|
2008
|
|
|
deitu zuen ikerkuntza prozesuaren emaitza logikoa izan zen, baina are gehiago, bere lehen eskultura eta testuetan, 1930eko hamarkadaren inguruan azaldutako zenbait ideiarekin ere erlazionatu daiteke. Oteizak hasiera hasieratik arteari
|
eskatzen
zizkion ezaugarri bereziak zirela eta, logikoa izan zitekeen, emaitza konkretu batzuk lortu ondoren, eskultura egiteari uko egitea. Eta gertakari hori ulertzea eta besteei azaltzea da Quousque tandem?!
|
|
|
Aipatutako epea aurrera zihoala inguruabar berri bat agertu zen orain arte azaldutako panorama horretan. Uruguaiko zenbait biztanle, auzitegietan aurkeztutako lan eta erresidentzia baimenengatiko demandetan, lehenengoz, Estatuaren ondarezko erantzukizuna
|
eskatzen
hasiko ziren, beraien baimenak Gobernuak ukatu ondoren auzitegietan aldeko sententziak lortuz gero, kalte ordainak jaso nahian7 Ikuspegi praktiko batetik aztertuta, hori gatazkaren behin betiko ebazpenaren aldeko presio elementu berri gisa eratuko da. Modu horretan, bai Espainiako bai Uruguaiko autoritateen geroz eta ardura eza handiago horri aurre eginez.
|
|
|
Beraz, bakarrik galdera horri ezezko erantzuna eman genioke xedapen horrek jasotzen dituen arauen aplikazioaren aurrean. 1992ko uztailaren 23ko Tratatu Orokorraren 18 artikuluan jasotzen den aldeen esanbidezko borondateak aditzera ematen duenez, helburuak bateragarriak diren heinean akordio guztiak indarrean mantentzea zela dirudi, baina edozein kasutan bateragarritasun edo bateraezintasun hori azaleratzeak Vienako Hitzarmenaren 30 artikuluko 3 paragrafoaren aplikazioak
|
eskatzen
duen lan bera galdatzen du: xedapen ezberdinen terminoak interpretatzea
|
|
|
Zenbait auzitegik, gure ustez, sinpleegia den logika semantiko bat besterik ez dute azaleratzen, diotenean, facilidades? hitza gerora edozein atzerritarrekin konparatuta betebehar berdintsuak
|
eskatzearekin bat
ez litzatekeela etorriko. Horrelako interpretazio batek ez baitu argitzen benetan hitz horren esanahia zertan datzan eta, gainera, interpretazio horretaz baliatuta administrazioari erreza gertatu zaio, urtarrilak 11ko Atzerritarren eskubide eta askatasunei buruzko 4/ 2000 Lege Organikoaren (aurrerantzean 4/ 2000 LO) 40 artikuluan jasotzen diren supostu berezietan11 Uruguaiko biztanleak barneratuz, 38 artikuluan jasotzen den nazioaren enplegu egoerari egiten zaion erreferentzia12 ez aplikatzea eta, ondorioz, tratu diferentziaren irizpide hori betetzea.
|
|
|
Ildo berean topatzen dugu Ekuadorrekin sinatutako Naziokotasun Bikoitzeko Hitzarmena modifikatzera datorren 1995eko abuztuaren 25eko Protokoloa, non honen aplikazio aurresupostu gisa lan eta erresidentzia baimenen lorpena
|
eskatzen
den. Adibide hauek ikusita, beharrezkoa dugu gogoeta egitea Uruguaiko herritarrekiko dagoen diferentziaren norainokotasunaz.
|
|
|
1961eko Nota Elkartrukean hori hiru hilabetez gorako egonaldietarako bisatua lortzera baldintzatuta geratu zen. Hala ere, muga horretatik beherako sarreretan Uruguaiko herritarrentzat horrelakorik
|
eskatzen
ez denez, Espainian sartzeko arazorik ez lukete gerora begira beren egonaldiaren luzapena 1992ko Tratatu Orokorrean oinarrituz gero, bertan jasotako eskubideen egikaritza galarazterik ez legokeelako. Edonola ere, 4/ 200 Lege Organikoaren 25.1 eta 32.1 artikuluen14 eta 2393/ 2004 Erret dekretuaren 6.2 e) artikuluaren15 aplikazio bateratuak duda honi erantzun irmoago bat aurkituko lioke; izan ere, atzerriko edozein herritar 32 artikuluan aipatutako eskubideak aurrezagutuak izateko baldintzak betetzeko egoeran egongo balitz, ez litzaioke inolako bisaturik eskatuko, lan eta erresidentziarako eskubideak espainiarrekin maila berean egikaritzeko eskubidea bailuke.
|
|
|
Hala ere, muga horretatik beherako sarreretan Uruguaiko herritarrentzat horrelakorik eskatzen ez denez, Espainian sartzeko arazorik ez lukete gerora begira beren egonaldiaren luzapena 1992ko Tratatu Orokorrean oinarrituz gero, bertan jasotako eskubideen egikaritza galarazterik ez legokeelako. Edonola ere, 4/ 200 Lege Organikoaren 25.1 eta 32.1 artikuluen14 eta 2393/ 2004 Erret dekretuaren 6.2 e) artikuluaren15 aplikazio bateratuak duda honi erantzun irmoago bat aurkituko lioke; izan ere, atzerriko edozein herritar 32 artikuluan aipatutako eskubideak aurrezagutuak izateko baldintzak betetzeko egoeran egongo balitz, ez litzaioke inolako bisaturik
|
eskatuko
, lan eta erresidentziarako eskubideak espainiarrekin maila berean egikaritzeko eskubidea bailuke.
