|
2008
|
|
|
Magrebtarren erdiak baino gehiagok, eta latinoamerikarren eta Ekialdeko europarren hiru laurdenak, lan egiten zuten beren jatorrizko herrialdeetan, baina gizarte berrian, bakarrik Latinoamerikako emakumeek dute lan tasa altuagoa. Gaur egun, lan egoera ez da berdina denentzat, Latinoamerikako emakume gehienek lana lortzen badute ere(% 81,8), Ekialdeko Europako eta Magrebeko populazio erdiak bakarrik
|
etxetik kanpo
lan egiten du, X2 (2)= 15,67; p= 0,012.
|
|
|
Emakume gehien kontratatzen duen segmentuaren barruan, zerbitzuetan, emakume etorkinen aukerak dira
|
etxeko
lanak egitea edota adineko pertsonak zaintzea, eta neurri txikiagoan, ostalaritzako lanposturik gutxietsienetan aritzea. Emakume etorkinei eskaintzen zaizkien lanak, prestigiorik gutxien duten merkatuko segmentuetatik etortzen dira eta segmentu bakoitzaren barruan, lanik prekarioenak izan ohi dira, biztanleria autoktonoarentzako onargarriak ez diren baldintzak dituzten haiek.
|
|
|
Marokon saritzen den papera etxekoandrearena, amarena edota emaztearena da, eta rol hori bertan behera uztea edo jaramonik ez egitea, zigortuta dago. Horregatik, oro har, Marokoko emakumeek ez dute aldarrikatzen eta desiatzen
|
etxetik kanpo
lan egitea, betebehar eta batzuetan karga bezala bizitzen dutelako. Hau da, kasu gehienetan, etxekoandrearen funtzioa legitimatuago dago Marokon.
|
|
|
Seme alabak urrun egoteak, helburuak ez lortzeak, beste etorkinekin harremanak mantentzeak eta
|
etxetik kanpo
lana egin beharrak Magrebeko emakumeen sintoma somatikoekin loturak erakusten dituzte. Ekialdeko Europako taldean, somatizazioa bakarrik beste etorkinekin harremana edukitzearekin lotzen da, eta Latinoamerikako populazioan langabeziarekin, estresarekin eta seme alabak hemen egotearekin.
|
|
|
Magrebeko emakumeek lanaren eta baimenen inguruan bizi duten egoera berdintsua da Ekialdeko europarrenarekin konparatuta, bakarrik erdiak bete ditu behar horiek, hala ere, haien prestakuntza eta lan egoera oso desberdinak dira. Magrebtarrek ikasketa maila baxuagoa dute eta gehienek ez zuten
|
etxetik kanpo
lan egiten beren herrialdean zeudenean.
|
|
|
Magrebeko emakumeek, beren kultura dela-eta, ez dute aldarrikatzen kanpoan lan egitea, betebehartzat jotzen dutelako eta ez eskubide edota desiotzat (Gregorio, 1997; Gregorio eta Ramirez, 2000). Emakume horientzat, herrialde berrian helburuak eta balioak parekatzen dira, hau da, bizitza hobetu nahi dute, eta horretarako lan produktiboaren munduan sartu behar direla badakite, baina rolen aldaketa eta
|
etxetik kanpo
lan egitea, ez dago ongi ikusia jatorrizko lurraldean. Horrek esplika dezake lan rola aldatzearen eta somatizazioaren arteko erlazioa.
|
|
2012
|
|
|
Parte hartzen duten emakumeetatik% 14ak besterik ez ditu hamabi urte baino gutxiagoko seme alabak; gizonezkoen artean, berriz,% 22ra iristen dira adin horretako haurren aita direnak. Gizonezko batek ere ez du aitortzen
|
etxeko
lanak egiten dituenik; emakumezkoen artean, berriz kopuru esanguratsuagoak adierazten du egiten dituela(% 17,3). Prestakuntzari dagokionez, gizonek baino emakume gehiagok dauzkate unibertsitate ikasketak (Amurrio, Larrinaga, Mateos, 2007a).
