|
2008
|
|
|
Badira, beraz, arlo berriak gure web orrian. Berriak berri, lehendik direnak ere, gaurkotuak eta eguneratuak
|
datozkigu
, dela Hiztegi Batua, dela arau eta gomendioen esparrua.
|
|
|
Beste behin ere, Euskaltzaindiak gizarteratze ahaleginetan dihardu. Ziur nago, lorratz bereko beste ekimenak ere berehala
|
etorriko
direla akademiaren eginahalei esker.
|
|
2009
|
|
|
Isilka eta bakarrik hasi zen lanean, oporraldian Loiolara edota Donostiara
|
etortzen
zenean. Baina haren lanaren oihartzuna zabaldu zen eta hitzaldi bat eskatu zioten, 1956ko irailaren 15ean, Arantzazun, Euskaltzaindiaren gerra osteko lehenengo batzar irekirako (Euskera, 1956).
|
|
|
Handik aurrera lan eskerga egin du. Hortxe dira Auspoa saileko 112 liburu, Eguberrietako opor egun hauetan Itxaropenatik Koldo Mitxelenara pasatu den Joxe Manuel Arriola Mondragoeko kalezainaren bertso bilduma delarik, eta jarraian berehalaxe
|
etorriko
diren Albisutarren bertsoak, Txomin Garmendiaren 2008ko nere egunkaria, Antzuolako Kruz Azkarate zenaren bertso bilduma eta beste hainbat, Biblioteca de Narrativa Popular saileko hogeita hamar ale, Auspoa berdea eta Auspoa sail nagusikoekin nahasian.
|
|
|
Eta nola ez Deustuko Unibertsitateak 1999.11.17an eman zion Honoris Causa Doktore titulua eta 2002.10.06an bere jaioterri Tolosak eskaini zion Herriko seme kuttun izendapena.
|
Etorriko
ahal dira halakoren batean Gipuzkoaren izeneko saria, Koldo Mitxelena Kulturunea eta Euskaltzainburua aspalditik egosten ari diren omena, eta abar.
|
|
|
ea bueltakoan etxeko kanta papelak ekarriko zizkidan. Oporrak bukatu ziranean, ilundu eta gero, gu antxe geunden zai, autobusak mutiko karraio noiz
|
etorriko
. Iritxi ziran, bada, eta alakoren batean, emandako enkarguaz ni erabat aaztuta nengoala, oiu bat etorri zitzaidan autobus aietako leio batetik nere belarrietara:
|
|
|
Oporrak bukatu ziranean, ilundu eta gero, gu antxe geunden zai, autobusak mutiko karraio noiz etorriko. Iritxi ziran, bada, eta alakoren batean, emandako enkarguaz ni erabat aaztuta nengoala, oiu bat
|
etorri
zitzaidan autobus aietako leio batetik nere belarrietara: Ekarri ditut.
|
|
|
Henrike Knörr Borràs Tarragonan sortu zen, 1947ko martxoaren 2an. Aita Gasteizkoa eta ama katalana, zazpi urte zituela Gasteizera
|
etorri
zen bizitzera. Filosofia eta Letretan lizentziatu zen 1981ean, Madrileko Complutense Unibertsitatean, Filosofia Hutsaren sailetik, Alfred N. Whitehead filosofoaren gaineko lan batekin.
|
|
|
Urtero gertatzen den legez, ekitaldira, neska mutilak ez ezik, guraso eta irakasleak ere
|
etorri
ziren. Euskaltzaindiaren eta BBK ren izenean, guztiei eskerrak eman zizkien Euskaltzainburuak bai euren presentziagatik, bai eta idazle gazteei literaturara hurbiltzeko egiten duten ahaleginagatik ere; berariaz eskertu zuen Euskaltzainburuak epaimahaikoen lana.
|
|
|
Julio Urkixoren arabera(), Hugo Schuchardt() izen zen euskara ikastera adoretu zuena, Baionako Lizeoan gaztelania irakasle izen zen garaian(). Baina, George Hérelleri() segituz, Pirinioetako hizkuntzekiko zaletasuna lehenagotik
|
zetorkion
, hogeita hamar urte egin baitzituen ahal zuen guztietan Pirinioetan zehar txangoak eginez, beti oinez eta esku kaierra gerrian loturik, bidean gurutzatzen zitzaizkion artzain edo baserritar ororekin berriketari ekiteko gertu, ondoren haien berriak amoroski apuntatuz metodo antropologiko klasikoak agintzen duen legez: ahoskerak, hitz bereziak, ohiturak, toki izenak...
|
|
|
Azken inkesta, Tximinuaren segretua, Tristan ta Isolt. Gero liburu asko
|
etorri
ziren: ikerketa lan zein genero literario ugari landu ditu Peillenek, hala nola nobela, poesia, haurrentzako ipuinak, poliziakoak, itzulpenak.
|
|
|
Pirinioetako hizkuntzak, euskara izan ezik, latinetik
|
datoz
, beti ere, tokian tokiko hizkuntzek aldatuta. Mendetako prozesu hori dela eta, lurraldeari begira hurbil dauden baina elkarren artean ondo baino hobeto bereizita dauden hizkuntzak sortu dira.