|
|
|
Hitzarmen horrek, egun, atentzio berria sortu du, oraingoan berriz, amerikar kontinentetik Espainiarako bidean gauzatzen diren migrazio fluxuak direla eta. Espainiako autoritateek hitzarmen hau Uruguaiko herritarrei ez aplikatzearen jarrerak erantzun sendoa piztu du uruguaitarren aldetik, bai arlo politikora bai judizialera zabalduz, bi aldeen gobernuei tratatu horren aplikazioa gauza dezaten beharrezko gestioak egin ditzaten
|
eskatuz
eta, aldi berean, auzitegietan eskubide horiek galdatuz.
|
|
|
Honelako ondorio batek, zentzu batean zein bestean, tratatuetan jasotako terminoen azterketa
|
eskatzen
du, baina Auzitegi Gorenak lehen ikusi ditugun terminoei ez die aipamenik zuzentzen, haien eduki konkretuak sententzia honen objektua gainditzen duela esateko ez bada. Horrela, bada, zaila da ulertzea nola irits daitekeen ondorioztatzera azken tratatu honen kasuan, facilidades?
|
|
|
Dena den, nazioarteko jurisprudentziak beste betekizun bat
|
eskatzen
du nazioarteko gatazka baten aurrean gaudela ondorioztatu ahal izateko: desadostasunaren kanporatzea beharrezkoa da, hau da, estatuek jarrera kontrajarriak kanpora begira adieraztea.
|
|
|
Idazmena 1 (IDAZ 1). Argazkiaren deskribapena egitea
|
eskatu
zaie lehendabizi. Idatziz, argazkian ikusten dutena deskribatzea proposatu diegu bakarka egindako saioan.
|
|
|
Ipurbeltz aldizkariko. Kattalingorri? pertsonaiari (Mattin, 1998) jazoriko gertakariak azaltzea
|
eskatu
zaie, 19 irudiko komikia aurrean dutelarik.
|
|
|
Mintzamena 3 (MINTZA 3). Argazkiaren ahozko deskribapena egitea
|
eskatu
zaie aurrena. Horretarako, leku adizlagunak erabiltzeko aukera handia ematen duen argazki bat aurkeztu diegu.
|
|
|
Ondoren, aski ezaguna den. Frog, where are you?? (Mayer, 1969) komikiaren ahozko kontaketa egitea
|
eskatu
zaie. Bideoz grabatu ditugu banaka egindako kontaketak.
|
|
|
Bukatzeko,, post it? delako batean beren amari zuzendutako ohartxo jakin bat idaztea
|
eskatu
zaie. Izan ere, telefonoz jasotako oharra, amari idatziz jakinaraztea eskatu zaie.
|
|
|
delako batean beren amari zuzendutako ohartxo jakin bat idaztea eskatu zaie. Izan ere, telefonoz jasotako oharra, amari idatziz jakinaraztea
|
eskatu
zaie. Proba honek, bada, ulermen eta ekoizpen alderdiak hartzen ditu bere baitan.
|
|
|
Bestetik, hizkera informal samarra erabili du askok MINTZA 1 ariketan, bi hizkuntzetan hemen ere. Hirugarrenik, hartzailearekiko harremanak
|
eskatzen
zuen, usted, erregistroa emateko ezintasuna agertu dute ikasle gehienek gaztelaniazko IDAZ 2 proban.
|
|
|
komunitate edo giza taldeen garapeneko parte hartzeak balio dezake, batetik, komunitate edo giza talde horiek aldaketa barik dirauen sisteman barneratzeko (bazterketa sortzaile den sisteman, hain zuzen), edo balio dezake, bestetik, gizartea eraldatzeko eta subjektu horien enpoderamendurako. Berezko anbiguotasun hori dela eta, azpimarratu nahiko nuke parte hartzearen formak eta helburuak hein handi batean baldintzatuko dituen erreferente ideologikoa kontuan hartzearen garrantzia, parte hartzearen definizio positibo berak erreferente normatibo bat
|
eskatzen
baitu (Dubois, 2000).
|
|
|
Batetik ingurumenaren jasangarritasunak exijitzen dituen eraldaketengatik dator kezka, zeren egungo eredu nagusitik eredu jasangarri batera iragateak eraldaketa ekonomiko, politiko instituzional eta kultural handiak eragingo bailituzke eta, beraz, bide hori, botere publikoen eta gizartearen interes anitzen arteko birdoiketa etengabea eta ikasketa prozesu jarraitua izango litzateke, zeina aktore ezberdinen parte hartzearen bidez gauzatu ezean, ezinezkoa litzatekeen (Font eta Subirats, 2001). Bestetik, ildo beretik baina egiturazko taldeen arteko harremanetan bainoago jarrera mikroetan zentraturik, Olaizola eta Álvarez-ek (2003) diote ezen mundu jasangarri batek egungo eredu nagusian kokatzen den pertsona bakoitzaren aldaketa
|
eskatzen
duela, ostera produkzio eta kontsumo ereduak alda daitezen; horrek balio aldaketa dakar eta, beraz, herritarren inplikazioa eta parte hartzea premiazkoa da bizitza ereduak aldatu ahal izateko. Testuinguru honetan gatazka suposatzen duen problematikaren definizioa zaila izaten da batzuetan, eta, ondorioz, tokiko komunitatearen inplikazioa garrantzitsua da, bai arazoa ondo ulertzeko, bai konponbide propioak identifikatu ahal izateko, eta bai erabakitako ekintzen eraginkortasuna bermatzeko (ibid.).
|
|
|
Diana eta Belisana. Biek hartzen dute zentzua eta balioa kode mugatu batetik, inbertsio handia
|
eskatzen
digun kode batetik. Kasu bietan izenaren zentzua eta balioa azalduko digun kodea lortzeko kultura bereziz eta gaitasun hermeneutikoz jantzi behar dugu geure burua.
