
|
Euskal
Herriari eta nazioarteari begira, konponbide prozesua elikatu?. Estatuek ez zuten nahi, eta proposamena egokitzea erabaki zuen ETAk.
|
|
|
Jakes Bortairu (EH Bai ko kidea): . Urteotan elkarrekin lanean aritu garen esperientzia inportanteak izan dira Ipar
|
Euskal
Herrian eta, bereziki, instituzioaren aldeko borroka luzean. Elkarren ezagutza, konfiantza eta errespetua landu dira, eta guztiz baliosak izan dira armagabetzea tratatzeko, bera hain gai sentsiblea izanik?.
|
|
|
Aspaldiko partez, Berria hartu zuen. Orri pasa aspertuan aritu zen,
|
Euskal
Herrian eta munduan gertatzen zenari sobera arretarik paratu gabe. Bakarrik egoteko, hobe zen munduaren berri ez izan.
|
|
|
Aldaera horrek bizirik dirau Ipar
|
Euskal
Herrian eta Nafarroako ekialdean ere.
|
|
|
Oñatin aiztur deitu izan zaio ardiei ilea moztekoari. Gaur egun Ipar
|
Euskal
Herrian eta haren ondoko Nafarroako hizkera batzuetan erabiltzen da hitz hori. Mallabian azentu markatua dauka:
|
|
|
arrain, usain, zain (eta etxezain, umezain?). Ipar
|
Euskal
Herrian eta haren ondoko Luzaide, Zugarramurdi, Urdazubi eta Baztan eskualde nafarretan ere emaitza bera daukagu; ai Gipuzkoan eta Nafarroa gehienean. Baita Arabako izkribu zaharretan ere.
|
|
|
Araba aspalditik erdalduna eta hango euskara guztiz ezezaguna izatea zen gauzak horrela ikusteko arrazoietako bat. Bestalde, XVI. menderako, hau da,
|
Euskal
Herriaren eta euskararen gaineko albiste zuzenak ditugunerako, Bizkaia izan da handia eta aurreratua; Araba, berriz, haren aldean txikia eta atzeratua.
|