|
|
|
2008an, Iruñean egin zen XVI. Nazioarteko Biltzarrarekin, hasiera eman zion Akademiak bere 90 urteurrenari. Gaur, Gasteizen izan da Akademia eta
|
datozen
hilabeteotan gainontzeko herrialdeetan ere ospatuko du Euskaltzaindiak bere urtemuga.Juan Antonio Zarate Arabako Batzar Nagusietako lehendakaria eta Xabier Agirre ahaldun nagusia ondoan zituela, Andres Urrutia euskaltzainburuak Euskaltzaindiak Araban duen presentzia aldarrikatu du eta honela adierazi du: Erakunde arabarra gara eta Euskal Herri osoa hartzen duen erakundea ere bagara, euskararen inguruan.
|
|
|
Orobat, eskerrak eman ditu Euskaltzainburuak: Euskaltzaindiaren ibilbidea urtez luzeetan ahalbidetu duten agintari nahiz gizarte arabarrari; eskerrak zuei, egun honetan Euskaltzaindiari laguntzera
|
etorri
zareten guztioi, eta gerorako gonbita: lan egin dezagun guztiok elkarrekin, euskararen eta euskal kulturaren alde, Araban, Euskal Herrian eta mundu osoan.Bai Batzar Nagusietako lehendakariak, bai eta ahaldun nagusiak ere, Akademiaren lana gorpaipatu dute eta euren instituzioak euskararen alde egiten ari diren lana nabarmendu nahi izan dute, baina baita hiritar guztiena ere.
|
|
|
Eta etxekoek ahaleginak egiten jarraitu zuten. Urteak joan urteak
|
etorri
, XX. mendea sartu zen eta ordurako argi ikusi zen mota horretako proiektu iraunkor batek erakunde publikoen babesa izan behar zuela.
|
|
|
Lehenengoan Euskal Herriaren historiaren laburpen bat egiten da, bereziki XX. mendeko atalean eta, honen barruan, azken hamarkadetako gatazka politikoan sakonduz. Bigarren zatian hainbat politikari, intelektual, kazetari edo sindikalistei egindako elkarrizketak
|
datoz
: Andoni Ortuzar, Patxi Lopez (lehendakari izan aurretik), Leopoldo Barreda, Rakel Peña, Javier Madrazo, Ander Gurrutxaga, David Barbero, Txutxi Ariznabarreta...
|
|
|
16:25: 50
|
Etorri
berriak nola hurbildu: Markina Xemeingo esperientziaHizlaria:
|
|
|
Jagon Sailak, euskararen erabilera izanik lan esparru, gai hau jorratu beharra zuen. Handik eta hemendik
|
etorritako
jendeak bakoitza bere kultura eta hizkuntzarekin euskararen normalizazioan eraginik izanen ote du. Eleaniztasuna mesedegarri ote dugu?
|
|
|
Iratxe Lasa:
|
Etorri
berriak nola hurbildu: Markina Xemeingo esperientzia 55,68 Kb
|
|
|
Ez dakit luzea izan den ala laburra, baina badakit ustekabean
|
etorri
zaigula Antonio Zavalaren heriotzaren lehenengo urteurrena, omenaldi bat ere prestatzeko astirik gabe. 2009ko urtarrilaren 2an hil zen, eta 2010eko urtarrilaren bigarrena adierazten digu egutegiaren orriak.
|
|
2010
|
|
|
Berriz ere etenda geratzen zen argitaratze bidea, baina hamalau urte geroago aspaldiko asmo hori betetzea deliberaturik, Txinatik
|
etorri
arazi zuten beste aita jesuita bat, hura ere ez kasualitatez hain urrun eta hain denbora luzez hantxe bizi zena: aita Patxi Etxeberria() andoindarra.
|
|
|
Eta
|
badator
azkenean kontakizunari izenburua ematen dion gertakaria, alegia, denek ez ziren izango iritzi bereko, Alfontso Irigoien Euskaltzaindiko orduko idazkariak proposamen ausart bat jalgitzen baitu erakunde honek 1959ko ekainaren 25ean egiten duen bilkuran; hitzez hitz kopiatuko dugu batzar agiritik:
|
|
|
Hitzen ondotik ekintzak
|
etorriko
direa. Katalanera indartsua da Espainian, hiltzorian Frantzian?
|
|
|
Hona hemen Pakita Arregi, Joxe Azurmendi, Luis Baraiazarra eta Erramun Baxoken hitzak. Gainontzekoen mintzaldiak Gorka Aulestia, Martzel Etchehandy, Ana María Etxaide eta Jose Angel Irigarairenak, alegia
|
datozen
egunotan argitaratuko dira.