|
|
|
Kasu horietan izendatze jarduera, jarduera praktiko hutsa? da, gogoetarik gabekoa (hala ere, izendatze jarduerek gero eta gogoeta handiagoa
|
eskatzen
dute).
|
|
|
Hala ere, joko arauak aldatzen ari dira: gero eta gehiago
|
eskatzen
da, laguntza berezia eta aditua? (horren lekuko izenei buruz argitara ematen diren liburu sorta handia).
|
|
|
Bigarren azpiereduak entzuleriaren ezaugarrien ezagutza handiagoa
|
eskatzen
du, edukiek saio mugatuak izateari uzten diote, entzuleen nahiak era egokiago batean asetzeko eta koordinatzaile batek bloke bakoitzeko edukien arteko erlazioa dinamizatzen du.
|
|
|
Horrela, irratiak soilik soinua izateari uzten dio eta beste hizkuntza batzuekin osatzen den hedabide bihurtzen da. Metamorfosi horrek zuzenean eragiten du irrati kate bakoitzaren proposamenean, hortaz, estrategia bikoitz baina erlazionatu bat garatzea
|
eskatzen
du: alde batetik, orain arte bezala enpresak irrati programazio eraginkor bat mantendu behar du, entzuleria eta publizitatea?, eta, beste alde batetik, web orrialdeekin elkarreragiten duten gizabanakoentzako erakargarriak izan daitezkeen eduki gehigarriak proposatu behar ditu.
|
|
|
Bizi garen testuinguru teknologizatu berrian kokatzen den irratiak programazio egitura berriak
|
eskatzen
ditu, eta horretarako, entzuleak multzo txikietan dibertsifikatuko dituen eduki berezituen garapena proposatzen dute Martí-k (2004) eta beste autore batzuek. Badirudi aurrerantzean edukien eskaintza berezitua garatuko dela entzuleak hainbat euskarritatik lortuko dituzten programazioen arteko ezberdintasunak bultzatzeko.
|
|
|
Prusiarrek preso hartuta, ihes egin zuen StPrivat eko batailaren ondoren eta Parisera itzuli zen Luxenburgo eta Belgikan zehar. Orduan Nogent eko gotorlekura destinatu zuten, baina, eratu berria zen 138 errejimentura aldatzea
|
eskatu
zuen, eta lortu ere; mediku lagun gisara bidali zuten. Errejimentu horrekin Epinay eta Bourguet eko gudu odoltsuetan hartu zuen parte, azken gudu horren ostetik, dirudienez, ohorezko legioaren gurutzerako proposatu zuten (Hiriart Urruti, 1900)?.
|
|
|
Dagoenekoz 1890 urtean sartuta gaudelarik, urtarrilaren 31ko zenbakiak19 Paueko prefekturako ebazpen baten kopia dakar, Albert Goienetxeren suspentsioa adieraziz. Ebazpen horren sarrerako azalpen laburrak dioenez, Donibane Lohizuneko auzapezak uko egin zion Baionako suprefetak
|
eskatutako
argibideak emateari administrazio egintza baten gainean, eta,, auzapez horrek parte hartu zuen era desegokian burututako deliberazio batean, zeinaren bidez Donibaneko udal kontseiluak aginte prefekturaleko erabaki baten kontra protestatu baitzuen, udalerrian eskola publiko bat eraikitzeko. Zer esanik ez, astekariaren azalpen eta iruzkin suminduak datoz prefekturako ebazpenaren ostetik.
|
|
|
Antza, onartu egin zen proposamen hori, eta, beraz, diputatuengana bideratu. Ildo beretik, maiatzaren 20ko zenbakiak81, Goienetxek Pirinio Apaletako Laborarien Sindikatuaren presidenteari igorri eskutitza dakar, neurri babesgarriak
|
eskatuz
. Eskutitzaren sinadura azpian. Membre de la Société des Agriculteurs de France?
|
|
|
Goienetxe, batetik, Donibane, Sokoa eta Ziburuko patroi eta armadoreen ordezkari gisa joanik, arrantzale kontuez mintzatu zen ministroarekin. Bestalde, Arthako dikearen arazoa ere gogorarazi zion Lockroy jaunari,
|
eskatuz
herri lanetako ministroari azpimarra ziezaion obra horren bai premia eta bai larria.
|
|
|
Gehin, S. (2004): Méthodes de communication interpersonnelle, Editions
|
Eska
, Paris.
|
|
|
15 Azaroaren azken egunetan, Jaurlaritzak 20.000 fusil eta 40 milioi kartutxo
|
eskatu
zizkion Errepublikako Gobernuari. Horrek, antza, Parisen erosi zituen, baina Jaurlaritza ez zen bere aurreneko lehentasuna.
|
|
|
Non hil ziren argitzen ez bada ere, (Urduñan hildako soldadu baten kasuan bakarrik aipatzen da non hil zen), logikoa da pentsatzea Legutio inguruan hil zirela; 29 marokoarrez gain29, askoren kasuan gainera, Flandes, España, San Marcial edota Bailén taldeetakoak zirela zehazten baitu liburuak. Gasteizko Seminarioan instalatutako odol ospitaleak, bestetik, gainezka egin zuen (urtarrilean zenbait zauritu hil egin ziren) eta autoritate militarrek instalazioen ahalmena handitzea
|
eskatu
zuten eta 1.200 ohe ezartzera heldu ziren (Saenz Del Castillo, 2005: 7).
|
|
|
Apirilaren bukaerarako 100 familia inguru itzuli ziren, eta bizitza normalizatzen hasi zen, Nafarreten salbu (hutsik zegoelako maiatzaren bukaeran). Eraikuntza gehienak berreraiki beharra zegoen eta horretarako agintarien laguntza
|
eskatu
zen, baita goldaketan aritzeko beharrezkoak ziren idiak lortzeko ere. Gerra amaitu ondoren, Legutiok laguntza berezia izan zuen Regiones Devastadas programaren barruan.
