|
2004
|
|
|
Agintza, Denbora antxiñakoen ondo esanak eta Okendoren eriotza erdal aldaerekin argitaratu ziren lehenbiziko «Euskariana»n. Denbora antxiñakoen ondo
|
esanak
frantsesez ere bada irakurgai, Fuche Delbascek egina eta bere Contes espagnoles antologian sartua. Bestalde, Campionen hainbat erdarazko idazki euskaratuta daude.
|
|
2007
|
|
|
–C, est l, embarras du choix?,
|
diote
frantsesek. Dozenaka daudelako.
|
|
2008
|
|
|
Gure ustez kontraesanik ez da, 1789ko adierazpenak zehazten ez baitzuen zein izan zitekeen hizkuntza. 1992ko emendakinak egiten du
|
esanez
frantsesa dela Errepublikako hizkuntza, eta beraz oraiko problema da horren irakurketa, hertsikeriaz Konstituzio Kontseiluak egin zuen bezala ala, konstituzioa aldatuz edo emendatuz, baikortasunezko irakurketa eginez.
|
|
|
Frantziako Konstituzioko bigarren artikuluak argiki
|
dio
frantsesa dela Frantziako hizkuntza bakarra. Hala ere, Frantses Akademiaren iritziz, frantsesaren tokia ahultze aldera egiten zuen emendakinak, bigarren mailan agerrarazi.
|
|
|
Izan ere, argi dago ez dela barne barneko aldaketarik egin. Hiru bitartekariak etortzen badira
|
esanez
frantsesek benetan nahi dutela aldaketa, erabakigarria izango da[...]. Astelehenerako lortzerik izan ez zena lortuko da hilaren amaierarako?
|
|
|
«Ez dute bigarren artikulua kendu, eta han Frantziako konstituzioak
|
dio
frantsesa dela Frantziako hizkuntza bakarra. Sarkozyk inposaturik sartu dute, gainera, hizkuntza gutxituen aipamena.
|
|
2009
|
|
|
Hizkuntza gutxituak Frantziako ondare gisa sartu zituen Konstituzioko 75.1 artikuluan. Alta, Konstituzioak argiki
|
dio
frantsesa dela Frantziako hizkuntza bakarra, eta, ondorioz, gainerateko hizkuntzetan mintzatu nahi duten pertsonen hizkuntza eskubideak urratzen ditu. –Frantziarentzat frantsesa ez den edozein hizkuntza ez da ezer, frantsesa ez den berezko hizkuntza baliatu nahi duten herritarrak ez dira ezer?.
|
|
|
Hogeiren bat urte dira, albistea izan zen hura. Patroia ondarrutarra zela uste dut, eta antxoa harrapatzen uzten ez
|
zioten
frantsesei eskopeta tiroka erantzun zien, Arroxelatik hirurogei miliatara. Galdu egin ditugu horrelako patroiak, bestela gu geu eta beste nehor ez.
|
|
2012
|
|
|
Pastorala. Hori nola
|
esan
frantsesez. Pastorale.
|
|
2013
|
|
|
Xarritonek argitaratu ditu aipatu eskutitz interesgarri horiek guztiak, etajaso ahal izan duen materiala baliatuz, batzuetan elkarrizketa epistolar oso interesgarriakberregin daitezke. Ikusi, kasurako, besteak beste zer
|
ziotson
frantsesez Pierre Buruzainek Lacomberi 1912ko urriaren 31ko eskutitzean:
|
|
|
Gogoraraz dezagun Blaise Adémak apezpikuak soldadu apaizei idatzi gutunaz idatzi zuena ere, non azpimarratu baitzuen soldadu euskaldunak biziki giristinoak zirela eta Frantzia maitatua zela Euskal Herrian. Annette Beckerrek
|
dio
frantses kristautasuna gerlaz baliatu zela bere mezuaren hedatzeko.
