|
2002
|
|
|
Audientzia gisa ere emakumeek kontsumitzen dutenari erreparatuta, berriro ere dikotomia bera ageri dela azaldu du Rodriguezek: «Garai batean emakumeak gehienbat irratia kontsumitzen zuen,
|
etxeko
lanak egiten zituen bitartean. Orain kanpoan ere lan egiten du eta telebistara pasa da.
|
|
|
«Gurasoak heziz» eta «Gurasoak lagunduz» ikasunitateak plazaratu ditu HABEk. Ikasmateriala euskara hobetu nahi duten eta umeei
|
etxeko
lanak egiten lagundu nahi dieten gurasoentzat dago zuzenduta. Izan ere, aita amek hizkuntza transmisioan duten garrantzia azpimarratu du HABEk.
|
|
|
Garrantzitsuena denboraren kontua da.
|
Etxetik
lan egiteko aukera ematen du, ahal duzun orduetan.
|
|
2003
|
|
|
Bide horretan EAJren indarrekin soilik aurrera egingo duela uste al du Ibarretxek? Ez al da logikoagoa, Madrilekiko konfrontazio demokratiko bidea ireki baino lehen,
|
etxeko
lanak egin eta ahalik eta aliatu gehien bilatzea hemen?
|
|
|
Ijito kulturan nola ikusten duzue emakumeak
|
etxetik kanpo
lan egitea?
|
|
|
Telefonoz bidalitako
|
etxeko
lanak egiten hasi orduko, estu xamar eta zalantzaz beteta, inkestak erantzuten diren guztietan bezala, konturatu nintzen tontoarena egiten ari nintzela. Ez nengoen txostenarekin konforme, ez nengoen esaldien sistema baloratzearekin konforme, ez nuen astirik eta gehien amorrarazten ninduena:
|
|
2004
|
|
|
Egoera honetan EAJk badu epe baterako
|
etxeko
lana eginda. PPrengandik inor gutxik espero du ezer berririk, gutxiago ezer berri eraldagarririk.
|
|
|
Katalunian Estatut a aldatzeko eta eguneratzeko ponentzi bat sortu dute eta horretan buru belarri lanean dabiltza. Extremaduran eta Madrilen ordea, horrelakoak onartezintzat jotzen dira, eta Euskadiri dagokionez, abertzale ohi bat fitxatu dute hurrengo hauteskundeei begira
|
etxeko
lanak egiteko.
|
|
2005
|
|
|
Patriarkatuak gidatu du gizartea urte askoan. Horren arabera, emakumeak seme alabak izan behar ditu, hezi behar ditu,
|
etxeko
lanak egin behar ditu eta familiaren osasun fisiko eta emozionala zaindu behar du. Eta gainera horiek guztiak «maitasunez» egiten ditu.
|
|
|
Madrilgo Gizon Baldintzaren Zentroko zuzendaria den Luis Boninok hala dio: «Diskurtso oso positiboa dago gizon sentibera berriaren eta aita berriaren inguruan, baina gizonek gaur aitatasunaren zati dibertigarrienean hartzen dute parte »futbolean jolasten dute,
|
etxeko
lanak egiten laguntzen diete» baina ez dituzte haurrak janzten edo beraien elikadura kontrolatzen». Sentimenduak ere adierazten ikasi omen dute, «baina kontua ez da hainbeste bere sentimenduak agertzea, baizik eta besteen mundu emozionalaz arduratzea.
|
|
|
|
Etxerik gabekoekin
lan egiten duten pertsona gehienek, erakundeen ekimenen eta erakundetik kanpokoen arteko koordinazio falta sumatzen dute, baita baliabide publikoen artekoa ere.
|
|
|
" Baionara hiru oren laurdenez joaten naiz mintzo da monsieur Galant, Pauera joateko oren bat eta erdi behar dut. Beraz, bilkura Pauen banu ez nuen astirik ukanen goizean Herriko
|
Etxeko
lanak egiteko". Pauera bidea luze da.
|
|
|
Ez dut uste oraindik konfrontazio fase batean gaudenean, jarrera negoziatzaile zehatzetaz hitz egiten hastea egokia denik. Guk agertu nahi genuen
|
etxeko
lanak eginak ditugula, negoziaziorako prest gaudela, eta negoziazioan norbera berea ateratzen saiatzen bada ere, jakin badakigula guk ere mugitu dugula. Nelson Mandelak dioen bezala, etsai batekin bakea egin nahi baduzu etsai hori kide bihurtu behar duzu.