|
|
|
Hemen sortu, 1889 urteko azken egunean, hemen hazten hasi eskolan eta etxeko eta lur lanetan, hamalau urterekin apaiz izateko erabakia hartu eta Baliarrainen latin eta beste ikaskuntzetan bi urte eman ondoren, Gasteizko Seminarioan sartu zen eta 8 urtetan (azken urte erdia Burgosen) apaiz ikasketak burutu eta 1914an apaiztu zen gure euskaltzaina izango zena. Ordenatu ondoren, 23 urte, gerra
|
etorri arte
, Gasteizko Apaizgaitegian irakasle izango da, hiru lurraldeen garai hartako Elizbarrutiak egoitza Gasteizen zuen-eta. Gizakiekiko zientziak maite zituen gure maisua izango zenak, Deus scientiarum Dominus (Jaungoikoa zientzien Jauna) Pio XI.aren lemapean lan egin nahi zuen eta Gasteizen irakasle izan zen azken urteetan Erlijioen zientzia konparatua, Giza paleontologia eta Fisika teorikoa irakatsi zituen.
|
|
|
Gasteiztik
|
nator
eta Joxemiel Barandiaran apaiz, zientzialari eta euskaltzain zindoak han lan egin zituen gerra aurreko urte haietan lehen Gasteizen zegoen maila kulturala eskuarki jaso zuen. Zoritxarrez eta urte askotan, gerra zibila eta horren ondorioak izan zirela medio, bera gabe gelditu zen hango apaizgaitegia eta harekin batera Gasteiz inguruko giza eta jakintza giroa nabari makaldu zen.
|
|
|
Pello Mirena Gurbindo: Ongi
|
etorri
Atarrabiara 26,89 Kb
|
|
|
Bai euskaltzainburuak, bai eta Jagon sailburuak ere, Akademiaren eta Ikastolen Elkartearen arteko lankidetzaz hitz egin zuten. Hala, Euskaltzaindiaren asmoa zuekin batera jarraitzea da, euskararen babesean eta euskararen mesedetan esan zuen Urrutiak eta Iñigok bi erakundeok 2004an sinatu zuten hitzarmena aipatu zuen Hitzarmen horren markoan, ale berri batekin
|
gatoz
oraingoan, Jagon bildumaren 10 liburukia egiten duen Ikastola mugimendua. Dabilen herria lanarekin.
|
|
|
Liburu hau euskal olerki antologia da eta euskaraz, gaztelaniaz, frantsesez eta ingelesez eginda dago. Andres Urrutia euskaltzainburuak esan duenez, badu Euskaltzaindiak, argitalpen honen bidez, tresna berria, aldizka
|
etortzen
zaizkion aditu eta gainontzekoei gure olerkien albiste emateko eta munduan zehar gure kultura eta hizkuntzak barreiatzeko. Egungo mendeak eta egungo munduak hala eskatzen duela argi dago eta bide horretan jarraitzeko zalantzarik ez du Akademiak.
|
|
2011
|
|
|
Iñaki Bereziartua, Iñaki Bastarrika eta Imanol Urbietarekin batera, Jakin aldizkaria sortu zuen taldekidea. Gero beste batzuk
|
etorri
ziren: Joseba Intxausti, Joxe Azurmendi, Zurutuza, Joan Mari Torrealdai, eta horiek atera zuten aurrera aldizkaria.
|
|
|
Maiatzaren 19an, goizean Euskaltzaindiaren egoitzara
|
etorri
ziren, gure Akademia ikusi eta beraren egitura eta jarduerak nolakoak diren jakiteko. Bisitariak amerindiar hizkuntza nagusien ordezkariak ziren:
|
|
|
Gaur egun euskarazko hedabideek Araban duten egoeraz eta osasunaz hausnarketa txiki bat egin ondoren, etorkizunera begira dauden erronkez eta proposamen berriez hitz egingo da hitzaldi honetan; batetik lortu dena azpimarratzeko; eta bestetik, erronka ditugun ekimenez hitz egiteko. Izan ere, komunikazioari dagokionez, herri ekimenetik
|
datozen
bi proposamen aurkeztu dira: Hala Bedi Irratiaren eta GEU elkartearen egitasmo komunikatibo berriak, alegia.
|
|
|
Bere ustez, Arabako izana euskalduna da, hein handi batetan behintzat. Adierazi duenez, Araba ez da euskalduna Gipuzkoatik eta Bizkaitik
|
etorritako
pertsonek euskara ekarri dutelako, aspaldidanik euskalduna zelako baizik. Arabaren izana euskalduna zela ikusteko, Arabako izenak, oikonimoak ditugu aitorle.
|
|
2012
|
|
|
1904 urtean, aitona Tolosatik, Antiguo auzunera joan zen eta han, Txillardegi izeneko baserria eta lurrak zeuden inguruan eraiki zuen etxea. Hortik
|
datorkio
Alvarez Enparantzari Txillardegi goitizena.
|
|
|
testu antolatzaileen erabilera estrategikoa. Hain zuzen ere, liburu haren harian eta haren osagarri
|
dator
orain Hitz ordena. Erabilera estrategikoa, hark urratutako bidean aurrera egitera, alegia.
|
|
|
Txosten guztiak hemen argitaratuko dira
|
datozen
egunotan.