|
|
|
Frantziako informazio militarraren zerbitzuek, ordea, Arabara bidali zituzten marokoarren bi batailoiak Zaragozatik etorri zirela adierazi zuten txosten batean (Jiménez de Aberasturi, 1990). Egia da Mola jeneralak Madril utzi eta Burgosera etorri zela, baina bera bakarrik, eta ez dirudi Solchaga k
|
eskatutako
laguntza Espainiako hiriburua inguratzen zuten tropetatik sortu zenik. Madril hartzea zen matxinatuen helburu nagusia eta bertan erabili zuten beren armadaren talderik onenak.
|
|
|
Lehena, gerran eta gerraostean jasotako errepresioak asko ahuldu zituela talde horiek, bai kide kopuruari dagokionez (bizirik geratu ziren asko gainera ez ziren itzuli Euskal Herrira), baita erakundeen sendotasunari dagokionez ere. Frankoren heriotzaren ondoren indartsu atera ziren sozialistek eta komunistek ez zuten gerra gogoratzeko asmorik, trantsizio politikoak
|
eskatzen
omen zuen adiskidetze politikaren ondorioz.
|
|
|
Egun horretako baja kopurua oso handia izan zen, errepublikazaleen artean bereziki. Bitartean Gasteizko agintari militarrak laguntza antolatzen ari ziren, Alonso Vega teniente koronelak Gipuzkoara eramandako zutabearekin, Logroñotik ekarritako tropekin eta Zaragozara
|
eskatutako
marokoar tropekin17.
|
|
|
Honako hau oraingo belaunaldiei buruzkoa da; izan ere, pobrezia degradazioaren kausa nagusietakoa baita. Jasangarritasunak baliabideen banaketa hobeto kontrolatzea
|
eskatzen
du, oinarrizko beharrak eta nahi komunak kontuan hartuz. Helburu hori lortzeko elementu integral bat da ingurumen estrategia eta politiketan parte hartze handiagoa ematea.
|
|
|
–Ayer a noche? esapidea
|
eskatzean
gazteak atzo gabas baino ez du erantzun, helduak horretaz gain (zehatz esanda atzo gabin) bart ere erantzun du. Hiztun gazteak ezagutzen duela erantzun du hitz hori proposatzean, baina ez omen du inoiz erabiltzen.
|
|
|
–Cazo? kontzeptuari erantzuteko
|
eskatzean
gazteak lehenengo koilara aundixe esan du, eta geroago burduntzaldi. Helduak erantzun bakarra:
|
|
|
5 eta 6 esaldietan helduak mugatzaile hurbila darabil, arauak jatorrian
|
eskatzen
zuen gisara, hau da, erakuslearen eta mugatzaile posizioan aurkitzen denaren artean komunztadura egon beharra zegoen. Gaztearen hizkerak erakusten digun legez, arau hori askoz nasaiagoa da egun.
|
|
|
3. Joan, en adizki trinkoa da oraingo honetan
|
eskatzen
dena, baina aldi berean puntukaritasuna eta iragana adierazi behar du. Helduak erantzun bikoitza eman du.
|
|
|
3. No estaba rico pero se lo ha comido? zen
|
eskatzen
zitzaien esaldia eta esaldi honetan galdegaia aditz perifrastikoa zen. Helduak ez du, egin?
|
|
|
–Ezan? aditz laguntzailea
|
eskatzen
duten adizkiez galdetzean Bolibarkoak ekarri leixo erantzun du eta Etxebarrikoak ekarri leikixo.
|
|
|
Bolibartarraren lehen erantzunean, etorri? da aditz nagusia eta horrek instrumentala den osagai bat
|
eskatzen
du. Esaldi bera da, baina bigarren horrekin ez da, edun?
|
|
|
Zalantzarik gabe lehenengo forma ez da trinkoa izatez, testuinguruak baino ez dio puntukari zentzua ematen, aditz perifrastiko arrunt bat dugu. Gainera, iraganeko forma zen
|
eskatzen
zena. Bigarrena, aldiz,, egon?
|
|
|
2. Behar? egitura duen esaldia
|
eskatu
zitzaien hiztunei. Bolibarkoak jun ein bikok vs Etxebarrikoak jun ein bikosa.
|
|
|
3. No estaba rico pero se lo ha comido? esaldiaren euskal ordaina
|
eskatzen
zen esaldi horretan galdegaia aditz perifrastikoa izanik. Helduak ez du, egin?
|
|
|
2. Egon, en aditz trinkoa da
|
eskatu
dena eta bolibartarrak gustora sauese erantzuna eman du eta Etxebarrikoak gustora sauesíe. Azken erantzun hori pleonasmo bat da, plurala birritan adierazten baita.
|
|
|
Ez da zehatz betetzen bien arteko bereizkuntza, mugimendu gabeko ekintzek, egon? aditza
|
eskatzen
baitute, eta mugimendudun ekintzek, ibili, aditza.
|
|
|
1 Bolibarko gazteak ezezko egitura
|
eskatzean
erantzun bikoitza eman du: estator etxa eta esta etorriko etxa.
|
|
|
Erantzun berdintasun handiena
|
eskatzen
duen parametroa lexikoa da (helduaren eta gaztearen arteko erantzunetan% 92 berdinak dira eta% 8 desberdinak). Ondotik jarraitzen dio aditz morfologiak, helduaren eta gaztearen erantzunetan% 81 berdinak direlarik.
|
|
|
Izatez,, egon? aditza mugimendurik
|
eskatzen
ez zuten ekintzak adierazteko erabiltzen da, eta, ibili, aditza mugimendudun ekintzak adierazteko.