|
|
|
Haietako lauk elgorria izango zuten seguruaski, eta lau elgorrik, bata bestearen atzean, denbora asko ematen dute ipuinetarako. Nik
|
etxean
lan egiteko zortea izan nuen: haurrentzako ipuinak idazten nituen edo gidoiak egiten nituen.
|
|
|
Esan dugu biktima erosoak zaretela. Ez dituzue umeak zaindu behar, ez
|
etxean
lan egin behar...
|
|
|
Ez dago sekretismorik prestakuntzan. Eta
|
etxeko
lanik egiten ez duenari, igarri egiten zaio, gaizki egiten duelako. Errimen lanketak bertsotarako ondorio eta etekin berehalakoa du, eta lau puntuko bertsoetan ez, baina zazpi zortzi puntukoetan igarri egiten da.
|
|
2006
|
|
|
Sekulako distortsioa sortzen da emakumeak lan mundura ateratzean, zortzi ordu edo gehiago etxetik kanpora egitean. Gauzak horrela, oso zaila da bizitza publikoa eta pribatua uztartzea, bikote batek
|
etxetik kanpora
lan egiten badu eta seme alabak baditu. Pentsatzen genuen poliki poliki hobera egiten ari ginela baina ez da hala.
|
|
2007
|
|
|
Ezer ez, haiek konforme izaten ziren, mutikotan beti jaietara joaten ginen, eta beste anaia batzuk izaten ziren
|
etxeko
lanak egiteko, beraz ni konforme joaten nintzen, eta gurasoak ere bai gelditu.
|
|
2009
|
|
|
Umetan etxean bi estilo horietatik edan genuen. Amak
|
etxeko
lanak egiteko Pantxoa eta Peio eta Mikel Laboa jartzen zituen: Kanta zak euskalduna, kanta zak hire herria!
|
|
|
Horri erditu ondorengoa gehitzen badiogu, eta ondorenaren ondorena…" guraso bilera" esaten zaio, eta amen bilera da, eta 17: 30etan. Ama horiek edo ez dute
|
etxetik kanpo
lan egiten, edo lanean baimena eskatu beharra izan dute. Enpresan ttanttaka ttanttaka baimen horiek denak batuz doaz.
|
|
2010
|
|
|
Gerora jendea telebistaren aurrean afaltzen hasi zen, eta telebistak elkarrizketa hiltzen du. Gainera, bakoitzak bere ordutegiarekin
|
etxetik kanpo
lan egiten duenez, etxera heldu, hozkailuan zerbait harrapatu eta tonto kutxaren aitzinean betetzen dugu sabela. Hori hala da eta hala izaten segitzeko arriskua du, baina otordu konpartitua gure identitate zeinu bat da, eta nor izatekotan, kondenatuta gaude horien alde borroka egitera.
|
|
|
Aldaketarako gaitasunari dagokionez, Kamiok argi esan zuen euskalgintza osoa instituzionalizatua ikusten duela, eroso. Eragileak aldaketarako gaitasunik gabe eta komunikazio agentziek
|
etxeko
lanak egingo dizkien esperoan somatu ditu. Harmaneko zuzendariak, berak izandako esperientzia kontatu zuen, euskalgintzari lotutakoa eta bestelakoa.
|
|
2011
|
|
|
D.G.:
|
Etxeko
lanak eginak eraman ditugu, baina han ikusten duzu ekoizleak askotan nahiago duela beste bide batetik joatea edo gehiegi ez pentsatzea... Gorkari, adibidez, gitarrekin...
|
|
|
Kontziliazioa" fartsa" bat dela esan digute Masola.org webguneko zuzendariak eta Canariasek. Bi gurasoek
|
etxetik kanpo
lan egiten dutenean ere lana eta bizitza pribatua kontziliatzeko modurik ez dagoela diote. " Eskolako ordutegiak eta lanekoak ez datoz bat, haurtzaindegiak garestiak dira eta etxetik urrun daude, eskolaz kanpoko jarduerak, etxeko lanak…", diosku Madrilgo enpresa bateko komunikazio departamentuan ari den Maestrok:
|
|
|
Bizkarra jarrera egokian edukitzea ezinbestekoa da inguru horretan tentsiorik ez pilatzeko eta minari aurre hartzeko. Lanean, edo ikasterakoan, baita
|
etxeko
lanak egiterakoan ere, arreta pixka bat jartze hutsarekin %70ean gutxituko da lunbagoa bizkarraren behe aldeko min zorrotza jasateko arriskua. Hona hemen lagungarri gertatuko zaizkizun aholku sinple batzuk:
|
|
2014
|
|
|
Adibidez, EAEn, %24, 4koa da emakumeen aldikotasun tasa, eta gizonena 6,9 puntu baxuagoa, %17, 5ekoa. " Lanaldi partziala kontratu ideala bailitz saldu digute, hala denbora geratzen zaigulako
|
etxeko
lanak egiteko. Orain, ez zaigu esaten etxeko andreak izateko, ez.