|
|
|
Joan den abuztuaren 31n Klaus Niebel zendu da. Berlinen 1937an jaioa, 1960an Gernikara
|
etorri
zen gaztelaniaren mintzapraktika egiteko asmoz. Berak aitortzen zuenez ez zekien orduan gauza handirik Euskal Herriari buruz, baina bizi guztirako lagun izango zuen Jose Antonio Arana Martixa herri giroan ezagutu eta honen bidez hasi zen euskal kulturara hurbiltzen.
|
|
|
Gaur, irailaren 20an, euskaltegiek
|
Zatoz
euskaltegira! lemapean agerraldia egin dute Bilbon, Euskaltzaindiaren egoitzan, euskal herritarrei euskara ikasteko deia luzatzeko xedearekin.
|
|
|
1968an, Koldo Mitxelenak, euskal hitzak euskaraz deskribatu zituen hiztegi bat lantzeko, kontuan izan beharreko irizpideak finkatu zituen. Orotariko Euskal Hiztegia
|
etorri
zen ondoren: hamasei liburuki eta 14.000 orrialde dituen lan erraldoia, 2005ean bukatu zen argitaratzen paperean.
|
|
|
Aurten, San Frantzisko Xabierren ama hizkuntzaren inguruan euskararen eguna ospatzeko, Ayalde ikastetxeak, euskararen eta Euskaltzaindiaren inguruan hitzaldi batzuk antolatu nahi izan ditu. Horretarako, Itxaro Sorozabal, ikastetxearen zuzendaria, eta bertako irakasle diren Mari Jose Zabala eta Agurtzane Zalbidea andreak, Euskaltzaindira
|
etorri
dira. Beren asmoa:
|
|
|
Era berean, euskararen jatorriaz, eboluzioaz eta inguruko hizkuntzekiko harremanez dakizkigun datuak eman zizkien, gure hizkuntzaren ezaugarri eta berezitasunak nolakoak diren jakinarazteko. Ondoren, ikasleen txanda
|
etorri
zen, eta euskaltzainari beren galderak egin zizkioten, oso interesgarriak: Akademiak arauak nola eta zertarako ematen dituen, euskararen bizitzaz, deitura batzuen esanguraz etab. Amaitzeko, euskaltzainak neska ikasleek eginiko galdera interesgarriei erantzuten jardun zuen, argibideak eta emanez..
|
|
2013
|
|
|
da. Euskaraz idazterakoan sortu izan den hainbat zalantzari erantzuna ematera
|
dator
, hala nola beste hizkuntza batzuetan jatorria duten nazioarteko hitzen formak (iceberg, webgune, etab.), nazioartekoak izan ez arren erabilera zabala dutenenak (txupete), hainbat herrialdetako biztanleak adierazten dituzten hitzenak (hegosudandar, jubatar, etab.), arazo konplexuagoak izan ditzaketen forma berrienak (immunoeskasia, etab.) eta beste zenbait arazo zituztenak finkatzen ditu. Horretaz gain, lehendik arauturik zeuden forma batzuk ohar argigarriz eta xehetasunez osatu dira.
|
|
|
Euskaltzaindira maiz bisitari ospetsuak
|
etortzen
dira, baina ez dira ohikoak izaten, gaur, martxoak 12, izan dugunaren mailakoak. Nina Pacari andrea, Ekuadorko epailea da, nazioz eta hizkuntzaz kitxuarra, eta oso interesaturik dago Amerikako jatorrizko herrien kultura eta hizkuntzez.
|
|
|
Bilbora egindako bisita honetan, Euskaltzaindia ere ezagutu nahi izan du, beraren helburuak, antolaketa, egiteko nagusiak eta baliabideak. Horretarako gaur, goizeko hamar eta erdietan Euskaltzaindira
|
etorri
eta Xabier Kintana, Akademiaren idazkariaren eskutik, gure hizkuntzaren egoitza erakutsi eta, laburki, gure hizkuntzaren erakunde nagusiaren historia eta aspaldian betetzen ari den zeregin garrantzitsuenak azaldu dizkio: ortografia arautu, hizkuntzaren batasuna, morfologia, gramatika eta hitz sorkuntza, lexikologia, hizkuntza atlasa, corpusak, lexiko behatokia, dialektologia eta herri hizkerak etab.
|
|
|
Hauxe da Duhauk bilduma honetan Zaldubiri eskainitako zazpigarren, eta azken liburukia. Duhauk azpimarratzen duen bezala, lehen sei liburukiak eskuizkribuetarik
|
zetozen
. Zazpigarren liburuki honetan, bada eskuz idatzizko zati bat; gehienak, hala ere, bera bizi zela eta hil ondorengo urteetan argitaratutakoak dira, bai Eskualduna kazetan (eta 1908 1944), baita Eskualdun Ona astekarian ere (1904tik 1907ra).
|
|
|
Halaber aditz trinko edo sintetiko deritzenen irakur zailtasunak ere. Hiztegia deritzan atze eranskin batean zerrendaturik
|
datoz
ilun gerta daitezkeen hitz guztiak.
|
|
|
Orain, bere heriotzaren lehenengo urtemuga heldu denean, Txileko Santiagon udazkeneko bazkalondo sargori honetan hasi naizenean duela urtebete aipatutako zordunok zertsu egin dugun gogoratzen, lotsa gorria
|
datorkit
, ez baitugu deusik egin.