|
|
|
Familiaren urruntasuna emigratzearen alderdi ilunenetarikoa izan arren, seme alabak edota bikotekidea hemen daudenean, egokitze prozesuari gehitu behar zaizkio amek euren seme alabak zaintzeko edo haiei arreta emateko dituzten zailtasunak, batez ere, ama irabazi iturri bakarrak izan, eta seme alaben ongizatea amen ardurapean dagoenean erabat. Zaintzeko garaian oztopo handiak dira lanak
|
eskatzen
dien dedikazioa eta euren herrialdeetan izaten duten familia sarea zabala hemen ez edukitzea.
|
|
|
Elkarrizketa erdi egituratuak egin dira aurretik aipatutako galde sorta erabiliz, bi modu desberdinetan. Alde batetik, Gipuzkoako Gurutze Gorrira joan gara, laguntza
|
eskatzen
duten etorkinekin egoteko, eta beste alde batetik, autonomoa den jendea aurkitzeko elurrezko bolaren teknika erabili dugu. Prozedura horren bidez, ohiko bideak erabiliz lokalizatu ezin diren biztanleengana ailegatu gara, etorkinak diren ezagunen sareak erabiliz.
|
|
2009
|
|
|
Dena dela, batez bestekoen arabera, ikus entzunezko hedabideetan, langileek telebistan dute soldatarik baxuena. Atal honetan badago 3A grafikoan arreta
|
eskatzen
duen kopuru bat, salbuespena litzatekeena, irratietako komertzialen batez besteko urteko lansaria, 31.552 eurokoa. Kopuru horretan soldataren oinarria urtean 12.463 eurokoa litzateke eta pizgarrien kopurua urtean 19.089 eurokoa20 Beraz, pizgarriak soldata baino 6.600 euro gehiago dira urtean.
|
|
|
Andoni Alvarez EKTko langileen ordezkariak jendearen mugikortasuna adin batetik aurrera gertatzen dela uste du, bateragarritasun arazoak sortzen direlako, kazetaritzak denbora eta esfortzu handia
|
eskatzen
baitu. «Kazetaritzak asko xurgatzen du eta gurean badaude hori justifikatzen duten bi datu.
|
|
|
Batetik, 5 urte daramatzan jendearen eszedentzia kopuru altua urtero, eta bestetik gure erredakzioaren adinaren batez bestekoa, 30 urte ingurukoa dela. Egunkari batek exijentzia maila handia
|
eskatzen
du eta indartsu eta fresko egon behar da. Adin batetik aurrera bestelako erabakiak hartzen dira bizitzan, esaterako umeak ekartzea, eta egunkari batean dauden ordutegi eta egutegiekin, zailagoa da etxetik goizeko 10etan irten eta gaueko 10etan bueltatzea»41.
|
|
|
horko kazetariek 35 orduko lan astea dute, jai egunetan lan egiteagatik egun bi libre hartzeko aukera, soldata ondo horniturikoa, aparteko ordainsari bi, sindikazio eskubidea, bajak hartzeko eskubide praktikoa? Gainera, eguneko eginkizuna ondo zehazturik dago eta, normalean, ez du lan handirik
|
eskatzen
: bideo bakarra izan liteke, hizkuntza bietan, askotan euskarazko katearen kalitatearen kaltetan, jakina?, edo gertakari zehatz bat kubritzea.
|
|
|
EITBko Administrazio Kontseiluak ez daki nola funtzionatzen duten enpresa horiek eta zein den bertan kapital banaketa.
|
Eskatu
dituzte horren gaineko datuak guk dakigunez»47.
|
|
|
Besteak beste, hedabideen, administrazioaren, unibertsitateen eta gaian adituak direnen artean. Hedabideen sektorea estrategikoa dela benetan sinesten bada, arreta berezia
|
eskatzen
du beharginen lan baldintzen eta ordainsarien gaiak. Izan ere, langileak dira proiektu horietako zutabe eta oinarri nagusia.
|
|
|
–Hedabideek eta horiek kudeatzen dituzten zuzendaritza taldeek erantzukizun maila handia dute, bertan ari diren langileen egoera hobetzeko. Lehentasunezko gaia da langileena eta ausardiaz jokatzea
|
eskatzen
du, langilerian diru gehiago inbertituz eta gaiari, bestelako proiektuen aurretik, lehentasuna emanez.
|
|
|
Emigrazioa senitarte baten barneko proiektua izaten zenez, joan zirenen eta herrian geratu zirenen arteko harremanak eta elkarrekiko beharrak ez ziren askotan eteten, baizik eta ahal zen neurrian egoera berrira egokitzen saiatzen ziren. Osabak Perun, Argentinan edo Filipinetan arrakasta ekonomikoa lortu eta gizarte eskalan gora egiten bazuen, logika horrek sorterriko familiako behartsuenei laguntzeko
|
eskatzen
zion; baina haren ikuspuntutik ere, sendikoen parte hartze honek ezinbesteko garrantzia zuen, «konfiantza»k eta «uste ona»k hainbeste balio zuten gizarte erlazio sare batean (Alvarez, 2003: 253):
|
|
|
Hasiera batean kaputxinoek ezartzen duten hezkuntza curriculumak arreta berezia
|
eskatzen
du, bertan gauzatzen baitziren Euskal Echearen bultzatzaileek ikastetxe honen helburuen inguruan zituzten asmoak eta esperantzak. Hasteko, Argentinako hezkuntza sistema ofizialari uko egin eta «euskal sena»rekin lotuago zegoen beste bat antolatu zen.
|
|
|
Tresnaren bigarren aldea, berriz, Hitzen Asoziazio Librearen esparru batez horniturik dago, bertan partaideei ondorengo estimuluen aurrean burura datozkien lehengo hitzak idaztea
|
eskatzen
zaie: Magreb, Latinoamerika eta Europako Ekialdeko pertsona.