|
|
|
Ikasketa" faltaren" ondorioz, kualifikazio gabeko lanpostuetan aritzen dira Afrika Beltzeko emakumeak eta sarri arrazakeria pairatzen dute.
|
Etxeetan
lan egiteko, esaterako, estereotipoak nagusitu dira: emakume beltzak ez direla hain maitekorrak, ezin dituztela pertsonak ongi zaindu, eta basatiagoak eta menderakaitzak direla, ez dituztelako etxe batzuetako lan baldintzak onartzen.
|
|
|
bikotea berdinen arteko hartu emanean oinarritu behar dela aldarrikatzen dute. Afrikan, adibidez, gizonek orokorrean ez dute
|
etxeko
lanik egiten eta hemengoek gero eta gehiago egiten dituztela ikusita, etxeko zereginetan parte hartzeko eskatzen diete senarrei, ingurune berri batean daudela argudiatuz. Gizon asko pausoa ematen ari dira, baina emakumeek hain barneratuta dutenez horiek beraien lanak direla, kosta egiten zaie eskatzea.
|
|
2015
|
|
|
Antzerki eskolak ematen dizkie haurrei eta Sabeletik Mundura proiektuan dabil buru belarri. Eskolek bezala, egitasmoak ere,
|
etxetik kanpo
lan egitea eskatzen dio tarteka, hitzaldiak emateko esate baterako. Haurra ez dute haurtzaindegira eraman, eta 2 urtetik aurrera eskolara joateko aukera badu ere, etxean dute txikia.
|
|
|
Gaueko hamarrak baino lehen bukatzea zaila izaten da. Nire kasuan, gainera, ezinezkoa da
|
etxetik
lan egitea. Erredakzioa bizia da:
|
|
2016
|
|
|
Ez dago irabazirik. Emazteak
|
etxetik kanpora
lan egingo ez balu, pentsatu ere ez nik abeltzain aurrera egitea. Edo beste modu batera luke.
|
|
|
Arazo bat dugu, diruz neurtu ezin dena existituko ez balitz bezala jokatzen duelako sistemak.
|
Etxean
lana egiten duten emakumeen adibidea jarriko dugu. Lan hori ez da lantzat jotzen inon eta ez du eskubide sozialik sortzen.
|
|
|
Projekta taldeko Miren Vives eta Patxi Galarragak gaineratu digutenez, hirigintza planetan jende asko ikusezina da eta a zer kasualitatea, beti jende bera da kanpoan gelditzen dena: " Estandar' neutro' bat sortu da,
|
etxetik kanpo
lan egiten duena, autoz mugitzen dena leku batetik bestera, eta horren araberako hirigintza egiten da, kontuan izan gabe zaintzan dihardutenak, haur eta adinekoen beharrak, ezgaitasunen bat dutenena…".
|
|
|
P. Galarraga, M. Vives: "
|
Etxetik kanpo
lan egin eta autoz mugitzen den estandar' neutroaren' araberako hirigintza egiten da, kontuan hartu gabe zaintzan dihardutenak, haur eta adinekoen beharrak… Jende hori ikusarazteko, sailen arteko elkarlana behar da Hirigintzan"
|
|
2017
|
|
|
Batetik, jendearen ikusmoldeak egoki biltzea bilkuretan. Jendeak ez du denborarik bilkuretara etortzeko, askok
|
etxean
lan egiten du, beraz, beste gisa batez aritzea pentsatu genuen. Bestetik, gure egiteko nagusia da hautetsien eta gizarte zibilaren artean oreka lortzea.