|
|
|
Baina hori ez zen errealitatea, Jean Norton Cruren arabera. Hark
|
dio
frantses infanteria alemanen artilleriak zafratu zuela, frantsesen gibeleko artilleria astunak alemanen obusak eta abar jo zituela, aleman hegazkinek frantses artilleria bonbardatu zutela, frantsesen ehiza hegazkinek aleman hegazkinak jo zituztela eta abar, hots, ez zela sekula bukatzen, eta dena sufrimendu bat zela. Rémy Cazalsek eta André Loezek soldaduen eguneroko liburuxketatik hartu testuetatik ondorioztatu zuten bonben mehatxupean egotea etengabeko beldurra eta sufrimendua zela.
|
|
2014
|
|
|
Ez al dute Lekunberriko andreek egiten? Gainera, ez al didak lehen
|
esan
frantsesari esker eta interpretea haizelako lortu duala jantoki honetan sartzea?
|
|
2015
|
|
|
Eta dermatologoa, pazientzia tantarik ere xahutu gabe, atetik sartu orduko hasi zait gaztelaniaz.Hendaian bizi den lagun on batek sakelako telefono leihoan idatzita daraman mezua otu zait, hark bezala neronek ere dantzatu nukeela egoerotan. Honokoa
|
dio
frantses txit garbian: «Nire hizkuntzan egin nahi badidazu, egidazu euskaraz otoi, eta bestela, plazeraz egingo dugu zure hizkuntzan.
|
|
|
Agian ez da kasualitatea, buruz ikasi? esateko, apprendre par coeur, learn by heart
|
esatea
frantsesez zein ingelesez.
|
|
|
" Bizitzeko maneretan aldaketa bat egiteak, politikan, ekonomian, sozial mailan ari diren guzieri presio on baten egiteko bidea liteke... Zerbait erostea ez da bakarrik ekonomiko egintza bat, bainan ere egintza moral bat"
|
dio
Frantses aita sainduak.1" Indibidualismoa gainditzea gauza garelarik, bizitzeko bertze estilo bat zabal ditake eta orduan aldaketa garrantzisu bat gizartean sort ditake. " 2
|
|
|
irakurle gehiagoren menturan? Bainan ez ote
|
dio
frantsesezko bertsioak euskarazkoari gaina hartuko?
|
|
2016
|
|
|
Plazaratu zuen komunikatuan, GALek adierazten zuen ETAk egindako atentatu bakoitzak berehalako erantzuna edukiko zuela eta biktima bakar bat ez zela erantzunik gabe egongo. Era berean,
|
zioen
frantses estatuak ETAko kideei aukera ematen ziela" inpunitate osoz" bere lurraldean egoteko. 1984an, guztira bederatzi pertsona erail, hamaika zauritu eta bi bahitu nahiz torturatu zituen, baita ere hamar bat sute, bonba eta tiroketa burutu.
|
|
|
alemanez, arabiarrez, italieraz, ingelesez, geure euskaraz eta ikusi ahal izan dugun moduan, nederlanderaz, gaztelaniaz, danieraz, grezieraz, behe bretoieraz, eta azkenik, noiz edo noiz ere latinez. Solaskideak fitsik ere ulertzen ez duela eta esandako guztien laburpena egin beharra
|
dio
frantsesez, besterik gabe, gosearen gosez dagoela aldarrikatzeko, eta tripa bete ostean prest legokeela edozein galderari ihardesteko. Euskaraz ere, hauxe litzateke goragoko testuaren funts sakona nahiz mami maratz lodia.
|
|
|
Baionako diozesan Vatikano II kontzilioaren bidetik fedea bizitzen duen jendea uste baino kopurutsuagoa da, Aita Sainduak finkatu orientabidetatik segituz, hauxe
|
baitio
Frantses Aita Sainduak: " Argi dakusat Elizak gaur beharrena duena zaurien artatzeko eta jendeen bihotza berotzeko gaitasuna dela, guziz lagun artekotasuna, borroka aldiaren ondotik muntatzen den beharruneko artategiaren itxura ikusten diot Elizari".