|
|
|
AHT bezalako proiektu estrategiko batek ezinbestean debate sozial bat
|
eskatzen
du. Gobernu onari buruzko aholku eta teoriek ere azkenaldian hiru eginkizun proposatzen dituzte:
|
|
|
Elkarrizketatuei instituzioek AHTren proiektuari buruz eskainitako informazioaren inguruko balorazioa egiteko
|
eskatu
diegu, eta emaitzak erabatekoak izan dira. Adierazgarria da elkarrizketatutako hamar pertsonatik soilik batek(% 11) uste izatea eskainitako informazioa nahikoa izan dela.
|
|
|
Fenomeno hau, gainera, entretenimenduzko saioetatik at informatiboetan ere nabarmentzen ari da. Badirudi, aurrerantzean komunikatzaileek audientziek
|
eskatzen
dieten hurbiltasunaren ildo horretatik jarraitu dutela. Beraz, eduki anitzeko ikus entzunezko testuinguru berri honetako profesionalen trebakuntza fasea giltzarri bihurtzen da.
|
|
|
Ikasketa plan berriekin, dirudienez, talde lana eta pertsonen arteko komunikazio abileziak garatzeko filosofia eta ebaluazio metodo berriak ere txertatuko dira. Egoera berri honek
|
eskatuko
dituen ezaugarri pertsonalei aurre egiteko lan aproposa izan daiteke aurkezten den ikerketa.
|
|
|
Lokuzioko praktikak egin aurretik, profesionalen adibideak jartzen zaizkie, ez hauen lana kopiatzeko, erreferentzia bat izateko baizik. Normalean, praktiketan hainbat formatu ukitzen dira, batzuk itxiagoak eta kontrolagarriagoak, hala nola telepronter bidezko informatiboak; baina beste batzuetan adierazkortasun eta inprobisazio maila altuagoa
|
eskatzen
dute eta horrek herstura handiagoa sortzen die gazteei.
|
|
|
Esate baterako, Klemente IV.a Aita Santuak Nafarroako Teobaldo II.a erregeari erreinuan elizek jasotzen zituzten zergen hamarrena eman zion hiru urtez (1267), modu horretan erregeak gurutzada bultzatu ahal izateko (Felones, 1982: 139) 15 Beste alde batetik, Nafarroako erregeak Iruñerriko parrokien primizietako ehuneko hamarra bereganatu nahi izan zuen Uharte Arakilgo fortifikazioak eta Iruñeko katedraleko lanak ordaintzeko; baina asmo hau burutu ahal izateko apezpikuari baimena
|
eskatu
behar izan zion. Apezpikuak onartu zuen parrokien beharrak horniturik gelditzeko baldintzarekin (1423) 16.
|
|
|
Primizia gordetzeko eta administratzeko primiziaren etxea eta primiziero edo maiordomoak sortu ziren. Aipatutako sinodoak
|
eskatzen
zuen bi maiordomo izatea parrokia bakoitzean. Bata elizgizona eta bestea sekularra elizen ondasun hauek defendatzeko19 Maiordomoei soldata eman behar zitzaien eta elizen ondasunak gastatzeko, diru kopuru handia gastatzeko, behinik behin?
|
|
|
XIX. mendean patronatu gehienak desagertu ziren; gutxi batzuek iraun zuten ordea XX. mendera arte eta baten bat mende horretan sortua izan zen. Kasu horretan dago Nafarroako Urraulgoitin dagoen Santa Fe ermitari dagokiona42 Vatikanoko II. Kontzilioak()
|
eskatu
zien patrono partikularrei (jauntxoei) beren presentazio eskubideei uko egiteko. Hala egin zuen, esate baterako, Astigarragako Valdespinako markesak Donostiako Setien apezpikuaren garaian.
|
|
|
Uharteko kasuan, XIX. mendean izandako auzi batean, udalak apaiza bota zuen patronatutik eta
|
eskatu
zuten informe batean azaldu zuten «que aunque no he podido apurar el origen del Patronato de las iglesias de Huarte encuentro una antiquísima e ininterrumpida posesión, y una multitud de hechos que me persuaden a creer que pertenece única y privativamente a la villa con exclusión del vicario... Esa misma regalía la persuade también el escudo de Armas de la villa, que se halla colocado en su Iglesia(...)».
|
|
|
Elizak 2007ko martxoan Tuterako katedrala erregistratu zuen. Eztabaida katedralaren barnean dagoen Santa Anaren kaperaren jabetzaren inguruan piztu zen, eta udalak txosten juridiko bat
|
eskatu
zuen. Diario de Noticiasek jaso zuen horren laburpena:
|
|
|
Aipatu berri den Hipoteka Legeko 34 artikuluak fede ona
|
eskatzen
du arauak eraginak sortzeko; aldiz, 32 artikuluak ez du betekizunen artean jasotzen. Legitimazioa erakusteko titularrari ez zaio fede ona eskatzen; fede ona beharrezkoa izango da eskubidea eskuratzeko, erregistroan adierazitakoaz konfiantza izan duelako eskuratzaileak.
|
|
|
Aipatu berri den Hipoteka Legeko 34 artikuluak fede ona eskatzen du arauak eraginak sortzeko; aldiz, 32 artikuluak ez du betekizunen artean jasotzen. Legitimazioa erakusteko titularrari ez zaio fede ona
|
eskatzen
; fede ona beharrezkoa izango da eskubidea eskuratzeko, erregistroan adierazitakoaz konfiantza izan duelako eskuratzaileak. Orain, fede ona zer den erabakitzeko, kontuan hartu behar da pertsonaren ezjakintasuna, baina baita ere informazioa lortzeko izan behar den arreta jarri duen edo ez.