|
|
|
ikasle horiek arreta gehiago behar dute, nahiz eta maiz hasieran gure laguntza ezeztatu, ez dugu etsi behar. Sarri irakasleok kexatzen gara ikasleak ez duelako
|
etxean
lanik egiten, baina ez gara konturatzen gelan bertan guhaurrek ez dugula lortzen ikasleak lan egitea eta hori gure ardura da; pazientziarekin eta begi onez lortu behar dugu lan egin dezan, demagogian erori gabe. Horrek energia anitz eskatzen du eta forman izan behar gara, eta parean nerabeak, bere aldetik, egiazko heldu orekatua izan behar du.
|
|
|
Txikitatik joan da herrira, senideak dituelako, eta haren bikotekidea bailara berekoa da. Erizaintza ikasi zuen Iruñean, Ezkarotzeko osasun
|
etxean
lan egitea proposatu zioten eta pentsatu gabe onartu zuen. Bi urte igaro dira ordutik, eta ez du zalantzarik:
|
|
2018
|
|
|
Hala ere, M8rako idatzitako adierazpenean genero ikuspegia" pixkanaka" txertatzearen konpromisoa hartu zuen.
|
Etxeko
lanak egiteko ditu oraindik ordea: genero indarkeriaren protokolorako eta berdintasun plana garatzeko lanketak egiteke daude.
|
|
|
Ni txikia nintzen, baina beti joaten nintzen entzutera. Gure ahizpa nagusia etxean beti kantuan ari zen
|
etxeko
lanak egin bitartean. Don Eladio nafarra zen, baina ez zekien euskaraz.
|
|
2019
|
|
|
Ezin uka daiteke eragin nabarmena izan dutela gaur egungo jendartearen aldaketei egokitzeko saiakeretan, baita saio berezituak sortzerakoan ere. Bertsolaritzak, hala ere,
|
etxeko
lanak egiteke ditu oraindik arlo honetan. Ikerketak erakusten duenez, oso argi ondorioztatzen da generoaren araberako banaketan desberdinkeria oso handia dagoela, beste diziplina artistikoetan bezala.
|
|
|
Krisi erreproduktibo ikaragarri baten ateetan gaudela ohartzen ari den era berean. Izan ere,
|
etxetik kanpo
lan egin, lana bukatutakoan merkatuan erosketak burutu, eta ostean garbiketa lanetan eta sukaldean aritzearen logika ez da sostengarria. Aurrez sukaldatutako janaria erosi dezakegu, ados, baina haur bat izanez gero, zer egingo du merkatuak beronen biziraupena bermatzeko?
|
|
|
Soldatapeko lanak lanaldi bikoitza dakar, kapitalismoari mesedegarri zaiona, sekulako aberastasuna ahalbidetzen baitio. Egun, emakumeen %80ak
|
etxetik kanpo
lan egiten du eta hala ere txiroenak, eta ondorioz beldurtuenak, beraiek dira. Hala bada, etxeko lanengatik soldata exijitzen dugu, nahiko da ordaindu gabeko lanak egiteaz.
|
|
|
Eta gainera ze zortea, emakumeek egiten dituzte lanok, bizi guztian egin dutena izanik oso ondo egin ere, eta orain arte doan egindako horrengatik sos gutxi batzuk ematen badizkiegu hauxe da garaiko negozioa [ironiaz]. Emakumeok egiten ditugun lanei ez zaie inolako baliorik ematen, hala gertatu izan da beti, emakumeek
|
etxean
lan egiten zutenean berdin, lanoi ez zitzaien baliorik ematen. Nik beti esan izan dut ez gaituztela emakume langiletzat hartzen, baizik eta emakumetzat soilik.
|
|
|
Gure sektorean badira gizonezko zaintzaileak, eta horiek bai betetzen dute zaindari laguntzaile rola. Zaintzen dituzten pertsonak parkera eramaten dituzte, edo kafe bat hartzera, … baina ez dituzte
|
etxeko
lanak egiten, eta enplegatzaileek ez dituzte maileguan ematen bizilagunaren, lehengusinaren edo izebaren etxean lana egin dezaten. Emakume zaindariontzat hori gogorra da, ikusten baitugu nola beraiei beti ematen dizkieten lanik errazenak, emakumeoi lanak gehitzen dizkiguten bitartean.