|
|
|
Hala ere dena ongi doala eta Europaren ideia goiti ari dela ezin da erran hotz eta motz. 2005ean oroit gara nola Euro Konstituzioari eza nagusitu zela Frantzian, gutxi bada gutxiz; urte bat lehenago atera zen La Croix ren aburu ikerketak erakusten zuen alta Europa gauza ona zela
|
zioten
frantsesak %67 zirela eta gauza txarra %25 Beste puntu batek ere hasierako baikortasuna doi bat eztitzen du: galdatzen delarik Euro Batasunak on ekarri duen krisi denbora honetan, hiru iritzi elkarren bete agertzen dira:
|
|
|
Paradaz balia, CSAren galdeketak Brexitaz zer
|
dioten
frantsesek jakin nahi izan du. Hor ere ihardespenak biziki partekatuak dira.
|
|
2017
|
|
|
Art and Politics (Londres: Routledge, 1991), xxxiii. or. Lyotardek grands récits
|
dio
frantsesez, ingelesez grand narratives itzuli delarik. Euskaraz osoko kontakizunak itzultzea proposatzen dut nik, kontakizun horien izaera orohartzailea argiro adierazteko asmoz.
|
|
|
Hortik kirolera. Berrikitan aurkitu dut" baserritar gixarajo"
|
esateko
frantsesez baliatzen den hitza, plouc, gaitzespenezkoa noski, jatorrian bretoiei ezartzen zitzaiela, frantsestu gabeko barbaro haiei... Afera honetan, gure herren guztien ikur," indioz hitz egitea" baino esapide argigarriagorik!
|
|
|
(Oharra:
|
esan
frantseseko moduan.).
|
|
|
Katolikoa dela erran baitu Fillonek, zer
|
dio
Frantsesen ateraldi honetaz: " Gehiago irabazteko lan postuak kentzen dituenak oso bekatu larria egiten du.
|
|
|
Begiztatzen dituzte frantses Daechtiar horiek, eta hauek nun diren zehaztu ondoan, Irakeko armadari pasatzen dituzte erreferentziak. Horrela,
|
dio
frantses gradatu batek: " Ez dugu Frantzian berean djihadista horien presondegiratzeko lanik izanen".
|
|
2018
|
|
|
Ez al zarete ohartzen ezin dugula horrela jarraitu?». Tentaturik egon nintzen, egon nintzenez,
|
esateko
frantses malapartatu horiena zela errua. «Hori ez da ingeleson jokamoldea», esan nahi izan nion.
|
|
|
" Me cae bien" diote espainolez, pertsona bati buruzko estimua erakusteko. " Il tombe bien"
|
diote
frantsesez, norbait (edo gertakari bat) une egokian datorrela adierazteko.
|
|
|
Nire amak
|
dio
frantsesak ez duela ezertarako balio.
|
|
2019
|
|
|
Dena den, bi hilabete barne guri omen da jakinaraztea zoin diren hartaz eta huntaz ditugun arrangurak, zer aldaketa nahi ginukeen, hots zer igurikatzen dugun. Batzuk
|
diote
frantses Iraultza handia izan zenean, 1789 an, duela beraz 230 urte, egin zela holako zerbait, eta geroztik sekulan ez. Orduan ere aspaldiko partez egin zen, aitzineko biltzarrak 1614 an izanak, 175 urte lehenago.
|
|
|
diagnosia eta paliatiboak mintzatzen. Deia hartu du beranta hanitx, beti behar
|
diozue
frantsesez elestatu, mintzatu". Orduan, hor, bortxatua frantseserat pasatzea... baina bortizki eta esplikaziorik gabe, zentzu gabe, zentzu gabe!