|
|
|
Badakit denon santu harturik ez dela gure Euskal Herri honetan ere; baina nik, bihotzez gogoratu eta goraldu nahi dut urrun honetatik Olaberriko seme argi, langile aspertezin eta kezkatia, Aitor Sarriegi bertsolari txapeldun beasaindarrak bera goralduz 2012ko urriaren 28an Urepelen bota zuen bertso hura gogora ekarriz, uste baitut bete betean
|
datorkiola
:
|
|
|
Etxepareren liburuaren inguruan bi erakundeen arteko elkarlana aspalditik
|
dator
. Hala, 2011ko otsailetik martxora arte, Euskara jalgi hadi plazara erakusketa antolatu zuten Legebiltzarrak eta Akademiak.
|
|
|
d) OEH n azaltzen ziren hainbat huts (beste hiztegietatik
|
zetozenak
) zuzendu dira. Esate baterako, Duvoisinen hiztegian, karatu (O), puer?
|
|
|
Hauxe da Henri Duhauk bilduma honetan Zaldubiri eskainitako zazpigarren, eta azken liburukia. Duhauk azpimarratzen duen bezala, lehen sei liburukiak eskuizkribuetarik
|
zetozen
. Zazpigarren liburuki honetan, bada eskuz idatzizko zati bat; gehienak, hala ere, bera bizi zela eta hil ondorengo urteetan argitaratutakoak dira, bai Eskualduna kazetan (eta 1908 1944), baita Eskualdun Ona astekarian ere (1904tik 1907ra).
|
|
|
Ama, berriz, lekeitiarra. Horregatik, agian, ez zitzaion kostatu Lekeitiora lanera
|
etortzea
, bertako Nautika eskolako irakasle gisa. Izan ere, nortasun interesgarri batez jantzita agertzen zaigu guri:
|
|
|
Euskaltegien sareak antolatutako?
|
Zatoz
euskaltegira!, kanpainaren barruan, gaur, irailaren 26an, hirugarren agerraldi publikoa egin da.
|
|
|
Resu ongi oroitzen da zein egunetan hasi zen lanean Euskaltzaindian, 1978.urteko abenduaren 6an. Beraz, duela 25 urte Hegoaldekook, konstituzio bat bozkatzera deituak izan zineten egunean.Resu, Chocolates Bilbainos Chobil deitutako enpresa batetik
|
etorri
zen, Jose Antonio Agirre Lehendakariaren familiak zerikusi zuen enpresatik hain zuzen ere, enpresa hau Asturias aldera aldatzea erabaki ondoren. Fakturazio lanetan aritua, berehala jarri zen Juanjo Zearreta ekonomi eragilearen, eta orduko Euskaltzaindiaren kontulari zen Xabier Gereñoren laguntzaile.
|
|
|
Liburuak dituen 362 orrialdeetan zehar Euskaltzaindiko Onomastika batzordeko kide diren Patxi Galé, Mikel Gorrotxategi eta Felix Mugurutza egileek udalerri zabal horretako kontzeju historiko eta auzo nagusien izenak errepasatzen dituzte, leku horien deskribapena ez ezik, izenen jatorriaz, historiaz eta normalizazioaz ere zenbait iruzkin eginda. Azkenik, eskualdeko mendi toponimiari buruzko kapitulu batez osatua
|
dator
argitalpena.
|
|
|
Zazpigarren zenbakiak, ohi bezala, bi ardatz nagusi izan ditu: batetik,, kanpotik
|
etorri
zirenen seme alabekin hitz egin nahi genuen. Batzuei eskatu nien lan bat, aldizkarian argitaratzeko?.
|
|
2014
|
|
|
da. Euskaraz idazterakoan sortu izan den hainbat zalantzari erantzuna ematera
|
dator
, hala nola:
|
|
|
1966an, Euskal Katekesi horren babespean, Kili Kili euskal pertsonaia sortu zuen, ume eta gaztetxoen bihotzetan euskal kontzientzia sortzeko asmoz. Umeen euskararen egoera ikusita sortu zuen Kili Kili Jose Antonio Retolazak, 1966ko apirilaren 17an, eta horren ondorioz izen bereko aldizkaria
|
etorri
zen, pertsonaia umeengana iristeko balio zuelakoan. Arrazoi ugari aurkitu zituen Retolazak Kili Kili izena hautatzeko:
|
|
|
Besteren artean, Udalak atera duen 2014ko egutegia izan da lehen ekimena, Fernandori buruzkoa baita. Biharkoaren ostean, gainerako ekimenak
|
etorriko
dira: Fernandoren Txokoak ibilbidearen aurkezpena (apirilean) edota Fernandoren marrazkien erakusketa, ekainean.
|
|
|
Gaur, ekainaren 13an, Fernando Zuñiga Suitzako Bernako Unibertsitateko Hizkuntzalaritza Saileko burua Euskaltzaindian izan da. Zuñiga ikasle talde batekin
|
etorri
da, eta Xabier Kintana idazkariak lagundurik, Akademiaren egoitza bisitatu dute guztiek. Bisita egin baino lehen, Andres Urrutia euskaltzainburuak harrera egin die.