|
|
|
Gure sektorean badira gizonezko zaintzaileak, eta horiek bai betetzen dute zaindari laguntzaile rola. Zaintzen dituzten pertsonak parkera eramaten dituzte, edo kafe bat hartzera, … baina ez dituzte etxeko lanak egiten, eta enplegatzaileek ez dituzte maileguan ematen bizilagunaren, lehengusinaren edo izebaren
|
etxean
lana egin dezaten. Emakume zaindariontzat hori gogorra da, ikusten baitugu nola beraiei beti ematen dizkieten lanik errazenak, emakumeoi lanak gehitzen dizkiguten bitartean.
|
|
|
Silvia Rivas: " Gizonezko zaintzaileek ez dituzte
|
etxeko
lanak egiten, eta enplegatzaileek ez dituzte maileguan ematen bizilagunaren, lehengusinaren edo izebaren etxean lana egin dezaten"
|
|
|
Silvia Rivas: " Gizonezko zaintzaileek ez dituzte etxeko lanak egiten, eta enplegatzaileek ez dituzte maileguan ematen bizilagunaren, lehengusinaren edo izebaren
|
etxean
lana egin dezaten"
|
|
2020
|
|
|
immigrazioak ez du balio ez jatorrizko herrialdean ez helmugakoan klase, etnia eta genero arteko desberdintasunak ezabatzeko. Etorkinak, nikaraguarren kasuan emakumeak gehienbat,
|
etxeko
lanak egitera etortzen dira. Lehenengo hiru urteak modu ilegalean pasa behar dituzte inolako eskubiderik gabe, etxean ezkutatuta eta isilik.
|
|
|
Eta txaloak! Orduan,
|
etxeko
lanak egiten nituen bitartean, oheak egiten eta, nire kontura kopla txikiak asmatzen hasi nintzen.
|
|
|
Zeiza Gisele Elise Taieb 1927an sortu zen Tunisen orduan kolonia frantsesa zen eta oso txikitatik harreman latzak izan zituen aita bereberrarekin eta ama juduarekin, biak ere txit tradizionalistak, Laranjondoaren esnea autobiografian kontatua duenez. Neska izateagatik diskriminatua,
|
etxeko
lanak egin eta anaien neskame izatera derrigortzen zuten, mutikoei nahi zutena egiten utziaz. Oldarkorra atera zitzaien, ordea, neskatoa:
|
|
2021
|
|
|
Duela lau urte esan nuen aski dela, nire gorputzak ezin duela gehiago jasan besteren
|
etxean
lan egin eta bizitzea, ez behintzat halako esplotazio baldintzetan. Arima galtzera iritsi naiz.
|
|
|
Oraingoan 15.000 sinadura baino gehiago, zientzia artikulu batek inoiz izan duen babesik handiena jaso du agiriak. Honen arabera, oraindik ez ditugu
|
etxeko
lanak egin, tartean hazkunde mugagabean oinarrituriko ekonomia errebisatzea edota ekosistemak berreskuratzea. Itzulerarik gabeko toki ezezagun baterantz goaz.
|
|
|
Eta beren haurren premiei ere aurre egin behar diete, noski. Ikasketak pagatu,
|
etxean
lanak egin ahal izateko internet pagatu, arropa… Dena kate bat da. Pandemiaren eraginez, bestalde, interna gisa lan egiteko eskaria igo egin da nabarmen.
|
|
2022
|
|
|
Bertsoaren beharra daukat. Pentsa, orain pandemiaz geroztik egun batzuetan
|
etxetik
lan egiteko aukera izaten dut eta astelehenetan Iruñetik egiten dudanez lan, Barañaingo bertso eskolara ere joaten naiz.
|
|
|
Eta gizonezkoek ere zaindu ninduten, aitak eta aitatxik. Hein batean, maskulinotasun hegemonikoarekin hautsi zuten eurek, baina
|
etxetik kanpo
lan egiten zuten gizonezkoen eginkizunak irudikatzen zituzten... Etxeko logistika zein alde emozionala, aldiz, beti egon izan da emakumeen esku gurean.
|
|
|
Jakina. Latinoamerikako eta Europa ekialdeko emakume asko
|
etxeetan
lan egiteko aitzakiarekin ekarri eta gero prostituitzera behartzen dituzte. Esklabotza izugarria da hori.
|
|
|
Ikusten ahal zenituen kontzertuak, hitzaldiak, museoetara joan modu birtualean... Etxetik ikasi,
|
etxetik
lan egin. Iruditzen zait aukera horiek orain desagertzen ari direla, beraz ez dakit ezer ikasi ote dugun, normaltasunera itzultzeak dakarrelako atzean gaudenok berriro atzean gelditu behar dugula.
|