|
|
|
Horrelakoetan, jabetza eskubidearen titularrak inskripzioa zuzentzea
|
eska
dezake Hipoteka Legeko 40 artikuluak aurreikusten duen moduan:
|
|
|
Hain zuzen ere, industrializazioa bultzatzeko asmoz, inbertsioak egiteko emandako maileguak bermatu beharra sortzen da eta, horretarako, hipoteka sistema antolatu beharra ere bai. Horrek
|
eskatzen
du ondasun higiezinak ondo identifikatzea eta beren gain ezarritako zamei segurtasuna ematea.
|
|
|
Jabetza Erregistroa, izaeraz, ondasun higiezinak biltzeko erregistro juridikoa da. Zenbait eskubidek, eta are gehiago oinarrizkoak badira, antolakuntza bereziak
|
eskatzen
dituzte beren edukia eta ahalmenen eragina bermatzeko. Hori gertatzen da jabetza eskubidearekin, eta bereziki ondasun higiezinen gainekoa bada.
|
|
|
eraginak justifikatu edo legitimatu egin behar dira eta, horretarako, ezinbestekoa da legezkotasuna bermatzea. Hain zuzen ere horregatik, kontrol mekanismo zorrotz moduan,
|
eskatzen
da:
|
|
|
Gaur egun, Estatuko subiranoa Joseph Ratzinger (Benito XVI.a) eta Gobernuko presidentea Giovanni Lajolo dira. Beraz, nazionalitatez atzerritarra da eta, besteak beste, kontuan hartu behar dira Nafarroako Foru Erkidegoko iparrean ondasun higiezinak izateko 1975eko martxoaren 12ko Legeak
|
eskatutako
baimenak eta izapideak (18 artk.).
|
|
|
Egia da egun gure ondasunak, txikia edo handia, geurea edo arrotza izan? atentzioa emateaz gain, zerbait gehiago
|
eskatzen
digula; eta, gainera, herrien izaera hobeto adierazteko eta azaltzeko inbertsio egokiak exijitzen dituela gero eta maizago.
|
|
2010
|
|
|
Aipatutako istorio horiek garbi erakusten dute formakuntza ez dela lan egonkortasunaren sinonimoa. Era horretan, gazteek askotan lan kontratu ezberdinak izaten dituzte, izaten dituztenean?, gehienetan behin behinekoak eta epe jakin baterako, nahiz eta enplegu horrek kualifikazio handia
|
eskatu
. Errealitate hau, gazteen ia erabateko monopolioa izanik, oso loturik dago azken urte hauetan bogan dagoen mileurismoEl País kontzeptuarekin.
|
|
|
Emiliok ez zuen laguntza
|
eskatzera
joan nahi (bere emazteak hitz egiten du), asko kostatu zitzaion ez zuelako nahi. Nik ikusten nuen bakarrik arroza eta arroza jaten genuela.
|
|
|
Beraiek dira arropa erosten didatena, horrela da? Hozkailua laister puskatuko zait, oso gaizki dago eta seme alabei laguntza
|
eskatu
diet, gaur egun hozkailurik gabe ezin baikara bizi. Bakarrik bizi naizenez eta asko jaten ez dudanez gai honetan ez dut laguntzarik behar.
|
|
|
Beste bien kasuan, horretaz gain, lan merkaturatzeko neurrietan ere arreta jarri da, nahiz eta haien beharrak ere oso ezberdinak izan. Ikusten denez, Oinarrizko Errenta jasotzen dutenen beharrak eta esku hartzea oso ezberdinak dira profilaren arabera, eta zerbitzu eta aniztasun horrek baliabide anitz martxan jartzea
|
eskatzen
du halabeharrez.
|
|
|
Etxeko leihoak ere jarri dizkidate, oso gaizki baitzeuden. Gauza hauetan laguntza
|
eskatu
behar dut, bestela nondik aterako dut nik? (E 7:
|
|
|
6 Zenbait kasutan ez da erraza jakitea jatorrizkoa euskarazkoa den edo gaztelaniazkoa; badirudi Hegoaldeko zenbait argitaldarik (adibidez, Lur) berariaz
|
eskatzen
ziotela artikuluak gaztelaniaz (edo frantsesez) idaztea, gero beraiek euskaratzeko. Hortik ote dator Manexek inoiz edo beste aipatu izana bere euskara zela «pobrea eta Iparraldekoa»?
|
|
|
Hortik ote dator Manexek inoiz edo beste aipatu izana bere euskara zela «pobrea eta Iparraldekoa»? Baieztapen zinez harrigarria haren euskarazko hitzaldiren bat entzun zuen edonorentzat, baina niri hitzez hitz egina, euskarazko lan bat
|
eskatu
nion batean.
|
|
|
Manex hil eta urtebetera Joseba Agirreazkuenagak idatzi zidan, azalduz haren omenezko liburu bat egiteko asmoa zuela eta nire laguntza
|
eskatzen
zuela; konkretuki, Manexen bibliografia akademikoa egiteko agindua eman zidan. Berehala hasi nintzen lanean, Manexen ikasle eta lagun handia izan zen Peio Etxeberri Ainxarti laguntza eskatuz.
|
|
|
Manex hil eta urtebetera Joseba Agirreazkuenagak idatzi zidan, azalduz haren omenezko liburu bat egiteko asmoa zuela eta nire laguntza eskatzen zuela; konkretuki, Manexen bibliografia akademikoa egiteko agindua eman zidan. Berehala hasi nintzen lanean, Manexen ikasle eta lagun handia izan zen Peio Etxeberri Ainxarti laguntza
|
eskatuz
. Lana ez zen oso zaila suertatu:
|
|
|
Euskal Herriko Historia orokor bat, hainbat tomotan argitaratu behar zena. Lehena 1998an agerturik, laugarrena 2002an argitaratu zen eta hil zen unean franko aurretua zeukan bosgarrena, XIX. mendea tratatu behar zuena() 5; badirudi haren Iparraldeko lagunek lehentasuna eman ziotela bosgarren tomo horretarako falta ziren kapituluak osatzeari, horretarako zenbait historialariren laguntza
|
eskatuz
. Hurrengo urtean atera zen, hots, 2005ean6 Neurri batean esan dezakegu, nolabait, tomo horrek bete zuela Manexen oroitzapenezko liburu baten lekua eta, hartara, proiektu horretan erabili ziren indarrak gero eskas izan zirela Agirreazkuenagaren proiektuari ekiteko.