|
|
|
Bestalde, Gasteizko Udalak antolatuta eta honen eskariz, Gasteizko Toponimia IV, Langraitz argitalpenak aztertzen dituen herrietako biztanleei begira, lau hitzaldi emango ditu Euskaltzaindiak, egokien
|
datozkien
egunetan.
|
|
|
Bestalde, prentsaurrekoan gogoratu zutenez, aitzindarien Fasearen ondoren, abiarazte aldia
|
etorriko
da. Abiarazte aldian mota guztietako erakunde publiko, elkarte eta enpresek euren domeinu izenak eskatu ahal izango dituzte, lehentasunez, publiko orokorrera ireki aurretik.
|
|
|
ETXEA, euskal identitatearen ingude eta laburbilduma. Nondik
|
datorkigu
ideia hori?
|
|
|
Adierazi dutenez, aurrera joateko? hitzarmena da.Erakunde bion arteko elkarlana aspalditik
|
dator
, baina hemendik aurrera are nabarmenagoa izango da: Aurrera goaz elkarrekin esan du euskaltzainburuak hor dago gakoa.
|
|
|
Era berean, udalerriko hainbat toponimoren gaineko zehaztasunak eman zituen. Adibidez, gaur egun erabiltzen den Jeniturri izena Axariturri toponimotik
|
datorrela
; Cabraosteaz, aldiz, Kaltzadaostea tik; edo Almachorra izenak Ormatxaurra toponimoan duela jatorria.
|
|
|
Tipo idealak diren neurrian gure inguruko hiriguneak aztertzeko baliagarriak izan daitezke, batez ere, egungo joerak eta
|
etor
litezkeen aldaketei begira. Nola eragingo digute?
|
|
|
Hirietara
|
etorrita
, ezaugarri hauek azpimarratu ditu: ditugu:
|
|
|
Eusebio Maria Azkueren omenez egin zen jardunaldia eta Euskal Literaturaren Historiografiari buruzko II. Jardunaldia. Azken jardunaldi horren harira, Ana Maria Toledo, Lourdes Otaegi, Jon Casenave, K. Josu Bijuesca eta Joseba Gabilondoren eskutik
|
datoz
artikuluak.
|
|
|
Eusebio Maria Azkueren omenez egin zen jardunaldia eta Euskal Literaturaren Historiografiari buruzko II. Jardunaldia. Videgainek gogoan izan duenez, Ana Maria Toledo, Lourdes Otaegi, Jon Casenave, K. Josu Bijuesca eta Joseba Gabilondoren eskutik
|
datoz
artikuluak. Lan horiek esan du pisu handikoak dira batzordea ari baita lan egiten euskal literaturaren antologia argitaratu nahiz.
|
|
|
Guztiek, Joan Martík izan ezik, orduko hartan ez zuen-eta etortzerik izan. Hortaz, gaur
|
etorri
da Luis Villasante Euskararen Ikergunera eta, gainerako euskaltzainak bertan zirela, diploma eta ikurra jaso ditu, euskaltzainburuaren eskutik. Andres Urrutiak ere bi erakundeon arteko elkarlana indartzearen alde hitz egin du eta, Euskaltzaindiari dagokionez,, gure hizkuntza eta gure kulturaren alde lan egiten duen akademia gara gu; eta bai, Joan Martík esan duenez, gero eta indartsuago izan behar gara, euskal gizartean aldeko zerbitzua baita guk egiten duguna?.
|
|
2015
|
|
|
Haiek egindako lanak egin ziren denbora eta giro politiko haietan, zinez esan dezakegu oraingo askok uste izan dezaketena baino zailago, nekezago eta maiz arriskugarriagoak ere izaten zirela. Eta holako aitzindarien lanari esker, hain zuzen,
|
etorri
da, neurri handiz, oraingo egoera pozgarriago hau.
|
|
|
Alde batetik, abertzaletasunaren kontzeptu politikoaren alde egin zutenentzat, euskara ezinbestekoa zen, hizkuntzak egiten gaituelako euskaldun. Beste batzuek, ideologia politikoak eraginda edo hizkuntzaren ikuspegi bestelakoa zeukatelako, ez zuten ikusten euskara beste hizkuntzen parean jartzeko modukoa zenik?.. Sabino Aranaren lanera
|
etorrita
, helburu politikoa linguistikoari gailentzen zaiola esan daiteke. Haren esaldia Euskotarren Aberria Euzkadi da zuztar guztiak eragin zituen XX. mendearen hasierako gizartean.
|
|
|
Eta mintegiaren goiburua ekarri du gogora: " Gaurko mintegiaren goiburuak jaso duen bezala, denon esku dagoelako euskara biziaraztea, inoren eskuetan badago... guk geuk ere baitiogu Sabino Aranak duela ehun urte pasatxo esandako hura,, euskara ez dago hilik... eta maite dugulako ez diogu etsipenik eman nahi eta beraren gaitza ikertzera
|
gatoz
bere onera ekartzearren?.
