|
2000
|
|
|
Jakitunek diotenez, arreta? pasiboa gerta daiteke, zeren eta ahalgarri baita irakurtzea, gidatzea,
|
etxeko
lanak egitea etab., musika, albisteak edo publizitate mezuak entzunez. Izan ere, egunean zehar eta zenbait irratsaiotan arreta gabeko uneak gertatzen dira.
|
|
2006
|
|
|
Guraso biek
|
etxetik kanpoko
lana eginez gero lau aukera leudeke ume txikiezarduratze aldera: gurasoetako batek baimen luzea hartzea, senitartekoren bategotea umearen kargu (amona bat izan ohi da), zaintzaile ordaindu bat kontratatzeaedo haurtzaindegira eramatea.
|
|
|
Emakume etagizonezkoen arteko aukera berdintasuna erdiesteko, beraz, ez bide da nahikoaeskubide eta betebeharren berdintasun formala aldarrikatzea; neurri ekonomiko etasozialak ere hartu behar dira, beharrezkoak baitira kultura mailako aldaketaksustatzeko: gizonezkoak
|
etxeko
lanak egitera bultzatzeko, zein euren familiakopertsonak zaintzeko ardura emaztearekin partekatzeko, eta baita soldatapekolanaren berdintasun materiala indartzeko ere.
|
|
|
Emakumeak aspaldi
|
etxetik kanpo
lan egiten duen arren, eta etxeko lanenbanaketarako berdintasuna handiagoa den arren, aita edo ama bihurtzeanatzerapausoa egoten da etxeko arduren banaketan, banaketa hau tradizionalagobihurtzen baita trantsizioko garai honetan (e.g., Belsky eta beste, 1985; Cowan, Cowan, Heming eta Miller, 1991). Etxeko lanen banaketa horrekiko satisfazioakontuan hartzea garrantzitsua da, bikote harremanaren zoriontasuna adieraztenbaitu (Oronoz eta Alonso Arbiol, 2006).
|
|
|
Guraso berrien lan jarduera aldatua gertatzen da lehen haurraren etorrerarekin, eta batez ere ezkontide biek
|
etxetik kanpo
lan egiten dutenean izaten diraondorio nabarmenak bikotearentzat. Egun dauden haurtzaindegietako zerbitzuakareagotu diren arren, eta legeriaren bidez lana familiarekin bateratzeko ahaleginakegiten diren arren; oraindik ere gurasoetako batek, gehienetan emakumeak, lanekokarrera moteldua ikusten du halabeharrez haur txiki baten beharrei egokiro erantzuteko.
|
|
|
aldagaia gisa. Horrela, lehenengo, bigarren eta hirugarren irizpideen bidez identifikaturiko haur gehienen amek mailakultural altua dute, baina ez dute
|
etxetik kanpo
lanik egiten. Lehenengo irizpidearenbidez identifikaturikoak, esanguratsuki maila ekonomiko altuagoko familietakoakdira.
|
|
2007
|
|
|
Gertatzen dena hauxe da: eragin truke positibo horiek ez direla beti eraginkorrak izaten. Izan ere, zenbaittestuingurutan (esaterako,
|
etxeko
lanak egiteko garaian), haurrek azkar ikasten dutegaitasunik ez izateak zenbait abantaila dituela (behar den denbora itxaronez gero, lan hori egingo duen beste pertsonaren bat agertuko da). Parte hartzaileak adituakedo hasiberriak diren ala ez, berriz, autore horiek diote eragin trukeek ezagutzarengarapena bultzatzen dutela, betiere ikasleak beste pertsona aditua dela badaki.Bestela, gerta daiteke ikasleak ez onartzea beste pertsonak irakatsi nahi diona.
|
|
|
Hala, neskei honakojarduera hauek egozten zizkieten: asko hitz egitea, inoiz ez jotzea, laguntza beharizatea, panpinekin jolastea, eta amari
|
etxeko
lanak egiten laguntzea; mutilei, berriz, automobilekin jolastea, gauzak eraikitzea, aitari laguntzea eta besteak jotzea.