|
|
2013
|
|
|
EAEn modu ez formalean zainketan aritzen diren eta guztien artean ikusten ez den babes soziala eskaintzen dutenen profila hauxe da: emakumeak(% 83,6) eta, oro har, etxekoandreak(% 50) izaten dira; adinduak zaintzeaz arduratzen diren emakume gehienen egiteko nagusia
|
etxeko
lanak egitea bada ere (gehienak lan merkatutik kanpo daude), aintzat hartzekoa da ordaindutako lanen bat ere egiten dutenen kopurua; zaintzaile horien batez besteko adina 52,9 urtekoa da eta, oro har, zaintzen duten pertsonaren alaba edo emazteak izan ohi dira. Ez daukate prestakuntza berezirik zainketa lanerako;% 75ek etenik gabe egiten du zaintza, eta,% 47k, sei urtetik gora daramatza mendeko pertsona bat zaintzen (Eusko Jaurlaritza, 2005:
|
|
2017
|
|
|
Oro har, jatorrizko herrialdean gehienek okupazio bat zuten, bai lanpostu bat zutelako bai ikasten zeudelako,% 8,3 bakarrik zegoen langabezian eta% 3,5ek esklusiboki
|
etxeko
lanak egiten zituen. Hala ere, emigratzeko egitasmo garrantzitsuena ekonomikoa da, familiarekin berriro biltzea bigarrena, eta, azkenik, formakuntza, beste arrazoi batzuk eta babes politikoa bilatzea.
|
|
|
Lan egoeraren inguruan, Magrebeko emakume gutxiagok zeukaten lanbide bat eta Latinoamerikako emakume gutxiagok ikasten zuten. Langabezia tasak handiagoak dira Magrebeko populazioan eta
|
etxeko
lanak egitea esklusiboki bakarrik emakumeen artean ikusten da. Emigratzeko egitasmoari dagokionez, lau taldeen artean ez dago desberdintasunik formakuntza edo babes politikoaren arrazoiak aztertzean.
|
|
2019
|
|
|
Bigarrena, bertso eskoletan ikasitakoak XX. mendeko 80ko hamarkadan hasi zirenak eta hainbat ezaugarri partekatzen zituztenak. Esaterako, Francoren ondorengo eskola mistoetan eta ereduan ikasitakoak, unibertsitatera joateko aukera izan dutenak,
|
etxetik kanpo
lan egitea ezagutu dutenak, bizimodu urbanoagoa eta erosoagoa. Eta horrek guztiak zeharo hautsi ei zuen aurreko emakume bertsolariekin izan zezaketen lotura.
|
|
|
Aldi horietan zehar kantuan aritu diren eta ari diren bertsolarien profila erabat aldatu da. 200 emakume bertsolari ari dira kantuan egun, horietarik% 75ek ereduan ikasi du;% 49,6k goi mailako ikasketak ditu eta Batxilergoko ikasketak ditu% 27,4k;
|
etxetik kanpo
lan egiten dute; bizimodu urbanoagoa dute eta erosoago bizi dira (Lasarte et al., 2016). Euren hitzetan estatus ekonomiko bat dute. Beraz, Kabeerren (1999) hitzetan, agentzia lortzeko premisa inportantea dute:
|
|
2020
|
|
|
Protagonismoa argia da lehengaia ardatz eta goruen bidez hari bihurtzen zuten iruleen kasuan. ...system delakoaren markoan82 Bilbon emakumezko ehuleen presentzia ere egiaztatzen da, nagusi baten aginduetara aritzen zirenak, seguru aski hark emandako lehengai eta tresnei esker83 Bizkaiko 1511ko su kontaketan pobreak ziren eta alokairuan bizi ziren zenbait emakume ehule erregistratu ziren Portugalete, Durango, Elorrio eta Bilbon84 Orobat, jostunek, beren errealitate prekarioa zela-eta, gehienek
|
etxean
lan egiten zutela ematen du. Ugaoko Mari Ibañez Burdariakoa," muger pobre" gisa erregistratu zen85, eta Gernikan Mari Lopez eta beste jostun bat zeuden, azken hori Martin Abad Mendatakoa apaizarekin bizi zena86 Ehungintzarekin harremana zuen beste ofizio bat" lumalariena" zen.
|