|
|
|
Orain
|
datoz
, beraz, akordio horren lehen argitalpenak. Honako hauek aurkeztuko dituzte:
|
|
|
Subjuntiboa nola egiten da eskatu aditzarekin: eskatu diote
|
etor
dadila edo eskatu diote etor dadin. Eta proposatu, gomendatu eta aholkatu aditzekin?
|
|
|
Subjuntiboa nola egiten da eskatu aditzarekin: eskatu diote etor dadila edo eskatu diote
|
etor
dadin. Eta proposatu, gomendatu eta aholkatu aditzekin?
|
|
|
Bizi gara esan du Andres Urrutiak gure aurrekoek, bitarteko urriekin, ezin ulertuzko jarrerak gainditu ondoren, honaino ekarri gaituztelako. Indarberriturik
|
gatoz
etxean, eskolan, euskaltegietan euskara jaso edo ikasi dutenei esker, haiei... gazteei, idazleei, kazetariei, irakasleei, sortzaileei, langileei, herri erakundeei, hots, guztiei zor diegu honaino etorri izana. Ahalegin kolektibo baten emaitza baita euskararen loraldia... eta guztiei ahalegin kolektibo horri segida ematera deitu nahi die Euskaltzaindiak, gaur, abenduaren 3an, Euskararen Nazioarteko Egunean.
|
|
2016
|
|
|
Hizkuntzen Historia sozialaren iker alorra gorako bidean
|
dator
azken urteotan. Euskaltzaindiak berariazko bilduma,. Etxeberri?
|
|
|
–Historiatik
|
gatoz
, gizarte zibiletik gatoz eta gizarte zibilarekin batera lan egin nahi dugu eta gizarte zibil horrek planteatzen dituen galdera, kezka eta premiei, gure ahalmen arabera, erantzuna eman nahi diegu?. Horrela adierazi du gaurko ekitaldiaren hasieran Andres Urrutia euskaltzainburuak.
|
|
|
–Historiatik gatoz, gizarte zibiletik
|
gatoz
eta gizarte zibilarekin batera lan egin nahi dugu eta gizarte zibil horrek planteatzen dituen galdera, kezka eta premiei, gure ahalmen arabera, erantzuna eman nahi diegu?. Horrela adierazi du gaurko ekitaldiaren hasieran Andres Urrutia euskaltzainburuak.
|
|
|
Berak baino lehen, euskaltzainburuak ideia bera azpimarratu du: " Ez
|
gatoz
inoren lekua betetzera. Jagon lana betetzera gatoz?.
|
|
|
" Ez gatoz inoren lekua betetzera. Jagon lana betetzera
|
gatoz
–.
|
|
|
kontzeptua adierazteko hitz berezirik. Alemanak, adibidez, Mann, gizona, ren ondoan badu Mensch (edonola ere berau ere Mann etik eratorria), edota georgierak (katzi/ adamiani), baina ingelesak, espainolak, frantsesak, italierak eta errusierak, aldiz, ez, eta hortik ez
|
dator
, nahitaezko ondoriotzat, Koldo Mitxelenak berak aspaldian argi eta garbi salatu zuenez, emakumezkoen aurkako bereizkeriarik bat ere.
|
|
|
Sinestezina da hemen egin dutena, esan zuen Andres Urrutia euskaltzainburuak eraikuntzari erreparatuz. Duela 15 urte
|
etorri
ginen eta hemen ez zegoen ezer; orain, etxe dotore hau daukate, esan zuen, harridura ezkutatu ezinik, euskaltzainburuak.
|
|
|
Gero, hilabetero elkartzen ginen Euskaltzaindiaren egoitzan. Larre arraina jateko gogoz
|
etortzen
zitzaigun, eta pilota kontuak izaten ziren maiz mahai gainean. Pilota eta bertsolaritza, horiek ziren beraien ardatzak.
|
|
|
Euskaltzaindiaren Zuzendaritzak beste lau urtez jarraitzeko Osoko bilkuraren konfiantza jaso du, gaur, goizean Bilboko egoitzan egin den batzarrean. Gaurko Osoko bilkuran, eta besteak beste,
|
datozen
lau urtetan Euskaltzaindiaren jarduna gidatuko duen lantaldea aukeratu da, eta euskaltzainek Andres Urrutia berretsi dute euskaltzainburu karguan. Aurrerantzean ere, bere ondoan izango dira orain arte Akademiako Zuzendaritzako kideak izan direnak, hala nola, Xarles Videgain (buruordea), Xabier Kintana (idazkaria), Sagrario Aleman (diruzaina), Adolfo Arejita (Iker sailburua) eta Jean Baptiste Coyos (Jagon sailburua).
|
|
|
Datorren urtarriletik goiti, Euskal Elkargoaren sortzearekin batera, hizkuntza politika berri hori garatzen hasteko garai egokia izango da, eta bide horretatik doa Euskaltzaindiaren eta Euskal Konfederazioaren gonbitea: Jagon Jardunaldi berriak gizarte eragile eta erakunde desberdinetako kideak batu eta beraiei emango die hitza,
|
datozen
urteak nola irudikatzen dituzten azal dezaten eta erronka berrien aurrean nola jokatu behar den ager dezaten.