|
|
2008
|
|
|
Hori guztia ulertzeko, honako adibidea erabiliko da. Irratia piztuta dagoen bitartean,
|
etxeko
lanak egiten ari gara, eta, bat batean, sari bat irabazteko telefono
|
|
2009
|
|
|
Modu sinplean esanda, justizia unibertsala zera da, herrialde batean zerbaitepaitu nahi ez denean, kanpotik epaitzeko modua egokitzea. Latinoamerikan zeharlezioak ematen aritu eta etxean
|
etxeko
lanak egin gabe izateak ez du zentzurik. Nikuste hori dela jendeak ulertu duena.
|
|
|
Etxean ari den emakumeak, lanerrepikakorra eta monotonoa egin behar du, egoera hori sintoma fisiko gehiagosentitzera eraman dezakeen zerbait izanik.
|
Etxetik kanpo
lan egiten duenean, kanpo estimuluek eragin dezakete kanporanzko arreta gauzatzea eta, ondorioz, sintomafisiko gutxiago hautematea. Alabaina, sarri alde handia egoten da emakumearenprestakuntza mailaren eta egiten duten lanaren artean; gutxiespen egoera horrekinteres falta bultzatu eta, ondorioz, handitu dezake berriro sintomen hautematea.Azkenik, bakarrik bizitzea uler daiteke kanpo estimulazio falta gisa eta ikusi izanda bakarrik bizi diren pertsonek, edo sare sozial txikiak dituztenek, sintoma fisikogehiago sentitzeko joera dutela.
|
|
|
berdintasunaren aldeko jarreretan eragindakoaldaketak (Spence eta Hahn, 1997), emakume mota azpitaldeetan sumatzen dira (e.b. emakume karreraduna), ez emakumeei, emakumeak talde gisa hartuta, buruzko estereotipo orokorrean. Horrela, gaitasun dimentsioan preskripzioa ahulduta gerta daiteke, emakumeek
|
etxetik kanpo
lan egitea espero daitekeen aldetik.Atsegintasun dimentsioan, berriz, preskripzioa sendoa da, emakumeak etxeanzaintzaileak izatea espero delako. Beraz, emakumeei dagokienez, aldaketa sozialekez du eragin emakumeekiko estereotipo orokorrean, emakumeen azpiestereotipoakerabiltzean ezarri da, ordea, emakume tradizionala vs ez tradizionala dimentsioriknagusia izanda.
|
|
|
Marokon saritzen den papera, etxekoandrearena, amarena edota emaztearena da, eta rol hori bertan behera uztea edojaramonik ez egitea, zigortzen da. Horregatik, oro har, Marokoko emakumeek ezdute aldarrikatzen eta desiatzen
|
etxetik kanpo
lan egitea, betebehar eta batzuetankarga bezala bizitzen dutelako. Hau da, kasu gehienetan, etxekoandrearen funtzioalegitimatuago dago Marokon.
|
|
|
Gauregun, lan egoera ez da berdina denentzat: Latinoamerikako emakume gehieneklana lortzen duten bitartean(% 81,6), bakarrik Ekialdeko Europako eta Magrebekopopulazio erdiak
|
etxetik kanpo
lan egiten dute |A2 (2)= 15,67; p= 0,012]. Egoerajuridikoak zerikusi handia du lan egoerarekin, magrebtarrek eta Ekialdeko europarrek, ia erdiak, ez dute baimenik, eta ondorioz, lanean jardutea zaila suertatzenda beraientzat | A2 (2)= 8,85; p= 0,012].
|
|
|
Seme alabak urrun egoteak, helburuak ez lortzeak, beste etorkinekin harremanak edukitzeak eta
|
etxetik kanpo
lana egin beharrak, azaltzen dituzte Magrebekoemakumeen sintoma somatikoak. Ekialdeko Europako taldean, somatizazioa bakarrik beste etorkinekin harremana edukitzearekin lotzen da, eta Latinoamerikakopopulazioan langabeziarekin, estresarekin eta seme alabak hemen egotearekin.