|
|
|
Jakina denez Iparraldea bisitatzen duen edonorentzat, eta azken inkesta soziolinguistikoek baieztatu duten bezala, gaur egun Iparraldeko gazteriak ez daki euskaraz: ditugun datuen arabera, 2001ean Iparraldean 3.495 gazte euskaldun zeuden (gazteriaren% 12,2) 8 Beraz, mota horretako liburu bat, hau da, publiko zabala eta gaztea nahi duen liburu bat, ez teknikoegia baina bai oinarrizko ezagutza batzuk
|
eskatzen
dituen liburu bat, entretenimendukoa ez den liburu bat hain juxtu ere, Iparraldean euskaraz idaztea, irakurleak ez izateko apustu bat egitea da. Hots, Iparraldean Historiako liburuak euskaraz idaztea norbere burua inpotentziara eta isiltasunera kondenatzea da.
|
|
|
Lekukoari zer gertatu den galdetu behar zaionean, hasiera batean egokiena gertatu dena modu librean oroitu dezan
|
eskatzea
dela bat egiten dute autoreek (Loftus, 1979; Milne eta Bull, 1999). Lehen momentu horretan lekukoak gertakizun adierazgarrienak gogoratuko ditu eta akats gutxi izango ditu.
|
|
|
Oroimen libreko proba batean normalki parte hartzaileari bizi izan duen gertakizunaren inguruan gogora dezakeen guztia oroitzea
|
eskatzen
zaio. Errendimenduan, informazio kantitateaz gain, zehaztasuna azter daiteke oroitutako informazio zuzena eta akatsak kontuan hartuz.
|
|
|
Aldiz, Light eta Anderson (1983) autoreek gidoi arruntetako (adb. ospitalera joan edo goizean jaiki) ekintzak aurkeztu zituzten; zaharrek gazteek baino informazio zuzen gutxiago gogoratu bazuten ere (0,37 vs 0,46), ez zuten akats gehiagorik izan, eta ez zen ezberdintasunik behatu akats motari zegokionez. Akatsak, oro har, ekintza oso tipikoak izan ziren; hau da, ekintza horiek maiztasun handiz sortu zituzten beste esperimentu batean parte hartu zuten gizabanakoek, datu arautzaileak lortzeko ekintzak sortzeko
|
eskatu
zitzaienean. Azkenik, Adams Price k (1992) lapurreta baten bideo bat erabiliz alderdi nagusiak (ekintzak, pertsonak eta objektuak) detaile zehatzak baino hobeto gogoratu zirela aurkitu zuen, baina ez zuen ezberdintasunik behatu gazteen eta zaharren artean.
|
|
|
List ek (1986) ere emaitza berdintsuak aurkitu zituen supermerkatuko lapurreta baten ekintzak, objektuak eta pertsonak aztertu zituenean. Light eta Anderson (1983) autoreen iritziz, zaharrek gazteek baino baliabide kognitibo gutxiago badituzte ere, gertakizunarekin kongruenteak diren alderdiek ez dute prozesamendurako ahaleginik
|
eskatzen
; aldiz, tipikotasun baxuko edukietan (adb. List, 1986) edo arreta eskatzen duten alderdi konkretuetan behatuko dira zaharren eta gazteen arteko ezberdintasunak.
|
|
|
Light eta Anderson (1983) autoreen iritziz, zaharrek gazteek baino baliabide kognitibo gutxiago badituzte ere, gertakizunarekin kongruenteak diren alderdiek ez dute prozesamendurako ahaleginik eskatzen; aldiz, tipikotasun baxuko edukietan (adb. List, 1986) edo arreta
|
eskatzen
duten alderdi konkretuetan behatuko dira zaharren eta gazteen arteko ezberdintasunak. Izan ere, pertsona zaharrek oroimena aurretiko ezagutzan (Mather, Johnson eta De Leonardis, 1999) eta informazioaren onargarritasunean (Reder, Wible eta Martin, 1986) edo esentzian (Koutstaal, 2006) oinarritzen dute gazteek baino neurri handiagoan.
|
|
|
Aldiz, oroimenean informazioa integratu eta antolatzeko zaharrek denbora gehiago behar dutenez, ez dira gertakizunaren detaile konkretuetan gazteek adina arreta jartzeko gai. Hori dela-eta, zaharren errendimendua okerragoa izan daiteke arreta
|
eskatzen
duten ezaugarrien oroimenean (Dehon eta Bredart, 2004; Simons, Dodson, Bell eta Schacter, 2004).
|
|
|
Beste autore batzuek gertakizunaren informazioa berreskuratzeko klabeekin lagundutako oroimen probak erabili dituzte. Proba mota horiekin gazteen eta zaharren arteko ezberdintasunak txikiagoak izatea espero zitekeen, errekuperaziorako ahalegin gutxiago
|
eskatzen
dutelako (Spencer eta Raz, 1995). Hala ere, Coxon ek eta Valentine k (1997) 13 galdera ireki eta zehatzen bitartez (adb. zein zen haurraren izena?), ospitale batean gertatzen zen haur baten bahiketaren inguruko detaileen oroimena aztertu zuten, eta zaharrek gazteek baino erantzun zuzen gutxiago (40,3 vs 63,1), erantzun oker gehiago (21,7 vs 12,3) eta «ez dakit» erantzun gehiago (38 vs 24,6) izan zituztela aurkitu zuten.
|