|
|
|
Proustek
|
dio
frantsesez:
|
|
2020
|
|
|
–Hi, lastofardo frantses hori! –esan
|
dio
frantsesez bide dakien gizonari, pare parean jarrita– Aditu, siestarik gabe gelditu nauk hire erruagatik, emadak arrazoi on bat hemen berean hi ez akabatzeko.
|
|
2021
|
|
|
Quebeceko hizkuntza ofiziala dela errepikatzeaz gain, gobernuaren lege proiektuak berritasun bat txertatu du, horretan
|
baitio
frantsesa dela herritarren «hizkuntza komuna»; besteak beste, 88.9 artikuluak zehazten duenez, frantsesa «pertsona immigratzaileen harrerarako eta integraziorako hizkuntza da, baita quebectar guztiei gizarte honetako bizitza publikoan eta haren garapenean parte hartzea ahalbidetzen diena ere».
|
|
|
Zer
|
diozu
frantses konstituzio kontseiluak frantsesa ez den bertze hizkuntzen murgiltze ereduaz hartu berri duen erabakiaz?
|
|
|
Nahiz eta Konstituzioaren 2 artikuluak
|
dioen
frantsesa dela Errepublikaren hizkuntza, euskararen eta euskarazko irakaskuntzak hazkunde etengabea ezagutu du azken urteetan Ipar Euskal Herrian. Horri esker, irakaskuntza elebiduneko ikasleen kopuruak hazi dira eta irakaskuntza eskaintza handitu zein ugaritu da denborak aurrera egin ahala.
|
|
2022
|
|
|
–Bai, bai, got mitun asko, baina ederra harrapatu du gure Fritzak?
|
zioten
frantsesek sinpatia kutsu batekin?. Horixe dago ba...
|
|
|
Eta aurkituko dute, beste ezer baino lehen, irakurle oso eskuzabal bat, leitzen duenarekin bezainbeste gozatzen duena irakurketa horietaz besteekin hitz egiten. ...iburua baituzu hau, eramango zaituena, kasik oharkabean, Mitteleuropa zeharkatzera titulua inspiratu duen Stefan Zweigen lanetatik hasita Agota Kristofenetaraino; Elias Canettiren mihi askeaz bezainbeste arituko zaizuna Hannah Arendten mundutik apartatzeko beharraz; Marie Darrieussecq, Annie Ernaux, Marguerite Duras edo Antoine Compagnonen lanak zeharkatuz erakutsiko dizuna egileak nolako kariñoa
|
dion
frantsesez idatzitako literaturari; baita Mediterraneoari ere, Saforen garaikotik Rafael Chirbesek deskribatutakoraino.
|
|
|
Guduka batean hiltzen dituzte martxoaren 28an, desertuko atean. " Gerla bukatu da"
|
diote
frantsesek. Zenbat aldiz entzun beharra!
|
|
2023
|
|
|
Trantsizio Ekologikoko Agentziak
|
dioenez
frantses estatuan berean 120.000 tona jostagailu urtero botatuak dira, bestalde kartoiak eta opari paperak. Erresuma Batuan egin inkesta batean, herritarren laurdenak aitortu du jada jostailu berri bat bederen bota duela.
|
|
|
192 artikulu ditu, eta horien artean, frantsesa Frantziako hizkuntza ofizial bihurtu zuten 110 eta 111 artikuluak. Erabaki horrek
|
zioen
frantsesa zela administrazioaren hizkuntza, hori agintzen zuen, latina bigarren mailara pasatzeko helburuarekin, justizia ulergarriagoa egiteko gisan.
|
|
|
Etxegaraik uzkur begiratu dio proposamenari. Haren arabera, Frantziako Konstituzioaren bigarren artikuluaren kontrakoa da —artikulu horrek
|
dio
frantsesa dela errepublikako hizkuntza— «Ni ez naiz artikulu horrekin ados, baina ez du kentzen arrisku bat hartzen dugula legez kanpo izateko. Ez du balio zapi gorria astintzea toreatzaile baten gisara.
|