|
|
|
Magrebeko emakumeek, beren kultura dela-eta, ez dute aldarrikatzen kanpoanlan egitea, betebehar bezala ikusten dutelako eta ez eskubide edota desira bezala (Gregorio, 1997; Gregorio eta Ramirez, 2000). Emakume horientzat, herrialde berrian helburuak eta balioak parekatzen dira, hau da, beren bizitza hobetu nahi dute, eta horretarako lan produktiboaren munduan sartu behar direla badakite, baina rolenaldaketa eta
|
etxetik kanpo
lan egitea, ez dago ongi ikusia jatorrizko lurraldean.Horrek esplika dezake lan rolaren aldaketaren eta somatizazioaren arteko erlazioa.Beste aldetik, Latinoamerikako emakumeak familia-buru dira, bai jatorrizko baihelmugako gizartean. Emakume horien rolak ez dira sobera aldatzen, baina lan produktiboan eta erreproduktiboan rolen gainkarga gertatzen da.
|
|
|
Baina, errealitatea harago doa. Arestian azaldu den bezala, gero etaemakume gehiago dira
|
etxetik kanpo
lan egiten dutenak; beraz, hemendik aurrera, emakumezko gehiago erretiratzea espero da. Horrek ondorio positibo zein negatiboak ekarriko ditu:
|
|
|
Ildo horretatik, emakumezko gehienen iritziz, erretiroak ez du jardueren amaiera eragiten, betidanikeginiko beste jarduera batzuez aldatzen baitira, horietarako denbora gehiago izanda (Moragas, 1991; Becerril eta Becerril, 1997).
|
Etxetik kanpo
lan egin duten emakumeek bizitza ibilbidean zehar aldi berean garatu dituzten rol guztietatik batbesterik ez dute galtzen (rol profesionala). Gainerako guztiak, ordea, mantentzendituzte, eta etxekoandrearen rol orokorrean sartu.
|
|
2010
|
|
|
1
|
Etxeko
lanak egiteko ezintasuna.
|
|
|
Etxez etxeko laguntza zerbitzua zaintzaileari laguntzeko erabiltzen da. Kasu gehienetan, gaixoarengarbiketa pertsonalean laguntzeko eta
|
etxeko
lanak egiteko izaten da.
|
|
|
Halaber, eusko
|
etxeetan
lan egiteak ekintza kulturalari eustea ekarri zuenberekin. 1942an Argentinan eta gerora Uruguain, Mexikon eta Venezuelan izugarriareagotu zen ekintza kulturala erbestean.
|
|
|
Dagoeneko egunero bi mila pertsona baino gehiagojoaten dira eskualdetik kostaldera edo Landetara lan egitera, hau da, aktibo guztiaren% 25ek beste lurralde batera joan behar du lanera. Datua guztiz adierazgarriada, kontuan hartzen badugu lanpostuen% 30 nekazaritza sektorean mantentzendela, hau da, familiako baserritarrak dira eta beren
|
etxean
lan egiten dute.
|
|
2011
|
|
|
Goizetan,
|
etxeko
lanak egiten ari zaren bitartean, irratia entzuteko arazorik ez duzu. Aldiz, aurrez aurre eserita egotera behartzen zaitu telebistak:
|
|
|
Egun bere harreman sozialek mugatuak izaten jarraitzen dute. Rosak dioenez Luziak ez dio inoiz utzi adiskideak etxera gonbidatzen (eskolako
|
etxeko
lanak egiteko, urtebetetzeak ospatzeko edota beste edozertarako), beti topatzen zuen aitzakiaren bat «ezezagunak» etxean ez sartzeko. Rosak mutil laguna du duela pare bat urtetik hona, eta bere amak bi aldiz besterik ez du ikusi, Rosaren urtebetetze egunetan hain zuzen ere.
|
|
|
Abulia eta apatia ondorengo jokabideen bidez azaleratzen dira: higienearekin eta txukuntasunarekin zailtasunak dituzte, itxura zikin eta zabarra aurkeztuz; lanean edo eskolan iraunkortasun falta dela eta porrot egiten dute (adibidez, ikasleen kasuan ez dituzte eskolako
|
etxeko
lanak egiten edota ez dira klasera joaten, eta, langileen kasuan, hasitako lanak amaitzeko zailtasunak izan ditzakete eta lanera maiz faltatu); anergia fisikoa ere ohikoa izaten da, hots, subjektua ordu luzez eserita egotea ezertxo ere egin gabe edota ekintza sinpleak egiten (telebista ikusten adibidez).