|
|
|
Oraintsu, Okzitanieraren Arango Akademiako lau kide
|
etorri
dira Euskaltzaindiak Bilbon duen egoitzara. Plaza Barriko eraikuntza bisitatu ondoren, Akademiaren Osoko bilkuran parte hartu zuten, bai eta euskarazko sarrera hitzaldia irakurri eta zenbait euskaltzainen harridura piztu ere.
|
|
|
Etxebarriak aurkeztu duen liburuaren balioa nabarmendu nahi izan du Rodriguezek jendaurrean: . Geure buruari galdetuko bagenio zeintzuk diren euskarak dituen erronka nagusiak, seguruenik bat
|
etorriko
ginateke: erabilerarena, teknologia berriei egokitzearena, hizkuntza nagusien ur handi horietan gure tokia bilatzea...
|
|
|
erabilerarena, teknologia berriei egokitzearena, hizkuntza nagusien ur handi horietan gure tokia bilatzea... Baina, horiek badira erronkak, zertara
|
dator
liburu hau. Badira bi esaldi gustuko ditudanak:
|
|
|
–Liburu honetan egilearen esku trebeak eramaten gaitu Gorbeia inguruko etno testuetara. Sarritan, euskal letretan badago etnolinguistika alboratzeko joera, aldi moderno honetan maiz izaten baitugu nondik
|
gatozen
eta gure izate kolektiboa zerk osatzen duen bazter usteko gogoa. Horiek biltzea eta erakustea betidanik izan da Juan Manuelen arduretako bat.
|
|
|
Mundu endogamiko samarra da... Idazle batek ipuin bat idazten du etxean, bidaltzen du argitaletxera, argitaratzen da, aurkeztu du... baina bera dago apur bat urruti, eta igual tiroren bat
|
etorriko
zaio, baina agian urrunekoa, bakarra. Antzezleak, ostera, hortxe dauka ikuslea, pare parean.
|
|
|
Sortzaileek ondo erantzuten digute, ez txoratzeko moduan, baina ondo. Eta gero
|
dator
orrazketa, mozketa, aldaketa ortotipografikoak... Izugarri gogorra da.
|
|
|
Hamargarren hau azkena izango zela ere iragarri zenuen bederatzigarrenaren aurkezpenean. Azkena izango da hau. Ez, egingo dugu hamaikagarrena ere, ideia batzuk ditudalako, eskura
|
etorri
zaizkidan testu batzuk ditudalako... Leopoldo María Paneroren argitaratubako bat daukagu.
|
|
|
Urrezko Erlea saria ere aipatu zenuen urte hasierako beste prentsaurreko batean, Akademiarekin batera antolatuko zenukeen sari literarioa. Nola dago kontu hori. Ez dut ahaztu, baina ez da
|
datorren
urterako izango. Agian, 2018rako.
|
|
|
Hortaz, Donostiako egoitzan (Luis Villasante Ikergunean) kokatuta dagoen Euskararen Historia Soziala izeneko proiektuaren bidez ekimen berezia proposatu zuen, hain zuzen, gaur antolatu den mintegia. DSS2016EUko ospakizunek duten helburuekin bat
|
etorriz
, proposamen hori aniztasunaren, ororekiko errespetuaren eta Europako elkar giroaren aldeko saioaren barruan kokatu nahi izan da.
|
|
2017
|
|
|
Azkenik, hitzarmen berriaren xedeak bideratzen eta erakunde bien arteko harremanak egoki kudeatzen laguntzeko jarraipen batzorde bat eratuko da; erakunde bietako kide bana izango du jarraipen batzorde honek. Gogoratu behar da 2003 urtetik
|
datorrela
EiTB eta Euskaltzaindiaren arteko lankidetza, eta ordutik kalitatezko euskara sustatu eta zabaltzearen alde egin dutela bi erakundeek.
|
|
|
–Ari gara, guztion artean, euskararen batasuna egiten adierazi du Urrutiak, behar beharrezkoa duguna. Herritik bertatik
|
datorkiguna
ezin dugu baztertu, batez ere ahozko tradiziotik jasotakoa, baina ahozkotik harago joan behar dugu?.
|
|
|
Akademiak Ekin eta jarrai lemari eusten diolako seinale. Guk lanean dihardugu, Euskaltzaindiaren jarduna etengabekoa baita. Une honetan batzordeak lanean ari dira normaltasun osoz eta,
|
datozen
lau urteei begira, arnas handiko egitasmoak daude Akademian, gerora moldatu egin direnak, erakundeak dituen baliabide ekonomikoen arabera. Argi dago baliabide horiek, gizartearen beste arlo batzuetan bezalaxe, murriztu egin direla eta Euskaltzaindiak egokitu behar izan dituela bere proiektuak eta barne ibilbidea.
|
|
|
Horren ostean ikusiko dugu zein bide jarraitu, zein produktu egin. Lehendabizi, aitortza bat behar du sektoreak, eta hori elkarrizketatik
|
etorriko
da, guztiok urratsak ematen baditugu. Sektorea ematen ari da, eta orain administrazioari eskatu nahi diogu konpromisoa.
|