|
|
2013
|
|
|
1945eko datuen arabera, populazioaren% 33,17k industrietan egiten zuen lan, horietatik% 44k industria handietan,% 44k txikietan eta gainerako% 12ak tailerretan. 1950ean 300 industria ezberdinetan banatuak, 1953an 400 zirenak445, zenbait industriatarako bere
|
etxean
lan egiten zuen jendea ere kontuan hartu genukeelarik (Domínguez eta Ponte, 1940: 21).
|
|
2014
|
|
|
Irudi publiziatarioek ere arlo kognitibo, afektibo etasozialetan eragiten dute, eta hala bultzatzen dute gorputzaren irudiaren gehiegizkogarrantzia, kanon kaltegarri batzuk ezarriz emakumeei. Hezkuntza eta lanbideiguripenen estereotipoak indartzen dituzte ere;
|
etxetik kanpo
lan egiten dutenemakume dinamikoen ereduak aurkezten diren arren, etxeko lana emakumeenbetebeharra da oraindik, esan gabe doana. Medioek ematen duten emakumearen irudiainteres komertzialei zor zaie maiz, edertasuna aupatzen da, eta horrek, lehentxeagoedo beranduxeago, emakumeen jokabideak aldatzen ditu, nahiz eta emakumeakaurka egon (Pinilla, 2006).
|
|
|
Abulia eta apatia ondorengo jokabideen bidez azaleratzen dira: higienea eta txukuntasuna zaintzeko zailtasunak dituzte; itxura zikin eta zabarra agertzen dute; lanean edo eskolan porrot egiten dute, jarraikitasun falta dela eta (adibidez, ikasleek ez dituzte eskolan agindutako
|
etxeko
lanak egiten edo ez dira klasera joaten, eta langileek hasitako lanak amaitzeko zailtasunak izan ditzakete edo lanera joan gabe maiz gera daitezke); energia fisikoa ere ohikoa izaten da, hots, subjektua ordu luzez eserita egon daiteke, ezertxo ere egin gabe edo ekintza sinpleak egiten (telebista ikusten, adibidez).
|
|
2015
|
|
|
Gainera, zenbait ikerketek diote banda zabalaren hedapenak 2020.urteko klima helburuak betetzen lagun dezakeela. Banda zabala izateak
|
etxetik
lan egiteko aukera sor dezake eta ondorioz, lantokietara bidaia gutxiago egin, CO2-aren emisioak murriztuz. Bestalde, banda zabalak sare adimentsuetako zerbitzuak erabiltzea ahalbidetzen du, 850 mila milioi euro gordinen aurrezpena ekar dezakeena.
|
|
|
Orekaren bilaketa konstantea: ez da modu bat definitzen eta?
|
etxeko
lanak egin ditugujada?, ez. Egunero errealitatea aztertuz, eboluzioa ikusiz joaten gara egokitzen.
|
|
2017
|
|
|
EKI digitalean etxeko lanak bidaltzeak, ikasleak etxean hornidura teknologiko egokia edukitzea eskatzen du, eta gaur egun hori ez da bermatzen. Beraz, ikasle batzuek ez dute aukerarik etxean
|
etxeko
lanak egiteko. Osasunari dagokionez, aldiz, alderdi positibotzat jo zuten, ez zutelako liburuekin ibili behar ikastolatik etxera eta alderantziz.
|
|
|
Lehenengoa aurrekontu hitzarmenbat da euroguneko estatuek onetsi zutena aurrekontu orekara heltzeko edo superabitaerdiesteko; testu hori sinatu zuten euroa indarrean duten estatuek. EBk onetsitakoaraudia zenez, estatu kideek ere gauza bera egin behar zuten eta Espainiako Estatuakjadanik
|
etxeko
lanak eginak zeuzkan, horretarako Konstituzioaren 135 artikuluaerreformatu baitzuten, ezkutuan izan bazen ere, 2011ko irailean; erreforma horretanonartu zen egitura defizitaren beheko muga BPGaren% 0,5 izango zela, nahizzenbait egoeratan zifra horiek alda zitezkeela aurreikusi. Azkenik, Hitzarmenakjasotzen zuen, edukia ez bazen betetzen, isun ekonomikoak ezarriko zitzaizkieladesbideratutako estatu kideei.
|